Syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon

In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 2.500 mensen te maken met het syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon (SIADH, ectopische ADH-uitscheiding). Dit syndroom ontstaat wanneer er een overmatige hoeveelheid antidiuretisch hormoon (ADH) wordt geproduceerd, wat leidt tot vochtretentie (vasthouden van water) en een verlaagd natriumgehalte in het bloed. Verschillende aandoeningen zoals herseninfecties, longproblemen en andere omgevingsfactoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van SIADH. Symptomen kunnen variëren van spiertrekkingen en verlies van eetlust tot ernstige gevallen zoals verwardheid en coma. Behandeling omvat vaak het beperken van vochtinname, medicatie, en het aanpakken van de onderliggende oorzaak. De prognose is afhankelijk van de oorzaak van SIADH. (SIADH)

• Oorzaken van syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon
• Risicofactoren van SIADH
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Vochtretentie en laag natriumgehalte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van SIADH
• Levensstijl en preventie

Oorzaken van syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon

Het syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon (SIADH) is een aandoening waarbij het lichaam te veel antidiuretisch hormoon (ADH, ook wel vasopressine genoemd) aanmaakt. ADH, geproduceerd in de hypothalamus en afgegeven door de hypofyse, speelt een rol bij de regulatie van de waterbalans in het lichaam door de nieren te helpen bij het behouden van vocht. Bij SIADH wordt er teveel ADH afgegeven, wat leidt tot vochtretentie en een verlaagd natriumgehalte in het bloed (hyponatriëmie). Dit kan de elektrolytenbalans verstoren en verschillende symptomen veroorzaken.

Risicofactoren van SIADH

De oorzaken en risicofactoren voor het syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon (SIADH) zijn divers. In veel gevallen blijft de oorzaak onbekend en wordt het aangeduid als 'idiopathische SIADH'.

Aandoeningen

Hersenaandoeningen
Diverse hersenproblemen kunnen leiden tot SIADH:

• Delirium tremens (ernstige symptomen door alcoholontwenning)
• Een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen)
• Hersenletsel
• Hersenontsteking (encefalitis)
• Hersenvliesontsteking (meningitis)
• Subarachnoïdale bloeding (bloeding tussen hersenvliezen)
• Waterhoofd (verhoogde hoeveelheid hersen- en ruggenmergvocht in de schedel)
• Ziekte van de hypofyse
• Ziekte van de hypothalamus
• Guillain-Barré-syndroom (GBS) - een reversibele aandoening die de zenuwen in het lichaam aantast en resulteert in spierzwakte, pijn en tijdelijke verlamming van gezichtsspieren, borstkas en benen. Ademhalingsproblemen kunnen optreden door verlamming van de borstspieren.
• Multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)

Kanker
Bepaalde vormen van kanker kunnen de ontwikkeling van SIADH versnellen:

• Baarmoederhalskanker
• Dunne darmkanker
• Lymfoom
• Olfactorisch neuroblastoom
• Thymoom (tumor in de borstkas, vaak bij myasthenia gravis)
• Eierstokkanker
• Hersenkanker
• Leukemie
• Longkanker
• Pancreaskanker (alvleesklierkanker)
• Prostaatkanker

Longaandoeningen
SIADH kan ontstaan door verschillende longaandoeningen:

• Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen)
• Chronische obstructieve longziekte (COPD)
• Longabces (bacteriële infectie met abces in de longen)
• Mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen)
• Pneumonie (longontsteking)
• Sarcoïdose (aandoening met symptomen in ogen, longen, huid en zenuwstelsel)
• Tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Andere aandoeningen
Andere aandoeningen die het risico op SIADH kunnen verhogen zijn:

• HIV/AIDS
• Bijnieraandoeningen
• Chirurgie onder algemene anesthesie
• Herpes zoster-infectie van de thoraxwand
• Hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel)
• Psychische aandoeningen, zoals een psychose (verlies van realiteit met wanen en hallucinaties)
• Erfelijke aandoeningen
• Hartaandoeningen, zoals hartfalen
• Hypoparathyreoïdie (onvoldoende werking van de bijschildklier)
• Hypothyreoïdie (onvoldoende werking van de schildklier)
• Nieraandoeningen
• Pijn
• Polyarteritis nodosa (bloedvatziekte met variabele symptomen)
• Rocky Mountain spotted fever (tekenziekte met koorts)
• Temporale arteritis (ontsteking van de slagaders bij de slaap)

Omgevingsfactoren

Ouderen hebben een verhoogd risico op SIADH. Stress en lichamelijke inspanning kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening. Het gebruik van bepaalde medicijnen is eveneens een risicofactor. Bekende medicijnen die SIADH kunnen veroorzaken zijn:

• Anesthetica
• Antidepressiva
• Anti-epileptica
• Bepaalde medicijnen voor de behandeling van diabetes mellitus type 2
• Hart- en bloeddrukmedicijnen
• Kankermedicijnen
• Vasopressine

Symptomen: Vochtretentie en laag natriumgehalte

Vochtretentie en een laag natriumgehalte in het bloed (hyponatriëmie) zijn de belangrijkste kenmerken van SIADH. Aanvankelijk kunnen symptomen mild zijn en omvatten spiertrekkingen, spierkrampen, spierzwakte, tremoren (beving), misselijkheid, braken, verlies van eetlust, prikkelbaarheid en persoonlijkheidsveranderingen. In ernstige gevallen kan SIADH leiden tot hallucinaties, verwardheid, bewustzijnsverlies, toevallen, een coma, en zelfs de dood.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van SIADH begint met een grondige anamnese en beoordeling van de symptomen. De arts zal ook vragen naar gebruikte medicijnen of supplementen. Diagnose omvat vaak een lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, en urineonderzoek om de aandoening te bevestigen. Na bevestiging van SIADH zijn aanvullende onderzoeken nodig om de onderliggende oorzaak vast te stellen.

Behandeling van SIADH

De behandeling van SIADH richt zich op het verminderen van de vochtretentie en het verlagen van de ADH-niveaus. Dit omvat vaak het beperken van de vochtinname en het gebruik van medicijnen die de effecten van ADH op de nieren verminderen. Daarnaast is het essentieel om de onderliggende oorzaak van SIADH te behandelen om de aandoening effectief te beheren.

Levensstijl en preventie

Er zijn enkele levensstijlaanpassingen die kunnen helpen bij het beheer van SIADH:

• Vochtbeperking: Beperk de inname van vocht om vochtretentie te voorkomen.
• Medicatietrouw: Volg strikt het voorgeschreven medicatieplan.
• Voeding: Volg een dieet dat helpt bij het handhaven van een gezonde elektrolytenbalans.
• Regelmatige controle: Onderga regelmatige controles om veranderingen in symptomen en elektrolytenbalans op te merken.

Deze herziening biedt een uitgebreid en actueel overzicht van de oorzaken, risicofactoren, symptomen, diagnose, behandeling en preventie van het syndroom van inadequate secretie van antidiuretisch hormoon (SIADH).