Laag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandeling

Een laag geboortegewicht verwijst naar baby’s die geboren worden met een gewicht van minder dan 2.500 gram. Ongeveer zeven procent van alle pasgeborenen komt ter wereld met een gewicht dat onder dit gemiddelde ligt. Vaak is vroeggeboorte een belangrijke oorzaak van laag geboortegewicht, maar ook andere factoren kunnen bijdragen. Baby's met een laag geboortegewicht zien er meestal kleiner uit dan hun leeftijdsgenoten met een normaal gewicht en hebben vaak een dunner uiterlijk met minder lichaamsvet. Deze baby's vereisen speciale zorg en aandacht.

• Oorzaken van laag geboortegewicht bij baby’s
• Intra-uteriene groeivertraging (IUGR)
• Vroeggeboorte
• Risicofactoren
• Gezondheid van de moeder
• Leeftijd
• Meerlinggeboorte
• Ras
• Symptomen en complicaties van laag geboortegewicht
• Diagnose en onderzoeken
• Voor de geboorte
• Na de geboorte
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties bij laag geboortegewicht
• Preventie van laag geboortegewicht

Oorzaken van laag geboortegewicht bij baby’s

Intra-uteriene groeivertraging (IUGR)

Bij intra-uteriene groeivertraging (IUGR) groeit een baby niet adequaat tijdens de zwangerschap door problemen met de placenta, de gezondheid van de moeder of de toestand van de baby zelf. Een baby met IUGR kan op volle termijn (37 tot 41 weken) geboren worden, maar kan fysiek zwak zijn. Premature baby's met IUGR zijn vaak veel kleiner en fysiek minder ontwikkeld dan hun tijdgenoten.

Vroeggeboorte

Een veelvoorkomende oorzaak van laag geboortegewicht is vroeggeboorte, wat betekent dat de baby geboren wordt vóór 37 weken zwangerschap. De baby heeft dan minder tijd gehad om in de baarmoeder te groeien en gewicht aan te komen, wat vooral belangrijk is voor de gewichtstoename die plaatsvindt in het laatste deel van de zwangerschap.

Risicofactoren

Naast vroeggeboorte zijn er verschillende andere risicofactoren die geassocieerd worden met een laag geboortegewicht:

Gezondheid van de moeder

Het gebruik van illegale drugs, alcohol en/of sigaretten tijdens de zwangerschap kan leiden tot een lager geboortegewicht. Zwangerschapscomplicaties komen ook vaker voor bij moeders met een lagere sociaaleconomische status, die mogelijk minder toegang hebben tot prenatale zorg en borstvoedingproblemen ervaren. Deze factoren dragen bij aan een verhoogd risico op een laag geboortegewicht.

Leeftijd

Tienermoeders, vooral die jonger dan vijftien jaar, hebben een verhoogd risico op het krijgen van een baby met een laag geboortegewicht. Dit kan samenhangen met onvolgroeidheid en gebrekkige voeding tijdens de zwangerschap.

Meerlinggeboorte

Meerlinggeboorten, zoals tweelingen of andere veelvouden, hebben vaak een verhoogd risico op een laag geboortegewicht omdat deze baby’s vaak te vroeg worden geboren. Meer dan de helft van de tweelingen en andere veelvouden hebben een laag geboortegewicht.

Ras

Onderzoek toont aan dat Afro-Amerikaanse baby’s een twee keer zo grote kans hebben op een laag geboortegewicht vergeleken met blanke baby’s. Dit kan te maken hebben met verschillende sociaaleconomische en gezondheidsgerelateerde factoren.

Symptomen en complicaties van laag geboortegewicht

Baby’s met een laag geboortegewicht hebben een verhoogd risico op diverse gezondheidsproblemen. Over het algemeen geldt: hoe lager het geboortegewicht, hoe groter het risico op complicaties.

Enkele veel voorkomende complicaties bij baby's met een laag geboortegewicht zijn:

• ademhalingsproblemen, zoals het infant respiratory distress syndrome (een aandoening door prematuriteit veroorzaakt door onvolgroeide longen)
• infecties
• een laag zuurstofgehalte bij de geboorte
• maag- en darmproblemen, zoals necrotiserende enterocolitis (een ernstige darmaandoening die vaak voorkomt bij premature baby's)
• problemen met temperatuurregulatie (door een gebrek aan lichaamsvet)
• neurologische problemen, zoals intraventriculaire bloeding (een soort hersenbloeding)
• problemen met gewichtstoename
• voedingsproblemen
• wiegendood

Diagnose en onderzoeken

Voor de geboorte

Tijdens de zwangerschap kan de arts het geboortegewicht van de baby schatten door verschillende metingen. De hoogte van de fundus (de bovenkant van de baarmoeder) wordt gemeten vanaf het schaambeen en komt meestal overeen met het aantal weken zwangerschap na de twintigste week. Bij afwijkingen kan een zwangerschapsechografie (een test met geluidsgolven om beelden van interne structuren te maken) meer accurate informatie geven over de foetale grootte door metingen van het hoofd, de buik en het dijbeen van de foetus.

Na de geboorte

Binnen enkele uren na de geboorte wordt het gewicht van de baby genoteerd en vergeleken met de zwangerschapsduur. Een geboortegewicht van minder dan 2.500 gram wordt als laag beschouwd, terwijl een gewicht onder de 1.500 gram als zeer laag geboortegewicht wordt geclassificeerd.

Behandeling

De behandeling van een baby met een laag geboortegewicht hangt af van de algehele gezondheid en de specifieke behoeften van de baby. De arts en ouders overleggen samen over de beste aanpak. Baby's met een laag geboortegewicht worden vaak op de Neonatale Intensive Care Unit (NICU) verzorgd, waar ze intensieve zorg krijgen, inclusief verwarmde bedden en speciale voeding. Indien nodig worden intraveneuze lijnen of maagsondes geplaatst om ervoor te zorgen dat de baby voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

Prognose

Bijna alle baby's met een laag geboortegewicht vereisen gespecialiseerde zorg in de NICU tot ze klaar zijn om naar huis te gaan. De overlevingskans van baby's met een laag geboortegewicht hangt sterk af van hun geboortegewicht; de kleinste baby's (<500 gram) hebben de laagste overlevingskansen, maar met de vooruitgang in medische zorg verbeteren de prognoses voortdurend.

Complicaties bij laag geboortegewicht

Baby's met een laag geboortegewicht lopen een verhoogd risico op diverse complicaties. De ernst en frequentie van deze problemen kunnen variëren afhankelijk van hoe laag het geboortegewicht is. Veelvoorkomende complicaties zijn:

• Ademhalingsproblemen: Dit omvat aandoeningen zoals het infant respiratory distress syndrome (IRDS), dat vaak voorkomt bij premature baby's door onvolgroeide longen. Dit kan leiden tot ademhalingsmoeilijkheden en zuurstoftekort bij de geboorte.
• Onvolgroeide longen: Baby’s met een laag geboortegewicht hebben vaak onvolgroeide longen, wat kan resulteren in ademhalingsproblemen en een verhoogd risico op luchtweginfecties.
• Infecties: Baby's met een laag geboortegewicht zijn kwetsbaarder voor infecties door een nog niet volledig ontwikkeld immuunsysteem.
• Necrotiserende enterocolitis: Dit is een ernstige darmaandoening die vaak voorkomt bij premature baby's, gekenmerkt door ontsteking en dood van darmweefsel.
• Temperatuurregulatieproblemen: Door het gebrek aan lichaamsvet kunnen baby's met een laag geboortegewicht moeite hebben om hun lichaamstemperatuur te reguleren, wat hen vatbaarder maakt voor hypothermie.
• Neurologische problemen: Baby’s met een laag geboortegewicht hebben een verhoogd risico op neurologische aandoeningen zoals intraventriculaire bloeding (hersenbloeding), wat kan leiden tot ernstige ontwikkelingsproblemen.
• Problemen met gewichtstoename: Baby's met een laag geboortegewicht hebben vaak moeite om goed te groeien en op gewicht te komen, wat kan leiden tot langdurige voedingsproblemen.
• Voedingsproblemen: Door zwakte en onvolgroeidheid kunnen deze baby's moeite hebben met het opnemen van voeding, wat kan leiden tot ondervoeding en bijkomende gezondheidsproblemen.
• Wiegendood: Baby's met een laag geboortegewicht lopen een verhoogd risico op wiegendood, vooral als er bijkomende risicofactoren zijn zoals ademhalingsproblemen en infecties.

Preventie van laag geboortegewicht

Dankzij aanzienlijke vooruitgang in de zorg voor premature en zieke baby's, overleven steeds meer baby's die vroeg zijn geboren en klein zijn bij de geboorte. Het voorkomen van vroeggeboorten is een van de beste manieren om laag geboortegewicht te voorkomen. Prenatale zorg speelt een cruciale rol in het voorkomen van vroeggeboorten en baby's met een laag geboortegewicht. Regelmatige prenatale bezoeken helpen om de gezondheid van zowel de moeder als de foetus te monitoren. Een gezonde voeding en het verkrijgen van de juiste hoeveelheid gewicht tijdens de zwangerschap zijn essentieel. Moeders dienen alcohol, sigaretten en illegale drugs te vermijden, omdat deze factoren de groei van de foetus kunnen belemmeren en het risico op andere complicaties verhogen.

Lees verder

• Voortijdige bevalling: Gevolgen van te vroeg geboren baby