Vroegtijdige geboorte: wat zijn de herkenningssignalen?

Als moeder wens je dat je kind voldoende is gegroeid, voordat het wordt geboren. Er zijn meerdere aandoeningen of omstandigheden, waardoor er kans op een vroeggeboorte is. Het houdt in dat de baby voortijdig ter wereld komt, waarbij het eigenlijk niet is opgewassen tegen de invloeden van buitenaf. Waardoor wordt een vroegtijdige bevalling veroorzaakt, wat zijn de kenmerken daarvan en waarom is het belangrijk om snel naar het ziekenhuis te gaan?

Vroegtijdige geboorte

• Hoe lang duurt een zwangerschap?
• Oorzaken vroegtijdige geboorte
• Het hebben van weeën
• Verschil met oefenweeën
• Kan vroeggeboorte worden voorspeld?
• Wat als het wordt verwacht?
• Wel of geen couveuse

Hoe lang duurt een zwangerschap?

Iedereen weet dat het dragen van een kind negen maand duurt, echter het varieert hoe lang de zwangere vrouw werkelijk de vrucht draagt. De ene baby groeit mogelijk iets sneller dan de ander, waardoor enige speling is omtrent de geboortedag. Op basis van de vermoedelijke verwekkingsdag wordt een verwachte bevallingsdatum uitgerekend. Gemiddeld gezien is dat na exact veertig weken. Het kind kan daarbij uiteraard eerder of later komen. Het kind is na zevenendertig weken tot op tweeënveertig weken voldoende ontwikkeld. Indien het later komt dan is het een late geboorte, waarbij de kans reëel is dat het via een keizersnee ter wereld moet worden gebracht. Komt het eerder dan genoemde periode, dan betreft het een vroegtijdige geboorte oftewel een vroeggeboorte.

Oorzaken vroegtijdige geboorte

Wordt een kind te snel geboren, dan wordt het vaak veroorzaakt door beperkte ruimte in de baarmoeder. In totaal wordt circa zeven procent van alle baby’s te vroeg geboren, waardoor er aanvullende zorg noodzakelijk is. Daartoe zijn een aantal redenen te noemen.

Teveel vruchtwater

In het geval van polyhydramnion zit er teveel vruchtwater in het vlies. Het betekent dat er overdruk op de vliezen ontstaat, waardoor eerder scheurtjes kunnen ontstaan. Dit kan door zwangerschapsdiabetes worden veroorzaakt, waarbij een te hoog bloedsuikergehalte als voeding voor het kind van toepassing is. Het kind zal vaker moeten plassen om het teveel aan glucose af te voeren. Indien in een vroeg stadium wordt aangetoond dat er teveel vruchtwater aanwezig is, kan een vruchtwaterpunctie worden uitgevoerd. Daarbij wordt het teveel aan water afgevoerd. Dit fenomeen komt in één procent van de gevallen voor.

Verkorte baarmoedermond

Dit komt veel voor bij dochters van met DES-hormoon behandelde vrouwen. Het medicijn werd toegepast om miskraam te vermijden. Dit middel is tot 1974 gebruikt en dat houdt in dat de invloed bij het ouder worden van deze groep dochters afneemt. Ook een operatie kan de baarmoedermond hebben verkort of het kan verslapt zijn.

Meerling of vleesbomen

Het dragen van één, twee- of een meerling. De fysieke ruimte is dan minder groot, waardoor het vlies noodgedwongen eerder breekt. Er kan sprake zijn van overmatig bloedverlies, veroorzaakt door myomen oftewel vleesbomen. Dit kan potentieel ook tot een miskraam leiden. Ook een voorval, ongeval of ziekte kan de vliezen voortijdig breken.

Het hebben van weeën

Een duidelijk teken dat het te vroeg komt is als er weeën voordoen. Vaak komt het onverwacht, zeker als het voor de bevallingsdatum plaatsvindt. Door de wee breekt het vruchtwater, waarna de bevalling op gang komt. Het kan daarbij gepaard gaan met enig verlies van bloed, slijmvliezen in combinatie met vruchtwater. Uiteraard dient er dan snel te worden gereageerd, zodat moeder en kind de juiste medische aandacht krijgen. Omdat er sprake is van een voortijdige bevalling is het lichaampje van het kind onvoldoende opgewassen tegen de invloeden van buitenaf, waarnaast het niet is volgroeid. Er dient dus bij een verwachte vroegtijdige geboorte snel te worden gereageerd, zodat de baby goed wordt opgevangen.

Verschil met oefenweeën

Vanaf circa zes weken na bevruchting treden de eerste oefenweeën op. De spieren in de baarmoederwand moeten namelijk aanleren om een bepaalde beweging te maken om zo de geboorte soepel en vlekkeloos te laten verlopen. Daartoe gaat het lichaam oefenen door geleidelijk aan de spieren te trainen. In eerste instantie zal de vrouw hiervan niets merken, echter naarmate de vrucht groter wordt kan het voelbaar worden. Des te dichter het bij de werkelijke bevalling komt, des te heftiger kunnen de oefenweeën zijn. Daardoor kunnen pijnlijke steken voorkomen. Deze houden circa dertig seconden aan, waarna het afneemt. Omdat het vlak voor de bevalling is, wordt het nog weleens vergist met de bevalling. Treden werkelijke weeën op dan zal het repeterend zijn, waarnaast ook het vruchtvlies breekt.

Kan vroeggeboorte worden voorspeld?

Afhankelijk van de omstandigheid van de vrouw, baarmoeder, vruchtvlies en baarmoedermond kan redelijk worden vastgesteld of het van toepassing zal zijn. Uiteraard kan de ingang worden gecheckt op ontstekingen, waarnaast ook het bloed wordt gecontroleerd op glucosegehalte. Daarnaast kan via inwendig onderzoek worden bepaald of er reeds ontsluiting van toepassing is, waarnaast ook de ligging van de baby wordt gecontroleerd. Met die kennis kan worden bepaald in hoeverre de kans op een normaal verloop van de bevalling van toepassing is of dat er risicofactoren van toepassing zijn. Op basis daarvan kan bijvoorbeeld een vruchtwaterpunctie worden uitgevoerd om de druk af te laten voeren.

Wat als het wordt verwacht?

Indien het ernaar uitziet dat de bevalling vroegtijdig op gang komt, kunnen meerdere behandelmethoden van toepassing zijn. De gezondheid van moeder en kind spelen daar een belangrijke rol bij hoe wordt gereageerd. De bevalling kan worden vertraagd met voldoende bedrust in combinatie met weeënremmende medicatie (vijfentwintig tot drieëndertig weken). Daarnaast kunnen bijnierschorshormonen worden gegeven om de groei te bevorderen. Na een bepaald aantal dagen wordt de eerste medicatie beperkt, waardoor de werkelijke weeën op gang komen. Komt de bevalling op gang voor tweeëndertig weken dan dient het kind altijd in het ziekenhuis te worden opgevangen.

Wel of geen couveuse

Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kan worden overwogen om het in een couveuse te plaatsen. Het lichaampje is onderontwikkeld en heeft daardoor onvoldoende bescherming tegen de invloeden van buitenaf. Er dient voldoende medische aandacht aan te worden gegeven, zodat het kind van de voortijdige bevalling kan herstellen en kan groeien. In eerste instantie zal het kind in een transportcouveuse verblijven, waarna het op de kraamafdeling komt te liggen. Let wel dat de vrouw meestal eerder uit het ziekenhuis wordt ontslagen dan het kind. Vaak wordt ervoor gekozen om het nabij de verblijfsplaats van de moeder over te plaatsen naar een ander ziekenhuis. Het kan pas bij de moeder thuis komen, indien het voldoende is aangesterkt en weerstand heeft opgebouwd. Laat je daartoe altijd informeren door de behandelend specialist.

Lees verder

• Geboortetrauma, wat zijn de gevolgen voor het kind?
• Posttraumatische stress stoornis (PTSS) na bevalling kind