Gezwollen scrotum (balzak): Oorzaken van scrotale zwelling
Een man met een gezwollen scrotum heeft een abnormale vergroting van de balzak (scrotum: zakje rond de teelballen / testikels / zaadballen). Dit symptoom verschijnt bij mannen op elke mogelijke leeftijd. Naast pijn treden afhankelijk van de oorzaak nog andere tekenen op. Een verdraaiing van de teelbal, een liesbreuk en een operatie aan het genitale gebied zijn mogelijke oorzaken van een scrotumzwelling. De arts kijkt naar de oorzaak en zet dan een geschikte behandeling in die meestal bestaat uit medicatie en/of chirurgie.
Oorzaken van gezwollen balzak
Epididymitis en orchitis
Een virale infectie van de zaadbal (
orchitis) verschijnt bij jonge jongens die de bof hebben. Epididymitis is een meestal bacteriële
infectie van de bijbal, de kanalen vlakbij de zaadbal waarin sperma is opgeslagen. Bekende symptomen zijn onder meer een gevoel van zwaarte,
pijn en zwelling in het scrotum.
Seksueel overdraagbare aandoeningen zoals
chlamydia en
gonorroe veroorzaken mogelijk
epididymitis. Bij oudere jongens treedt de aandoening soms op door onbeschermde seks. Bij jonge jongens is soms een probleem in de urinewegen aanwezig.
Henoch-Schönlein purpura
Bij Henoch-Schönlein purpura ontstaat een pijnlijke scrotumzwelling bij jonge jongens. Andere symptomen omvatten een
huiduitslag,
gewrichtspijn,
maagpijn en
bloed in de urine.
Hydrocèle (verzameling van vloeistof in scrotum)
Een hydrocèle treedt op wanneer vocht zich ophoopt in de weefsellagen rond de teelbal (tunica vaginalis). Hydrocèles beginnen klein en vergroten geleidelijk. Ze zijn meestal onschadelijk en veroorzaken dan enkel een pijnloze zwelling. Soms zijn hydrocèles wel groot en gespannen, wat leidt tot ongemak. De behandeling van een symptomatische hydrocèle bestaat uit een chirurgische verwijdering van de tunica vaginalis. Het legen van de hydrocèle werkt niet, omdat deze zich snel opnieuw zal vullen.
Spermatocèle
Een spermatocèle is een met vocht gevulde uitstulping (
cyste = soort zakje) die zich vormt in een weefselgebied aan de bovenkant van de teelbal dat sperma opslaat en transporteert (bijbal). Een chirurgische verwijdering van de cyste is niet nodig tenzij deze problemen veroorzaakt.
Teelbalkanker
Af en toe verschijnt
teelbalkanker bij oudere mannen. Meestal heeft de man een pijnloos
knobbeltje op de zaadbal wat gepaard gaat met doffe pijn of een gevoel van zwaarte.
Testikeltorsie (teelbalverdraaiing)
Mannen met een
testikeltorsie hebben een verdraaide teelbal in het scrotum waardoor de bloedtoevoer wordt afgesneden. Deze aandoening vereist onmiddellijke medische hulp. Binnen enkele uren kan het weefsel al afsterven. Als de arts de verdraaiing niet snel opheft, verliest de man permanent de zaadbal.
Varicocèle
Een
varicocèle is een vergroting van de aders die zuurstofarm bloed wegvoeren van scrotumweefsels. De meeste varicoceles komen voor aan de linkerkant van het scrotum. Minder vaak ontstaan ze aan beide kanten. Ze veroorzaken meestal geen symptomen waardoor een behandeling niet noodzakelijk is. Symptomatische mannen ervaren meestal doffe pijn in het scrotum die meer opvalt bij het rechtstaan en verdwijnt bij het gaan liggen. Een behandeling van symptomatische varicocèles bestaat uit het afsluiten van de vergrote aders met een minimaal invasieve chirurgische procedure. Onbehandeld leidt de aandoening tot
onvruchtbaarheid.
Andere bekende oorzaken van een scrotumzwelling omvatten:
Geassocieerde symptomen
De zwelling is aan één of aan beide zijden aanwezig en veroorzaakt mogelijk milde tot ernstige pijn. De testikels en de penis zijn af en toe eveneens getroffen. Afhankelijk van de oorzaak komen nog andere symptomen tot uiting.
Alarmsymptomen bij scrotale zwelling
Bij één of meer van volgende tekenen is advies van een arts nodig:
- een onverklaarbare of plotselinge zwelling van het scrotum
- een pijnlijk gezwollen scrotum
- nieuwe symptomen die verschijnen naast de zwelling
- pijn door een verwonding die langer dan één uur aanhoudt
- slechts één zaadbal aanwezig
- symptomen die niet verbeteren of juist verergeren
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek
De arts stelt aan de man veel vragen zoals:
- Wanneer ontwikkelde zich de zwelling? Is het plotseling gebeurd? Verergert de zwelling?
- Hoe groot is de zwelling (bijvoorbeeld twee keer de normale grootte of de grootte van een golfbal)?
- Lijkt de zwelling vochtig te zijn? Is er weefsel voelbaar in het gezwollen gebied?
- Is de zwelling in een deel van het scrotum aanwezig of is het hele scrotum gezwollen?
- Is de zwelling aan beide zijden gelijk?
- Is er in het verleden een operatie, verwonding of trauma in het genitale gebied geweest?
- Is er een recente genitale infectie aanwezig geweest?
- Vermindert de zwelling bij het in bed liggen?
- Zijn er andere symptomen aanwezig?
- Is er pijn aanwezig in het gebied rond het scrotum?
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts onderzoekt het scrotum gedetailleerd. De zwelling is klein en voelbaar, of is erg groot en gemakkelijk zichtbaar. Daarnaast bekijkt de arts ook de testikels en de penis. De arts gebruikt de bevindingen van een lichamelijk onderzoek en de informatie van de
medische geschiedenis om eventuele verdere onderzoeken in te zetten zoals een
bloedonderzoek en een
urineonderzoek. Een scrotale
echografie bepaalt de locatie van de zwelling.
Behandeling van scrotumzwelling bij mannen
De beste manier om een scrotumzwelling te behandelen, is de behandeling van de oorzaak van de zwelling. Soms proberen artsen een liesbreuk te verminderen door zachtjes tegen de uitstekende
darm aan te duwen en deze weer op zijn plaats te duwen. Verder schrijft de arts
antibiotica en
pijnstillers voor of is een operatie aanbevolen.
Lees verder