Pre-eclampsie: Ernstige complicatie van zwangerschap

Pre-eclampsie is een toestand waarbij een zwangere vrouw na de twintigste zwangerschapsweek een hoge bloeddruk en eiwit in de urine ontwikkelt, wat meestal resulteert in wijzigingen in het gezichtsvermogen, een verminderde urineproductie en een zwelling van de handen en het gezicht. Deze zwangerschapscomplicatie heeft onbehandeld ernstige gevolgen voor zowel de moeder als het kind. De behandeling is afhankelijk van de ernst van de symptomen en de uitgerekende bevallingsdatum. In sommige gevallen is het nodig om de bevalling in te zetten. Een goede prenatale opvolging is nodig om tijdig de tekenen van pre-eclampsie, soms ook gekend als 'zwangerschapsvergiftiging' op te sporen.

• Oorzaken ernstige complicatie bij zwangerschap
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken: Hoge bloeddruk en eiwit in urine
• Behandeling pre-eclampsie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken ernstige complicatie bij zwangerschap

Het is niet goed duidelijk wat de oorzaak is van pre-eclampsie, wat voorkomt bij ongeveer 3 tot 7% van alle zwangerschappen. De aandoening is een gevolg van een niet goed werkende moederkoek. Vermoedelijk zijn de bloedvaten hierin niet goed aangelegd.

Risicofactoren

Risicofactoren zijn onder meer:

• een eerste zwangerschap
• een familiegeschiedenis van pre-eclampsie
• een geschiedenis van diabetes mellitus (suikerziekte), een hoge bloeddruk (hypertensie), een nierziekte (zoals autosomaal dominante polycystische nierziekte) en migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• een geschiedenis van pre-eclampsie
• een meerlingzwangerschap)
• een vrouw die ouder is dan 35 jaar
• zwaarlijvigheid

Symptomen

Zwangere vrouwen met milde pre-eclampsie vertonen weinig symptomen, omdat ze zich niet ziek voelen. Vroege aanwezige symptomen omvatten een plotselinge gewichtstoename (op één à twee dagen of meer dan 0,9 kg per week), gezwollen voeten en een zwelling van de handen, een zwelling van het gezicht of een zwelling rond de ogen (oedeem) (soms is dit wel normaal).

In ernstige gevallen ontstaan volgende symptomen van pre-eclampsie:

• ademhalingsproblemen (door vochtophoping in de longen)
• buikpijn aan de rechterzijde, onder de ribben; deze pijn is voelbaar in de rechterschouder en verwart de arts dan mogelijk met maagzuur, pijn in de galblaas, een maagvirus of schoppen door de baby
• een verminderde urineproductie oligurie
• hoofdpijn die niet weggaat
• misselijkheid en braken (een zorgwekkend teken)
• veranderingen in het gezichtsvermogen zoals dubbelzien (diplopie), tijdelijke blindheid, het zien van lichtflitsen (fotopsie) of vlekken (floaters), gevoeligheid voor licht (fotofobie) en een wazig gezichtsvermogen

Diagnose en onderzoeken: Hoge bloeddruk en eiwit in urine

Het lichamelijk onderzoek onthult een hoge bloeddruk (zwangerschapshypertensie), vaak hoger dan 140/90 mm / Hg. Daarnaast is een zwelling in de handen en gezicht en een gewichtstoename zichtbaar. Het urineonderzoek toont schuimende urine en eiwit in de urine (proteïnurie). Uit het bloedonderzoek blijkt dat de patiënte een verhoogd aantal leverenzymen (verminderde leverfunctie) en een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) heeft. Bovendien onderzoekt de arts de gezondheid van de baby via een echografie. De arts weet aan de hand van de onderzoeken of een onmiddellijke bevalling vereist is of niet. Vrouwen met een lage bloeddruk aan het begin van de zwangerschap, gevolgd door een aanzienlijke stijging van de bloeddruk, krijgen een nauwlettende opvolging door de arts op andere tekenen van pre-eclampsie.

Behandeling pre-eclampsie

Bevallen is nodig om de tekenen van pre-eclampsie te doen stoppen. De baby is vanaf 37 weken voldoende ontwikkeld om gezond ter wereld te komen. De arts geeft de zwangere vrouw medicijnen om de bevalling op gang te zetten, en anders voert hij een keizersnede uit. Is de baby nog niet volledig ontwikkeld en de patiënte heeft milde pre-eclampsie, dan is het nodig om thuis enkele maatregelen te nemen zoals:

• bedrust en meestal op de linkerkant liggen
• frequent de arts bezoeken om de gezondheid van de moeder en baby op te volgen
• geneesmiddelen om de bloeddruk te verlagen (soms)
• minder zout eten
• veel water drinken

Soms besluit de arts wel om de vrouw en de baby in het ziekenhuis te volgen.

De baby moet dringend ter wereld komen wanneer de vrouw tekenen van ernstige pre-eclampsie vertoont zoals:

• abnormale leverfunctietestresultaten
• een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) of bloedingen
• een lage urineproductie, veel eiwit in de urine (proteïnurie) en andere tekenen van een verminderde nierfunctie
• een vochtophoping in de longen (longoedeem) van de moeder
• epileptische aanvallen
• ernstige hoofdpijn
• het HELLP-syndroom (zeldzaam)
• het onderste getal van de bloeddruk is meer dan 110 mmHg of is consequent over een periode van 24 uur hoger dan 100 mmHg
• pijn in het buikgebied
• testresultaten waaruit blijkt dat de baby onvoldoende groeit of onvoldoende bloedstof krijgt
• veranderingen in de mentale functies zoals agitatie (rusteloosheid)

Prognose

De symptomen van pre-eclampsie verdwijnen bij de meeste patiënten binnen zes weken na de bevalling. Maar de hoge bloeddruk verhoogt vaak nog de eerste paar dagen na de bevalling. Een episode van pre-eclampsie geeft de patiënte meer kans op een nieuwe aanval van pre-eclampsie tijdens een zwangerschap, maar meestal dan wel milder dan de eerste keer. Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap verhoogt bovendien het risico op een hoge bloeddruk bij het verouderen.

Complicaties

Zeldzame, maar ernstige onmiddellijke complicaties voor de moeder en baby zijn:

• bloedingsproblemen
• de dood
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een langzame groei, een laag geboortegewicht en vroeggeboorte van de baby
• een leverruptuur
• een voortijdige scheiding van de placenta van de baarmoeder voordat de baby is geboren (placentaloslating)
• epileptische aanvallen (eclampsie)
• het HELLP-syndroom (ernstige complicatie van zwangerschap met afbraak van rode bloedcellen, verhoogde leverenzymen en een verlaagd aantal bloedplaatjes)
• hypermagnesiëmie (verhoogd magnesiumgehalte in het bloed) door een overdosis magnesium

Op lange termijn heeft de patiënte meer kans op diabetes (suikerziekte), een hartaandoening of een nierziekte.

Preventie

Pre-eclampsie valt niet te voorkomen, maar een zwangere vrouw krijgt best zorgvuldige prenatale controles door de arts.

Lees verder

• Zwangerschapshypertensie: Hoge bloeddruk bij zwangerschap
• Keizersnede: Operatie om baby ter wereld te brengen