Oculair hemangioom: Goedaardig bloedvatgezwel rond het oog

Een hemangioom is een goedaardige tumor die ontstaat door een abnormale groei van bloedvaten. Hemangiomen kunnen op verschillende plekken op het lichaam voorkomen, maar komen vaak voor op het gezicht en de nek. Ze worden meestal binnen de eerste zes maanden van het leven zichtbaar bij patiënten. In sommige gevallen kunnen ze ook de ogen aantasten, vooral de oogleden, het oogoppervlak, en rond de oogkas. Deze goedaardige bloedvatgezwellen kunnen leiden tot diverse oogafwijkingen, zoals scheelzien, een lui oog of verhoogde oogboldruk. Behandeling kan bestaan uit medicatie en/of een operatie.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Soorten hemangiomen
• Oorzaken van een goedaardig bloedvatgezwel rond het oog
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen van een oculair hemangioom
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Medicatie en operatie
• Prognose
• Complicaties van hemangiomen
• Preventie van hemangiomen
• Praktische tips voor het omgaan met oculair hemangioom
• Raadpleeg regelmatig een oogarts
• Volg het voorgeschreven behandelplan
• Bescherm je ogen tegen UV-straling
• Monitor veranderingen in je gezichtsvermogen
• Houd rekening met irritatie en ongemak
• Volg een gezonde levensstijl
• Wees geduldig met de behandeling

Epidemiologie

Oculaire hemangiomen zijn zeldzame, goedaardige vasculaire tumoren die voornamelijk bij kinderen worden gediagnosticeerd, maar ze kunnen ook bij volwassenen voorkomen. De prevalentie varieert afhankelijk van het type hemangioom, zoals capillair of cavernueus. Bij kinderen vormen ze vaak een onderdeel van systemische aandoeningen, zoals het Sturge-Weber-syndroom. Bij volwassenen kunnen ze geïsoleerd voorkomen en worden ze meestal incidentieel ontdekt tijdens routineonderzoeken. De aandoening komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, hoewel de exacte reden hiervoor niet volledig wordt begrepen.

Geografische en demografische verschillen
De incidentie van oculaire hemangiomen lijkt niet significant te verschillen tussen geografische regio's. Echter, factoren zoals toegang tot medische zorg en screeningsprogramma's kunnen een rol spelen in de tijdige diagnose en rapportage van deze aandoeningen.

Leeftijdsgebonden kenmerken
Bij kinderen wordt een oculair hemangioom meestal in het eerste levensjaar gediagnosticeerd, terwijl volwassenen vaak asymptomatisch zijn tot de afwijking per toeval wordt ontdekt.

Mechanisme

Oculaire hemangiomen ontstaan door een abnormale groei van bloedvaten in of rond het oog. De precieze mechanismen zijn niet volledig bekend, maar genetische en moleculaire signaleringspaden worden als belangrijke factoren beschouwd.

Capillaire hemangiomen
Deze hemangiomen worden gekenmerkt door proliferatie van kleine capillaire bloedvaten. Ze zijn vaak oppervlakkig en kunnen snel groeien in de eerste maanden na de geboorte, gevolgd door een stabilisatie- of regressiefase.

Caverneuze hemangiomen
Caverneuze hemangiomen bestaan uit grotere, met bloed gevulde vaten en bevinden zich meestal in de diepe structuren van de orbita. Ze groeien langzaam en veroorzaken vaak symptomen door compressie van omliggende structuren.

Soorten hemangiomen

Capillair hemangioom
Een capillair hemangioom begint in de buitenste lagen van de huid en kan ook voorkomen op de oogleden, het oogoppervlak (conjunctiva) of in de oogkas (orbita). Dit type hemangioom beïnvloedt de normale ontwikkeling van het oog en kan leiden tot problemen met het gezichtsvermogen. Het is de meest voorkomende tumor rond de oogkas bij kinderen en komt voor bij 1-2% van alle pasgeborenen. Deze tumoren zijn vaak te vinden op het bovenste ooglid.

Caverneus hemangioom
Een caverneus hemangioom bevindt zich in de diepere lagen van de huid of rond het oog. Deze tumoren hebben een meer gespongene structuur en kunnen groter zijn dan capillaire hemangiomen.

Oorzaken van een goedaardig bloedvatgezwel rond het oog

De precieze oorzaak van capillaire hemangiomen is nog niet volledig begrepen. Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren en vroege zwangerschapstoestand een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van deze tumoren.

Risicofactoren

Hemangiomen komen vaker voor bij blanke kinderen en vrouwen hebben drie keer meer kans om getroffen te worden dan mannen. Baby's die te vroeg geboren zijn, lopen ook een groter risico op het ontwikkelen van hemangiomen. Verder zijn er aanwijzingen dat meerlingzwangerschappen en een hoger geboortegewicht eveneens risicofactoren kunnen zijn.

Risicogroepen

Bepaalde populaties hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van oculaire hemangiomen.

Leeftijd en geslacht
Jonge kinderen, vooral zuigelingen, lopen een hoger risico op capillaire hemangiomen. Bij volwassenen zijn caverneuze hemangiomen vaker zichtbaar, vooral bij vrouwen.

Genetische en syndromale associaties
Oculaire hemangiomen kunnen deel uitmaken van syndromale aandoeningen zoals het Sturge-Weber-syndroom, waarbij andere vasculaire afwijkingen in het lichaam aanwezig zijn.

Symptomen van een oculair hemangioom

Capillaire hemangiomen verschijnen meestal binnen de eerste zes maanden van het leven. Rond de ogen kunnen rode tot paarse huidletsels ontstaan, die kunnen groeien en van kleur veranderen. Hemangiomen rond het oog kunnen ernstige oogproblemen veroorzaken.

Oogkas
In ernstige gevallen kan een capillair hemangioom druk uitoefenen op de oogkas, wat kan leiden tot amblyopie (lui oog) en strabisme (scheelzien).

Ooglid
Een hemangioom dat het ooglid aantast, kan amblyopie veroorzaken door druk uit te oefenen op het oogoppervlak, wat leidt tot astigmatisme (een brekingsfout in het oog). Daarnaast kan ptosis (afhangend ooglid) optreden, waardoor het gezichtsvermogen in het aangedane oog wordt belemmerd.

Oogoppervlak
Hemangiomen die het oogoppervlak aantasten, kunnen drukverhoging in het oog veroorzaken, wat leidt tot glaucoom (verhoogde oogboldruk). Dit kan resulteren in een verminderde gezichtsscherpte. Hemangiomen die onder het netvlies groeien, kunnen leiden tot netvliesloslating, verziendheid (hypermetropie), vervormd zicht (metamorfopsie), knipperende lichten of wazig zicht. Hemangiomen op andere locaties in het oog kunnen de oogzenuw aantasten, wat kan leiden tot oogzenuwatrofie en verlies van gezichtsvermogen.

Alarmsymptomen

Bij oculaire hemangiomen kunnen specifieke symptomen wijzen op complicaties of progressieve groei, wat directe medische aandacht vereist.

Visuele symptomen
Progressieve visusverlies, dubbelzien of een duidelijke vervorming van de oogbol kan wijzen op compressie van omliggende structuren.

Tekenen van verhoogde intraoculaire druk
Een hemangioom dat de oogzenuw of andere structuren comprimeert, kan leiden tot symptomen zoals hoofdpijn, misselijkheid of pijn rond het oog.

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek en diagnostisch onderzoek
De diagnose van hemangiomen wordt vaak gesteld door een oogarts op basis van het uiterlijk van de huidletsels. Een oogechografie kan nodig zijn om de omvang van het letsel te beoordelen. Als er vermoeden bestaat van een dieper gelegen letsel, kunnen aanvullende beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan of MRI-scan vereist zijn.

Differentiële diagnose
Differentiële diagnoses voor hemangiomen kunnen omvatten:

• Lymfoom of andere bloedvatafwijkingen
• Nevus flammeus (wijnvlek) van het Sturge-Weber-syndroom (symptomen aan hersenen, huid en ogen)
• Uitgezaaid neuroblastoom (kanker die ontstaat uit zenuwcellen bij kinderen)

Behandeling: Medicatie en operatie

De behandeling van een hemangioom hangt af van de locatie, omvang, ernst en of de tumor invloed heeft op het gezichtsvermogen. Behandelopties omvatten:

• Medicatie
• Steroïde medicatie kan de bloedvaten van het hemangioom laten krimpen. Corticosteroïden kunnen bijwerkingen hebben zoals vertraagde fysieke groei, cataract (staar) en glaucoom, hoewel deze complicaties zelden voorkomen. Een ander medicijn, Propranolol, kan worden gebruikt om hemangiomen te behandelen. De patiënt wordt vaak in het ziekenhuis opgenomen voor monitoring van de hartslag en bloeddruk tijdens deze behandeling.
• Laserbehandeling
• Lasertherapie kan effectief zijn voor oppervlakkige hemangiomen. Deze behandelingstechniek voorkomt de groei van de tumor, vermindert de grootte of verheldert de kleur van de tumor.
• Chirurgische ingreep
• In sommige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn om goed gedefinieerde hemangiomen onder het huidoppervlak te verwijderen. Dit gebeurt meestal wanneer andere behandelingen niet effectief zijn of als de hemangioom de oogzenuw of het oog zelf aantast.

Prognose

De prognose van oculaire hemangiomen varieert afhankelijk van het type, de locatie en de ernst van de afwijking.

Spontane regressie
Capillaire hemangiomen bij kinderen hebben vaak een gunstig natuurlijk beloop, met spontane regressie in de meeste gevallen na de eerste levensjaren.

Langetermijneffecten
Volwassenen met caverneuze hemangiomen hebben meestal een stabiel beloop, maar bij grote of symptomatische tumoren kan chirurgische interventie noodzakelijk zijn. De uitkomst hangt vaak af van een tijdige diagnose en passende behandeling.

Complicaties van hemangiomen

Oogproblemen
Hemangiomen kunnen leiden tot ernstige oogproblemen, vooral wanneer ze zich bevinden op of rond de ogen. Mogelijke complicaties zijn:

• Amblyopie (lui oog): Dit kan optreden wanneer een hemangioom druk uitoefent op de oogkas of het ooglid, waardoor de visuele ontwikkeling in het aangedane oog wordt belemmerd.
• Strabisme (scheelzien): Door de druk of verandering in oogstructuur kan het oog scheel gaan staan.
• Astigmatisme (brekingsfout): Dit kan ontstaan door druk op het oogoppervlak, wat leidt tot een vervormd gezichtsvermogen.
• Glaucoom: Verhoogde oogboldruk veroorzaakt door een hemangioom kan leiden tot glaucoom, wat kan resulteren in verminderde gezichtsscherpte.
• Netvliesloslating: Een hemangioom dat onder het netvlies groeit, kan het netvlies loslaten, wat leidt tot ernstige visuele problemen.
• Metamorfopsie (vervorming van het zicht): Hemangiomen kunnen ook een vervormd zicht veroorzaken, zoals het zien van golvende lijnen of vervormde beelden.
• Wazig zicht: Dit kan optreden door een verstoring in het oogoppervlak of door verhoogde druk.
• Hypermetropie (verziendheid): Het gezichtsvermogen kan worden aangetast door de locatie en invloed van het hemangioom.
• Ptosis (afhangend ooglid): Dit kan optreden als gevolg van druk op het ooglid, wat het gezichtsvermogen in het aangedane oog blokkeert.

Huidcomplicaties
Hemangiomen kunnen ook leiden tot huidcomplicaties, vooral wanneer ze zich oppervlakkig bevinden. Mogelijke huidcomplicaties zijn:

• Ulceratie: Hemangiomen kunnen in sommige gevallen op de huid barsten of ulcereren, wat leidt tot pijn en infectie.
• Bleking of hyperpigmentatie: Na genezing kunnen er verkleuringen of donkere vlekken op de huid achterblijven.
• Functionele problemen: Hemangiomen die in de buurt van belangrijke anatomische structuren zoals de mond of neus liggen, kunnen functionele problemen veroorzaken, zoals moeilijkheden met ademhaling of voeding.

Systemische complicaties
In zeldzame gevallen kunnen hemangiomen systemische complicaties veroorzaken, vooral als ze groot of diep zijn:

• Bloedingsrisico: Grote hemangiomen kunnen een risico op bloeding met zich meebrengen, vooral als ze worden verwond of geirriteerd.
• Cardiovasculaire problemen: Bij zeer grote hemangiomen kan er een risico zijn op hartcomplicaties door verhoogde bloedstroom of druk op nabijgelegen structuren.

Preventie van hemangiomen

Vroege monitoring en diagnose

• Regelmatige controles: Vroege detectie door regelmatige controle van pasgeborenen kan helpen om hemangiomen vroegtijdig te identificeren en complicaties te voorkomen.
• Prenatale zorg: Hoewel er geen bewezen manier is om hemangiomen te voorkomen, kan goede prenatale zorg bijdragen aan een beter algemeen gezondheid van de baby, wat indirect de kans op hemangiomen kan beïnvloeden.

Beheer van bestaande hemangiomen

• Behandelingsopties: Het toepassen van de juiste behandelmethoden, zoals medicatie, lasertherapie of chirurgie, kan complicaties voorkomen en de impact van het hemangioom verminderen.
• Zorg voor de huid: Voor oppervlakkige hemangiomen kan goede huidverzorging helpen om infecties en ulceraties te voorkomen. Dit omvat het beschermen van de huid tegen letsel en het regelmatig reinigen van het gebied.

Educatie en ondersteuning

• Oudereducatie: Voorlichting aan ouders over de symptomen en mogelijke complicaties van hemangiomen kan hen helpen om vroegtijdig medische hulp te zoeken en de aandoening effectief te beheren.
• Ondersteuning van zorgverleners: Toegang tot gespecialiseerde zorg en ondersteuning door een team van medische professionals kan de kwaliteit van de zorg verbeteren en complicaties verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met oculair hemangioom

Een oculair hemangioom is een goedaardige tumorgroei die zich vaak in de oogkas of het oog zelf bevindt. Het wordt gekarakteriseerd door een abnormale ophoping van bloedvaten. Hoewel het in de meeste gevallen geen ernstige gezondheidsbedreiging vormt, kunnen er wel symptomen optreden die ongemak veroorzaken, zoals een verandering in het gezichtsvermogen of irritatie. Hier volgen enkele praktische tips voor het omgaan met oculair hemangioom:

Raadpleeg regelmatig een oogarts

Het is belangrijk om regelmatig controleafspraken met je oogarts te maken om het hemangioom te monitoren. Hoewel de meeste oculaire hemangiomen niet snel groeien, kunnen er veranderingen optreden die extra aandacht vereisen. Je oogarts kan de voortgang van het hemangioom volgen en de nodige behandelingsopties bespreken, zoals laserbehandeling of chirurgische ingreep.

Volg het voorgeschreven behandelplan

Als je arts een behandeling aanbeveelt, zoals laserbehandeling, zorg er dan voor dat je deze volgens plan uitvoert. Laserbehandeling kan helpen om de bloedvaten te verkleinen en de groei van het hemangioom te stoppen. Als je medicijnen krijgt voorgeschreven, neem ze dan altijd in zoals geadviseerd.

Bescherm je ogen tegen UV-straling

Excessieve blootstelling aan zonlicht kan de gezondheid van je ogen schaden, vooral als je al een oculair hemangioom hebt. Draag een zonnebril met UV-bescherming om je ogen te beschermen tegen schadelijke zonnestralen. Dit kan ook helpen om irritatie of verdere schade aan de huid rond je ogen te voorkomen.

Monitor veranderingen in je gezichtsvermogen

Houd veranderingen in je gezichtsvermogen nauwlettend in de gaten. Als je merkt dat je gezichtsvermogen wazig wordt, dat je moeite hebt met het zien van bepaalde objecten of dat er andere visuele veranderingen optreden, meld dit dan onmiddellijk aan je arts. Vroege signalen van visuele problemen kunnen helpen om eventuele complicaties snel aan te pakken.

Houd rekening met irritatie en ongemak

Bij een oculair hemangioom kun je soms last hebben van irritatie of ongemak in de ogen. Gebruik oogdruppels of andere door je arts voorgeschreven behandelingen om droogheid en irritatie te verlichten. Als je last hebt van pijn, neem dan contact op met je arts voor advies over pijnverlichting.

Volg een gezonde levensstijl

Hoewel het oculair hemangioom zelf niet direct door je levensstijl wordt beïnvloed, is het altijd goed om een gezonde levensstijl te handhaven om je algemene gezondheid te verbeteren. Een gezond voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik kunnen je algehele gezondheid ten goede komen en je lichaam helpen om op zijn best te functioneren.

Wees geduldig met de behandeling

Behandeling van een oculair hemangioom kan tijd kosten, vooral als de situatie niet urgent is. Het kan enkele maanden duren voordat behandelingen zoals laserbehandelingen merkbare verbeteringen opleveren. Blijf geduldig en werk samen met je arts om de best mogelijke uitkomst te bereiken.

Door regelmatig medische controles te ondergaan, een gezond levenspatroon te onderhouden en behandelingen tijdig toe te passen, kun je het oculair hemangioom effectief beheren en de symptomen onder controle houden.

Lees verder

• Hemangioom: Goedaardig gezwel van bloedvaten op huid & lever