Dysartrie: Spraakstoornis met onduidelijke spraak

Dysartrie: Spraakstoornis met onduidelijke spraak Dysartrie (dysarthria) is de medische term voor een spraakstoornis, die tot stand komt als gevolg van een neurologische aandoening. De spieren in de lippen, de tong, de stembanden en het middenrif werken samen zodat mensen duidelijk kunnen spreken. Bij dysartrie ontstaat een probleem met het hersendeel dat deze lichaamsdelen bestuurt. Het is voor patiënt dan moeilijk om de spieren op de juiste manier te verplaatsen. Dit resulteert in een spraakstoornis, waardoor mensen de patiënt met dysartrie niet goed begrijpen. Logopedie helpt bij het verbeteren van de spraak, en daarnaast zijn tips voor zowel de patiënt als de luisteraar voorhanden.

Terminologie: Dysartrie versus afasie

Bij zowel afasie als dysartrie is het spraakvermogen aangetast, maar toch zijn beide aandoeningen verschillend. Dysartrie is namelijk geen taalstoornis. Een patiënt met afasie heeft een beperkte mogelijkheid om spraak te begrijpen, de juiste woorden te vinden, de juiste grammaticale structuren te gebruiken enzovoort. Een patiënt met dysartrie heeft meestal problemen met de motorische uitvoering van de taal, dus met de spraakbewegingen, hoewel soms wel bepaalde aspecten van het taalvermogen zijn aangetast, zoals het werkgeheugen.

Epidemiologie spraakstoornis

Door de grote verscheidenheid van mogelijke oorzaken van de spraakstoornis, zijn geen bekende gegevens bekend over de incidentie van dysartrie.

Oorzaken: Schade in hersenen

Bij een patiënt met dysartrie maakt een zenuw-, hersen- of spierstoornis het moeilijk om de spieren van de mond, de tong, het strottenhoofd of de stembanden te gebruiken of te beheersen. De spieren zijn zwak of volledig verlamd bij dysartrie, of anders is het moeilijk voor de spieren om samen te werken.

Aandoeningen

Dysartrie vloeit vaak voort uit een probleem in de hersenen die seinen moeten geven aan zenuwen en spieren voor het praten. Dit gebeurt bij volgende ziekten:

Sommige medicijnen veroorzaken dysartrie / Bron: Stevepb, PixabaySommige medicijnen veroorzaken dysartrie / Bron: Stevepb, Pixabay

Omgevingsfactoren

Andere oorzaken omvatten:
  • alcoholvergiftiging
  • bijwerkingen van geneesmiddelen die op het centrale zenuwstelsel optreden, zoals antiseptische medicijnen, verdovende middelen, fenytoïne of carbamazepine
  • een slecht passend gebit

Symptomen van onduidelijke spraak

De term dysartrie verwijst naar een spraakstoornis die zich kenmerkt door een slechte articulatie, ademhaling en/of klankvorming (fonatie), evenals een trage of snelle, met horten en stoten, mompelende, stille, gespannen, abnormale spraak met een abnormale toonhoogte en een abnormaal spraakritme. De geproduceerde spraak is dan onduidelijk en/of onbegrijpelijk. Bij dysartrie ontstaat zwakte en/of een abnormale spierspanning van de spraakspiercellen die de lippen en tong doen bewegen. De tong, de lippen en kaken bewegen slechts beperkt. Kwijlen en eetproblemen zijn vaak geassocieerd met dysartrie. De symptomen van dysartrie verschillen wel van patiënt tot patiënt en zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de aandoening en de ernst ervan.

Diagnose en onderzoeken

Een logopedist evalueert een patiënt met spraakproblemen en bepaalt de aard en ernst van het probleem. Tevens kijkt de logopedist naar de beweging van de lippen, de tong en het gezicht, evenals naar de ademhaling om de spraak- en stemkwaliteit te beoordelen. De patiënt moet bij het onderzoek de tong uitsteken, diverse geluiden maken, enkele zinnen lezen, een aantal getallen voorlezen, zingen en een kaars uitblazen. Verder bekijkt de logopedist het spraakvermogen in diverse contexten.

Behandeling

De behandeling van dysartrie is afhankelijk van de oorzaak, het type en de ernst van de symptomen. De logopedist verbetert de communicatievaardigheden. Enkele mogelijke doelen van de behandeling zijn:
  • de ademhaling verbeteren zodat de patiënt luider kan praten
  • de snelheid van de spraak vertragen
  • de spieren versterken
  • de tong en lippen meer doen bewegen
  • het aanreiken van alternatieve communicatiemiddelen zoals eenvoudige gebaren, alfabetborden, een stemversterker of andere elektronische of computergebaseerde apparatuur
  • het geven van tips aan verzorgers, familieleden en leerkrachten zodat zij beter kunnen communiceren met een patiënt met dysartrie

De zin van spraaktherapie (logopedie) voor het verbeteren van de articulatie varieert wel, en is afhankelijk van de aard van het letsel dat dysartrie veroorzaakt.

Communicatietips

Het is belangrijk voor zowel de patiënt met dysartrie als de mensen uit de omgeving om goed samen te werken.

Tips voor de patiënt met dysartrie

Patiënten met dysartrie zijn gebaat met enkele communicatietechnieken.
  • Communicatiemiddelen: Het is nuttig om steeds een smartphone, laptop of een andere notitiemogelijkheid bij te hebben om zich kenbaar te maken.
  • Gezicht: Het gebruik van een gebaar of gezichtsuitdrukking zorgt ervoor dat de boodschap beter overkomt.
  • Korte zinnen: Bij het spreken is het belangrijk om eerst een kort thema te melden via een enkel woord of een korte zin, en dan pas volledige zinnen uit te spreken.
  • Navragen: Patiënten met dysartrie vragen het beste na aan de luisteraars of ze hen goed begrijpen.
  • Spreken: Langzaam en luid spreken en vaak stoppen is nodig. Daarnaast is het van belang om bij vermoeidheid slechts beperkte gesprekken te voeren omdat de spraak dan moeilijker te begrijpen is.
  • Andere technieken: In sommige gevallen is het niet mogelijk om zich verstaanbaar te uiten. Alternatieven inzetten zoals dingen aanwijzen of met gebaren werken werkt dan vaak wel. Het is ook mogelijk om de boodschap even te laten rusten en later weer over te brengen.

Tips voor de luisteraar

Ook voor luisteraars zijn enkele tips voorhanden. Achtergrondgeluid en afleidingen zijn zeer storend; het is belangrijk om deze te verminderen. Het is voorts van belang om naar de spreker te kijken en op te letten. Hiervoor is een goed verlichte ruimte zonder de achtergrondgeluiden van een radio of tv aangewezen. De luisteraar mag verder vragen of het gepast is om een zin af te maken; sommige patiënten vinden dit geen probleem terwijl anderen liever zelf graag de zin voltooien. Indien het lastig is om de patiënt te begrijpen, is het aangewezen om dit te laten weten. De luisteraar meldt dan welke informatie hij begrepen heeft zodat de patiënt niet de gehele boodschap moet herhalen. Indien de luisteraar de boodschap dan nog niet begrijpt, kan hij ja- en nee-vragen stellen of vragen aan de patiënt of hij de boodschap kan opschrijven.

Prognose van aandoening

De prognose van dysartrie hangt af van de aard van het letsel. De vooruitzichten zijn doorgaans slecht bij neurodegeneratieve aandoeningen en beter bij een beroerte.

Complicaties van ziekte

Voor sommige patiënten is de levenskwaliteit verlaagd; zij ervaren een sociaal isolement. Verder is het voor de omgeving vaak niet eenvoudig om om te gaan met een patiënt met dysartrie.
© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Dysartrie, een neurologische spraakstoornisDysartrie, een neurologische spraakstoornisDysartrie is een neurologische spraakstoornis waarbij iemand moeite heeft met eten, drinken, praten en slikken. Door mid…
Foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom)Foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom)Het foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom) is een neurologische aandoening waarbij patiënten spraakpatronen…
Dysartrie, onduidelijk sprekenDysartrie, onduidelijk sprekenGoede communicatie is belangrijk in onze hedendaagse samenleving. De taal gebruiken we voor onze verbale communicatie. W…
Coats plus-syndroom: Afwijkingen aan ogen, botten & hersenenCoats plus-syndroom: Afwijkingen aan ogen, botten & hersenenHet Coats plus-syndroom kenmerkt zich door een netvliesaandoening gecombineerd met afwijkingen aan de botten, hersenen e…

Eschara: Donkere vlekken (dood weefsel) op wonde op huidEschara: Donkere vlekken (dood weefsel) op wonde op huidEen wonde oplopen is normaal, zoals de hand verbranden tijdens het koken of van een fiets vallen. Het lichaam tracht ste…
Winderigheid: Oorzaken en behandeling van laten van windenWinderigheid: Oorzaken en behandeling van laten van windenEen wind (flatus, darmgas) laten zorgt voor sociale verlegenheid. De meeste mensen laten gemiddeld tien tot twintig keer…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 22 oktober 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010)
  • Dysarthria, http://www.medlink.com/article/dysarthria
  • Dysarthria, http://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/dysarthria
  • Dysarthria, https://medlineplus.gov/ency/article/007470.htm
  • Dysarthria, https://www.aphasia.org/aphasia-resources/dysarthria/
  • Dysarthria, https://www.asha.org/public/speech/disorders/dysarthria/
  • Dysarthria: Symptoms & Signs, https://www.medicinenet.com/dysarthria/symptoms.htm
  • Dysarthria - care, https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000033.htm
  • What Is Dysarthria?, https://www.webmd.com/brain/dysarthria-speech#1 en https://www.webmd.com/brain/dysarthria-speech#2
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 06-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.