Hypermagnesiëmie: Verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Hypermagnesiëmie is de medische term voor een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed. Magnesium speelt een cruciale rol in ons lichaam, vooral voor de botten waarin het grootste deel van het magnesium is opgeslagen. Daarnaast is dit mineraal essentieel voor een gezond hart- en vaatstelsel en voor de overdracht van zenuwprikkels naar de hersenen. Hypermagnesiëmie ontstaat vaak door nierproblemen, hoewel ook andere aandoeningen en medicatie een rol kunnen spelen. Klachten variëren van een lage bloeddruk en zwakte tot neurologische stoornissen. Bij ernstige symptomen is een behandeling met calciumgluconaat, samen met veel drinken, noodzakelijk. Het behandelen van de onderliggende aandoening is eveneens essentieel, aangezien de symptomen verdwijnen zodra de nierfunctie hersteld is.

• Normale functie van magnesium in het bloed
• Oorzaken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van hypermagnesiëmie
• Preventie van verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Normale functie van magnesium in het bloed

Bij gezonde mensen is de hoeveelheid magnesium in het bloed doorgaans laag. De darmen reguleren de opname van magnesium uit de voeding, terwijl de nieren de uitscheiding via de urine controleren. Een gezond lichaam handhaaft een magnesiumspiegel van 1,7 tot 2,3 milligram per deciliter (mg/dl).

Oorzaken

Nierfalen en andere nierproblemen

Hypermagnesiëmie komt vaak voor bij patiënten met acuut of chronisch nierfalen. Bij nierfalen functioneren de mechanismen die normaal het magnesiumgehalte reguleren niet goed meer. Hierdoor kan overtollig magnesium zich ophopen in het bloed. Ook bepaalde medicijnen voor de behandeling van een chronische nierziekte kunnen de kans op hypermagnesiëmie verhogen, vooral protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen). Ondervoeding en alcoholisme dragen eveneens bij aan een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed bij patiënten met chronische nierziekte.

Andere oorzaken

Hypermagnesiëmie kan ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen en medicijnen. Toevallige overmatige inname van magnesium, bijvoorbeeld door het inslikken van zeewater (vooral uit de Dode Zee), is eveneens een risicofactor.

Aandoeningen
Enkele aandoeningen die de kans op hypermagnesiëmie verhogen zijn:

• Diabetische ketoacidose
• De ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen)
• Depressie
• Een hypercatabole toestand zoals het tumorlysissyndroom (waarbij magnesium uit cellen vrijkomt)
• Familiale hypocalciurische hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte in het bloed)
• Melk-alkalisyndroom (overmatige inname van calcium en alkali)
• Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier)
• Primaire hyperparatyreoïdie (overmatig werkende bijschildklier)

Medicijnen
De volgende medicijnen en medische behandelingen kunnen bijdragen aan een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed:

• Een overdosis medicijnen voor de behandeling van pre-eclampsie, een ernstige zwangerschapscomplicatie
• Een overdosis lithium
• Geneesmiddelen die magnesium bevatten, zoals sommige laxeermiddelen (bij obstipatie), klysma’s en antacida (soorten maagzuurremmers)

Symptomen

Milde Klachten

De milde symptomen van hypermagnesiëmie kunnen zijn:

• Blozen
• Braken
• Een abnormaal lage bloeddruk (hypotensie)
• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Neurologische stoornissen
• Opvliegers
• Plasproblemen en/of constipatie
• Zwakke reflexen
• Zwakte

Ernstige Klachten

In ernstige gevallen kunnen de volgende symptomen optreden:

• Ademhalingsproblemen zoals tijdelijke ademstilstand (apneu) en ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling)
• Een shock tot een coma
• Hartproblemen zoals hartblok en asystolie
• Slaperigheid en sufheid
• Spierzwakte tot verlamming

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts een lage bloeddruk, vertraagde ademhaling (bradycardie) en verminderde ademhalingsfrequentie constateren. Deze symptomen zijn ook merkbaar bij patiënten met milde klachten. De arts kan ook verminderde diepe peesreflexen opmerken. Daarnaast wordt de medicatiegeschiedenis en eventuele onderliggende aandoeningen genoteerd.

Diagnostisch onderzoek
Hypermagnesiëmie wordt vastgesteld door een bloedonderzoek. Het normale magnesiumgehalte in het bloed ligt tussen 1,7 en 2,3 mg/dl.

• 2,5 mg/dl – 7 mg/dl: Milde symptomen ontstaan bij magnesiumgehaltes tussen 2,5 mg/dl en ongeveer 7 mg/dl. Hierbij kunnen ook tekenen van hypocalciëmie (laag calciumgehalte in het bloed) optreden.
• 7 mg/dl – 12 mg/dl: Bij magnesiumspiegels tussen 7 en 12 mg/dl kunnen hart- en longproblemen optreden. Bij niveaus rond 12 mg/dl kunnen extreme vermoeidheid en lage bloeddruk optreden.
• 12 mg/dl en hoger: Niveaus boven 12 mg/dl kunnen leiden tot spierverlamming en hyperventilatie.
• 15,6 mg/dl en hoger: Een magnesiumspiegel van 15,6 mg/dl of hoger kan leiden tot een coma.

Bij ernstige hypermagnesiëmie kan de arts een elektrocardiografie uitvoeren om de elektrische activiteit van het hart te monitoren.

Behandeling

De behandeling van hypermagnesiëmie begint met het identificeren van de oorzaak. Indien nodig worden medicijnen aangepast of stopgezet en wordt de onderliggende ziekte behandeld. Bij ernstige symptomen zoals ademhalingsstoornissen, een onregelmatige hartslag, lage bloeddruk en neurologische problemen, is intraveneuze toediening van calciumgluconaat noodzakelijk. Calcium wordt via een ader toegediend om de toxische effecten van magnesium te remmen. Intraveneuze diuretica (plaspillen) kunnen ook worden gebruikt. Veel drinken is aanbevolen om het lichaam te helpen het overtollige magnesium via de urine uit te scheiden. Bij patiënten met nierproblemen of bij ernstige magnesiumoverdosis is dialyse vaak noodzakelijk.

Prognose van hypermagnesiëmie

Hypermagnesiëmie is meestal goed te behandelen als het in een vroeg stadium wordt vastgesteld. Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal. Wanneer de diagnose en behandeling echter laat plaatsvinden, kan er al aanzienlijke nierschade zijn, wat de uitscheiding van magnesium bemoeilijkt. Dialyse en intraveneuze calcium kunnen de symptomen verlichten, maar het onderliggende probleem blijft bestaan. Ouderen en patiënten met een verminderde nierfunctie lopen een verhoogd risico op ernstige complicaties. Patiënten die ernstig ziek zijn en hypermagnesiëmie hebben, hebben een verhoogd risico op overlijden door een combinatie van de onderliggende ziekte en het overtollige magnesium in het bloed. Deze patiënten zijn meestal al in het ziekenhuis opgenomen.

Preventie van verhoogd magnesiumgehalte in het bloed

Om hypermagnesiëmie te voorkomen, dient de arts het medicatiegebruik nauwlettend te monitoren om een overdosis magnesium te vermijden. Patiënten met een verminderde nierfunctie of nierfalen ondergaan regelmatig bloedonderzoek om tijdig hypermagnesiëmie op te sporen en te behandelen. Ook patiënten die veel maagzuurremmers of laxeermiddelen gebruiken, krijgen regelmatig bloedonderzoek om een verhoogd magnesiumgehalte tijdig te detecteren.