Hoofdpijn tijdens zwangerschap: Soorten en oorzaken

Hoofdpijn is één van de meest voorkomende ongemakken tijdens de zwangerschap. Hoofdpijn kan op elk moment tijdens de zwangerschap optreden, maar komt meestal voor tijdens het eerste en derde trimester. Naast hormonale factoren en een hoger bloedvolume spelen ook andere factoren een rol bij de ontwikkeling van hoofdpijnklachten tijdens de zwangerschap. Een gezonde leefstijl, met veel rust en ontspanning, kan veel soorten hoofdpijn tijdens de zwangerschap voorkomen of verlichten, zodat een zwangere vrouw ten volle kan genieten van de groeiende baby(‘s) in haar buik.

• Oorzaken van hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Soorten hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Clusterhoofdpijn
• Migraine
• Sinushoofdpijn
• Spanningshoofdpijn
• Contact met de arts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Preventie
• Natuurlijke middeltjes
• Uitlokkende factoren vermijden
• Prognose van hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Complicaties van hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Preventie van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Oorzaken van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Tijdens het eerste trimester ervaart het lichaam hormonale veranderingen en een toename van het bloedvolume.
Diverse mogelijke oorzaken zijn bekend voor hoofdpijn tijdens de zwangerschap:

• cafeïneonttrekking (thee, koffie, coladranken)
• een depressie of angst
• een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap
• een lage bloedsuikerspiegel
• een slaapgebrek
• een slechte houding en spanning: Hoofdpijn tijdens het derde trimester is vaker gerelateerd aan een slechte houding en spanning als gevolg van het dragen van extra gewicht.
• een toename van het bloedvolume
• honger
• hormonale veranderingen
• pre-eclampsie: Hoofdpijn tijdens het derde trimester kan soms ook het gevolg zijn van pre-eclampsie. Dit is een aandoening waarbij de vrouw tijdens de zwangerschap kampt met een hoge bloeddruk en problemen met de nieren.
• stress (door veel veranderingen)
• uitdroging
• veranderingen in het gezichtsvermogen of te veel tijd doorbrengen achter het scherm van een computer of de smartphone (oogvermoeidheid en oogstress)

Soorten hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn kenmerkt zich door plotselinge, hevige pijn, meestal rond één oog of de slaap, soms met tranende ogen of een verstopte neus. Clusterhoofdpijn heeft de neiging om elke dag op hetzelfde tijdstip te verschijnen, vaak een paar uur na het inslapen, en dit gedurende weken of maanden. Dit type hoofdpijn is zeldzaam.

Migraine

Migraine is een bepaald type hoofdpijn dat meestal voorkomt aan één kant van het hoofd. Dit type hoofdpijn veroorzaakt matige tot ernstige kloppende pijn. Patiënten die migraine ervaren, hebben vaak ook last van misselijkheid, braken, een overgevoeligheid voor licht en een overgevoeligheid voor geluid. Onbehandeld kunnen de aanvallen 4 tot 72 uur aanhouden. Tijdens de zwangerschap verergert migraine de eerste paar maanden soms. Voor veel vrouwen verbetert migraine echter in de latere stadia van de zwangerschap wanneer het niveau van het hormoon oestrogeen stabiliseert. Andere vrouwen bemerken tijdens de zwangerschap geen verandering of geen afname van het aantal migrainehoofdpijnen. Sommige vrouwen ervaren wel verschillen in de migraineaanvallen tijdens verschillende zwangerschappen.

Sinushoofdpijn

Sinushoofdpijn voelt meestal aan als druk of pijn in de wangen, rond de ogen en in het voorhoofd. De hoofdpijn treedt meestal op na een verkoudheid of een infectie van de luchtwegen.

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn. Dit voelt aan als een knellende pijn of een gestage saaie pijn aan beide kanten van het hoofd of aan de achterkant van de nek. Als een vrouw altijd vatbaar is geweest voor spanningshoofdpijn, kan de zwangerschap mogelijk dit type hoofdpijn verergeren.

Contact met de arts

Wanneer een zwangere vrouw hoofdpijn ervaart en medicijnen wil gebruiken, neemt ze best contact op met de arts. Als de pijn aan het hoofd gepaard gaat met wazig zien, een plotselinge gewichtstoename, pijn in de rechter bovenbuik en een zwelling in de handen en een zwelling in het gezicht, dan is contact met een arts ook verstandig. Verder is het bij hardnekkige of erger wordende hoofdpijn nodig om een arts te raadplegen. Als de hoofdpijn anders is dan normaal, moet een zwangere vrouw ook de arts raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap wordt vaak gediagnosticeerd op basis van de symptomen en medische geschiedenis van de patiënt. Artsen zullen meestal de volgende stappen volgen om een diagnose te stellen:

• Medische geschiedenis: De arts zal vragen naar de aard, frequentie en ernst van de hoofdpijn, evenals naar eventuele andere symptomen en de zwangerschapsgeschiedenis.
• Lichamelijk onderzoek: Het lichamelijk onderzoek kan helpen om andere oorzaken van hoofdpijn uit te sluiten.
• Bloedonderzoek: Dit kan worden uitgevoerd om te controleren op tekenen van infectie, bloedarmoede of andere onderliggende aandoeningen zoals een hoge bloeddruk.
• Beeldvorming: In sommige gevallen kan een arts besluiten om beeldvormende onderzoeken, zoals een CT-scan of een MRI, te gebruiken om ernstige aandoeningen uit te sluiten.
• Andere tests: Indien nodig kan de arts aanvullende onderzoeken aanvragen om specifieke aandoeningen, zoals pre-eclampsie, te diagnosticeren.

Behandeling van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Preventie

Het vermijden van hoofdpijn is mogelijk door:

• een goede houding uit te oefenen (vooral tijdens het derde trimester)
• evenwichtige en gezonde maaltijden te eten
• koude- of warmtepakken aan te brengen op het hoofd
• regelmatig lichaamsbeweging uit te voeren
• voldoende te slapen, rusten en ontspannen
• zwangerschapsyogalessen of andere zwangerschapsoefeningen te volgen

Natuurlijke middeltjes

Als het niet lukt om de hoofdpijn te voorkomen met de bovenstaande tips, kan een vrouw indien mogelijk natuurlijke pijnstillers gebruiken. Pijnstillers zoals aspirine en ibuprofen worden meestal niet aanbevolen tijdens de zwangerschap, maar soms adviseert de arts wel paracetamol. Een zwangere vrouw moet altijd met de arts overleggen welke medicijnen en natuurlijke remedies ze eventueel mag gebruiken voor het behandelen van de hoofdpijnklachten.

De vrouw kan de volgende natuurlijke remedies proberen:

• de bloedsuiker onder controle houden door kleinere, frequentere maaltijden te eten; dit voorkomt ook toekomstige hoofdpijn
• een warme douche of bad nemen
• een koud kompres toepassen onder de nek bij spanningshoofdpijn
• een massage krijgen; de schouders en nek masseren is een effectieve manier om pijn te verlichten
• een warm kompres rond de ogen en de neus toepassen bij warmte en pijn aan de hoofdhuid
• een warm washandje op het oog- en neusgebied aanbrengen, als de vrouw kampt met sinushoofdpijn
• in een donkere kamer rusten en een diepe ademhaling oefenen

Warmte of koude op de zijkanten van het hoofd, de ogen of langs de achterkant van de nek aanbrengen is één van de beste manieren om de pijn die gepaard gaat met hoofdpijn te verminderen. Warmte- en koudepads zijn beschikbaar in verschillende vormen en maten, maar de meesten moeten eerst in een magnetron of de vriezer worden geplaatst. Naarmate de tijd verstrijkt, neemt de koude of warmte af.

Uitlokkende factoren vermijden

Het is ook mogelijk om migraine te verminderen door vaak voorkomende uitlokkende factoren van een migraineaanval te vermijden. Mogelijke uitlokkende factoren zijn onder meer:

• alcohol
• aspartaam
• brood met verse gist
• cafeïne (terugtrekking)
• chocolade
• computer- of filmschermen
• emotionele triggers zoals argumenten of stress
• felle of flikkerende lichten
• geconserveerd vlees
• harde geluiden
• mononatriumglutamaat (MSG)
• oude kaas
• pinda's
• plotselinge of overmatige lichaamsbeweging
• sterke geuren
• yoghurt
• zure room

Prognose van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

De prognose voor hoofdpijn tijdens de zwangerschap is meestal goed. Veel vrouwen ervaren een verbetering van de symptomen naarmate de zwangerschap vordert, vooral als de hoofdpijn voornamelijk het gevolg is van hormonale veranderingen. Bij sommige vrouwen kunnen de hoofdpijnklachten echter aanhouden of verergeren. De prognose hangt ook af van de onderliggende oorzaak van de hoofdpijn en hoe goed deze wordt beheerd. Bij tijdige en adequate behandeling zullen de meeste vrouwen verlichting ervaren en kunnen zij de zwangerschap doorgaans zonder ernstige problemen voortzetten.

Complicaties van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Hoewel hoofdpijn tijdens de zwangerschap meestal goedaardig is, kunnen er complicaties optreden, vooral als de hoofdpijn een symptoom is van een ernstigere aandoening. Mogelijke complicaties zijn:

• Pre-eclampsie: Deze aandoening, gekarakteriseerd door hoge bloeddruk en eiwit in de urine, kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als de baby als deze niet adequaat wordt behandeld.
• Nierproblemen: Ernstige hoofdpijn kan wijzen op nierproblemen, die verdere medische interventie vereisen.
• Migraines: Aanvallen van migraine kunnen complicaties veroorzaken als ze niet goed worden beheerd, wat kan leiden tot verdere gezondheidsproblemen.
• Visusproblemen: Hoofdpijn die gepaard gaat met wazig zien kan duiden op ernstige complicaties die onmiddellijke medische aandacht vereisen.
• Gewichtstoename: Plotselinge gewichtstoename gepaard met hoofdpijn kan een teken zijn van een onderliggende aandoening die verdere evaluatie nodig heeft.

Preventie van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Hoewel niet alle episodes van hoofdpijn tijdens de zwangerschap kunnen worden voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen helpen om de frequentie en ernst van hoofdpijn te verminderen:

• voldoende hydratatie: Drink dagelijks 1,5 tot 2 liter water om uitdroging te voorkomen, wat hoofdpijn kan uitlokken.
• stoppen met roken: Roken schaadt vrijwel alle organen, inclusief de bloedvaten, wat kan bijdragen aan hoofdpijn.
• reguliere eetpatronen: Eet regelmatig en vermijd grote maaltijden met lange tussenpozen om bloedsuikerschommelingen te voorkomen.
• stressmanagement: Probeer stress te verminderen door ontspanningstechnieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of zachte lichaamsbeweging.
• regelmatige slaap: Zorg voor een consistent slaappatroon en voldoende rust om slaaptekort te voorkomen, wat een veelvoorkomende oorzaak van hoofdpijn is.

Bij twijfel of als de hoofdpijn ernstig is, is het altijd verstandig om contact op te nemen met een zorgverlener.

Lees verder

• Clusterhoofdpijn: Plotse, eenzijdige en pijnlijke hoofdpijn
• Spanningshoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Migraine: Aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn
• Sinushoofdpijn: Druk in sinussen door allergie of infectie
• Pijn tijdens zwangerschap in benen, rug, hoofd en buik