Keizersnede: Operatie om baby ter wereld te brengen

Een keizersnede is een geplande of niet-geplande operatie waarbij de chirurg een opening in het gebied van de onderbuik van een zwangere vrouw maakt om een baby ter wereld te brengen. Deze operatietechniek wordt gekozen wanneer het niet mogelijk of veilig is voor de moeder om de baby via de vagina (natuurlijke bevalling) te bevallen. De procedure gebeurt meestal terwijl de vrouw wakker is, met behulp van epidurale of spinale anesthesie om het lichaam van de borst tot de voeten te verdoofd.

• Indicatie van keizersnede
• Baby
• Moeder
• Bevalling
• Placenta of navelstreng
• Procedure bij zwangere vrouw
• Risico's
• Korte termijn risico's
• Lange termijn risico's
• Na de operatie
• Prognose van net bevallen vrouw en baby
• Postoperatieve zorg en herstel
• Herstel na de operatie
• Emotionele ondersteuning
• Preventie en voorbereiding
• Voorbereiding op een keizersnede
• Preventie van complicaties

Indicatie van keizersnede

Er zijn veel redenen waarom een zwangere vrouw mogelijk een keizersnede nodig heeft in plaats van een vaginale bevalling. De beslissing hangt af van de arts, de omstandigheden van de bevalling, de medische geschiedenis van de moeder en eerdere bevallingen.

Baby

Baby's met de volgende problemen komen mogelijk via een keizersnede ter wereld:

• een abnormale hartslag
• een abnormale positie in de baarmoeder, zoals een stuitligging of dwarsligging (transversaal)
• een meerlingenzwangerschap (drieling of tweeling)
• ontwikkelingsproblemen, zoals een waterhoofd (te veel hersen- of ruggenmergvocht in de schedel) of spina bifida (open rug)

Moeder

Gezondheidsproblemen bij de moeder die mogelijk resulteren in een keizersnede zijn:

• een actieve genitale herpesinfectie
• een ernstige ziekte, zoals hartaandoeningen, pre-eclampsie of eclampsie
• een geschiedenis van een operatie aan de baarmoeder
• een hiv-infectie bij de moeder
• een te hoge bloeddruk
• een te smal bekken
• een vorige keizersnede
• grote vleesbomen bij de baarmoederhals

Bevalling

Wanneer problemen optreden op het moment van de bevalling, kan de arts kiezen voor een keizersnede:

• een infectie of koorts tijdens de bevalling
• een te lange of gestopte arbeid
• een zeer grote baby
• het hoofd van de baby is te groot om door het geboortekanaal te komen

Placenta of navelstreng

Problemen met de placenta of navelstreng kunnen een keizersnede noodzakelijk maken:

• de navelstreng komt door de opening van het geboortekanaal vóór de baby (navelstrengverzakking)
• de placenta bedekt de hele of gedeeltelijke opening van het geboortekanaal (placenta previa)
• de placenta scheidt zich van de baarmoederwand (placenta abruptio)

Procedure bij zwangere vrouw

De chirurg maakt eerst een snede in de buik net boven de schaamstreek. Vervolgens opent hij de baarmoeder en het vruchtwater. De baby wordt via deze opening ter wereld gebracht. Het gezondheidsteam verwijdert vloeistoffen uit de mond en neus van de baby en knipt de navelstreng door. De arts controleert de ademhaling en andere vitale functies van de baby om te zorgen dat deze normaal zijn. De moeder blijft tijdens de procedure wakker, zodat ze haar baby kan zien en horen. Vaak kan de vrouw een ondersteunend persoon bij zich hebben. De operatie duurt doorgaans tussen de dertig minuten en een uur.

Risico's

Een keizersnede is over het algemeen een veilige procedure, maar er zijn enkele risico's en complicaties die kunnen optreden:

Korte termijn risico's

Een keizersnede kan leiden tot:

• hoger dan gemiddeld bloedverlies (bloedarmoede): meestal is geen bloedtransfusie nodig, maar het risico hierop is groter.
• infecties van de blaas of baarmoeder
• verwondingen van de urinewegen

Lange termijn risico's

Op de lange termijn kunnen er risico's zijn voor toekomstige zwangerschappen, zoals:

• een baarmoederbreuk
• placenta accreta: de placenta groeit in de spier van de baarmoeder en heeft moeite om na de geboorte van de baby los te komen
• placenta previa

Deze aandoeningen kunnen leiden tot ernstige bloedingen, waarvoor mogelijk bloedtransfusies of een verwijdering van de baarmoeder (hysterectomie) nodig zijn.

Na de operatie

De meeste vrouwen blijven twee tot drie dagen in het ziekenhuis na een keizersnede. Tijdens deze periode richten ze zich op het vormen van een band met hun baby en nemen ze voldoende rust. Ze krijgen mogelijk hulp bij het geven van borstvoeding en leren hoe ze voor hun baby moeten zorgen. Het herstel na een keizersnede duurt langer dan na een vaginale bevalling. Bewegen na de operatie kan het herstel bevorderen. Orale pijnstillers kunnen het ongemak verminderen. De postoperatieve bloeding kan tot zes weken aanhouden. De vrouw krijgt in het ziekenhuis instructies mee over wondzorg en nazorg thuis.

Prognose van net bevallen vrouw en baby

De meeste moeders en baby's herstellen goed na een keizersnede. Afhankelijk van de reden voor de keizersnede en het type procedure, kunnen vrouwen bij een volgende zwangerschap mogelijk een vaginale bevalling proberen.

Postoperatieve zorg en herstel

Herstel na de operatie

Na een keizersnede is het belangrijk om aandacht te besteden aan de postoperatieve zorg om complicaties te voorkomen en het herstel te bevorderen. Dit omvat:

• regelmatige controle van de incisie om infecties te voorkomen
• voldoende rust en vermijding van zware inspanningen
• adequaat pijnmanagement en het volgen van de medicatie-instructies van de arts

Emotionele ondersteuning

Na een keizersnede kunnen vrouwen ook behoefte hebben aan emotionele ondersteuning, vooral als het herstel moeilijk verloopt of als er sprake is van postpartum depressie. Praat met een zorgverlener over eventuele gevoelens van verdriet of angst en zoek indien nodig professionele hulp.

Preventie en voorbereiding

Voorbereiding op een keizersnede

Wanneer een keizersnede gepland is, is het nuttig om goed voorbereid te zijn:

• bespreek de procedure en eventuele zorgen met de arts
• maak een plan voor de postoperatieve zorg en thuiszorg
• overweeg het maken van een ondersteuningsplan voor de eerste weken na de bevalling

Preventie van complicaties

Om complicaties na een keizersnede te voorkomen:

• volg de postoperatieve instructies van de arts nauwgezet
• neem tijd voor een adequaat herstel en vermijd zware belasting
• zorg voor een goede hygiëne om infecties te voorkomen

Lees verder

• Stuitligging van baby vlak voor bevalling bij zwangere vrouw