Necrotiserende enterocolitis: Afsterven van weefsels in darm

Necrotiserende enterocolitis (NEC) is een ernstige aandoening waarbij de weefsels van de binnenwand van de dunne of dikke darm beschadigd raken en uiteindelijk afsterven. Deze aandoening komt vooral voor bij premature baby’s. Symptomen zoals braken, diarree, een gezwollen buik en voedingsproblemen wijzen op deze ernstige ziekte, die een snelle medische interventie vereist. Behandelopties omvatten antibiotica, intraveneuze toediening van vocht en voeding, en soms een chirurgische ingreep. De vooruitzichten zijn over het algemeen gunstig bij tijdige behandeling, maar er kunnen ook ernstige complicaties optreden.

• Epidemiologie: Vaak bij premature baby’s
• Oorzaken van afsterven van weefsels in de darm
• Symptomen: Zwelling van de buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van necrotiserende enterocolitis
• Prognose
• Complicaties van de darmaandoening
• Preventie en nazorg

Epidemiologie: Vaak bij premature baby’s

Necrotiserende enterocolitis ontwikkelt zich bij ongeveer 1-5% van alle neonatale opnames op de afdeling neonatale intensieve zorg. Onder baby’s met een zeer laag geboortegewicht (<1500 g) komt de aandoening voor bij 5-10%. De vooruitgang in prenatale en neonatale zorg heeft geleid tot een verhoogde overleving van extreem vroeggeborenen, waardoor NEC steeds vaker wordt gediagnosticeerd.

Oorzaken van afsterven van weefsels in de darm

De exacte oorzaak van necrotiserende enterocolitis is anno augustus 2024 nog niet volledig bekend. Mogelijke bijdragen zijn een verminderde zuurstoftoevoer naar de darmweefsels, bijvoorbeeld tijdens een moeilijke bevalling. Wanneer de darm onvoldoende zuurstof krijgt of de bloedstroom naar de darm beperkt is, verzwakt het darmweefsel. Hierdoor kunnen bacteriën uit het voedsel de darm binnendringen en schade aanrichten. Deze schade leidt tot ontsteking en uiteindelijk necrose van de darmweefsels. De aandoening tast meestal alleen de binnenste laag van de darmwand aan, maar kan bij voortschrijding de volledige dikte van de darmwand beïnvloeden. Risicofactoren zijn onder andere een overvloed aan rode bloedcellen, andere maag- en darmaandoeningen, en de nog niet volledig ontwikkelde spijsvertering en circulatie bij premature baby’s. Ook ernstig zieke baby’s en baby’s die een bloedtransfusie hebben gehad, lopen een verhoogd risico. NEC komt vaak voor bij baby’s die flesvoeding krijgen in plaats van moedermelk, vooral binnen de eerste twee levensweken.

Symptomen: Zwelling van de buik

Necrotiserende enterocolitis heeft een snel verloop, waardoor tijdige behandeling cruciaal is. Mogelijke symptomen zijn:

• [LI]Bloed in de ontlasting[/LI]
• [LI]Braken[/LI]
• [LI]Diarree[/LI]
• [LI]Een gevoelige buik[/LI]
• [LI]Een gezwollen buik[/LI]
• [LI]Verkleuring van de buikwand[/LI]
• [LI]Een vertraagde hartslag (bradycardie)[/LI]
• [LI]Tekenen van een infectie: koorts, apneu of verstoorde ademhaling, en vermoeidheid[/LI]
• [LI]Temperatuurschommelingen[/LI]
• [LI]Voedingsproblemen of voedselintolerantie[/LI]

Diagnose en onderzoeken

De diagnose necrotiserende enterocolitis begint met een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de buik van de baby op zwelling, pijn en gevoeligheid controleert. Een ontlastingsonderzoek wordt uitgevoerd om bloed in de ontlasting te detecteren. Verder is een bloedonderzoek nodig om de bloedplaatjeswaarden en het aantal witte bloedcellen te meten. Verhoogde waarden kunnen wijzen op stollingsafwijkingen, een infectie, of vochtretentie (het vasthouden van vocht). Een röntgenfoto van de buik biedt gedetailleerde beelden van de darm en kan tekenen zoals ileus (gestopte darmbewegingen), uitgezette of gefixeerde darmlussen, lucht in de darmwand, of vrije lucht in de buik onthullen.

Behandeling van necrotiserende enterocolitis

De behandeling van necrotiserende enterocolitis varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening, de leeftijd van de baby, en de algemene gezondheidstoestand. Mogelijke behandelingsopties zijn:

• [LI]Stopzetten van borstvoeding indien nodig.[/LI]
• [LI]Intravenieuze toediening van vloeistoffen en voedingsstoffen.[/LI]
• [LI]Antibiotica om infecties te bestrijden.[/LI]
• [LI]Bij ademhalingsproblemen door buikzwelling, kan extra zuurstof of ademhalingshulp nodig zijn.[/LI]
• [LI]Chirurgische ingreep indien de aandoening ernstig is: hierbij worden beschadigde delen van de darmen verwijderd.[/LI]

De arts volgt de voortgang van de baby nauwlettend door regelmatig röntgenfoto’s en bloedonderzoeken uit te voeren om te monitoren of de ziekte niet verergert.

Prognose

De vooruitzichten bij necrotiserende enterocolitis hangen af van de algehele gezondheid van de baby en de ernst van de aandoening. Hoewel necrotiserende enterocolitis levensbedreigend kan zijn, herstellen de meeste baby’s volledig met tijdige behandeling. Zodra de infectie is verdwenen (meestal binnen vijf tot zeven dagen), kan de baby meestal weer beginnen met orale voeding.

Complicaties van de darmaandoening

In ernstige gevallen kunnen complicaties optreden, zoals:

• [LI]Darmperforatie: een gat in de darmwand waardoor bacteriën in de buikholte kunnen lekken, wat een medisch noodgeval is.[/LI]
• [LI]Darmobstructie: een verstopping in de darm, vaak gepaard gaand met buikpijn en braken.[/LI]
• [LI]Malabsorptie: de darm kan geen voedingsstoffen goed opnemen, wat vaker voorkomt na verwijdering van een deel van de darm.[/LI]

Als necrotiserende enterocolitis niet wordt behandeld, kan dit leiden tot ernstige complicaties en mogelijk de dood.

Preventie en nazorg

Het voorkomen van necrotiserende enterocolitis richt zich op de zorg voor premature baby’s. Dit omvat het zorgvuldig monitoren van vitale functies en voedingsbehoeften, en het vermijden van risicovolle behandelingen of omstandigheden die de aandoening kunnen verergeren. Nazorg voor baby’s die herstellen van NEC omvat doorgaans regelmatige controles om ervoor te zorgen dat de darmfunctie herstelt en dat er geen blijvende complicaties optreden.