Voortijdige bevalling: Gevolgen van te vroeg geboren baby

Bij ongeveer 12% van de zwangerschappen komt een vroeggeboorte tot stand. Bij een vroegtijdige bevalling komt een baby ter wereld voordat hij de tijd heeft gehad om zich volledig te ontwikkelen. Een normale zwangerschap duurt 40 weken en van een voortijdige bevalling is sprake wanneer de baby tussen 20 en 37 weken wordt geboren. Dit kent heel wat oorzaken, zoals een infectie, roken of een baarmoeder- of baarmoederhalsprobleem. De voortijdige bevalling heeft op lange en korte termijn mogelijk gevolgen voor de gezondheid van het kind, al heeft de moderne geneeskunde veel manieren om premature baby's te helpen bij de ontwikkeling.

• Oorzaken en risicofactoren van vroegtijdige bevalling
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen van voortijdige bevalling
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vroeggeboorte
• Gevolgen van vroeggeboorte op premature baby
• Ademen
• Bloed en metabolisme
• Hart en bloedvaten
• Lichaamstemperatuur
• Maag en darmen
• Voeding
• Andere geassocieerde problemen bij prematuren

Oorzaken en risicofactoren van vroegtijdige bevalling

Artsen weten ongeveer de helft van de keren niet precies waarom een baby te vroeg wordt geboren.

Aandoeningen

Aandoeningen die leiden tot een voortijdige bevalling zijn onder meer:

• aangeboren afwijkingen bij de baby
• bloedstollingsstoornissen
• cervicitis (ontsteking van baarmoederhals)
• een chronische aandoening zoals een nierziekte, een hartaandoening of diabetes mellitus (suikerziekte)
• een hoge bloeddruk tijdens zwangerschap (pre-eclampsie)
• een infectie zoals bacteriële vaginose (aandoening met stinkende vaginale afscheiding), een urineweginfectie, …
• een lichamelijk letsel of trauma
• een meerlingenzwangerschap
• een probleem met de baarmoeder of baarmoederhals
• reeds een te vroeg geboren baby gehad
• seksueel overdraagbare aandoeningen
• verschillende miskramen of abortussen in het verleden

Omgevingsfactoren

Ook enkele omgevingsfactoren zijn geassocieerd met het krijgen van een premature baby:

• alcohol drinken tijdens de zwangerschap
• banen die zwaar, fysiek werk vereisen
• blootstelling aan luchtvervuiling
• een familiale of persoonlijke geschiedenis van een voortijdige bevalling
• ernstig ondergewicht of overgewicht op het moment dat de vrouw zwanger werd
• geen prenatale zorg van een gekwalificeerde beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg
• het gebruik van cocaïne of andere illegale drugs (drugsmisbruik)
• huiselijk geweld, seksueel, fysiek, emotioneel misbruik en een gebrek aan sociale steun
• in-vitrofertilisatie
• jonger zijn dan 17 jaar of ouder dan 35 jaar
• roken
• stressvolle levensgebeurtenissen zoals de dood van een geliefde of huiselijk geweld
• te snel na een bevalling weer zwanger worden

Symptomen van voortijdige bevalling

Om een vroeggeboorte te stoppen, moet de vrouw de waarschuwingssignalen kennen. Snel handelen maakt vaak een groot verschil. Bij volgende symptomen is meteen advies van een verloskundige nodig:

• een vaginale bloeding, inclusief een lichte bloeding
• een verhoogde druk in het bekkengebied of de vagina
• een verhoogde vaginale afscheiding
• elke tien minuten of vaker weeën
• griepachtige symptomen zoals misselijkheid, braken of diarree
• krampen in de onderbuik of menstruatiekrampen: Deze kunnen aanvoelen als gaspijnen die mogelijk gepaard gaan met diarree.
• rugpijn, die zich meestal in de onderrug situeert (lage rugpijn): Deze pijn is constant of komt en gaat. De pijn verbetert niet, zelfs niet door een andere houding aan te nemen.
• vloeistof die lekt uit de vagina

Sommige tekenen zijn moeilijk te onderscheiden van de normale symptomen van een zwangerschap, zoals rugpijn. Het is echter belangrijk om bij twijfel meteen een arts te contacteren.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de zwangere vrouw naar haar medische geschiedenis, inclusief medicijnen die ze tijdens de zwangerschap heeft gebruikt. Hij controleert de hartslag, bloeddruk en temperatuur. Vervolgens plaatst hij een monitor op de buik om de hartslag van de baby en de weeën te controleren. Hij controleert de baarmoederhals om te zien of deze open is. Als de arts zeker weet dat de zwangere vrouw voortijdig gaat bevallen, volgt wellicht een behandeling.

Behandeling van vroeggeboorte

De vrouw krijgt in het ziekenhuis intraveneuze (via een ader) vloeistoffen toegediend. Verder krijgt ze medicatie om de baarmoeder te ontspannen en te stoppen met werken. Ook krijgt de vrouw geneesmiddelen toegediend om de ontwikkeling van de longen van de baby te versnellen. Verder zijn voor de bevalling antibiotica nodig. Als de weeën aan blijven houden en niet kunnen worden gestopt, bereidt de verloskundige of arts zich voor om de baby op de wereld te brengen.

Gevolgen van vroeggeboorte op premature baby

Niet elke te vroeg geboren baby heeft gezondheidsproblemen. Maar sommigen baby’s moeten wel langer in het ziekenhuis blijven dan voldragen baby’s. Ze vertoeven dan op de neonatale intensive care (NICU), waar ze de klok rond kunnen worden behandeld. Hoe vroeger een baby ter wereld komt, hoe vaker en ernstiger de problemen zijn.

Ademen

Ademhalingsproblemen zijn een veel voorkomend probleem voor te vroeg geboren baby’s, omdat de longen nog niet volledig zijn ontwikkeld (pulmonale hypoplasie). De baby heeft mogelijk ademhalingsondersteuning door een machine (ventilatie) nodig. De baby moet zelf kunnen ademen voordat hij mee naar huis mag met de ouders.

Bloed en metabolisme

Ook bloedaandoeningen en problemen met het metabolisme komen tot stand zoals

• bloedarmoede (dit vereist mogelijk een bloedtransfusie)
• een onvolwassen nierfunctie
• een zeer laag of hoog gehalte aan mineralen zoals calcium en stoffen zoals glucose in het bloed
• geelzucht door de onderontwikkelde lever en onvolgroeide spijsverteringsfunctie

Hart en bloedvaten

Cardiovasculaire problemen komen ook voor bij premature baby’s, zoals:

• een langzame hartslag (komt vaak voor bij apneu)
• een te hoge bloeddruk of een te lage bloeddruk
• patent ductus arteriosus, een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de longen geremd is

Lichaamstemperatuur

De baby heeft soms ook moeite om een normale lichaamstemperatuur te houden en moet daarom warm gehouden worden. Artsen gebruiken hiervoor incubators.

Maag en darmen

Doordat de maag en darmen nog niet goed werken, ontstaan voedingsmoeilijkheden doordat een baby nog niet goed kan zuigen en slikken. Verder is de spijsvertering nog niet goed ontwikkeld. Af en toe kampen prematuren met necrotiserende enterocolitis, een ernstige darmaandoening waarbij de weefsels in de darm afsterven.

Voeding

Prematuren hebben soms ook problemen met zuigen en slikken. De arts plaatst dan een naald in een ader waarlangs hij de baby voedt. Het is ook mogelijk dat de te vroeg geboren baby voeding krijgt via een buis die door de neus en keel gaat en doorloopt naar de maag.

Andere geassocieerde problemen bij prematuren

Af en toe ervaren prematuren andere problemen zoals:

• bloedingen in de hersenen: Meestal is een hersenbloeding mild en verdwijnt dit spontaan.
• een lage bloedsuikerspiegel, die voortvloeit uit een lage lichaamstemperatuur
• geelzucht, waardoor de ogen en huid een geel uiterlijk krijgen: Dit gebeurt omdat het lichaam de stof bilirubine die zich in de lever opbouwt, niet kan verwijderen.
• infecties, zoals een longontsteking en sepsis (een wijdverspreide infectie in het bloed)
• premature retinopathie (oogaandoening: abnormale groei van netvliesbloedvaten)

Naarmate te vroeg geboren baby’s ouder worden, krijgen ze af en toe te maken met andere problemen, zoals onder andere problemen met het gezichtsvermogen, gehoorverlies, hersenverlamming, autismespectrumstoornis, een verstandelijke handicap, longproblemen en leerstoornissen. Bijna 90% van de baby's die minstens twee kilo wegen (28 weken zwangerschap) doen het echter prima en kampen niet met andere problemen.

Lees verder

• Pulmonale hypoplasie (onderontwikkelde longen): Oorzaken
• Laag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandeling