Hypercalciëmie: Verhoogd calciumgehalte van het bloed

Hypercalciëmie treedt op wanneer er een abnormaal hoge hoeveelheid calcium in het bloed aanwezig is. Calcium is essentieel voor het functioneren van het lichaam en speelt een cruciale rol in de werking van zenuwen, spieren, het maagdarmkanaal, nieren en het hart. Een verhoogd calciumgehalte kan leiden tot diverse symptomen die invloed hebben op verschillende lichaamsfuncties. Diverse medicijnen zijn beschikbaar om het calciumgehalte te verlagen. De prognose varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van het verhoogde calciumgehalte.

• Epidemiologie van hypercalciëmie
• Mechanisme
• Oorzaken van hypercalciëmie: Vooral door kanker en overactieve bijschildklieren
• Aandoeningen
• Diabetes mellitus
• Fosfaatstekort
• Immobilisatie en te lange bedrust
• Kanker
• Medicatie
• Overactieve bijschildklieren
• Uitdroging
• Verhoogde calciumopname
• Risicofactoren voor hypercalciëmie
• Risicogroepen
• Symptomen van een verhoogd calciumgehalte van het bloed
• Hart
• Maag en darmen
• Nieren
• Spieren
• Zenuwstelsel
• Alarmsymptomen van hoog calciumgehalte in het bloed
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van hypercalciëmie met medicijnen
• Prognose
• Complicaties van hypercalciëmie
• Preventie

Epidemiologie van hypercalciëmie

Ongeveer 8-40 op 1.000 patiënten lijdt aan hypercalciëmie. Dit wijst op een significant probleem binnen de populatie. Hypercalciëmie kan verschillende oorzaken hebben en kan leiden tot uiteenlopende symptomen, wat het belangrijk maakt om deze aandoening adequaat te identificeren en te behandelen.

Leeftijd en geslacht
De aandoening komt het meest voor bij vrouwen tussen de 60-63 jaar, wat suggereert dat deze leeftijdsgroep een verhoogd risico loopt. Deze trend kan worden verklaard door hormonale veranderingen die optreden tijdens de menopauze, die de calciumhuishouding beïnvloeden. Het is van belang dat zorgverleners alert zijn op de symptomen van hypercalciëmie bij deze specifieke demografische groep, zodat zij tijdig de juiste diagnostische en therapeutische stappen kunnen ondernemen.

Incidentele verschillen tussen mannen en vrouwen
In andere studies is vastgesteld dat de incidentie bij mannen hoger is dan bij vrouwen. Dit verschil in incidentie kan te maken hebben met verschillende factoren, waaronder genetische predispositie en leefstijlfactoren. Naarmate de leeftijd vordert, neemt dit verschil echter af, wat erop wijst dat zowel mannen als vrouwen in oudere leeftijdsgroepen gelijkelijk risico lopen op hypercalciëmie. Het is essentieel dat zowel mannen als vrouwen regelmatig worden gecontroleerd, vooral als zij risicofactoren vertonen.

Oudere patiënten en hypercalciëmie
Bovendien zijn vaak vooral oudere patiënten getroffen door een verhoogd calciumgehalte in het bloed. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende onderliggende aandoeningen, zoals bijschildklierdisfunctie of maligniteiten. Bij oudere volwassenen kunnen de symptomen van hypercalciëmie soms subtiel zijn, waardoor een tijdige diagnose een uitdaging kan zijn. Het is cruciaal dat zorgverleners zich bewust zijn van de variabiliteit van symptomen en de mogelijke gevolgen van onbehandelde hypercalciëmie, zoals nierstenen, botontkalking en neurologische aandoeningen.

Belang van tijdige diagnose en behandeling
Vanwege de prevalentie van hypercalciëmie in bepaalde demografische groepen is het van cruciaal belang dat zorgverleners zich bewust zijn van deze demografische trends. Een tijdige diagnose en behandeling zijn essentieel om complicaties te voorkomen en de kwaliteit van leven van de patiënten te waarborgen. Dit kan inhouden dat er screeningsprogramma's worden opgezet voor risicogroepen en dat patiënten worden voorlichting over de symptomen en risicofactoren van hypercalciëmie.

Mechanisme

Hypercalciëmie is de aandoening waarbij het calciumgehalte in het bloed te hoog is. Calcium is essentieel voor verschillende lichaamsfuncties, zoals spiercontractie, bloedstolling en botgezondheid. Echter, een te hoge calciumspiegel kan schadelijk zijn voor het lichaam. Hypercalciëmie kan verschillende oorzaken hebben, waaronder aandoeningen die de calciumhuishouding verstoren, zoals problemen met de bijschildklieren of het botmetabolisme.

Verhoogde botafbraak
Een van de mechanismen die hypercalciëmie kunnen veroorzaken is verhoogde botafbraak. In dit proces komt er meer calcium uit de botten in de bloedbaan dan normaal. Dit kan worden veroorzaakt door aandoeningen zoals de ziekte van Paget, myelomen of metastasen van botkanker. Bij deze aandoeningen is er een verstoorde botstofwisseling, wat leidt tot verhoogde botafbraak en een verhoogde afgifte van calcium.

Verhoogde opname van calcium in de darmen
Een andere mogelijke oorzaak van hypercalciëmie is een verhoogde opname van calcium uit het dieet in de darmen. Dit kan optreden bij patiënten die grote hoeveelheden vitamine D gebruiken, omdat vitamine D de calciumopname in de darmen bevordert. Overmatige inname van vitamine D, of een verhoogde gevoeligheid voor vitamine D, kan dus leiden tot hypercalciëmie.

Verhoogde productie van parathyroïdhormoon (PTH)
Parathyroïdhormoon speelt een belangrijke rol in de regulatie van calcium in het lichaam. Een verhoogde productie van PTH kan leiden tot een te hoge calciumspiegel, doordat PTH de afgifte van calcium uit de botten bevordert, de calciumopname in de darmen verhoogt en de uitscheiding van calcium via de nieren vermindert. Primair hyperparathyreoïdisme is een van de belangrijkste oorzaken van verhoogde PTH-productie, wat resulteert in hypercalciëmie.

Nierfalen
In gevallen van chronisch nierfalen kan de nierfunctie afnemen, waardoor de uitscheiding van calcium in de urine wordt verminderd. Dit leidt tot een ophoping van calcium in het bloed. Bij nierfalen is er vaak een verstoring van het fosfaatmetabolisme en de productie van vitamine D, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van hypercalciëmie.

Oorzaken van hypercalciëmie: Vooral door kanker en overactieve bijschildklieren

Aandoeningen

Verschillende aandoeningen kunnen hypercalciëmie veroorzaken, zoals tuberculose en sarcoïdose. Overmatig gebruik van calciumsupplementen en vitamine D-supplementen kan ook bijdragen aan een verhoogd calciumgehalte in het bloed. Daarnaast kunnen aandoeningen die geassocieerd zijn met snelle botveranderingen, nierfalen, en erfelijke aandoeningen (die zeldzaam zijn) de calciumhuishouding verstoren. Het is belangrijk om patiënten met chronische aandoeningen regelmatig te monitoren op mogelijke verstoringen in de calciumhuishouding, aangezien dit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.

Diabetes mellitus

Een andere aandoening die hypercalciëmie kan veroorzaken, is diabetes mellitus. Deze aandoening kan leiden tot een verstoorde calciumhuishouding door het effect op de nieren en het metabolisme van calcium en vitamine D. Dit kan resulteren in een verhoogde calciumconcentratie in het bloed. Daarnaast kan het ontwikkelen van bepaalde complicaties van diabetes, zoals nierziekte, de calciumspiegels verder beïnvloeden.

Fosfaatstekort

Een fosfaatstekort kan ook bijdragen aan hypercalciëmie. Fosfaat en calcium werken samen in het lichaam, en een laag fosfaatniveau kan leiden tot een onbalans die resulteert in verhoogde calciumspiegels. Dit kan zich manifesteren bij patiënten met malabsorptie of andere aandoeningen die de opname van fosfaat uit de voeding belemmeren.

Immobilisatie en te lange bedrust

Te lange bedrust of immobilisatie kan ook leiden tot hypercalciëmie. Bij langdurige inactiviteit of bedrust worden botten minder belast, wat resulteert in een verhoogde afgifte van calcium in de bloedbaan. Het lichaam breekt botweefsel af om calcium in het bloed vrij te maken, wat kan leiden tot een onevenwichtige calciumhuishouding. Het is essentieel voor patiënten die herstellen van een operatie of een ernstige ziekte om actief te blijven, omdat dit de botgezondheid ondersteunt en hypercalciëmie helpt voorkomen.

Kanker

Normaal gesproken reguleren hormonen, de nieren, het maag-darmkanaal en het bot het calciumgehalte in het bloed. In 90% van de gevallen is de onbalans van calcium het gevolg van kanker, vooral bloedkanker, longkanker en borstkanker. Hypercalciëmie kan ook ontstaan wanneer kanker is uitgezaaid naar de botten (botmetastasen), waardoor calcium wordt vrijgegeven. Het tijdig identificeren van kanker als oorzaak van hypercalciëmie is cruciaal voor de behandeling en het beheer van de aandoening.

Medicatie

Soms kunnen medicijnen die worden voorgeschreven voor de behandeling van postmenopauzale osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken) of een bipolaire stoornis (psychische ziekte: stemmingsstoornis met manische (hoge) en depressieve (lage) perioden) hypercalciëmie veroorzaken. Ook bepaalde diuretica (plaspillen) kunnen hypercalciëmie veroorzaken. Het is belangrijk voor zorgverleners om bij het voorschrijven van medicatie alert te zijn op mogelijke bijwerkingen, waaronder hypercalciëmie, vooral bij patiënten met een verhoogd risico.

Overactieve bijschildklieren

De meest voorkomende oorzaak van hypercalciëmie is hyperparathyreoïdie (overactieve bijschildklier). Dit ontstaat door een goedaardige tumor op één of meer van de vier bijschildklieren of door een vergroting van één of meer bijschildklieren. Deze aandoening leidt tot een overmatige productie van parathyroïd hormoon, wat resulteert in een verhoogde calciumafgifte uit de botten, een verhoogde calciumabsorptie in de darmen, en verminderde calciumuitscheiding via de nieren.

Uitdroging

Een veelvoorkomende oorzaak van milde of kortstondige hypercalciëmie is uitdroging. Wanneer er minder vocht in het bloed aanwezig is, stijgen de calciumconcentraties. Dit kan ontstaan door onvoldoende inname van vloeistoffen of door overmatig verlies van vocht, zoals bij ernstige diarree of braken. Het is van belang om voldoende gehydrateerd te blijven om schommelingen in de calciumspiegels te voorkomen. Het stimuleren van hydratatie bij risicogroepen kan helpen om deze aandoening te voorkomen.

Verhoogde calciumopname

Een andere oorzaak kan zijn verhoogde calciumopname uit de voeding. Bij een voedingspatroon dat rijk is aan calcium, vooral in combinatie met vitamine D-supplementen, kunnen de calciumspiegels in het bloed stijgen. Het is belangrijk om de inname van calciumrijke voedingsmiddelen en supplementen te monitoren, vooral voor personen met een verhoogd risico op hypercalciëmie. Dit kan ook betrekking hebben op patiënten met een voorgeschiedenis van hypercalciëmie of nierstenen.

Risicofactoren voor hypercalciëmie

Familiegeschiedenis
Een familiegeschiedenis van hypercalciëmie of aanverwante aandoeningen kan het risico op het ontwikkelen van hypercalciëmie verhogen. Erfelijke factoren kunnen bijdragen aan de predispositie voor aandoeningen zoals hyperparathyreoïdie of andere aandoeningen die de calciumhuishouding beïnvloeden. Het is van belang dat patiënten hun familiegeschiedenis met zorgverleners delen, zodat risicofactoren beter kunnen worden beoordeeld en gevolgd.

Geslacht
Geslacht speelt ook een rol bij het risico op hypercalciëmie. Vrouwen, vooral na de menopauze, hebben een hoger risico, voornamelijk door veranderingen in hormoonspiegels en een verhoogde kans op osteoporose. Mannen kunnen ook getroffen worden, vooral in relatie tot bepaalde soorten kanker en hun bijbehorende effecten op de calciumhuishouding. Het is belangrijk om geslacht als een risicofactor te beschouwen bij het evalueren van de kans op hypercalciëmie en bij het plannen van preventieve maatregelen.

Leeftijd
De leeftijd is een belangrijke risicofactor voor hypercalciëmie. Oudere volwassenen, vooral degenen boven de 60 jaar, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van hypercalciëmie. Dit komt deels door leeftijdsgebonden veranderingen in het metabolisme van calcium en vitamine D, evenals een hogere incidentie van aandoeningen zoals osteoporose en kanker. Het is essentieel voor zorgverleners om oudere patiënten regelmatig te screenen op hypercalciëmie, vooral als ze symptomen vertonen of als ze medicatie gebruiken die de calciumspiegels kan beïnvloeden.

Levensstijl en activiteitenniveau
Een sedentaire levensstijl kan bijdragen aan een verhoogd risico op hypercalciëmie. Te lange bedrust of immobilisatie kan leiden tot botafbraak, wat resulteert in verhoogde calciumspiegels in het bloed. Regelmatige fysieke activiteit helpt de botgezondheid te ondersteunen en de calciumhuishouding in evenwicht te houden. Patiënten moeten worden aangemoedigd om actief te blijven, vooral als ze herstellende zijn van een aandoening of een operatie.

Medicatiegebruik
Het gebruik van bepaalde medicijnen kan ook bijdragen aan hypercalciëmie. Diuretica, lithium en calcium- en vitamine D-supplementen zijn voorbeelden van medicijnen die de calciumspiegels kunnen verhogen. Patiënten die deze medicijnen gebruiken, moeten regelmatig gecontroleerd worden op hypercalciëmie, vooral als ze andere risicofactoren hebben. Het is essentieel voor zorgverleners om goed geïnformeerd te zijn over de medicatie van hun patiënten en om mogelijke bijwerkingen in overweging te nemen bij de behandeling.

Voeding
Een voedingspatroon dat rijk is aan calcium, vooral in combinatie met vitamine D-supplementen, kan ook het risico op hypercalciëmie verhogen. Personen die veel calciumrijke voedingsmiddelen consumeren of te veel calcium- en vitamine D-supplementen innemen, hebben een grotere kans op verhoogde calciumspiegels in het bloed. Het is belangrijk om de voedingsinname van patiënten te beoordelen en hen te adviseren over een evenwichtig voedingspatroon dat het risico op hypercalciëmie helpt te minimaliseren.

Bepaalde medische aandoeningen
Patiënten met bepaalde medische aandoeningen lopen een verhoogd risico op hypercalciëmie. Aandoeningen zoals kanker, nierfalen en hyperparathyreoïdie zijn sterke risicofactoren. Daarnaast kunnen chronische aandoeningen zoals diabetes mellitus en tuberculose ook bijdragen aan de ontwikkeling van hypercalciëmie. Zorgverleners moeten alert zijn op deze aandoeningen bij het diagnosticeren en beheren van hypercalciëmie.

Risicogroepen

Hypercalciëmie kan bij verschillende groepen patiënten voorkomen, maar sommige mensen lopen een verhoogd risico door onderliggende aandoeningen of genetische factoren.

Patiënten met primaire hyperparathyreoïdie
Primair hyperparathyreoïdisme is een van de meest voorkomende oorzaken van hypercalciëmie. Bij deze aandoening is er een abnormaal verhoogde productie van parathyroïdhormoon (PTH), wat leidt tot verhoogde calciumspiegels in het bloed. Patiënten met deze aandoening, vooral degenen die ouder zijn, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van hypercalciëmie.

Patiënten met kanker
Kanker kan een belangrijke risicofactor zijn voor hypercalciëmie. Bij sommige soorten kanker, zoals long-, borst- of nierkanker, kunnen tumoren stoffen produceren die de calciumspiegel verhogen. Metastasen in de botten kunnen ook leiden tot verhoogde calciumspiegels doordat de botafbraak toeneemt. Patiënten met gevorderde kanker kunnen dus vatbaarder zijn voor hypercalciëmie.

Ouderen
Oudere patiënten hebben een verhoogd risico op hypercalciëmie vanwege veroudering van de nierfunctie en veranderingen in het botmetabolisme. Dit kan leiden tot een vermindering van de calciumuitscheiding via de nieren en een verhoogde kans op botafbraak. Bij ouderen wordt hypercalciëmie vaak gezien in combinatie met andere chronische aandoeningen, zoals nierziekte of primair hyperparathyreoïdisme.

Patiënten met nierziekte
Nierziekten, vooral chronisch nierfalen, kunnen leiden tot hypercalciëmie doordat de nieren niet effectief calcium kunnen uitscheiden. Bij nierziekten is er vaak een verstoring van het fosfaatmetabolisme en een vermindering van de productie van actieve vitamine D, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van hypercalciëmie.

Patiënten die vitamine D of calcium supplementen gebruiken
Patiënten die grote hoeveelheden vitamine D of calcium gebruiken, kunnen een verhoogd risico lopen op hypercalciëmie, vooral als ze de aanbevolen dosering overschrijden. Overmatig gebruik van deze supplementen kan leiden tot een te hoge calciumopname in de darmen, wat de calciumspiegel in het bloed verhoogt.

Symptomen van een verhoogd calciumgehalte van het bloed

De symptomen van hypercalciëmie kunnen geleidelijk ontstaan of plotseling optreden en variëren in ernst. Sommige patiënten met een mild verhoogd calciumgehalte kunnen ernstige symptomen vertonen, terwijl anderen met een erg hoog calciumgehalte slechts milde symptomen hebben. Hypercalciëmie kan elk orgaan treffen en de symptomen zijn divers.

Hart

• Hartritmestoornissen (een te snelle hartslag (tachycardie) of een te trage hartslag (bradycardie))
• Hypotensie (een verlaagde bloeddruk) of hypertensie (een verhoogde bloeddruk)
• Verkort QT-interval

Maag en darmen

• Anorexia
• Braken
• Buikpijn
• Constipatie
• Droge slijmvliezen (het slijmvlies van de mond en keel)
• Maagzweer
• Misselijkheid
• Pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier met buikpijn en spijsverteringsproblemen)
• Verlies van eetlust
• Vergrote lever (hepatomegalie)

Nieren

Wanneer zich te veel calcium in het bloed bevindt, moeten de nieren harder werken om het calcium uit het lichaam te filteren. Hierdoor kunnen de volgende symptomen ontstaan:

• 's Nachts plassen (nycturie)
• Frequent urineren (pollakisurie)
• Grote hoeveelheden urineren (polyurie)
• Nierfalen
• Nierstenen
• Overmatige dorst (polydipsie)
• Uitdroging (dehydratie)

Spieren

Het teveel aan calcium verlaat het bloed via de botten, waardoor de botten verzwakken en extreme spierzwakte en spierkrampen kunnen optreden.

Zenuwstelsel

• Coma
• Concentratieproblemen en denkproblemen
• Depressie
• Hyporeflexie (verminderde reflexen)
• Overmatige slaperigheid (lethargie)
• Vermoeidheid
• Verwardheid
• Zwakte

Alarmsymptomen van hoog calciumgehalte in het bloed

Apathie en vermoeidheid
Patiënten met hypercalciëmie kunnen last hebben van apathie en een algemene vermoeidheid. Deze symptomen zijn het gevolg van de invloed van verhoogde calciumspiegels op het centrale zenuwstelsel. Apathie kan zich uiten in een gebrek aan motivatie, interesse in dagelijkse activiteiten of zelfs depressieve symptomen. Dit kan leiden tot een verminderde kwaliteit van leven en verstoorde sociale interacties. Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen, aangezien ze een indicatie kunnen zijn van een ernstiger onderliggend probleem.

Braken en misselijkheid
Verhoogde calciumspiegels in het bloed kunnen ook leiden tot gastro-intestinale symptomen zoals braken en misselijkheid. Patiënten kunnen zich ongemakkelijk voelen en kunnen moeite hebben met het eten of drinken. Dit kan resulteren in gewichtsverlies en uitdroging. Het is cruciaal om deze symptomen te monitoren, omdat aanhoudend braken kan leiden tot verdere complicaties, zoals elektrolytenstoornissen en nierproblemen.

Constipatie
Hypercalciëmie kan ook constipatie veroorzaken. Verhoogde calciumconcentraties in het bloed beïnvloeden de darmmotiliteit, wat kan leiden tot een vertraagde spijsvertering en moeilijkheden bij het passeren van ontlasting. Patiënten kunnen klachten ervaren van buikpijn en ongemak als gevolg van de constipatie. Het is belangrijk dat zorgverleners dit symptoom in overweging nemen bij het beoordelen van patiënten met hypercalciëmie.

Hartritmestoornissen
Een van de ernstigere alarmsymptomen van hypercalciëmie zijn hartritmestoornissen. Verhoogde calciumspiegels kunnen de elektrische activiteit van het hart beïnvloeden, wat kan leiden tot onregelmatige hartslagen of zelfs ernstige hartritmestoornissen. Dit kan zich uiten in symptomen zoals hartkloppingen, duizeligheid of zelfs flauwvallen. Patiënten met deze symptomen dienen onmiddellijk medische hulp te zoeken, aangezien dit levensbedreigend kan zijn.

Verhoogde dorst en frequent urineren
Hypercalciëmie kan leiden tot een verhoogde dorst en frequent urineren. Dit gebeurt omdat de nieren proberen het overtollige calcium uit het lichaam te verwijderen, wat leidt tot een verhoogde urineproductie. Patiënten kunnen merken dat ze vaker moeten plassen en meer dorst hebben dan normaal. Dit kan leiden tot uitdroging, wat verdere complicaties kan veroorzaken. Het is belangrijk voor patiënten om voldoende hydratatie te waarborgen en eventuele veranderingen in urineproductie te bespreken met hun zorgverlener.

Verlies van eetlust
Een verlies van eetlust is een veelvoorkomend symptoom bij hypercalciëmie. Patiënten kunnen een verminderde interesse in voedsel ervaren, wat kan leiden tot gewichtsverlies en ondervoeding. Dit symptoom kan het gevolg zijn van zowel gastro-intestinale problemen als veranderingen in het metabolisme veroorzaakt door verhoogde calciumspiegels. Het is essentieel om deze veranderingen in de eetlust te monitoren en indien nodig voedingsadvies te geven.

Verwarring en mentale veranderingen
Een ander alarmteken van hypercalciëmie is verwarring of veranderingen in de mentale toestand. Patiënten kunnen moeite hebben met concentreren, desoriëntatie ervaren of zelfs geheugenproblemen hebben. Deze symptomen kunnen duiden op een ernstiger probleem en vereisen onmiddellijke evaluatie. Verhoogde calciumspiegels kunnen een significante impact hebben op de neurologische functie, en het is van cruciaal belang om deze symptomen niet te negeren.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Een bloedonderzoek toont het verhoogde calciumgehalte in het bloed aan. Dit kan ook een verhoogd gehalte van het bijschildklierhormoon onthullen, wat wijst op hyperparathyreoïdie. Diverse beeldvormende onderzoeken zijn nodig om kanker en aandoeningen aan de botten, longen, borst, enzovoort op te sporen of uit te sluiten. Hiervoor maakt de arts gebruik van bijvoorbeeld radiografie (röntgenfoto’s), een CT-scan, een MRI-scan of echografie.

Differentiële diagnose
De volgende aandoeningen lijken qua symptomen op hypercalciëmie:

• Hyperfosfatemie (overmatig veel fosfaat in het bloed)
• Hypermagnesiëmie (verhoogd magnesiumgehalte in het bloed)
• Hypernatriëmie (overmatig veel natrium in het bloed)
• Hyperparathyreoïdie

Histologisch onderzoek
Histologisch onderzoek kan nuttig zijn bij het vaststellen van de oorzaak van hypercalciëmie. Dit houdt in dat weefselmonsters worden verkregen van de bijschildklieren, botten of tumoren. De analyse van deze monsters kan helpen om goedaardige of kwaadaardige tumoren te identificeren en de juiste behandeling te bepalen.

Aanvullend onderzoek
Afhankelijk van de klinische situatie kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn, zoals urineonderzoek om de calciumuitscheiding te meten. Een verhoogde calciumuitscheiding kan wijzen op een primaire aandoening van de nieren of een secundaire oorzaak zoals hyperparathyreoïdie. Ook kan genetisch onderzoek overwogen worden bij patiënten met een familiegeschiedenis van hyperparathyreoïdie of andere erfelijke aandoeningen die hypercalciëmie kunnen veroorzaken.

Opvolging en monitoring
Patiënten met hypercalciëmie vereisen regelmatige opvolging en monitoring om de calciumspiegels en de effectiviteit van de behandeling te evalueren. Dit omvat vaak periodieke bloedonderzoeken en klinische evaluaties om eventuele complicaties vroegtijdig te identificeren. Het is essentieel dat zorgverleners nauwlettend toezicht houden op de voortgang van de patiënt en de behandeling indien nodig aanpassen.

Behandeling van hypercalciëmie met medicijnen

Patiënten met een licht verhoogd calciumgehalte krijgen het advies om meer te drinken en/of krijgen extra vocht toegediend via een infuus (intraveneus). De arts controleert de patiënt nauwlettend totdat het calciumniveau weer op peil is en de symptomen verdwenen zijn.

Ernstige hypercalciëmie
Bij een ernstig verhoogd calciumgehalte of ernstige symptomen krijgt de patiënt intraveneus vocht toegediend. Dit helpt om de calciumspiegels te verlagen en de symptomen te verlichten.

Medicijnen
Naast hydratatie worden specifieke medicijnen voorgeschreven om het calciumgehalte te reguleren. Deze kunnen omvatten:

• Calcimimetica: Deze medicijnen verhogen de gevoeligheid van de bijschildklieren voor calcium, wat leidt tot een verlaagd productie van bijschildklierhormoon en een daaropvolgende verlaging van de calciumspiegels.
• Bisfosfonaten: Deze medicijnen helpen de botresorptie te verminderen, wat resulteert in een verlaging van het calciumgehalte in het bloed. Bisfosfonaten worden vaak gebruikt bij hypercalciëmie veroorzaakt door kanker of andere aandoeningen die de botten aantasten.
• Lisdiuretica: Deze diuretica bevorderen de uitscheiding van calcium via de urine, wat helpt om het calciumgehalte te verlagen.
• Corticosteroïden: Deze medicijnen kunnen effectief zijn bij hypercalciëmie veroorzaakt door ontstekingsziekten, zoals sarcoïdose, door de productie van calcium door het lichaam te verminderen.

Monitoring van de behandeling
De arts controleert regelmatig het calciumgehalte en andere chemische stoffen in het bloed via bloedonderzoeken. Dit is cruciaal om de effectiviteit van de behandeling te evalueren en eventuele bijwerkingen of complicaties tijdig te herkennen.

Dialyse bij nierfalen
Indien de patiënt lijdt aan nierfalen, is dialyse nodig om de calciumspiegels effectief te verlagen. Dialyse helpt bij het verwijderen van overtollig calcium en andere afvalstoffen uit het bloed, waardoor het algehele welzijn van de patiënt wordt verbeterd.

Prognose

De vooruitzichten zijn sterk afhankelijk van de oorzaak van het verhoogde calciumgehalte. Patiënten met milde hyperparathyreoïdie of hypercalciëmie die een behandelbare oorzaak heeft, hebben doorgaans goede vooruitzichten. Deze patiënten ervaren meestal geen significante complicaties, en met de juiste behandeling kan het calciumgehalte weer normaliseren.

Complicaties van hypercalciëmie
Patiënten die hypercalciëmie ontwikkelen als gevolg van ernstige aandoeningen, zoals kanker of sarcoïdose, hebben vaak een slechtere prognose. Dit is meestal het gevolg van de complicaties en symptomen van de onderliggende ziekte zelf, in plaats van het te hoge calciumgehalte. Complicaties zoals botafbraak en nierstenen kunnen optreden bij langdurige hypercalciëmie, wat de gezondheid van de patiënt verder kan beïnvloeden.

Diagnose en behandeling
Het is cruciaal dat deze patiënten tijdig worden gediagnosticeerd en behandeld om de gevolgen van de onderliggende aandoening te minimaliseren. Regelmatige opvolging en monitoring van het calciumgehalte zijn noodzakelijk om de effectiviteit van de behandeling te evalueren en om eventuele veranderingen in de gezondheidstoestand vroegtijdig op te merken. Het tijdig herkennen van symptomen van hypercalciëmie, zoals vermoeidheid, zwakte en misselijkheid, kan ook bijdragen aan een betere prognose.

Multidisciplinaire zorg
Bovendien kunnen patiënten met een langdurige of ernstige hypercalciëmie een verhoogd risico lopen op botafbraak, nierstenen en andere complicaties, wat de prognose verder kan beïnvloeden. De zorg voor deze patiënten moet daarom multidisciplinair zijn, waarbij specialisten uit verschillende gebieden samenwerken om de beste zorg te bieden. Dit kan onder meer inhouden dat endocrinologen, oncologen en nefrologen betrokken zijn bij de behandeling en opvolging van patiënten met hypercalciëmie.

Levensstijl en ondersteuning
Patiënten kunnen ook baat hebben bij ondersteuning op het gebied van levensstijl, zoals voedingsadvies en aanpassing van hun voedingspatroon, om het calciumgehalte beter te reguleren. Het handhaven van een gezond gewicht, voldoende hydratatie en regelmatige lichaamsbeweging kunnen ook bijdragen aan een verbeterde prognose. Ondersteuning van vrienden, familie en professionele zorgverleners kan cruciaal zijn voor de algehele welzijn van de patiënt.

Complicaties van hypercalciëmie

Te veel calcium in het bloed verzwakt de botten, wat kan leiden tot osteoporose. Dit resulteert vaak in botbreuken, een vermindering in lengte en/of problemen met de wervelkolom.

Nierstenen
Daarnaast kan de patiënt nierstenen ontwikkelen, wat zeer pijnlijk is. Nierstenen ontstaan wanneer calcium zich ophoopt en kristalliseert in de nieren, wat leidt tot obstructie en mogelijk nierbeschadiging. Het kan ook leiden tot terugkerende urineweginfecties.

Nierfalen
Nierfalen is een andere mogelijke complicatie van hypercalciëmie. Wanneer de calciumspiegels te hoog zijn, kunnen ze de nieren overbelasten, waardoor hun functie afneemt. Dit kan leiden tot een ophoping van afvalstoffen in het lichaam, wat gevaarlijk is en onmiddellijke medische aandacht vereist.

Aantasting van het centrale zenuwstelsel
De aantasting van het centrale zenuwstelsel kan ernstig zijn, met als gevolg dementie, coma en verwardheid. Hypercalciëmie kan neurologische symptomen veroorzaken door de invloed op de neurotransmitters en de algemene hersenfunctie, wat leidt tot cognitieve stoornissen.

Hartritmestoornissen
Tot slot kan de patiënt lijden aan hartritmestoornissen. Verhoogde calciumspiegels beïnvloeden de elektrische geleiding in het hart, wat kan leiden tot onregelmatige hartslagen of zelfs hartritmestoornissen. Dit kan een gevaarlijke situatie zijn die onmiddellijke medische interventie vereist.

Dodelijke gevolgen
Deze complicaties kunnen in sommige gevallen leiden tot de dood. Het is van cruciaal belang dat hypercalciëmie tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld om ernstige gezondheidsrisico's te minimaliseren. Regelmatige controles en vroegtijdige interventies kunnen de kans op deze complicaties aanzienlijk verminderen.

Preventie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om hypercalciëmie te voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen helpen het risico te verminderen:

Gezonde voeding en levensstijl
Een gezond voedingspatroon en levensstijl zijn cruciaal voor het bevorderen van de algehele gezondheid. Eet een evenwichtig voedingspatroon met voldoende voedingsstoffen en vitamines om het lichaam te ondersteunen in zijn functies en om de kans op het ontwikkelen van aandoeningen te minimaliseren.

Hydratatie
Voldoende hydratatie is essentieel om uitdroging te voorkomen. Water helpt bij het reguleren van de calciumspiegels in het lichaam en ondersteunt de nieren in hun functie om afvalstoffen te verwijderen. Zorg ervoor dat je voldoende vocht binnenkrijgt, vooral als je risicofactoren hebt voor hypercalciëmie.

Beheer van onderliggende aandoeningen
Het is belangrijk om onderliggende aandoeningen zoals nierziekte of hyperparathyreoïdie effectief te beheren. Regelmatige controle en behandeling van deze aandoeningen kunnen helpen om hypercalciëmie te voorkomen en de algehele gezondheid te bevorderen.

Regelmatige controles
Regelmatige controle van calcium- en vitamine D-spiegels bij mensen met risicofactoren is essentieel. Dit stelt zorgverleners in staat om afwijkingen vroegtijdig op te sporen en tijdig in te grijpen.

Vermijden van overmatig gebruik van supplementen
Vermijd overmatig gebruik van calciumsupplementen en vitamine D-supplementen. Te veel van deze supplementen kunnen bijdragen aan een verhoogd calciumgehalte in het bloed. Zorg ervoor dat je supplementen alleen gebruikt na overleg met een zorgverlener en volgens de aanbevolen doseringen.

Lees verder

• Calcium: Voedingsmiddelen, functie & tekort aan dit mineraal
• Hypocalciëmie: Verlaagd calciumgehalte in het bloed