Necrotiserende enterocolitis: Afsterven van weefsels in darm
Necrotiserende enterocolitis (NEC) is een aandoening waarbij schade optreedt aan de weefsels in de binnenwand van de dunne of dikke darm, waardoor de weefsels uiteindelijk afsterven. De aandoening komt vooral tot uiting bij premature baby’s. Braken, diarree, een gezwollen buik en voedingsproblemen zijn enkele symptomen van de ernstige ziekte die een snelle behandeling vereist. Antibiotica, toediening van vocht en voeding via een ader en soms een operatie zijn mogelijke behandelingsopties voor baby’s met necrotiserende enterocolitis. De vooruitzichten zijn meestal goed bij een snelle behandeling maar soms treden ook ernstige complicaties op.
Epidemiologie: Vaak bij premature baby’s
De aandoening ontwikkelt zich bij 1-5% van alle opnames van neonatale (pasgeboren
baby’s) die zijn opgenomen op de afdeling intensieve zorgen. Verder zijn 5-10% van alle baby’s met een zeer
laag geboortegewicht (<1500 g) aangetast door necrotiserende enterocolitis. De vooruitgang in de prenatale en neonatale zorg resulteert in een verhoogde overleving van extreem
vroeggeborenen waardoor necrotiserende enterocolitis steeds vaker optreedt.
Oorzaken van afsterven van weefsels in darm
De precieze oorzaak van necrotisrende enterocolitis is niet bekend anno oktober 2020. Wellicht is het gebrek aan zuurstof tijdens een moeilijke bevalling een bijdragende factor. Wanneer in de darm te weinig zuurstof is of de bloedstroom naar de darm beperkt is, verzwakt het darmweefsel. Hierdoor komen bacteriën uit voedsel de darm binnen en richten ze schade aan aan de darmweefsels. Dit leidt tot een
ontsteking waardoor de weefsels uiteindelijk afsterven en sprake is van necrotiserende enterocolitis. De aandoening tast in het algemeen alleen de binnenkant van de darm aan, maar de hele dikte is mogelijk na verloop van tijd getroffen. Het is ook mogelijk dat een overvloed van rode bloedcellen of een andere maag- en darmaandoening het risico verhoogt op necrotiserende enterocolitis. Bovendien lijden premature baby’s het vaakst aan de darmaandoening; hun lichaamssysteem is namelijk nog niet goed ontwikkeld waardoor de spijsvertering bemoeilijkt is ze moeilijker kunnen bestrijden en de circulatie van bloed en zuurstof nog niet goed verloopt. Ernstig zieke baby’s en baby’s die een
bloedtransfusie gekregen hebben, krijgen ook sneller te maken met de necrotiserende enterocolitis. De aandoening treedt tot slot meestal binnen de eerste twee levensweken bij baby’s op die flesvoeding in plaats van moedermelk drinken.
Symptomen: Zwelling van de buik
Necrotiserende enterocolitis kent een snel verloop en daarom is een snelle behandeling essentieel. Volgende tekenen komen mogelijk tot uiting:
Diagnose en onderzoeken
De arts voert een lichamelijk onderzoek uit waarbij hij de buik van de baby zachtjes aanraakt op tekenen van zwelling,
pijn en gevoeligheid. Verder is een
ontlastingsonderzoek nodig om tekenen van bloed in de poep op te sporen. Een
bloedonderzoek is ook noodzakelijk om de bloedplaatjeswaarden en het aantal witte bloedcellen te meten. De resultaten van een bloedonderzoek wijzen op stollingsafwijkingen, een infectie en
vochtretentie (het vasthouden van vocht). Een
röntgenfoto van de buik is nodig om gedetailleerde beelden van de darm te krijgen. Radiografische tekens omvatten
ileus (gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen), uitgezette of gefixeerde darmlussen, lucht in de darmwand of vrije lucht in de buik.
Behandeling van necrotiserende enterocolitis
Diverse behandelingsopties zijn mogelijk voor necrotiserende enterocolitis. Het specifieke behandelplan voor de patiënt is gebaseerd op verschillende factoren, zoals de ernst van de ziekte, de leeftijd en de algehele gezondheid van de patiënt. De moeder moet meestal de
borstvoeding stopzetten. De patiënt krijgt vloeistoffen en voedingsstoffen intraveneus (via een ader) toegediend. Ook
antibiotica is nodig voor het bestrijden van de infectie. Als de patiënt
ademhalingsproblemen door de zwelling van de buik, krijgt hij extra zuurstof of ademhalingshulp. Wanneer de patiënt lijdt aan ernstige problemen als gevolg van necrotiserende enterocolitis, is een chirurgische ingreep nodig. Hierbij verwijdert de arts de beschadigde delen van de darmen. Tijdens de behandeling volgt de arts de patiënt nauwlettend op. De arts maakt regelmatig röntgenfoto's en voert bloedonderzoeken uit om er voor te waken dat de ziekte niet verergert.
Prognose
De specifieke vooruitzichten van de patiënt hangen af van de algehele gezondheid en de ernst van de ziekte. Necrotiserende enterocolitis is potentieel levensbedreigende maar de meeste baby's herstellen volledig zodra ze een behandeling krijgen. Zodra de infectie is verdwenen (meestal binnen vijf tot zeven dagen), mag de baby opnieuw beginnen met eten via de mond.
Complicaties van darmaandoening
In ernstige gevallen ontstaat een
darmperforatie (gat in de darmwand). Hierdoor lekken de bacteriën van de darm in de buik en veroorzaken ze een wijdverspreide infectie, hetgeen een medisch noodgeval is. In zeldzame gevallen treedt een
darmobstructie (verstopping in de darm met
buikpijn en braken) op. Af en toe kampt de patiënt met
malabsorptie. De darm kan hierbij geen voedingsstoffen opnemen. Dit gebeurt vaker bij baby’s waarbij de arts een deel van de darm verwijderd heeft. Onbehandeld leidt de ziekte tot de dood.