Te laag natriumgehalte in het bloed: oorzaken en behandeling

Een te laag natriumgehalte in het bloed staat bekend als hyponatriëmie. De oorzaak hiervan zijn bepaalde medische aandoeningen, het gebruik van sommige medicijnen, of te veel water drinken. Alle cellen in het lichaam hebben natrium nodig om een normale vochtbalans te handhaven. Een te laag natriumgehalte in het bloed kan gepaard gaan met symptomen als misselijkheid en braken, lusteloosheid, verwardheid of sufheid, spierkrampen en epileptische aanvallen. Het natriumgehalte in het bloed is normaal als het 135 tot 145 milli-equivalent per liter (mEq/L) is. Als het lager is dan 135 mEq/L, spreekt men van hyponatriëmie. De behandeling van een te laag natriumgehalte hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Wat is hyponatriëmie?
• Symptomen te laag natriumgehalte in bloed
• Oorzaken
• Medicijnen
• Aandoeningen
• Hormonale schommelingen
• Te veel water drinken
• XTC
• Wie krijgt het?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een te laag natriumgehalte

Wat is hyponatriëmie?

Hyponatriëmie duidt op een te laag natriumgehalte in bloed en kan het gevolg zijn van meerdere ziekten die vaak de longen (longziekten), lever (leveraandoeningen) of hersenen (hersenaandoeningen) treffen, hartproblemen zoals congestief hartfalen of gebruik van bepaalde medicijnen. De meeste mensen herstellen volledig na adequate behandeling.

Symptomen te laag natriumgehalte in bloed

Bij een milde vorm van hyponatriëmie heb je mogelijk geen last van klachten. Symptomen verschijnen meestal wanneer het natriumgehalte in het bloed plotseling stijgt of daalt. Symptomen van hyponatriëmie kunnen bestaan uit:

• misselijkheid en braken
• vermoeidheid
• hoofdpijn
• verwardheid
• spierkrampen
• spierspasmen
• prikkelbaarheid
• rusteloosheid
• (in ernstige gevallen) epileptische aanvallen of zelfs coma

Deze symptomen hebben te maken met de functie van natrium in het lichaam. Natrium is nodig om de vochtbalans te handhaven en de bloeddruk op peil te houden. Daarnaast speelt natrium samen met kalium een rol in de werking van spieren en zenuwen.

Oorzaken

Er zijn veel mogelijke oorzaken van een te laag natriumgehalte in het bloed.

Medicijnen

Plaspillen (diuretica, vooral gebruikt tegen hoge bloeddruk en/of hartfalen) en sommige antidepressiva en pijnstillers kunnen ervoor zorgen dat je meer plast of zweet. Dat kan van invloed zijn op je natriumniveau.

Aandoeningen

Congestief hartfalen en nier- of leverziekten kunnen van invloed zijn op de hoeveelheid vocht in je lichaam, wat op zijn beurt gevolgen heeft voor het natriumgehalte. Ook kan bij aanhoudende, ernstige diarree of braken een tekort aan natrium in het lichaam ontstaan.

Hormonale schommelingen

Sommige hormonen zijn van invloed op het natriumgehalte. Eén van deze hormonen is het antidiuretisch hormoon (ADH), dat ervoor zorgt dat de hoeveelheid water in het lichaam op een constant niveau gehouden wordt. Een te grote afgifte van dit hormoon kan dit proces verstoren. SIADH is een syndroom waarbij waarbij een te grote afgifte van het hormoon ADH plaatsvindt, waardoor de nieren water vasthouden zonder dat dit nodig is. Als gevolg hiervan daalt de hoeveelheid natrium in het bloed.

Voorts kan de ziekte van Addison, een auto-immuunziekte die wordt veroorzaakt doordat de bijnierschors niet genoeg hormonen meer produceert, de vocht-, natrium- en kaliumbalans in het lichaam verstoren. Ook als je schildklierhormoon te laag is, kan dit van invloed zijn op je natriumniveau.

Te veel water drinken

Te veel water drinken kan de hoeveelheid natrium in je bloed verdunnen. Dit gebeurt meestal als je te veel drinkt tijdens marathons of triatlons.

XTC

XTC wordt geassocieerd met ernstige gevallen van hyponatriëmie. XTC zorgt via het hormoon ADH ervoor dat de nieren minder water uitscheiden. Tegelijk krijg je dorst van XTC. Als je heel veel water drinkt neemt het volume van het bloed toe en daalt de natriumconcentratie in het bloed.

Wie krijgt het?

Iedereen kan hyponatriëmie ontwikkelen, maar sommige mensen lopen meer risico dan anderen. Omdat ouderen vaak meer medicijnen nemen en vaker last hebben van chronische ziekten, hebben ze over het algemeen meer kans op hyponatriëmie. Hyponatriëmie komt vaker voor bij mensen met bepaalde ziekten, zoals nierfalen, congestief hartfalen en aandoeningen aan de longen, lever of hersenen. Ook loop je meer risico op een te laag natriumgehalte in het bloed als je bepaalde medicijnen neemt, zoals diuretica (plaspillen) en sommige antidepressiva (medicijnen tegen depressie). Als je te veel water drinkt als je iets doet dat lichamelijk erg zwaar is, zoals een marathon lopen, heb je meer kans op het ontwikkelen van hyponatriëmie.

Onderzoek en diagnose

De symptomen van een te laag natriumgehalte in het bloed kunnen van van persoon tot persoon verschillen. Daarom zal de (huis)arts bloedonderzoek en urineonderzoek uitvoeren om de diagnose te bevestigen. Ook zal de arts vragen stellen over je klachten en lichamelijk onderzoek uitvoeren.

Behandeling van een te laag natriumgehalte

De behandeling van een te laag natriumgehalte hangt af van de oorzaak. Als je te veel water drinkt, moet je mogelijk wat minder drinken en tijdens marathons kunnen sportdrankjes (die ook elektrolyten bevatten) uitkomst bieden. Bij gebruik van plaspillen kan de arts eventueel de behandeling aanpassen, zodat het natrium in je bloed weer wordt genormaliseerd. Als de hyponatriëmie plotseling opkomt en ernstig is, krijg je zo nodig vloeistoffen toegediend via een infuus zodat je snel natrium binnenkrijgt. Soms is een ziekenhuisopname nodig. Als je symptomen vertoont zoals hoofdpijn, misselijkheid of toevallen, kan de arts medicatie voorschrijven om deze problemen onder controle te houden.

Lees verder

• Hyponatriëmie: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Natriumtekort: symptomen van tekort aan natrium en voeding