Eschara: Donkere vlekken (dood weefsel) op wonde op huid

Een wonde oplopen is normaal, zoals de hand verbranden tijdens het koken of van een fiets vallen. Het lichaam tracht steeds om deze wonde te genezen, waardoor een korstje op het letsel ontstaat. Soms ontwikkelen zich bij de wondgenezing donkere vlekken op de huid, wat dan gekend is als ‘eschara’. De arts behandelt eschara meestal niet omdat dit deel uitmaakt van het normale genezingsproces. In enkele gevallen is echter sprake van een onderliggende wondinfectie, waardoor een medische behandeling nodig is om de dode huid te verwijderen.

• Terminologie
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven / omgaan met eschara
• Behandeling van dood weefsel
• Verzorging van de wond
• Langdurige opvolging
• Misvattingen rond eschara
• Eschara ontstaat altijd door brandwonden
• Eschara is altijd zwart en pijnlijk
• Eschara kan vanzelf genezen zonder behandeling
• Eschara is een zeldzame aandoening
• Eschara kan altijd worden genezen door lokale behandeling
• Eschara komt alleen voor bij ouderen
• Eschara betekent altijd dat het weefsel permanent verloren is
• Eschara vereist altijd pijnbestrijding met verdoving

Terminologie

De Nederlandstalige medische wetenschap lijkt voornamelijk de term 'eschar' te hanteren, terwijl het Coëlho-woordenboek (uitgave 2010) spreekt over 'eschara'.

Epidemiologie

Eschara kunnen optreden bij diverse soorten wonden en infecties, met name bij brandwonden, drukwonden (decubitus), en diabetische zweren. De frequentie van eschara hangt af van de mate van wondzorg en de aanwezigheid van complicerende factoren zoals infecties. Bij chronische aandoeningen zoals diabetes of langdurige bedlegerigheid komen eschara vaker voor. De prevalentie van eschara is dus hoger in populaties met beperkte mobiliteit of ernstige huid- en wondproblemen.

Oorzaken

Eschara ontstaat door dood weefsel dat van het lichaam afvalt. Dit is een onderdeel van het normale genezingsproces van een wonde. Ze ontstaan vaak bij brandwonden, drukwonden (decubitus), diabetische zweren, gangreen, schimmelinfecties, tyfus, en miltvuur. Het weefsel sterft af als gevolg van de schade aan de huid of infecties en vormt een donkergekleurde korst.

Risicofactoren

De risicofactoren voor het ontstaan van eschara omvatten:

• Beperkte mobiliteit of langdurig bedlegerigheid
• Diabetes mellitus, dat kan leiden tot verminderde bloedcirculatie en zenuwschade
• Onvoldoende wondverzorging
• Ernstige brandwonden of drukwonden
• Infecties die het genezingsproces verstoren

Symptomen

Eschara beginnen als kleine bultjes die uitbreiden en een centrale necrose (weefseldood) ondergaan. Ze krijgen uiteindelijk een donkere korst of een leerachtig uiterlijk, wat soms doet denken aan een sigarettenbrandwond. Eschara zijn meestal bruin of zwart van kleur. Normaal gesproken bevinden de meeste eschara zich aan de bovenkant of onderkant van een wonde en kunnen ze omringd zijn door gezwollen, gevoelige of rode weefsels. Ze zijn vergelijkbaar met schurftvlekken, maar verhinderen het genezingsproces van de onderliggende wonde.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij eschara kunnen zijn:

• Toename van pijn of ongemak rondom de eschara
• Roodheid of zwelling die zich uitbreidt
• Aanwezigheid van pus of andere afscheiding
• Koorts of algemene malaise, wat kan wijzen op een onderliggende infectie

Diagnose en onderzoeken

Eschara worden door een arts geïdentificeerd op basis van hun uiterlijk en textuur. De huid is vaak ruwer en dikker dan de omliggende huid, en het dode weefsel heeft een bruine of zwarte kleur. De aanwezigheid van pus of bloed onder de eschara kan duiden op een onderliggende infectie. Indien nodig kan aanvullend onderzoek worden uitgevoerd om de oorzaak van de eschara te achterhalen en om een onderliggende infectie te bevestigen.

Behandeling

Geen behandeling

In de meeste gevallen worden eschara niet behandeld omdat ze deel uitmaken van het normale genezingsproces. Ze vallen doorgaans spontaan van de huid af zonder verdere interventie.

Medische behandeling

Als een eschara een groter wondprobleem bedekt, zoals een wondinfectie, kan het moeilijk zijn om de infectie op te sporen. Een gebarsten huid op of rond de eschara kan een toegangspunt zijn voor infecties zoals sepsis, wat potentieel levensbedreigende complicaties kan veroorzaken. Bij een onderliggende wondinfectie kan pus of bloed aanwezig zijn onder de eschara. De arts moet mogelijk een debridement uitvoeren, waarbij de aangetaste en dode huid wordt verwijderd om verdere infectie te voorkomen. Dit kan via een chirurgische ingreep of met behulp van topische middelen, die gemakkelijk kunnen worden aangebracht zonder bijkomende problemen te veroorzaken.

Prognose

De prognose voor eschara hangt af van de oorzaak en de ernst van de onderliggende wond. In de meeste gevallen vallen eschara vanzelf af en geneest de huid zonder verdere complicaties. Bij een onderliggende infectie of complicaties kan de prognose minder gunstig zijn en is medische behandeling noodzakelijk.

Complicaties

Mogelijke complicaties van eschara zijn:

• Infecties zoals sepsis
• Vertraagde wondgenezing
• Uitbreiding van de infectie naar omliggende weefsels

Preventie

In sommige gevallen, zoals bij onbedoelde brandwonden, is het ontstaan van eschara niet te voorkomen. Drukwonden kunnen worden voorkomen door patiënten met beperkte mobiliteit regelmatig van houding te veranderen. De huid moet schoon en droog blijven, en voldoende hydratatie is belangrijk om uitdroging te voorkomen. Een gezonde en evenwichtige voeding met voldoende eiwitten, vitamine C en zink kan bijdragen aan een betere wondgenezing. Het stoppen met roken en voldoende lichaamsbeweging zijn ook aanbevelingen ter preventie van eschara.

Praktische tips voor het leven / omgaan met eschara

Behandeling van dood weefsel

Eschara verwijst naar het dode weefsel dat zich vormt op wonden. Dit kan het genezingsproces belemmeren. Het is belangrijk om eschara goed te behandelen door het voorzichtig te verwijderen met behulp van medisch personeel, zodat gezonde weefsels kunnen herstellen.

Verzorging van de wond

Gebruik steriele verbanden en vermijd het in contact komen van de wond met vuil of bacteriën. Het reinigen van de wond en het aanbrengen van geschikte zalf kan helpen om infectie te voorkomen.

Langdurige opvolging

Indien de eschara aanhoudt of zich uitbreidt, is medische zorg noodzakelijk om de juiste behandeling te waarborgen. In sommige gevallen kan chirurgisch ingrijpen vereist zijn om het dode weefsel te verwijderen.

Misvattingen rond eschara

Eschara is een medische term die verwijst naar een verhard en vaak zwart, necrotisch gebied van weefsel dat ontstaat door verbranding, infectie of ischemie (gebrek aan bloedtoevoer). Het komt vaak voor bij mensen met ernstige brandwonden of door een chronische aandoening, zoals diabetes mellitus. Er zijn echter veel misvattingen over eschara, de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden.

Eschara ontstaat altijd door brandwonden

Hoewel eschara vaak geassocieerd wordt met brandwonden, kan het ook ontstaan door andere oorzaken, zoals infecties of een verminderde bloedtoevoer naar een bepaald gebied van het lichaam. Diabetici, bijvoorbeeld, hebben een verhoogd risico door de verminderde circulatie in hun benen, wat kan leiden tot necrose en de vorming van een eschara. Het is dus niet noodzakelijk dat eschara altijd het gevolg is van brandwonden.

Eschara is altijd zwart en pijnlijk

Een misverstand is dat eschara altijd zwart is en veel pijn veroorzaakt. Hoewel eschara vaak zwart is door de dood van weefsel, kan de kleur variëren afhankelijk van de ernst van de necrose en de oorzaak. Het kan soms bruin of geel zijn. Wat betreft pijn, het is mogelijk dat eschara geen pijn veroorzaakt, vooral als het ontstaat op een gebied waar de zenuwen beschadigd zijn door de onderliggende aandoening. De pijn hangt dus af van de locatie en de ernst van de schade aan het weefsel.

Eschara kan vanzelf genezen zonder behandeling

Veel mensen geloven dat eschara vanzelf zal genezen, maar dit is meestal niet het geval. De necrose moet worden behandeld om verdere complicaties, zoals infectie of sepsis, te voorkomen. De behandeling kan variëren van het verwijderen van het dode weefsel (debridement) tot het toedienen van medicatie zoals antibiotica of pijnstillers. In ernstige gevallen kan chirurgie noodzakelijk zijn om het aangetaste weefsel te verwijderen.

Eschara is een zeldzame aandoening

Hoewel het misschien zo lijkt, komt eschara vaker voor dan vaak wordt gedacht, vooral bij mensen met chronische aandoeningen zoals diabetes mellitus of ernstige brandwonden. Het kan ook optreden bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals diegenen die chemotherapie ondergaan. Daarom is het belangrijk om eschara in overweging te nemen bij patiënten met langdurige of ernstige huidaandoeningen, vooral als ze tekenen van necrose vertonen.

Eschara kan altijd worden genezen door lokale behandeling

Sommige mensen denken dat eschara altijd kan worden genezen met alleen lokale behandelingen, zoals het aanbrengen van een zalf of een pleister. Hoewel lokale behandelingen belangrijk zijn, moet de onderliggende oorzaak van de eschara, zoals infecties of circulatieproblemen, vaak ook worden aangepakt. Bij mensen met diabetes bijvoorbeeld, kan een slechte bloedcirculatie bijdragen aan de vorming van eschara, waardoor aanvullende behandelingen zoals chirurgie of het verbeteren van de bloedsomloop noodzakelijk kunnen zijn.

Eschara komt alleen voor bij ouderen

Er wordt vaak gedacht dat eschara alleen voorkomt bij oudere mensen, maar dit is niet het geval. Hoewel ouderen door een verzwakt immuunsysteem of andere aandoeningen zoals obesitas een verhoogd risico hebben, kunnen jongere mensen ook eschara ontwikkelen, vooral als ze ernstig gewond raken of een chronische ziekte zoals suikerziekte hebben. Het is belangrijk te begrijpen dat eschara niet gebonden is aan leeftijd en iedereen met bepaalde risicofactoren kan beïnvloeden.

Eschara betekent altijd dat het weefsel permanent verloren is

Sommige mensen denken dat eschara altijd leidt tot permanent weefselverlies. In werkelijkheid kan het behandelingsresultaat variëren afhankelijk van de ernst van de necrose en de snelheid waarmee het wordt behandeld. Bij tijdige en juiste behandeling, waaronder het verwijderen van dood weefsel en het aanpakken van infecties, kunnen sommige mensen volledig herstellen zonder blijvende schade. Het proces van herstel hangt af van het vermogen van het lichaam om gezond weefsel te regenereren.

Eschara vereist altijd pijnbestrijding met verdoving

Er wordt soms gedacht dat eschara altijd ernstige pijn veroorzaakt die alleen kan worden verlicht met verdoving. Terwijl pijn een veelvoorkomend symptoom is bij eschara, is het niet altijd aanwezig, vooral als het weefsel al niet meer gevoelig is door zenuwbeschadiging. In sommige gevallen kunnen patiënten met eschara pijn ervaren, maar de behandeling varieert per individu. Pijnbestrijding kan via lokale middelen of medicatie gebeuren, maar niet iedere patiënt heeft hiervoor verdoving nodig.

Eschara kan een ernstigere medische toestand zijn en vereist vaak nauwkeurige behandeling en zorg om complicaties zoals infecties of ziekenhuisinfecties te voorkomen. Het is belangrijk om snel medische hulp in te schakelen bij tekenen van necrose om ernstige gevolgen te vermijden.