Eschara: Donkere vlekken (dood weefsel) op wonde op huid

Een wonde oplopen is normaal, zoals de hand verbranden tijdens het koken of van een fiets vallen. Het lichaam tracht steeds om deze wonde te genezen, waardoor een korstje op het letsel ontstaat. Soms ontwikkelen zich bij de wondgenezing donkere vlekken op de huid, wat dan gekend is als ‘eschara’. De arts behandelt eschara meestal niet omdat dit deel uitmaakt van het normale genezingsproces. In enkele gevallen is echter sprake van een onderliggende wondinfectie, waardoor een medische behandeling nodig is om de dode huid te verwijderen.

• Terminologie
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Terminologie

De Nederlandstalige medische wetenschap lijkt voornamelijk de term 'eschar' te hanteren, terwijl het Coëlho-woordenboek (uitgave 2010) spreekt over 'eschara'.

Epidemiologie

Eschara kunnen optreden bij diverse soorten wonden en infecties, met name bij brandwonden, drukwonden (decubitus), en diabetische zweren. De frequentie van eschara hangt af van de mate van wondzorg en de aanwezigheid van complicerende factoren zoals infecties. Bij chronische aandoeningen zoals diabetes of langdurige bedlegerigheid komen eschara vaker voor. De prevalentie van eschara is dus hoger in populaties met beperkte mobiliteit of ernstige huid- en wondproblemen.

Oorzaken

Eschara ontstaat door dood weefsel dat van het lichaam afvalt. Dit is een onderdeel van het normale genezingsproces van een wonde. Ze ontstaan vaak bij brandwonden, drukwonden (decubitus), diabetische zweren, gangreen, schimmelinfecties, tyfus, en miltvuur. Het weefsel sterft af als gevolg van de schade aan de huid of infecties en vormt een donkergekleurde korst.

Risicofactoren

De risicofactoren voor het ontstaan van eschara omvatten:

• Beperkte mobiliteit of langdurig bedlegerigheid
• Diabetes mellitus, dat kan leiden tot verminderde bloedcirculatie en zenuwschade
• Onvoldoende wondverzorging
• Ernstige brandwonden of drukwonden
• Infecties die het genezingsproces verstoren

Symptomen

Eschara beginnen als kleine bultjes die uitbreiden en een centrale necrose (weefseldood) ondergaan. Ze krijgen uiteindelijk een donkere korst of een leerachtig uiterlijk, wat soms doet denken aan een sigarettenbrandwond. Eschara zijn meestal bruin of zwart van kleur. Normaal gesproken bevinden de meeste eschara zich aan de bovenkant of onderkant van een wonde en kunnen ze omringd zijn door gezwollen, gevoelige of rode weefsels. Ze zijn vergelijkbaar met schurftvlekken, maar verhinderen het genezingsproces van de onderliggende wonde.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij eschara kunnen zijn:

• Toename van pijn of ongemak rondom de eschara
• Roodheid of zwelling die zich uitbreidt
• Aanwezigheid van pus of andere afscheiding
• Koorts of algemene malaise, wat kan wijzen op een onderliggende infectie

Diagnose en onderzoeken

Eschara worden door een arts geïdentificeerd op basis van hun uiterlijk en textuur. De huid is vaak ruwer en dikker dan de omliggende huid, en het dode weefsel heeft een bruine of zwarte kleur. De aanwezigheid van pus of bloed onder de eschara kan duiden op een onderliggende infectie. Indien nodig kan aanvullend onderzoek worden uitgevoerd om de oorzaak van de eschara te achterhalen en om een onderliggende infectie te bevestigen.

Behandeling

Geen behandeling

In de meeste gevallen worden eschara niet behandeld omdat ze deel uitmaken van het normale genezingsproces. Ze vallen doorgaans spontaan van de huid af zonder verdere interventie.

Medische behandeling

Als een eschara een groter wondprobleem bedekt, zoals een wondinfectie, kan het moeilijk zijn om de infectie op te sporen. Een gebarsten huid op of rond de eschara kan een toegangspunt zijn voor infecties zoals sepsis, wat potentieel levensbedreigende complicaties kan veroorzaken. Bij een onderliggende wondinfectie kan pus of bloed aanwezig zijn onder de eschara. De arts moet mogelijk een debridement uitvoeren, waarbij de aangetaste en dode huid wordt verwijderd om verdere infectie te voorkomen. Dit kan via een chirurgische ingreep of met behulp van topische middelen, die gemakkelijk kunnen worden aangebracht zonder bijkomende problemen te veroorzaken.

Prognose

De prognose voor eschara hangt af van de oorzaak en de ernst van de onderliggende wond. In de meeste gevallen vallen eschara vanzelf af en geneest de huid zonder verdere complicaties. Bij een onderliggende infectie of complicaties kan de prognose minder gunstig zijn en is medische behandeling noodzakelijk.

Complicaties

Mogelijke complicaties van eschara zijn:

• Infecties zoals sepsis
• Vertraagde wondgenezing
• Uitbreiding van de infectie naar omliggende weefsels

Preventie

In sommige gevallen, zoals bij onbedoelde brandwonden, is het ontstaan van eschara niet te voorkomen. Drukwonden kunnen worden voorkomen door patiënten met beperkte mobiliteit regelmatig van houding te veranderen. De huid moet schoon en droog blijven, en voldoende hydratatie is belangrijk om uitdroging te voorkomen. Een gezonde en evenwichtige voeding met voldoende eiwitten, vitamine C en zink kan bijdragen aan een betere wondgenezing. Het stoppen met roken en voldoende lichaamsbeweging zijn ook aanbevelingen ter preventie van eschara.