Voortijdige bevalling: Gevolgen van te vroeg geboren baby

Bij ongeveer 12% van de zwangerschappen komt een vroeggeboorte voor. Bij een vroegtijdige bevalling komt een baby ter wereld voordat hij de tijd heeft gehad om zich volledig te ontwikkelen. Een normale zwangerschap duurt 40 weken, en bij een voortijdige bevalling wordt de baby geboren tussen 20 en 37 weken. Vroeggeboorte kent vele oorzaken, zoals infecties, roken, of problemen met de baarmoeder of baarmoederhals. De voortijdige bevalling kan zowel op lange als korte termijn gevolgen hebben voor de gezondheid van het kind, maar de moderne geneeskunde biedt veel manieren om premature baby's te ondersteunen bij hun ontwikkeling.

• Oorzaken en risicofactoren van vroegtijdige bevalling
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen van voortijdige bevalling
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vroeggeboorte
• Gevolgen van vroeggeboorte op premature baby
• Ademen
• Bloed en metabolisme
• Hart en bloedvaten
• Lichaamstemperatuur
• Maag en darmen
• Voeding
• Andere geassocieerde problemen bij prematuren
• Preventie van neonatale hypothyreoïdie

Oorzaken en risicofactoren van vroegtijdige bevalling

Artsen weten ongeveer de helft van de keren niet precies waarom een baby te vroeg wordt geboren.

Aandoeningen

Aandoeningen die kunnen leiden tot een voortijdige bevalling zijn onder meer:

• Aangeboren afwijkingen bij de baby
• Bloedstollingsstoornissen
• Cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals)
• Een chronische aandoening zoals nierziekte, hartaandoening, of diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap (pre-eclampsie)
• Een infectie zoals bacteriële vaginose (aandoening met stinkende vaginale afscheiding), een urineweginfectie, enzovoort
• Een lichamelijk letsel of trauma
• Een meerlingenzwangerschap
• Een probleem met de baarmoeder of baarmoederhals
• Reeds een te vroeg geboren baby gehad
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Verschillende miskramen of abortussen in het verleden

Omgevingsfactoren

Ook enkele omgevingsfactoren zijn geassocieerd met het krijgen van een premature baby:

• Alcohol drinken tijdens de zwangerschap
• Banen die zwaar, fysiek werk vereisen
• Blootstelling aan luchtvervuiling
• Een familiale of persoonlijke geschiedenis van een voortijdige bevalling
• Ernstig ondergewicht of overgewicht op het moment dat de vrouw zwanger werd
• Geen prenatale zorg van een gekwalificeerde beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg
• Het gebruik van cocaïne of andere illegale drugs (drugsmisbruik)
• Huiselijk geweld, seksueel, fysiek, emotioneel misbruik en een gebrek aan sociale steun
• In-vitrofertilisatie
• Jonger zijn dan 17 jaar of ouder dan 35 jaar
• Roken
• Stressvolle levensgebeurtenissen zoals de dood van een geliefde of huiselijk geweld
• Te snel na een bevalling weer zwanger worden

Symptomen van voortijdige bevalling

Om een vroeggeboorte te stoppen, moet de vrouw de waarschuwingssignalen kennen. Snel handelen kan vaak een groot verschil maken. Bij de volgende symptomen is het belangrijk om onmiddellijk advies van een verloskundige te vragen:

• Een vaginale bloeding, inclusief lichte bloedingen
• Een verhoogde druk in het bekkengebied of de vagina
• Een verhoogde vaginale afscheiding
• Elke tien minuten of vaker weeën
• Griepachtige symptomen zoals misselijkheid, braken of diarree
• Krampen in de onderbuik of menstruatiekrampen: Deze kunnen aanvoelen als gaspijnen die mogelijk gepaard gaan met diarree.
• Rugpijn, die zich meestal in de onderrug situeert (lage rugpijn): Deze pijn is constant of komt en gaat en verbetert niet, zelfs niet door een andere houding aan te nemen.
• Vloeistof die lekt uit de vagina

Sommige tekenen zijn moeilijk te onderscheiden van de normale symptomen van een zwangerschap, zoals rugpijn. Het is echter belangrijk om bij twijfel onmiddellijk een arts te contacteren.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de zwangere vrouw naar haar medische geschiedenis, inclusief medicijnen die ze tijdens de zwangerschap heeft gebruikt. Hij controleert de hartslag, bloeddruk en temperatuur. Vervolgens plaatst hij een monitor op de buik om de hartslag van de baby en de weeën te controleren. Hij onderzoekt de baarmoederhals om te zien of deze open is. Als de arts vermoedt dat de zwangere vrouw voortijdig gaat bevallen, kan een behandeling worden gestart.

Behandeling van vroeggeboorte

De vrouw krijgt in het ziekenhuis intraveneuze (via een ader) vloeistoffen toegediend. Verder krijgt ze medicatie om de baarmoeder te ontspannen en weeën te stoppen. Ook worden geneesmiddelen toegediend om de ontwikkeling van de longen van de baby te versnellen. Antibiotica zijn nodig ter preventie van infecties. Als de weeën aanhouden en niet kunnen worden gestopt, bereidt de verloskundige of arts zich voor om de baby ter wereld te brengen.

Gevolgen van vroeggeboorte op premature baby

Niet elke te vroeg geboren baby heeft gezondheidsproblemen. Sommige baby's moeten echter langer in het ziekenhuis blijven dan voldragen baby's en verblijven op de neonatale intensive care (NICU), waar ze continu worden behandeld. Hoe eerder een baby ter wereld komt, hoe vaker en ernstiger de problemen zijn.

Ademen

Ademhalingsproblemen zijn veel voorkomend bij te vroeg geboren baby’s, omdat de longen nog niet volledig ontwikkeld zijn (pulmonale hypoplasie). De baby heeft mogelijk ademhalingsondersteuning door een machine (ventilatie) nodig. De baby moet zelf kunnen ademen voordat hij mee naar huis mag met de ouders.

Bloed en metabolisme

Ook bloedaandoeningen en metabolische problemen komen voor, zoals:

• Bloedarmoede (dit vereist mogelijk een bloedtransfusie)
• Een onvolwassen nierfunctie
• Een zeer laag of hoog gehalte aan mineralen zoals calcium en stoffen zoals glucose in het bloed
• Geelzucht door de onderontwikkelde lever en onvolgroeide spijsverteringsfunctie

Hart en bloedvaten

Cardiovasculaire problemen komen ook voor bij premature baby’s, zoals:

• Een langzame hartslag (komt vaak voor bij apneu)
• Een te hoge bloeddruk of een te lage bloeddruk
• Patent ductus arteriosus, een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de longen geremd is

Lichaamstemperatuur

De baby heeft soms moeite om een normale lichaamstemperatuur te behouden en moet daarom warm gehouden worden. Artsen gebruiken hiervoor incubators.

Maag en darmen

Doordat de maag en darmen nog niet goed functioneren, ontstaan voedingsmoeilijkheden doordat een baby nog niet goed kan zuigen en slikken. Verder is de spijsvertering nog niet goed ontwikkeld. Af en toe kampen prematuren met necrotiserende enterocolitis, een ernstige darmaandoening waarbij de weefsels in de darm afsterven.

Voeding

Prematuren hebben soms problemen met zuigen en slikken. De arts plaatst dan een naald in een ader om de baby te voeden. Het is ook mogelijk dat de baby voeding krijgt via een buis die door de neus en keel gaat en naar de maag loopt.

Andere geassocieerde problemen bij prematuren

Af en toe ervaren prematuren andere problemen zoals:

• Bloedingen in de hersenen: Meestal is een hersenbloeding mild en verdwijnt dit spontaan.
• Een lage bloedsuikerspiegel, die voortvloeit uit een lage lichaamstemperatuur
• Geelzucht, waardoor de ogen en huid een geel uiterlijk krijgen: Dit gebeurt omdat het lichaam de stof bilirubine, die zich in de lever opbouwt, niet kan verwijderen.
• Infecties, zoals longontsteking en sepsis (een wijdverspreide infectie in het bloed)
• Premature retinopathie (oogaandoening: abnormale groei van netvliesbloedvaten)

Naarmate te vroeg geboren baby’s ouder worden, kunnen ze te maken krijgen met andere problemen, zoals problemen met het gezichtsvermogen, gehoorverlies, hersenverlamming, autismespectrumstoornis, een verstandelijke handicap, longproblemen en leerstoornissen. Bijna 90% van de baby's die minstens twee kilo wegen (28 weken zwangerschap) doen het echter prima en kampen niet met andere problemen.

Preventie van neonatale hypothyreoïdie

Hoewel congenitale hypothyreoïdie vaak niet volledig te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen helpen om de risico’s te verminderen:

• Een adequate jodiuminname tijdens de zwangerschap: Jodium is essentieel voor de normale ontwikkeling van de schildklier van de baby. Voldoende jodiuminname door de moeder draagt bij aan een gezonde schildklierfunctie bij de baby en helpt bij het voorkomen van hypothyreoïdie.
• Vroege screening en behandeling bij risico’s of symptomen: Het is belangrijk om zwangere vrouwen met een verhoogd risico op hypothyreoïdie tijdig te screenen en, indien nodig, te behandelen. Dit kan helpen om mogelijke problemen vroegtijdig te identificeren en te beheren.
• Het vermijden van medicatie die de schildklierfunctie van de baby kan beïnvloeden tijdens de zwangerschap: Sommige medicijnen kunnen de schildklierfunctie van de baby beïnvloeden. Het is cruciaal om te overleggen met een arts over de veiligheid van medicatie tijdens de zwangerschap.

Een specifiek aandachtspunt betreft zwangere vrouwen die radioactief jodium gebruiken voor de behandeling van schildklierkanker. Het gebruik van radioactief jodium kan schadelijk zijn voor de zich ontwikkelende foetus. Dit kan leiden tot een aantasting of vernietiging van de schildklier van de baby. Baby’s van wie de moeders radioactief jodium hebben gebruikt, moeten na de geboorte nauwlettend worden gecontroleerd op tekenen van hypothyreoïdie om eventuele problemen tijdig te kunnen behandelen.

Lees verder

• Pulmonale hypoplasie (onderontwikkelde longen): Oorzaken
• Laag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandeling