Geboortetrauma, wat zijn de gevolgen voor het kind?

Op het moment dat het kind de vertrouwde warme knusse baarmoeder verlaat en wordt geboren, kan het veel stress ondervinden. Enerzijds kan het gaan om stress veroorzaakt door de verandering van omgeving of geestelijke druk en anderzijds door handelingen uitgevoerd door artsen. Er wordt verondersteld dat er bij 95% van de bevallingen er enige mate van stress is geweest, welke onbewust van invloed is op de verdere ontwikkeling van het kind. De meeste mensen houden er geen nadelige gevolgen aan over, echter sommigen kunnen door onverwerkte stress of trauma gedragsproblemen krijgen. Wat houdt een geboortetrauma in, waardoor wordt het veroorzaakt en wat kan eraan worden gedaan?

Geboortetrauma

• Waardoor kan het ontstaan?
• Wat is de impact ervan, zijn er herinneringen?
• Wat voor gevolgen heeft het?
• Kan geboortetrauma worden voorkomen?
• Hoe kan de zwangere vrouw de baby helpen?

Waardoor kan het ontstaan?

Op het moment dat een baby wordt geboren, komt er tijdelijk veel druk en stress op het lichaam te staan. Hoe het kind ter wereld komt is afhankelijk van de ontsluiting, de stand van de heupen, de fysieke gesteldheid van de moeder en hoe het ligt.

Persen en ontsluiting

Er wordt extreem lang heftig geperst, waardoor het kind veel druk ondervindt. De ontsluiting kan onvoldoende zijn, waardoor er moet worden ingeknipt. De spanningen op het kind zijn dus groot geweest. De baby kan er met veel moeite uitkomen.

Fysiek geweld

Het SI gewricht is onvoldoende ontspannen – bijvoorbeeld door een tekort aan relaxine – waardoor de opening te klein is. Er zal een vacuümpomp worden gebruikt, welke aan het hoofdje wordt gezet. Het kind wordt er met fysiek geweld uitgetrokken. Dit kan eveneens met een tang gebeuren. Dit resulteert vaak in een tijdelijke punthoofd.

Navelstreng

De navelstreng om de hals is gewikkeld, waardoor enige mate van verstikking ontstaat. Het kind komt met een rood of blauw hoofd ter wereld.

Stuitligging

Er sprake is van een stuitligging, waarbij het kind niet naar buiten kan. Het kan zijn dat het kind handmatig in de juiste positie moet worden gebracht of als dat niet kan dan kan een keizersnede noodzakelijk zijn.

Couveuse

Er na de geboorte sprake is van een langdurige scheiding tussen moeder en kind, zoals bij een verblijf in een couveuse. Dit kan voorkomen bij een te vroege geboorte.

Emotionele gesteldheid ouders

De baby kan gestrest raken door ruziënde ouders, weinig aandacht, of dat er sprake is van een ongewenst kind.

Wat is de impact ervan, zijn er herinneringen?

Omdat de hersenen nog niet compleet zijn ontwikkeld, zullen we er feitelijk weinig tot niets van herinneren. De eerste herinneringen van het kind zijn meestal vanaf anderhalf tot twee jaar. Dat neemt niet weg dat de gebeurtenis wel impact op het kind kan hebben. Normaal zal het lichaampje de druk van het persen aan kunnen, omdat ook de fontanellen mee kunnen vervormen en flexibel zijn. Dat neemt niet weg dat er schade aan de ontwikkelende hersenen kan ontstaan, indien met relatief veel geweld via een vacuümpomp aan het kind wordt getrokken. Ook een navelstreng om de nek kan ernstige complicaties geven, doordat er tijdelijk onvoldoende bloeddoorstroming is.

Wat voor gevolgen heeft het?

Ondanks dat we het praktisch altijd niet kunnen herinneren, kan het blijvende schade geven. De hersenen hebben een opdonder gehad, waardoor het mogelijk fysieke of mentaal letsel heeft aangericht. Fysiek letsel kan zich vertalen naar een aangepaste ontwikkeling van de hersenen. Geestelijk letsel wordt vaak weggedrukt en zal dus een onverwerkte geschiedenis blijven. Het hangt daarbij van de ernst van de stress af in hoeverre het gevolgen heeft voor de verdere groei en geestelijke ontwikkeling. Een onverwerkt verleden kan altijd nadelige gevolgen voor het nu en/ of de toekomst geven.

Kan geboortetrauma worden voorkomen?

Ondanks dat de technieken binnen de zorg continu veranderen, zijn de methoden voor bevalling niet veel veranderd. Het houdt in dat nog steeds dezelfde middelen worden gebruikt om bij complicaties het kind bij de geboorte te helpen. Het betekent dat er in de meeste gevallen enige mate van trauma kan optreden. Uiteraard is de mate van ingrijpen door de arts afhankelijk van de positie van de baby en hoe gemakkelijk het naar buiten kan komen. Soms kan er dus weinig aan worden gedaan en zal een bepaalde mate van trauma onvermijdelijk zijn. Wat kan de zwangere vrouw zelf doen om de bevalling zo goed als mogelijk natuurlijk zonder problemen te laten verlopen?

Hoe kan de zwangere vrouw de baby helpen?

Uiteraard wil je als ouder, dat het kind in de meest natuurlijke vorm opgroeit zonder last te hebben van een onverwerkt verleden. Het is dan ook belangrijk om in te spelen op de bevallingsmethode. De standaard bevalling vindt praktisch altijd in een horizontale houding plaats. Dat is een compleet onnatuurlijke houding, terwijl bij een verticale houding alles veel makkelijker gaat. De zwaartekracht werkt mee, de ontsluiting gaat makkelijker en er hoeft minder hard te worden geperst. Daarnaast kan de moeder ook vooraf ontspanningstechnieken doen, waardoor de spanning in het lichaam minder is. Een ontspannen lichaam kan een betere ontsluiting bereiken, waarnaast alles in combinatie met verticaal bevallen soepeler verloopt.

Laat je informeren omtrent de mogelijkheden bij het bevallen (zowel thuis (mogelijk in bad bevallen) als in het ziekenhuis), zodat je op jouw manier je kind op de wereld zet. Zo kun je op een ontspannen manier zonder veel complicaties en trauma’s je kind een goede start geven.

Lees verder

• Mijn kind vertoont vreemd gedrag, is er iets aan de hand?
• Posttraumatische stress stoornis (PTSS) na bevalling kind