Meervoudige zwangerschap: Complicaties moeder en foetus/baby

Een meerlingenzwangerschap (meervoudige zwangerschap) vindt plaats wanneer een vrouw zwanger is van twee of meer foetussen. Tweelingen zijn het meest voorkomende type meerlingenzwangerschap. Dit type zwangerschap verhoogt het risico op complicaties tijdens en na de zwangerschap. Bij de moeder kunnen problemen optreden zoals bloedarmoede, hoge bloeddruk (pre-eclampsie) en de noodzaak van een keizersnede. Ook voor de foetussen of baby's kunnen er gezondheidsproblemen ontstaan, waaronder een abnormale foetale positie, vroeggeboorte en hersenverlamming. Een multidisciplinair team volgt de moeder en de foetussen nauwlettend op om deze risico's zoveel mogelijk te beperken.

• Aangeboren afwijkingen bij baby’s
• Abnormale foetale positie (stuitligging of transversaal)
• Bloedarmoede bij meerlingenzwangerschap
• Bloedverlies bij moeder na bevalling
• Cerebrale parese (hersenverlamming)
• Doodgeboorte van foetus
• Keizersnede
• Pre-eclampsie (hoge bloeddruk tijdens zwangerschap)
• Tweelingtransfusiesyndroom
• Vroeggeboorte en laag geboortegewicht
• Zwangerschapsdiabetes bij meervoudige zwangerschappen
• Preventie van complicaties bij meerlingenzwangerschappen

Aangeboren afwijkingen bij baby’s

Bij meerlingenzwangerschappen is er een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Deze kunnen variëren van neurale buisdefecten, zoals spina bifida (open rug), tot spijsverteringsproblemen en hartafwijkingen. Dit verhoogde risico is waarschijnlijk te wijten aan de verhoogde belasting van de baarmoeder en de complexiteit van de zwangerschap.

Abnormale foetale positie (stuitligging of transversaal)

Wanneer er meer dan één foetus in de baarmoeder aanwezig is, vergroot dit de kans dat één of meerdere foetussen niet in staat zullen zijn om met het hoofd naar beneden te draaien voor de bevalling. Een stuitligging of transversale ligging verhoogt de kans op een keizersnede, omdat een vaginale bevalling in deze posities vaak niet mogelijk is.

Bloedarmoede bij meerlingenzwangerschap

Bloedarmoede komt vaker voor bij meervoudige zwangerschappen dan bij eenlingzwangerschappen. Dit komt door de verhoogde vraag naar ijzer en andere voedingsstoffen om meerdere foetussen te ondersteunen. Onbehandelde bloedarmoede kan leiden tot vermoeidheid, zwakte en een verhoogd risico op complicaties tijdens de bevalling.

Bloedverlies bij moeder na bevalling

Vrouwen die een meerling ter wereld brengen, hebben een grotere kans op overmatig bloedverlies na de bevalling. Dit komt door het grotere placenta-oppervlak en de grotere omvang van de baarmoeder. Overmatig bloedverlies, ook wel postpartum-hemorragie genoemd, kan ernstige complicaties veroorzaken als het niet onmiddellijk wordt behandeld.

Cerebrale parese (hersenverlamming)

Hersenverlamming komt vaker voor bij meerlinggeboorten dan bij eenlinggeboorten. Deze complicatie wordt vaak geassocieerd met vroeggeboorte en een laag geboortegewicht, beide veelvoorkomende problemen bij meerlingen. Hersenverlamming is een permanente aandoening die de beweging en spiercoördinatie van het kind beïnvloedt.

Doodgeboorte van foetus

Het risico op doodgeboorte is hoger bij meerlingenzwangerschappen. Dit verhoogde risico kan te wijten zijn aan complicaties zoals vroeggeboorte, intra-uteriene groeibeperking en het tweelingtransfusiesyndroom. Een zorgvuldige monitoring tijdens de zwangerschap is essentieel om deze risico's te beperken.

Keizersnede

Bij een meerlingenzwangerschap is de kans op een keizersnede groter. Dit komt vaak door een abnormale foetale positie, zoals stuitligging of transversale ligging, of door complicaties zoals pre-eclampsie. In sommige gevallen is een keizersnede de veiligste optie voor zowel moeder als kind.

Pre-eclampsie (hoge bloeddruk tijdens zwangerschap)

Vrouwen met een meerlingenzwangerschap hebben twee tot vijf keer meer kans op het ontwikkelen van pre-eclampsie, een aandoening die wordt gekenmerkt door hoge bloeddruk en eiwit in de urine. Pre-eclampsie kan leiden tot ernstige complicaties zoals het loslaten van de placenta, wat levensbedreigend kan zijn voor zowel de moeder als de foetussen. De behandeling bestaat uit medicatie, bedrust en soms een vervroegde bevalling om complicaties te voorkomen.

Tweelingtransfusiesyndroom

Het tweelingtransfusiesyndroom (TTS) treedt op bij identieke tweelingen die een placenta delen. Bij TTS stroomt het bloed van de ene foetus naar de andere, wat leidt tot onevenwichtigheden in de bloedsomloop. De ene foetus krijgt te veel bloed, wat kan leiden tot hartproblemen en een overschot aan vruchtwater (polyhydramnion). De andere foetus krijgt te weinig bloed, wat leidt tot een tekort aan vruchtwater (oligohydramnion) en een risico op groeivertraging. TTS vereist vaak medische interventie, zoals lasertherapie om de bloedvaten in de placenta te scheiden.

Vroeggeboorte en laag geboortegewicht

Vroeggeboorte

Meerlingen hebben een aanzienlijk hoger risico op vroeggeboorte (geboorte vóór 37 weken zwangerschapsduur) dan eenlingen. Ongeveer de helft van de tweelingen en meer dan 90% van de drielingen worden te vroeg geboren. Vroeggeboorte verhoogt het risico op gezondheidsproblemen zoals ademhalingsproblemen, infecties en ontwikkelingsstoornissen. Medicamenteuze behandelingen zoals betamimetica worden soms gebruikt om de baarmoeder te ontspannen en de bevalling uit te stellen, zodat de longen van de foetussen zich verder kunnen ontwikkelen. Anno augustus 2024 is echter niet wetenschappelijk bewezen dat deze aanpak effectief is voor alle meerlingzwangerschappen.

Laag geboortegewicht

Vroeggeboorte leidt vaak tot een lager geboortegewicht, wat gepaard gaat met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen. Premature baby's zijn klein en hebben vaak hulp nodig bij ademhaling, voeding, infectiebestrijding en het handhaven van hun lichaamstemperatuur. Zeer premature baby's (geboren vóór 28 weken zwangerschap) zijn bijzonder kwetsbaar en hebben intensieve neonatale zorg nodig.

Zwangerschapsdiabetes bij meervoudige zwangerschappen

Zwangerschapsdiabetes is een aandoening waarbij een zwangere vrouw een te hoge bloedsuikerspiegel heeft. Bij een meerlingenzwangerschap is het risico op zwangerschapsdiabetes verhoogd door de verhoogde hormonale activiteit. Deze aandoening kan zowel de gezondheid van de moeder als die van de baby's schaden. De behandeling omvat aanpassingen in de voeding, lichaamsbeweging, regelmatige controle van de bloedsuikerspiegel en, indien nodig, medicatie.

Preventie van complicaties bij meerlingenzwangerschappen

Hoewel veel complicaties bij meerlingenzwangerschappen niet volledig kunnen worden voorkomen, zijn er verschillende maatregelen die kunnen helpen om de risico's te verminderen:

• Regelmatige medische controles: Vroege en regelmatige prenatale zorg is essentieel om de gezondheid van de moeder en de foetussen te monitoren en complicaties vroegtijdig op te sporen.
• Gezonde levensstijl: Het handhaven van een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging (in overleg met een arts) en voldoende rust kunnen bijdragen aan een gezonde zwangerschap.
• Educatie en bewustwording: Zwangere vrouwen moeten goed geïnformeerd zijn over de mogelijke risico's en complicaties van een meerlingenzwangerschap, zodat ze alert kunnen zijn op symptomen en tijdig medische hulp kunnen inroepen.
• Multidisciplinair zorgteam: Het is belangrijk dat vrouwen met een meerlingenzwangerschap worden begeleid door een team van specialisten, waaronder een verloskundige, een gynaecoloog, en indien nodig, een neonatoloog.

Lees verder

• Doodgeboorte: Oorzaken en behandeling van verlies van kindje
• Keizersnede: Operatie om baby ter wereld te brengen
• Stuitligging van baby vlak voor bevalling bij zwangere vrouw
• Laag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandeling
• Voortijdige bevalling: Gevolgen van te vroeg geboren baby