Liesknobbeltje: Oorzaken van bultje in liesgebied

De lies is het gedeelte net boven de benen, tussen de onderbuik en de bovenkant van het dijbeen. Aan beide kanten bevindt zich een lies. Zowel mannen als vrouwen krijgen mogelijk te maken met een liesknobbeltje. Dit is een stevig of beweeglijk en pijnlijk of pijnloos bultje in het liesgebied. In veruit de meeste gevallen zijn de oorzaken van knobbeltjes in de lies goedaardig zoals een cyste of een lipoom. Af en toe liggen echter ernstigere onderliggende problemen aan de basis van het liesbultje, zoals een liesbreuk of kanker. Ook andere symptomen treden mogelijk op, zoals pijn, zwelling en misselijkheid, al zijn de tekenen en de ernst sterk afhankelijk van de oorzaak. Het is belangrijk om eventuele liesknobbels te laten onderzoeken door de arts. In de meeste gevallen is een behandeling goed mogelijk zodat het onderliggend probleem verholpen wordt, en de liesknobbel uiteindelijk verdwijnt.

• Abces en liesknobbeltje
• Cysten in het liesgebied
• Gezwollen lymfeklieren in de liesstreek
• Liesbreuk
• Lipoom, goedaardig knobbeltje aan lies
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Spataders aan bekkengebied
• Vrouwen
• Mannen
• Andere oorzaken van bultjes in liesstreek
• Geassocieerde symptomen bij liesbultje
• Diagnose en onderzoeken

Abces en liesknobbeltje

Een liesabces resulteert uit een infectie van de huid of het gebied direct onder de huid. Meestal veroorzaken bacteriën deze infectie. Het lichaam creëert dan een soort ontstekingsgezwel rond de bacterie, waardoor een hard en pijnlijk bultje aan één zijde van de lies tot stand komt. De arts moet het abces vaak draineren (pus van abces afvoeren) waarna de patiënt een antibioticakuur moet nemen.

Cysten in het liesgebied

Een cyste is een klein zakje gevuld met vloeistof, lucht, vet of ander materiaal. Cysten veroorzaken ook regelmatig een liesbultje. Dit zijn goedaardige knobbeltjes, die soms wel gaan groeien en dan pijn of ongemak met zich meebrengen. Voorbeelden van bultjes die leiden tot liesknobbels zijn bijvoorbeeld een Bartholin-cyste en een dermoïd cyste. De arts kan de cysten draineren, al is dan meestal geen antibioticabehandeling vereist zoals dit wel het geval is bij een abces in de liesstreek.

Gezwollen lymfeklieren in de liesstreek

Meestal is een liesknobbel te wijten aan gezwollen lymfeklieren. Deze resulteren uit:

• een huidinfectie
• een infectie in de benen of een voetinfectie
• een liesbreuk
• een verkoudheid
• hiv of aids
• kanker, meestal een lymfoom (kanker van het lymfesysteem) of leukemie of kanker uit een ander lichaamsdeel dat zich verspreid heeft (metastasen) naar de lymfeklieren (lymfekliermetastasen)
• kattenkrabziekte
• luieruitslag
• sarcoïdose (aandoening met symptomen aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel)
• seksueel overdraagbare aandoeningen
• systemische infecties, vaak veroorzaakt door virussen, zoals waterpokken, de griep of klierkoorts
• systemische lupus erythematosus

Wanneer de infectie die leidt tot gezwollen klieren verdwenen is, krijgen de lymfeklieren weer hun normale grootte.

Soms is er geen bekende oorzaak voor gezwollen lymfeklieren in het liesgebied.

Liesbreuk

Een liesbreuk is een grote, gevoelige uitstulping in de lies die één of beide zijden mogelijk treft. Andere symptomen omvatten misselijkheid, braken, koorts, pijn in de onderbuik en liespijn. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht. Een liesbreuk komt tot stand wanneer de darmen of buikweefsel door een opening duwen, bijvoorbeeld de darmen die door een deel van de onderbuikwand breken. Meestal is een chirurgische reparatie van de liesbreuk nodig.

Lipoom, goedaardig knobbeltje aan lies

Een lipoom is een soort vetgezwelletje dat zich tussen de spierlaag en de huid erboven vormt. De exacte oorzaak van dit goedaardig gezwel is niet bekend anno oktober 2020. Meestal zijn veertigplussers getroffen. De patiënt heeft een zachte, gemakkelijk verplaatsbare en pijnloze knobbel onder de huid van ongeveer twee centimeter breed. Wanneer het huidkleurig gezwelletje groeit en hierdoor druk ontstaat aan de zenuwen daarrond, voelt de patiënt wel pijn. Een behandeling is meestal niet nodig, tenzij het lipoom cosmetisch storend is of andere structuren verstoort. De arts verwijdert dit bultje dan met een liposuctie of een operatie.

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals genitale herpes, syfilis, chlamydia of gonorroe, veroorzaken mogelijk een groepje van liesknobbels. Vaak breken ze open om zweren te vormen en moeten ze worden behandeld zodat ze verdwijnen.

Spataders aan bekkengebied

Soms zwelt een ader of slagader op, waardoor een knobbel ontstaat. Spataderen komen meestal voor op de benen en veroorzaken daar een zwelling en pijn in de benen. Spataders treffen echter soms ook het bekkengebied, wat dan mogelijk pijn in de liesstreek en een liesknobbel met zich meebrengt. Zowel mannen als vrouwen zijn hierdoor aangetast, al zijn de symptomen wel variabel.

Vrouwen

Vrouwen met spataderen in het bekkengebied lijden aan het chronic pelvic syndrome. De aderen in het bekkengebied vergroten en daarnaast verzamelt zich bloed in de aderen. De vrouw ervaart meestal een zwaar, pijnlijk en soms scherp gevoel in het bekkengebied die langer dan zes maanden aanhoudt. De pijn is af en toe aan beide kanten aanwezig, maar meestal is slechts één kant getroffen (meestal de linkerkant). Sommige vrouwen ervaren bijkomende symptomen ervaren, zoals pijn vóór en tijdens de menstruatiecyclus, urgentie bij het plassen en zichtbare kronkelige aderen op de billen, vulva of dijen. Het chronic pelvic syndrome komt veel vaker voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en bij vrouwen die meer dan één kind hebben gehad. De arts zet een embolisatieprocedure in. Hij maakt dan littekens in de getroffen ader zodat de bloedstroom verhinderd wordt door deze ader. Soms is ook een operatie nodig.

Mannen

Mannen die spataderen in het bekkengebied ontwikkelen, lijden aan varicocèle (zakaderbreuk). De aderen in het scrotum (balzak) raken doordrenkt met het verzamelde bloed in de aderen. Beide kanten van het scrotum zijn mogelijk getroffen, maar meestal is enkel de linkerkant aangetast. De symptomen geassocieerd met een varicocèle zijn doffe pijn in het scrotum die meestal verergert bij het staan, fysieke inspanning en warm weer. Gaan lichten verlicht de klachten. Af en toe leidt een varicocèle wel tot een verminderde vruchtbaarheid of mannelijke onvruchtbaarheid. Embolisatie of chirurgie zijn de mogelijke behandelingsopties.

Andere oorzaken van bultjes in liesstreek

Andere oorzaken zijn onder meer:

• een allergische reactie
• een eierstoktumor
• een letsel aan de liesstreek
• een reactie op medicijnen
• genitale wratten
• huidinfecties zoals hidradenitis suppurativa, folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk) en steenpuisten
• testikelaandoeningen: niet-ingedaalde testikel (cryptorchisme), bijbalontsteking (epididymitis), een verdraaiing van de teelbal (testikeltorsie), een teelbalontsteking of een testikeltumor

Geassocieerde symptomen bij liesbultje

Naast het liesbultje, ontstaan soms nog andere tekenen zoals:

• braken
• buikpijn
• een algemene zwelling, warmte of roodheid in het gebied van de knobbel
• koorts
• koude rillingen
• misselijkheid
• moeite met een stoelgang of geen stoelgang meer kunnen maken
• nachtelijk zweten
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn bij het plassen of niet meer kunnen plassen
• pijn in het gebied van de knobbel
• rugpijn
• vaker plassen
• vermoeidheid
• zwelling, warmte of roodheid van de testikels bij mannen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De patiënt meldt wanneer de symptomen gestart zijn, evenals of deze geleidelijk of plots zijn verschenen. De arts wil ook weten of de liesbult gegroeid is of niet, alsook of deze groter wordt bij het hoesten. Ook noteert de arts de andere symptomen. De arts heeft bovendien een medische geschiedenis inclusief medicatiegebruik nodig. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de arts de lymfeklieren in de liesstreek betast. Een genitaal onderzoek of een bekkenonderzoek is soms nodig.

Diagnostisch onderzoek
De arts zet volgende mogelijke onderzoeken in:

• een lymfeklierbiopsie
• een scan van de lever en milt
• een volledig bloedonderzoek

Lees verder

• Liesbreuk: Uitstulping of zwelling in lies of scrotum