Liesknobbeltje: Oorzaken van bultje in liesgebied

De lies is het gebied net boven de benen, tussen de onderbuik en de bovenkant van het dijbeen. Aan beide zijden van het lichaam bevindt zich een lies. Zowel mannen als vrouwen kunnen te maken krijgen met een liesknobbeltje. Dit kan een stevig of beweeglijk bultje zijn, dat pijnlijk of pijnloos kan zijn. In de meeste gevallen zijn de oorzaken van liesknobbeltjes goedaardig, zoals een cyste of een lipoom. Soms kunnen echter ernstigere aandoeningen, zoals een liesbreuk of kanker, ten grondslag liggen aan het liesbultje. Andere symptomen die kunnen optreden zijn pijn, zwelling en misselijkheid, waarbij de aard en ernst van de symptomen sterk afhankelijk zijn van de onderliggende oorzaak. Het is belangrijk om eventuele liesknobbels te laten onderzoeken door een arts. Meestal is behandeling goed mogelijk, waardoor het onderliggende probleem kan worden verholpen en de liesknobbel uiteindelijk verdwijnt.

• Abces en liesknobbeltje
• Cysten in het liesgebied
• Gezwollen lymfeklieren in de liesstreek
• Liesbreuk
• Lipoom, goedaardig knobbeltje in de lies
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Spataders in het bekkengebied
• Vrouwen
• Mannen
• Andere oorzaken van bultjes in de liesstreek
• Geassocieerde symptomen bij een liesbultje
• Diagnose en onderzoeken

Abces en liesknobbeltje

Een liesabces ontstaat door een infectie van de huid of het gebied net onder de huid, vaak veroorzaakt door bacteriën. Het lichaam vormt een ontstekingsgezwel rond de bacteriën, wat resulteert in een hard en pijnlijk bultje aan één kant van de lies. De arts moet het abces vaak draineren (pus afvoeren), waarna de patiënt een antibioticakuur moet volgen.

Cysten in het liesgebied

Een cyste is een klein zakje gevuld met vloeistof, lucht, vet of ander materiaal. Cysten kunnen ook liesbultjes veroorzaken. Deze bultjes zijn meestal goedaardig knobbeltjes, maar kunnen soms groeien en ongemak of pijn veroorzaken. Voorbeelden van cysten die liesknobbels kunnen veroorzaken zijn de Bartholin-cyste en de dermoïd cyste. De arts kan cysten draineren, maar een antibioticabehandeling is meestal niet nodig, in tegenstelling tot bij een abces in de liesstreek.

Gezwollen lymfeklieren in de liesstreek

Een liesknobbel is vaak te wijten aan gezwollen lymfeklieren. Gezwollen lymfeklieren kunnen ontstaan door:

• Een huidinfectie
• Een infectie in de benen of een voetinfectie
• Een liesbreuk
• Een verkoudheid
• Hiv of aids
• Kanker, meestal een lymfoom (kanker van het lymfesysteem) of leukemie, of kanker uit een ander lichaamsdeel dat zich heeft verspreid naar de lymfeklieren (lymfekliermetastasen)
• Kattenkrabziekte
• Luieruitslag
• Sarcoïdose (aandoening met symptomen aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel)
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Systemische infecties, vaak veroorzaakt door virussen, zoals waterpokken, de griep of klierkoorts
• Systemische lupus erythematosus

Wanneer de infectie die leidt tot gezwollen lymfeklieren verdwenen is, keren de lymfeklieren meestal terug naar hun normale grootte. Soms is er echter geen bekende oorzaak voor gezwollen lymfeklieren in de liesstreek.

Liesbreuk

Een liesbreuk is een grote, gevoelige uitstulping in de lies die één of beide zijden kan treffen. Andere symptomen kunnen misselijkheid, braken, koorts, pijn in de onderbuik en liespijn omvatten. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht. Een liesbreuk ontstaat wanneer de darmen of buikweefsel door een opening duwen, bijvoorbeeld de darmen die door een deel van de onderbuikwand breken. Meestal is een chirurgische ingreep nodig om de liesbreuk te herstellen.

Lipoom, goedaardig knobbeltje in de lies

Een lipoom is een vetgezwelletje dat zich vormt tussen de spierlaag en de huid erboven. De exacte oorzaak van dit goedaardige gezwel is op dit moment niet bekend (anno oktober 2020). Meestal worden veertigplussers getroffen. De patiënt heeft een zachte, gemakkelijk verplaatsbare en pijnloze knobbel onder de huid van ongeveer twee centimeter breed. Als het huidkleurige gezwelletje groeit en druk uitoefent op de omliggende zenuwen, kan de patiënt pijn ervaren. Een behandeling is meestal niet nodig, tenzij het lipoom cosmetisch storend is of andere structuren verstoort. In dat geval kan de arts het bultje verwijderen met een liposuctie of een operatie.

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals genitale herpes, syfilis, chlamydia of gonorroe, kunnen een groepje van liesknobbels veroorzaken. Deze knobbels kunnen vaak openbreken en zweren vormen en moeten worden behandeld om te verdwijnen.

Spataders in het bekkengebied

Soms kan een opgezwollen ader of slagader een knobbel veroorzaken. Spataderen komen meestal voor op de benen en veroorzaken daar zwelling en pijn in de benen. Soms kunnen spataderen echter ook het bekkengebied treffen, wat kan leiden tot pijn in de liesstreek en een liesknobbel. Zowel mannen als vrouwen kunnen hierdoor worden getroffen, hoewel de symptomen kunnen variëren.

Vrouwen

Vrouwen met spataderen in het bekkengebied lijden aan chronic pelvic syndrome. Hierbij vergroot de aderen in het bekkengebied en verzamelt zich bloed in deze aderen. De vrouw ervaart meestal een zwaar, pijnlijk en soms scherp gevoel in het bekkengebied dat langer dan zes maanden aanhoudt. De pijn kan af en toe aan beide kanten aanwezig zijn, maar meestal is slechts één kant getroffen (meestal de linkerkant). Sommige vrouwen ervaren bijkomende symptomen, zoals pijn vóór en tijdens de menstruatiecyclus, een urgente behoefte om te plassen en zichtbare kronkelige aderen op de billen, vulva of dijen. Het chronic pelvic syndrome komt veel vaker voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en bij vrouwen die meer dan één kind hebben gehad. De arts kan een embolisatieprocedure uitvoeren, waarbij littekens worden gemaakt in de getroffen ader om de bloedstroom te stoppen. Soms is ook een operatie nodig.

Mannen

Mannen met spataderen in het bekkengebied lijden aan varicocèle (zakaderbreuk). Hierbij raken de aderen in het scrotum (balzak) doordrenkt met verzameld bloed. Beide zijden van het scrotum kunnen worden getroffen, maar meestal is alleen de linkerkant aangetast. De symptomen van een varicocèle zijn doffe pijn in het scrotum, die meestal verergert bij het staan, fysieke inspanning en warm weer. De klachten kunnen verlicht worden door te liggen. Af en toe kan een varicocèle leiden tot verminderde vruchtbaarheid of mannelijke onvruchtbaarheid. Mogelijke behandelingsopties zijn embolisatie of chirurgie.

Andere oorzaken van bultjes in de liesstreek

Andere mogelijke oorzaken zijn onder meer:

• Een allergische reactie
• Een eierstoktumor
• Een letsel aan de liesstreek
• Een reactie op medicijnen
• Genitale wratten
• Huidinfecties, zoals hidradenitis suppurativa, folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk), en steenpuisten
• Testikelaandoeningen, zoals niet-ingedaalde testikels (cryptorchisme), bijbalontsteking (epididymitis), een verdraaiing van de teelbal (testikeltorsie), een teelbalontsteking of een testikeltumor

Geassocieerde symptomen bij een liesbultje

Naast het liesbultje kunnen soms andere tekenen optreden, zoals:

• Braken
• Buikpijn
• Algemene zwelling, warmte of roodheid in het gebied van de knobbel
• Koorts
• Koude rillingen
• Misselijkheid
• Moeite met stoelgang of geen stoelgang kunnen maken
• Nachtelijk zweten
• Onverklaarbaar gewichtsverlies
• Pijn bij het plassen of niet meer kunnen plassen
• Pijn in het gebied van de knobbel
• Rugpijn
• Vaker plassen
• Vermoeidheid
• Zwelling, warmte of roodheid van de testikels bij mannen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De patiënt moet informatie verstrekken over wanneer de symptomen zijn begonnen, evenals of deze geleidelijk of plotseling zijn opgekomen. De arts wil ook weten of de liesbult is gegroeid en of deze groter wordt bij het hoesten. Daarnaast noteert de arts andere symptomen en vraagt naar de medische geschiedenis van de patiënt, inclusief medicatiegebruik. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de lymfeklieren in de liesstreek onderzoekt. Een genitaal of bekkenonderzoek kan soms nodig zijn.

Diagnostisch onderzoek
De arts kan de volgende onderzoeken inzetten:

• een lymfeklierbiopsie
• een scan van de lever en milt
• een volledig bloedonderzoek

Lees verder

• Liesbreuk: Uitstulping of zwelling in lies of scrotum