Pre-eclampsie: Ernstige complicatie van zwangerschap

Pre-eclampsie is een aandoening die zich na de twintigste zwangerschapsweek voordoet bij zwangere vrouwen en wordt gekenmerkt door hoge bloeddruk en eiwit in de urine. Dit kan leiden tot wijzigingen in het gezichtsvermogen, een verminderde urineproductie en zwelling van de handen en het gezicht. Deze zwangerschapscomplicatie kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als het kind als het niet tijdig wordt behandeld. De behandeling is afhankelijk van de ernst van de symptomen en de uitgerekende bevallingsdatum. In sommige gevallen is het nodig om de bevalling in te zetten. Een goede prenatale opvolging is essentieel om de tekenen van pre-eclampsie, soms ook gekend als 'zwangerschapsvergiftiging', tijdig op te sporen.

• Epidemiologie
• Prevalentie van pre-eclampsie
• Factoren die de prevalentie beïnvloeden
• Mechanisme
• Vasculaire disfunctie en verhoogde bloeddruk
• Immuunrespons en endotheliale schade
• Oorzaken ernstige complicatie bij zwangerschap
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken: Hoge bloeddruk en eiwit in urine
• Behandeling pre-eclampsie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met pre-eclampsie
• Monitor je bloeddruk regelmatig
• Volg de aanbevelingen van je arts
• Zorg goed voor je mentale gezondheid
• Volg een gezond en evenwichtig voedingspatroon​
• Let op zwellingen en andere symptomen
• Plan regelmatige controles bij je arts
• Misvattingen rond pre-eclampsie
• Pre-eclampsie komt alleen voor bij vrouwen met een hoge bloeddruk voordat ze zwanger werden
• Pre-eclampsie komt alleen voor bij vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind
• Pre-eclampsie is altijd gemakkelijk te herkennen door symptomen zoals ernstige hoofdpijn en gezwollen handen en voeten
• Pre-eclampsie is altijd te behandelen met medicijnen
• Pre-eclampsie leidt altijd tot ernstige complicaties voor moeder en baby
• Pre-eclampsie komt alleen voor in de laatste maanden van de zwangerschap
• Pre-eclampsie is altijd een gevolg van stress
• Pre-eclampsie kan altijd worden voorkomen door een gezonde levensstijl

Epidemiologie

Prevalentie van pre-eclampsie

Pre-eclampsie komt voor bij ongeveer 5-8% van de zwangerschappen wereldwijd. De aandoening kan variëren van mild tot ernstig en heeft een verhoogd risico voor zowel de moeder als het kind. Vrouwen die voor het eerst zwanger zijn of een geschiedenis van hypertensie hebben, lopen een verhoogd risico.

Factoren die de prevalentie beïnvloeden

De prevalentie van pre-eclampsie wordt beïnvloed door factoren zoals leeftijd, zwangerschapsduur, obesitas, en een familiegeschiedenis van pre-eclampsie. Bovendien kan etniciteit een rol spelen in de frequentie van deze aandoening.

Mechanisme

Vasculaire disfunctie en verhoogde bloeddruk

Pre-eclampsie wordt gekarakteriseerd door een verhoging van de bloeddruk en eiwitten in de urine na de 20ste week van de zwangerschap. Dit wordt veroorzaakt door vasculaire disfunctie in de placenta, die de bloedtoevoer naar de placenta vermindert en kan leiden tot beschadiging van de bloedvaten.

Immuunrespons en endotheliale schade

De ontstekingsreactie en de immuunrespons die betrokken zijn bij pre-eclampsie kunnen endotheliale schade in de bloedvaten veroorzaken, wat leidt tot verhoogde bloeddruk en de andere symptomen van de aandoening. Deze schade kan het risico op ernstige complicaties voor zowel de moeder als het kind verhogen.

Oorzaken ernstige complicatie bij zwangerschap

Het is niet precies bekend wat de oorzaak van pre-eclampsie is, hoewel het voorkomt bij ongeveer 3 tot 7% van alle zwangerschappen. De aandoening lijkt te ontstaan door een niet goed functionerende placenta, waarbij de bloedvaten niet goed zijn aangelegd.

Risicofactoren

Risicofactoren zijn onder meer:

• een eerste zwangerschap
• een familiegeschiedenis van pre-eclampsie
• een geschiedenis van diabetes mellitus (suikerziekte), een hoge bloeddruk (hypertensie), een nierziekte (zoals autosomaal dominante polycystische nierziekte) en migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• een geschiedenis van pre-eclampsie
• een meerlingzwangerschap
• een vrouw die ouder is dan 35 jaar
• zwaarlijvigheid

Symptomen

Zwangere vrouwen met milde pre-eclampsie vertonen vaak weinig symptomen en voelen zich meestal niet ziek. Vroege symptomen kunnen zijn:

• een plotselinge gewichtstoename (op één à twee dagen of meer dan 0,9 kg per week)
• gezwollen voeten
• zwelling van de handen
• zwelling van het gezicht
• zwelling rond de ogen (oedeem)

In ernstige gevallen kunnen de volgende symptomen optreden:

• ademhalingsproblemen (door vochtophoping in de longen)
• buikpijn aan de rechterzijde, onder de ribben; deze pijn kan uitstralen naar de rechterschouder en kan worden verward met maagzuur, pijn in de galblaas, een maagvirus of schoppen door de baby
• een verminderde urineproductie oligurie
• hoofdpijn die niet weggaat
• misselijkheid en braken (een zorgwekkend teken)
• veranderingen in het gezichtsvermogen zoals dubbelzien (diplopie), tijdelijke blindheid, het zien van lichtflitsen (fotopsie) of vlekken (floaters), gevoeligheid voor licht (fotofobie) en een wazig gezichtsvermogen

Diagnose en onderzoeken: Hoge bloeddruk en eiwit in urine

Het lichamelijk onderzoek onthult vaak een hoge bloeddruk (zwangerschapshypertensie), meestal hoger dan 140/90 mm Hg. Daarnaast kunnen zwellingen in de handen en gezicht en een snelle gewichtstoename zichtbaar zijn. Het urineonderzoek toont vaak schuimende urine en eiwit in de urine (proteïnurie). Uit het bloedonderzoek blijkt een verhoogd aantal leverenzymen (verminderde leverfunctie) en een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie). De arts controleert ook de gezondheid van de baby via een echografie. Op basis van deze onderzoeken bepaalt de arts of een onmiddellijke bevalling nodig is. Vrouwen met een lage bloeddruk aan het begin van de zwangerschap, gevolgd door een aanzienlijke stijging, krijgen een nauwlettende opvolging door de arts om andere tekenen van pre-eclampsie te detecteren.

Behandeling pre-eclampsie

Bij pre-eclampsie is bevallen vaak noodzakelijk om de symptomen te verlichten. De baby is meestal vanaf 37 weken voldoende ontwikkeld om gezond geboren te worden. De arts kan medicijnen geven om de bevalling op gang te zetten of een keizersnede uitvoeren. Als de baby nog niet volledig ontwikkeld is en de patiënte milde pre-eclampsie heeft, kunnen de volgende maatregelen thuis worden genomen:

• bedrust en meestal op de linkerzij liggen
• frequent de arts bezoeken om de gezondheid van moeder en baby op te volgen
• geneesmiddelen om de bloeddruk te verlagen (soms)
• minder zout eten
• veel water drinken

Soms kan het nodig zijn om de vrouw en de baby in het ziekenhuis te monitoren.

De bevalling moet dringend worden ingeleid wanneer de vrouw tekenen van ernstige pre-eclampsie vertoont, zoals:

• abnormale leverfunctietestresultaten
• een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) of bloedingen
• een lage urineproductie, veel eiwit in de urine (proteïnurie) en andere tekenen van verminderde nierfunctie
• vochtophoping in de longen (longoedeem)
• epileptische aanvallen
• ernstige hoofdpijn
• het HELLP-syndroom (zeldzaam)
• het onderste getal van de bloeddruk is meer dan 110 mmHg of consequent over een periode van 24 uur hoger dan 100 mmHg
• pijn in het buikgebied
• testresultaten die wijzen op onvoldoende groei van de baby of onvoldoende bloedtoevoer
• veranderingen in de mentale functies zoals agitatie (rusteloosheid)

Prognose

De symptomen van pre-eclampsie verdwijnen bij de meeste vrouwen binnen zes weken na de bevalling. De hoge bloeddruk kan echter vaak nog enkele dagen na de bevalling verhoogd blijven. Een eerdere episode van pre-eclampsie vergroot de kans op een nieuwe aanval in toekomstige zwangerschappen, hoewel deze meestal minder ernstig is. Langdurig kan een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap het risico op hoge bloeddruk bij het ouder worden verhogen.

Complicaties

Zeldzame, maar ernstige onmiddellijke complicaties voor zowel de moeder als de baby kunnen zijn:

• bloedingsproblemen
• de dood
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• langzame groei, een laag geboortegewicht en vroeggeboorte van de baby
• een leverruptuur
• een voortijdige scheiding van de placenta van de baarmoeder vóór de bevalling (placentaloslating)
• epileptische aanvallen (eclampsie)
• het HELLP-syndroom (ernstige complicatie met afbraak van rode bloedcellen, verhoogde leverenzymen en een verlaagd aantal bloedplaatjes)
• hypermagnesiëmie (verhoogd magnesiumgehalte in het bloed) door een overdosis magnesium

Op lange termijn kan de patiënte een verhoogd risico hebben op diabetes (suikerziekte), hartaandoeningen of nierziekten.

Preventie

Pre-eclampsie kan niet volledig worden voorkomen, maar zorgvuldige prenatale controles door een arts kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen en beheren van de aandoening.

Praktische tips voor het omgaan met pre-eclampsie

Pre-eclampsie is een ernstige zwangerschapsaandoening die wordt gekarakteriseerd door hoge bloeddruk en vaak eiwitten in de urine. Het kan leiden tot ernstige complicaties voor zowel de moeder als de baby, en het is belangrijk om goed op de symptomen te letten. Vroege diagnose en zorgvuldige monitoring zijn essentieel om de gezondheid van zowel de moeder als de baby te waarborgen.

Monitor je bloeddruk regelmatig

Een van de belangrijkste aspecten van het beheersen van pre-eclampsie is het nauwlettend volgen van je bloeddruk. Hoge bloeddruk is een kenmerk van pre-eclampsie en kan leiden tot ernstige complicaties. Het is belangrijk om regelmatig je bloeddruk te laten controleren tijdens je zwangerschapsconsulten. Als je merkt dat je bloeddruk verhoogd is, kan je arts aanvullende tests of behandelingen aanbevelen. Het bijhouden van je bloeddruk thuis kan ook nuttig zijn om veranderingen in de tijd te monitoren.

Volg de aanbevelingen van je arts

Het is van cruciaal belang om de aanbevelingen van je arts nauwgezet op te volgen. In sommige gevallen kan pre-eclampsie medicatie vereisen om de bloeddruk te verlagen en complicaties te voorkomen. Medicatie kan ook worden voorgeschreven om de symptomen te beheersen, maar het is belangrijk om dit alleen onder begeleiding van een arts te doen. Daarnaast kan je arts beslissen of bedrust of andere maatregelen nodig zijn om de conditie onder controle te houden.

Zorg goed voor je mentale gezondheid

Pre-eclampsie kan stressvol zijn voor zowel de moeder als de baby. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan je mentale gezondheid tijdens deze periode. Het kan nuttig zijn om steun te zoeken bij familie, vrienden of een therapeut. Het verminderen van stress kan helpen om je bloeddruk onder controle te houden. Het is ook belangrijk om openlijk te communiceren met je zorgverleners over je gevoelens en zorgen, zodat ze je kunnen helpen om de nodige ondersteuning te krijgen.

Volg een gezond en evenwichtig voedingspatroon​

Een gezond voedingspatroon speelt een sleutelrol in het beheer van pre-eclampsie. Zorg ervoor dat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt, zoals calcium, magnesium en vitamine D, die de gezondheid van je bloedvaten ondersteunen. Vermijd een teveel aan zout, aangezien dit je bloeddruk kan verhogen. Het eten van een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon kan bijdragen aan het verlagen van je bloeddruk en het ondersteunen van je algehele gezondheid tijdens de zwangerschap.

Let op zwellingen en andere symptomen

Naast hoge bloeddruk kunnen andere symptomen van pre-eclampsie, zoals zwellingen in je handen, voeten en gezicht, optreden. Het is belangrijk om deze veranderingen in je lichaam te monitoren en eventuele zorgen direct met je arts te bespreken. Dit geldt ook voor symptomen zoals plotselinge hoofdpijn, visusproblemen of pijn in de bovenbuik, die allemaal waarschuwingssignalen kunnen zijn van pre-eclampsie.

Plan regelmatige controles bij je arts

Regelmatige medische controles zijn essentieel voor vrouwen met pre-eclampsie. Je arts zal je bloeddruk en urine controleren om te zorgen dat de aandoening niet verergert. Bovendien kan je arts extra onderzoeken aanbevelen, zoals bloedonderzoeken, om je gezondheid en die van je baby te monitoren. Door deze controles serieus te nemen, kun je ervoor zorgen dat eventuele complicaties vroegtijdig worden opgemerkt en behandeld.

Misvattingen rond pre-eclampsie

Pre-eclampsie is een complicatie die zich tijdens de zwangerschap kan voordoen en gekarakteriseerd wordt door een hoge bloeddruk en de aanwezigheid van eiwit in de urine, wat duidt op mogelijke schade aan de nieren. Deze aandoening kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de moeder als de baby, waaronder vroeggeboorte, orgaanbeschadiging en, in sommige gevallen, zelfs de dood. Er zijn echter verschillende misvattingen over pre-eclampsie die de juiste aanpak van de aandoening bemoeilijken. Het is belangrijk om deze misvattingen te begrijpen en te ontkrachten om een betere zorg en behandeling voor zwangere vrouwen te waarborgen.

Pre-eclampsie komt alleen voor bij vrouwen met een hoge bloeddruk voordat ze zwanger werden

Veel mensen denken dat pre-eclampsie alleen voorkomt bij vrouwen die al een geschiedenis van hoge bloeddruk (bloeddruk) hebben voordat ze zwanger werden. Hoewel een hoge bloeddruk inderdaad een risicofactor is voor pre-eclampsie, kan de aandoening ook optreden bij vrouwen zonder een voorgeschiedenis van hoge bloeddruk. Pre-eclampsie kan zich ontwikkelen bij vrouwen die anders gezond zijn en geen tekenen van hypertensie vertonen voordat ze zwanger werden. Het is daarom belangrijk voor alle zwangere vrouwen om regelmatig hun bloeddruk te laten controleren, ongeacht hun medische voorgeschiedenis.

Pre-eclampsie komt alleen voor bij vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind

Een andere veelvoorkomende misvatting is dat pre-eclampsie alleen voorkomt bij vrouwen die hun eerste kind dragen. Hoewel het risico op pre-eclampsie hoger is bij vrouwen die voor de eerste keer zwanger zijn, kan de aandoening ook optreden bij vrouwen die eerder zwanger zijn geweest. Pre-eclampsie kan zich zelfs bij volgende zwangerschappen voordoen, zelfs als de vrouw bij eerdere zwangerschappen geen problemen had. Dit betekent dat vrouwen die eerder pre-eclampsie hebben gehad, extra aandacht en zorg nodig hebben in toekomstige zwangerschappen.

Pre-eclampsie is altijd gemakkelijk te herkennen door symptomen zoals ernstige hoofdpijn en gezwollen handen en voeten

Veel mensen denken dat pre-eclampsie altijd eenvoudig te herkennen is door symptomen zoals ernstige hoofdpijn, gezwollen handen, voeten of gezicht, en plotselinge gewichtstoename. Hoewel deze symptomen kunnen optreden, is pre-eclampsie niet altijd gemakkelijk te herkennen. De aandoening kan zich ontwikkelen zonder duidelijke symptomen, vooral in de vroege stadia. Dit is waarom het belangrijk is voor zwangere vrouwen om regelmatig prenatale controles te ondergaan, zodat de bloeddruk kan worden gecontroleerd en vroegtijdig eventuele tekenen van pre-eclampsie kunnen worden opgespoord.

Pre-eclampsie is altijd te behandelen met medicijnen

Er is de misvatting dat pre-eclampsie altijd kan worden behandeld met medicijnen. Hoewel medicatie soms nodig is om de bloeddruk onder controle te houden, is er geen genezing voor pre-eclampsie buiten de bevalling. De enige manier om definitief van pre-eclampsie af te komen, is door de baby te bevallen. In sommige gevallen kan vroeggeboorte noodzakelijk zijn om de gezondheid van zowel de moeder als de baby te beschermen. Dit kan leiden tot een premature bevalling, wat risico’s met zich meebrengt voor de gezondheid van de baby. Het is dus van cruciaal belang om pre-eclampsie goed op te volgen en samen met de arts de beste aanpak te bepalen.

Pre-eclampsie leidt altijd tot ernstige complicaties voor moeder en baby

Hoewel pre-eclampsie ernstige complicaties kan veroorzaken, is dit niet altijd het geval. Als pre-eclampsie tijdig wordt gediagnosticeerd en goed wordt behandeld, kunnen de meeste vrouwen een gezonde baby ter wereld brengen en herstellen van de aandoening. Het risico op ernstige complicaties kan aanzienlijk worden verminderd door regelmatige prenatale zorg, het monitoren van de bloeddruk en het volgen van de aanbevolen behandelingen. Echter, wanneer de aandoening onbehandeld blijft, kunnen de risico’s voor zowel de moeder als de baby aanzienlijk toenemen, wat kan leiden tot orgaanbeschadiging, vroeggeboorte of zelfs de dood.

Pre-eclampsie komt alleen voor in de laatste maanden van de zwangerschap

Er bestaat een misvatting dat pre-eclampsie pas optreedt in de laatste maanden van de zwangerschap. Hoewel het meestal na 20 weken zwangerschap ontstaat, kan pre-eclampsie ook eerder of later in de zwangerschap optreden. Het kan zelfs soms pas na de bevalling beginnen, wat bekendstaat als postpartum pre-eclampsie. Vrouwen moeten zich bewust zijn van de symptomen en regelmatige controles ondergaan, zelfs als ze zich goed voelen in de latere stadia van hun zwangerschap.

Pre-eclampsie is altijd een gevolg van stress

Hoewel stress een negatieve invloed kan hebben op de gezondheid, is er geen direct bewijs dat stress pre-eclampsie veroorzaakt. Pre-eclampsie is een complexe aandoening die waarschijnlijk wordt veroorzaakt door een combinatie van genetische factoren, hormonale veranderingen en andere risicofactoren zoals een hoge bloeddruk of een eerdere geschiedenis van pre-eclampsie. Het is belangrijk voor zwangere vrouwen om stress te beheersen en hun algehele gezondheid te ondersteunen, maar het is niet de belangrijkste oorzaak van pre-eclampsie.

Pre-eclampsie kan altijd worden voorkomen door een gezonde levensstijl

Hoewel een gezonde levensstijl, waaronder een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het handhaven van een gezond gewicht, kan helpen om de risico’s op pre-eclampsie te verlagen, is het niet altijd mogelijk om de aandoening te voorkomen. Vrouwen die pre-eclampsie ontwikkelen, kunnen vaak geen directe oorzaak aanwijzen. Daarom is het essentieel om regelmatig medische controles te ondergaan om pre-eclampsie tijdig te ontdekken en te behandelen, zelfs als je een gezonde levensstijl hebt.

Lees verder

• Zwangerschapshypertensie: Hoge bloeddruk bij zwangerschap
• Keizersnede: Operatie om baby ter wereld te brengen