Hemangioom op de huid: symptomen, oorzaak en behandeling

Een hemangioom op de huid, in de volksmond een aardbeivlek genoemd, is een goedaardig gezwel van bloedvaten. Symptomen van een hemangioom op de huid zijn paarse of rode vlekken of bobbel(s). Huidhemangiomen worden soms aardbeihemangiomen of aardbeivlekken genoemd vanwege hun dieprode verschijning. Dit type komt meestal voor op de nek of het gezicht. De oorzaak voor het ontstaan van een hemangioom is anno 2024 onbekend. In de meerderheid van de gevallen is geen specifieke behandeling nodig, behalve het opvolgen van het gezwel. Na verloop van tijd zal een hemangioom kleiner worden en uiteindelijk verdwijnen, met geen of weinig littekens. De prognose is gunstig. Het hemangioom is vaak verdwenen tussen de 3 en de 5 jaar.

• Wat is een hemangioom of aardbeienvlek?
• Wie krijgt een hemangioom?
• Risicofactoren hemangioom op de huid
• Associatie met syndromen
• Oorzaken van een aardbeivlek
• Symptomen van een aardbeienvlek
• Verschijnselen
• Locaties
• Meerdere plekken
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een hemangioom
• Afwachtend beleid
• Mogelijke behandelingen
• Preventie
• Prognose

Wat is een hemangioom of aardbeienvlek?

Een aardbeienvlek of hemangioom is een kluwen van kleine bloedvaatjes die zich onder de huid ophopen en die aanwezig is bij de geboorte (aangeboren), of direct na de geboorte optreedt (verworven). Dit goedaardige gezwel van bloedvaten wordt gewoonlijk groter tijdens het eerste levensjaar en verdwijnt langzaam (spontane regressie) naarmate de baby ouder wordt. In een meerderheid van de gevallen (57%) komt de aardbeienvlek voor in het hoofd-halsgebied, 20% van de gevallen komt voor in de rompregio en ongeveer 16% op de armen en benen. In de meeste gevallen is geen behandeling nodig, omdat de aardbeienvlek na verloop van tijd spontaan verdwijnt.

Wie krijgt een hemangioom?

Een hemangioom of aardbeivlek komt voor bij zowel jongens als meisjes, zuigelingen en kinderen. Het komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens (vrouw-man verhouding 3:1. Een aardbeivlek wordt vaker opgemerkt bij prematuren oftewel te vroeggeboren baby's. De tumor komt veel voor in westerse landen en bij de Kaukasische rassen. De vermoedelijke incidentie is 4-5% van alle geboorten bij blanke kinderen; hoewel sommige bronnen hebben verklaard dat de incidentie kan oplopen tot 12%

Risicofactoren hemangioom op de huid

De risicofactoren voor een aardbeivlek zijn onder meer te vroeg geboren worden en een familiegeschiedenis van dit gezwel (een autosomale dominante overerving wordt in sommige families vermeld).

Associatie met syndromen

Een aardbeivlek of hemangioom kan worden geassocieerd met bepaalde specifieke syndromen, zoals het PHACES syndroom bij kinderen met een aardbeivlek in het gezicht. Het PHACES syndroom kenmerkt zich door afwijkingen aan de ogen, het hart, het borstbeen, de hersenen en/of de bloedvaten. Een aardbeienvlek op de rug kan worden geassocieerd met spinale afwijkingen, zoals spinale dysraphie en tethered cord syndrome. De aanwezigheid van dergelijke ziektebeelden verhoogt het risico op een hemangioom of aardbeivlek.

Oorzaken van een aardbeivlek

De exacte oorzaak van het optreden van een hemangioom bij kinderen is anno 2024 onbekend. Onderzoek wijst uit dat dit gezwel mogelijk wordt veroorzaakt door een mutatie in een 'voorloper' cel van een bepaald gebied. Af en toe worden ze gezien in het kader van een autosomaal dominant overervingspatroon. Soms worden er meerdere infantiele hemangiomen waargenomen. In dergelijke gevallen is een specifiek type chromosomale translocatie-afwijking gemeld. Translocatie (letterlijk: 'verplaatsing') is in de genetica een vorm van mutatie van erfelijk materiaal.

Symptomen van een aardbeienvlek

Verschijnselen

Meer dan een derde van de hemangiomen is aanwezig bij de geboorte. De tekenen en symptomen van een aardbeienvlek zijn onder andere:

• Rode vlek op de huid die optreedt bij de geboorte of die wordt opgemerkt binnen de eerste 14 dagen na de geboorte.
• De tumoren groeien meestal erg snel steeds groter en worden meer roodachtig van kleur.
• Tumorgroei treedt meestal op tot de leeftijd van 1½ jaar waarna de tumor langzaam begint te verdwijnen. De tumor kan bijna 5-7 jaar aanwezig zijn, waarna het langzaam verdwijnt.

Locaties

Deze vasculaire huidtumor wordt meestal gevonden in het hoofd-halsgebied. De volgende veel voorkomende plekken zijn de borst, rug, armen en benen. Zelden worden deze tumoren waargenomen in niet-huidgebieden, zoals lever, long, hersenen, en het maag-darmkanaal.

Meerdere plekken

In sommige gevallen kunnen hemangiomen meerdere keren voorkomen; vandaar dat ook andere delen van het lichaam grondig moeten worden onderzocht.

Onderzoek en diagnose

De arts begint met een grondig lichamelijk onderzoek en evaluatie van de volledige medische voorgeschiedenis. Een grondig lichamelijk onderzoek zal helpen bij het diagnosticeren van meerdere hemangiomen (soms heeft een kind meerdere hemangiomen). Ten behoeve van de diagnose is een biopsie zelden noodzakelijk. Soms is een biopsie nodig, waarbij een stukje weefsel wordt weggenomen voor onderzoek onder de microscoop. Het is belangrijk op te merken dat een hemangioom kan worden geassocieerd met andere aandoeningen, waaronder enkele specifieke syndromen, zoals het syndroom van PHACES. Daarom kan de arts aanvullende tests uitvoeren om eventuele bijbehorende aandoeningen uit te sluiten, wanneer deze worden vermoed.

Complicaties

In de meeste gevallen leidt een hemangioom niet tot levensbedreigende complicaties. Een mogelijke complicaties die kan optreden is ulceratie of zweervorming van de tumor: Dit is een veel voorkomende complicatie die voorkomt bij grofweg 1 op de 5 tumoren
Dergelijke zweervorming kan leiden tot de vorming van littekenweefsel, waardoor cosmetische problemen ontstaan.

Behandeling van een hemangioom

Afwachtend beleid

De meerderheid van de hemangiomen heeft nooit enige vorm van behandeling nodig. Sommige ouders vinden dat een hemangioombehandeling nodig is omdat het hemangioom ontsierend is en sociale of psychologische problemen kan veroorzaken. Artsen kunnen aarzelen om een ​​hemangioom dat geen lichamelijke problemen veroorzaakt te behandelen, omdat hemangiomen gewoonlijk geleidelijk verdwijnen zonder behandeling en omdat behandelingen potentiële bijwerkingen hebben.

Mogelijke behandelingen

Als de groei van het hemangioom het gezichtsvermogen van je kind verstoort of andere problemen veroorzaakt, kunnen de volgende behandelingsopties overwogen worden:

• Behandeling met een bètablokker is effectief bij de behandeling van hemangiomen. Bij kleine, oppervlakkige hemangiomen kan een gel met het medicijn timolol op de aangetaste huid worden aangebracht. Een ernstig hemangioom kan verdwijnen als het wordt behandeld met een orale oplossing van propranolol. Bijwerkingen kunnen zijn hoge bloedsuikerspiegel, hoge bloeddruk en piepende ademhaling.
• Corticosteroïde medicijnen. Voor kinderen die niet reageren op behandelingen met bètablokkers of deze niet kunnen gebruiken, kunnen corticosteroïden een optie zijn. Ze kunnen in het gezwel worden geïnjecteerd, via de mond worden toegediend of op de huid worden aangebracht. Een mogelijke bijwerking is vertraagde groei.
• Laserbehandeling. Soms kunnen lasers worden gebruikt om een ​​hemangioom te verwijderen of om pijnlijke zweren op een hemangioom te behandelen.

Onderzoek naar andere behandelingen met minder bijwerkingen vindt plaats anno 2024. Sommige experimentele behandelingen omvatten interferon-alfa en plaatselijke immuunonderdrukkende middelen.

Als je een behandeling overweegt, weeg dan de voor- en nadelen af ​​met de arts van je kind. Vergeet niet dat de meeste hemangiomen vanzelf verdwijnen. Bij de helft van de kinderen is een aardbeivlek verdwenen voor de leeftijd van vijf jaar. Bij haast alle kinderen is het hemangioom volledig verdwenen voor de leeftijd van tien jaar.

Preventie

Anno 2024 zijn er geen methoden bekend om het ontstaan van een hemangioom te voorkomen.

Prognose

De prognose van een hemangioom is uitstekend, omdat het een goedaardige tumor is. In de meeste gevallen verdwijnt de tumor na verloop van tijd. Er bestaat wel een kans dat er een zichtbaar litteken achterblijft in de vorm van een dunne, slappe huid, als verwijde bloedvaatjes of als een uitstulping van de huid. Bij de wat grotere aardbeivlekken (in het gelaat), kan op latere leeftijd alsnog een plastisch-chirurgische ingreep nodig om het resterende litteken te verfraaien.

Lees verder

• Aardbeivlek baby: symptomen en behandeling hemangioom
• Leverhemangioom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Geboortevlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling