Hypermagnesiëmie: Verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Hypermagnesiëmie is de medische term voor een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed. Magnesium is belangrijk voor de botten waarin zich ook het meeste magnesium bevindt. Maar dit mineraal is eveneens nodig voor een gezond hart- en vaatstelsel en voor de overdracht van zenuwprikkels naar de hersenen. Meestal is hypermagnesiëmie het gevolg van nierproblemen, al zijn ook andere aandoeningen en medicijnen bekend die dit mogelijk veroorzaken. Een lage bloeddruk, zwakte en neurologische stoornissen zijn enkele mogelijke klachten bij hypermagnesiëmie. Een behandeling met calciumgluconaat in combinatie met veel drinken is vereist bij ernstige symptomen. Ook het behandelen van de onderliggende aandoening is nodig. Wanneer de nierfunctie namelijk weer gestabiliseerd is, verdwijnen de symptomen.

• Normale functie van magnesium in het bloed
• Oorzaken hypermagnesiëmie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via calciumgluconaat
• Prognose elektrolytenonbalans
• Preventie van verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Normale functie van magnesium in het bloed

Bij gezonde mensen is doorgaans zeer weinig magnesium in het bloed aanwezig. De darmen reguleren de hoeveelheid magnesium uit de voeding die het lichaam nodig heeft. De nieren regelen voorts de hoeveelheid magnesium die via de urine het lichaam verlaat. Een gezond lichaam behoudt steeds een spiegel van 1,7-2,3 milligram per deciliter (mg / dl) magnesium.

Oorzaken hypermagnesiëmie

Nierfalen en andere nierproblemen

Veelal krijgen patiënten met acuut of chronisch nierfalen te maken met hypermagnesiëmie. Het proces dat het magnesiumgehalte in het bloed op een normaal peil moet houden, werkt namelijk niet meer goed bij patiënten met nierfalen. Bij nierinsufficiëntie is de uitscheiding van overtollig magnesium verstoord, waardoor het mineraal zich ophoopt in het bloed. Ook bepaalde medicijnen die de arts inzet voor de behandeling voor een chronische nierziekte, verhogen de kans op hypermagnesiëmie. Dit is vooral het geval bij protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen). Ondervoeding en alcoholisme dragen eveneens bij aan de totstandkoming van een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed bij patiënten met een chronische nierziekte.

Andere oorzaken

Andere oorzaken van hypermagnesiëmie zijn in te delen in aandoeningen en medicijnen. Daarnaast is een toevallige overmatige inname van magnesium ook een risicofactor voor hypermagnesiëmie. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het inslikken van zeewater (vooral van de dode zee).

Aandoeningen
Enkele aandoeningen die de kans op hypermagnesiëmie verhogen zijn:

• diabetische ketoacidose
• de ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen)
• een depressie
• een hypercatabole toestand zoals een tumorlysissyndroom (hierbij komt magnesium vrij uit de cellen)
• familiale hypocalciurische hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte in het bloed)
• het melk-alkalisyndroom (inname van te veel calcium en alkali)
• hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier)
• primaire hyperparatyreoïdie (overmatig werkende bijschildklier)

Medicijnen
Volgende medicijnen en medische behandelingen dragen bij aan de totstandkoming van te veel magnesium in de bloedbaan:

• een overdosis medicijnen voor de behandeling van pre-eclampsie, een ernstige zwangerschapscomplicatie
• een overdosis met lithium
• geneesmiddelen die magnesium bevatten zoals sommige laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie), klysma’s en antacida (soort maagzuurremmers)

Symptomen

Milde klachten

De meestal milde symptomen van hypermagnesiëmie zijn onder meer:

• blozen
• braken
• een abnormaal lage bloeddruk (hypotensie)
• hoofdpijn
• misselijkheid
• neurologische stoornissen
• opvliegers
• plasproblemen en/of constipatie
• zwakke reflexen
• zwakte

Ernstige klachten

In ernstige gevallen kampt de patiënt mogelijk met volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen zoals een tijdelijk gestopte ademhaling (apneu) en ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling)
• een shock tot een coma
• hartproblemen zoals een hartblok en asystolie
• slaperigheid en sufheid
• spierzwakte tot verlamming

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij het controleren van de vitale functies identificeert de arts mogelijk een lage bloeddruk, een vertraagde ademhaling (bradycardie) en een verminderde ademhalingsfrequentie. De eerste twee symptomen zijn ook merkbaar bij patiënten met slechts milde klachten. Af en toe bemerkt de arts eveneens verminderde diepe peesreflexen bij het lichamelijk onderzoek. Verder noteert hij de medicatiegeschiedenis en de eventueel onderliggende aandoening van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek
Hypermagnesiëmie is enkel vast te stellen met behulp van een bloedonderzoek. Normaal gesproken schommelt het magnesiumgehalte in het bloed tussen de 1,7 en 2,3 mg / dl.

• 2,5 mg / dl – 7 mg / dl: Milde symptomen komen tot stand wanneer het gehalte van 2,5 mg / dl tot ongeveer 7 mg / dl bedraagt. Ook heeft de patiënt tekenen van hypocalciëmie (te weinig calcium in het bloed).
• 7 mg / dl – 12 mg / dl: Bedraagt het magnesiumniveau tussen 7 en 12 mg / dl, dan krijgt de patiënt te maken met hart- en longproblemen. Wanneer het magnesiumgehalte in het bloed tegen 12 mg / dl schommelt, behoren extreme vermoeidheid en een lage bloeddruk tot de mogelijkheden.
• 12 mg / dl en hoger: Niveaus boven 12 mg / dl veroorzaken spierverlamming en hyperventilatie.
• 15,6 mg / dl en hoger: Een magnesiumniveau van 15,6 mg / dl en hoger leidt tot een coma.

Bij ernstige hypermagnesiëmie voert de arts veelal een elektrocardiografie uit om de elektrische activiteit van het hart te meten.

Behandeling via calciumgluconaat

De arts onderzoekt eerst wat de oorzaak van hypermagnesiëmie is. Een wijziging of stopzetting van de medicijnen of een behandeling van de onderliggende ziekte is dan nodig. Bij ernstige symptomen zoals ademhalingsstoornissen, een onregelmatige hartslag, een te lage bloeddruk en neurologische problemen, is intraveneuze calciumgluconaat nodig. De arts dient calcium met andere woorden via een ader toe in het ziekenhuis. Dit remt namelijk de toxische effecten van magnesium. Intraveneuze diuretica (plaspillen) zijn eveneens inzetbaar. Maar ook veel drinken is aanbevolen. Hierdoor moet de patiënt namelijk meer plassen waardoor het lichaam zich ontdoet van de overtollige magnesium. Bij patiënten met nierproblemen of een zware magnesiumoverdosis is dialyse vaak vereist.

Prognose elektrolytenonbalans

In een vroeg stadium is hypermagnesiëmie meestal goed te behandelen, dus een snelle diagnose en behandeling zijn essentieel. Wanneer de diagnose en behandeling echter pas laat plaatsvinden, is meestal reeds nierschade opgetreden waardoor de uitscheiding van magnesium niet meer goed mogelijk is. Door nierdialyse en intraveneuze calcium verdwijnen evenwel deze klachten waardoor de vooruitzichten van hypermagnesiëmie zelf goed zijn, al blijft het onderliggend probleem wel aanwezig. Ouderen en patiënten met een verminderde nierfunctie hebben bijgevolg een hoger risico op het ontwikkelen van ernstige complicaties. Ook komen patiënten die heel ernstig ziek zijn en lijden aan hypermagnesiëmie, sneller te overlijden als gevolg van een combinatie van de onderliggende ziekte en het overtollige magnesium in het bloed. Meestal zijn deze patiënten reeds opgenomen in het ziekenhuis.

Preventie van verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Indien mogelijk bekijkt de arts nauwlettend met de patiënt het medicatiegebruik zodat een overdosis van magnesium niet optreedt. Verder krijgen patiënten met een slechte nierfunctie of nierfalen, regelmatig een bloedonderzoek om tijdig hypermagnesiëmie op te sporen en te behandelen. Ook bij patiënten met maag- en darmklachten die veelvuldig maagzuurremmers of laxeermiddelen nemen, is een regelmatig bloedonderzoek geïndiceerd.