Liesbreuk: Uitstulping of zwelling in lies of scrotum
Bij een liesbreuk duwt een deel van de buikinhoud (zoals de darmen) door een opening in de buikwand. Vaak is deze aandoening aangeboren en zijn mannen aangetast, maar ook later in het leven krijgen patiënten mogelijk te maken met een liesbreuk. Pijn in de lies bij het hoesten of iets heftig optillen zijn mogelijke tekenen van een liesbreuk. Een liesbreuk is een potentieel ernstig gezondheidsprobleem, dus de patiënt mag de symptomen niet negeren. Bij een grote liesbreuk is een operatie nodig.
Synoniemen liesbreuk
Een liesbreuk heeft enkele medische synoniemen, namelijk ‘hernia inguinalis’ en ‘inguinale hernia’.
Epidemiologie
Een liesbreuk treedt op bij 2% tot 3% van de mannelijke
baby's, maar bij minder dan 1% van de vrouwelijke baby’s. Ongeveer één op de vier mannen heeft ooit in zijn leven te maken gehad met een liesbreuk. Mannen boven de 40 jaar kampen het vaakst met de aandoening. Vrouwen hebben zelden dit soort
breuk. Het brede ligament van de
baarmoeder bevindt zich direct achter de buikwand, die het ondersteunt en het lieskanaal afschermt. Mannen hebben deze bescherming niet, dus
stress en geleidelijke verzwakking van de buikspieren na verloop van tijd verhogen de kans op een liesbreuk.
Oorzaken van liesbreuk
Een liesbreuk ontstaat in de buik nabij het liesgebied. Deze aandoening ontwikkelt zich wanneer vet- of darmweefsels door een zwakte in de buikwand bij het rechter- of linker lieskanaal doordringen. Elk lieskanaal bevindt zich aan de basis van de buik. Zowel mannen als vrouwen hebben lieskanalen. Bij mannen dalen de teelballen gewoonlijk enkele weken voor de geboorte door het kanaal. Bij vrouwen is elk kanaal de doorgangplaats voor het ronde ligament van de baarmoeder. Wanneer een hernia optreedt in of nabij deze doorgang, resulteert dit in een uitstulping die pijnlijk is bij beweging.

Roken vormt een risicofactor voor een liesbreuk /
Bron: Geralt, PixabayRisicofactoren van uitpuiling van deel van buikinhoud door buikwand
Zwakke plekken in de buik- en liesspieren zijn een belangrijke bijdrage voor een liesbreuk. Extra druk op dit lichaamsdeel veroorzaakt uiteindelijk een hernia.
Enkele risicofactoren verhogen het risico op deze aandoening:
Typen van darmen door opening van zwakke buikwand
Een liesbreuk is indirect of direct of opgesloten of verstikt.
Indirecte liesbreuk
Een indirecte liesbreuk komt het vaakst tot uiting en dit vooral bij premature baby’s (te vroeg geboren baby’s). Een baby heeft een indirecte liesbreuk als het lieskanaal tijdens het ontwikkelen niet volledig sluit. Aan de bovenkant van het lieskanaal blijft een opening over, waardoor een breuk zich kan vormen. Dit type breuk is echter ook mogelijk op een andere leeftijd. Mannen kampen het vaakst met een indirecte liesbreuk.
Directe liesbreuk
Ouderen krijgen meestal een directe liesbreuk omdat de buikwandspieren verzwakken. Chirurgie aan het buikgebied leidt sneller tot een directe liesbreuk. Ook bij dit type zijn mannen vaker aangetast dan vrouwen.
Opgesloten liesbreuk
Een opgesloten (vastzittende) liesbreuk vindt plaats wanneer weefsel vast komt te zitten in de lies. De patiënt kan dit niet meer op zijn plaats duwen.
Verstikte liesbreuk
Een verstikte liesbreuk (gewurgde hernia inguinalis) verschijnt wanneer de darm verstikt in een vastgelopen hernia en hierna afbreekt. Dringende medische hulp is vereist.
Symptomen: Uitstulping of zwelling in lies of scrotum
Een liesbreuk presenteert zich als een uitstulping of zwelling in de lies of een
zwelling in het scrotum (de balzak). Het
liesbultje valt meer op wanneer de patiënt
huilt. De zwelling verdwijnt of verkleint wanneer de patiënt weer ontspant. De liesbreuk gaat gepaard met
pijn bij het
hoesten, buigen of tillen. In het lieskanaal voelt de patiënt voorts druk of zwakte. Door de bult voorzichtig terug in de buik te duwen, verlicht het ongemak gedeeltelijk.
Diagnose en onderzoeken
De arts controleert de liesstreek op tekenen van een zwelling of een bult. Hij vraagt daarna aan de patiënt om te hoesten, waardoor de liesbreuk duidelijk te visualiseren is. Bemerkt de arts geen zwelling, dan bestelt hij
beeldvormende onderzoeken, zoals een
echografie in de buik, een
CT-scan of een
MRI-scan.
Behandeling
Als de patiënt een liesbreuk heeft, is een vezelrijk dieet met veel groenten, vers fruit en volle granen nuttig om constipatie te vermijden, want constipatie leidt tot pijnlijke symptomen. De enige manier om een liesbreuk te verhelpen is een chirurgische ingreep. De arts duwt het uitpuilende weefsel terug naar binnen en verstevigt de buikwand met hechtingen en soms ook met gaas. Meestal gebeurt deze operatie via
laparoscopie waardoor de arts maar een kleine incisie (chirurgische insnijding) moet maken en de patiënt eveneens sneller geneest dan traditionele, open chirurgie.
Prognose
Een liesbreuk is vaak erg pijnlijk maar is meestal wel goed te behandelen. De aandoening heeft wel een behandeling nodig want een liesbreuk verdwijnt niet vanzelf.
Complicaties
Bij een onbehandelde liesbreuk ontwikkelt de patiënt mogelijk een ‘verstikte liesbreuk’. De dunne darm komt dan vast te zitten in het lieskanaal en is dan niet meer te verplaatsen en ook met massage komt de dunne darm dan niet meer terug terecht in de buik. Hierdoor krijgen de darmen onvoldoende bloed, waardoor het aangetaste darmgedeelte afsterft. Dit is een ernstige medische noodsituatie. Een liesbreuk in combinatie met ernstige pijn vereist dan ook meteen een bezoek aan de spoedeisende hulp.
Preventie
Een aangeboren liesbreuk is niet te voorkomen. Niet roken en het gewicht onder controle houden zijn enkele tips om een verworven liesbreuk te voorkomen. Als de patiënt een buikoperatie heeft gehad, moet hij daarna voorzichtig zijn. De patiënt gebruikt in plaats van de rug de benen om iets te tillen. Zware dingen tillen is niet aanbevolen. Tot slot is het niet verstandig om te persen bij het maken van stoelgang.
Lees verder