Leverhemangioom: Goedaardig gezwel in de lever met buikpijn

Een leverhemangioom is een goedaardige tumor in de lever die bestaat uit bloedvaten. Meestal is een knobbeltje klein en gaat dit niet gepaard met symptomen. Een medische behandeling is bij deze patiënten onnodig. Af en toe veroorzaken knobbels wel symptomen of complicaties, en dan vooral bij grotere of meerdere hemangiomen. Buikpijn, misselijkheid en een verlies van eetlust zijn de bekendste symptomen van symptomatische leverhemangiomen. Diverse behandelingen en operatietechnieken zijn mogelijk om een leverhemangioom te verwijderen. De prognose is meestal zeer goed, al komen sporadisch complicaties tot stand.

• Synoniemen
• Epidemiologie van tumor in lever
• Oorzaken van leverhemangiomen
• Risicofactoren van goedaardig gezwel in lever
• Corticosteroïden
• Menopauze
• Syndromen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van leverhemangioom
• Prognose van hemangiomen in de lever
• Complicaties

Synoniemen

Een leverhemangioom staat ook bekend als een 'hepatisch hemangioom' of een 'caverneus hemangioom'.

Epidemiologie van tumor in lever

Leverhemangiomen zijn de meest voorkomende vorm van goedaardige levertumoren. Circa 1-5 procent van de volwassenen heeft kleine asymptomatische hemangiomen in de lever. De tumor in de lever komt het vaakst tot uiting bij patiënten tussen de dertig en vijftig jaar. Vrouwen zijn vier tot zes keer vaker dan mannen getroffen door een leverhemangioom.

Oorzaken van leverhemangiomen

Een leverhemangioom is een goedaardig gezwel dat gemaakt is uit een kluwen van bloedvaten. Een hemangioom is namelijk letterlijk vertaald een verzameling van bloedvaten die een tumor (brok) vormen. Sommige hemangiomen zijn te vinden op de huid, terwijl hemangiomen zich mogelijk ook in het lichaam bevinden, zoals in de lever. Artsen weten anno oktober 2020 niet goed wat de oorzaak is van leverhemangiomen. Af en toe zijn de goedaardige tumoren al vanaf de geboorte aanwezig, maar het gezwel komt ook vaak later in het leven tot stand.

Risicofactoren van goedaardig gezwel in lever

Corticosteroïden

Het langdurig gebruik van corticosteroïden versnelt mogelijk de groei van leverhemangiomen.

Menopauze

Veel vrouwen nemen tijdens de menopauze oestrogeentherapie omdat de oestrogeengehalten dalen door een hormonale onbalans. Dankzij de vervangingstherapie is het mogelijk om de symptomen van de menopauze te verminderen. De anticonceptie leidt echter wel sneller tot de ontwikkeling van hemangiomen in de lever.

Syndromen

Leverhemangiomen komen voor bij een aantal syndromen zoals:

• het Kasabach-Merritt-syndroom
• het Osler-Rendu-Weber-syndroom (bloedvataandoening)
• het syndroom van von Hippel-Lindau
• het Klippel-Trenaunay-Weber-syndroom
• systemische lupus erythematosus

Symptomen

Hemangiomen zijn bij de meeste patiënten minder dan vijf centimeter breed. Meestal heeft een patiënt slechts één hemangioom, maar sommige patiënten hebben wel meerdere gezwellen. Deze goedaardige gezwellen veroorzaken zelden symptomen. Af en toe zijn wel grotere gezwellen in de lever aanwezig. Is een hemangioom groter dan vier centimeter in diameter, dan veroorzaakt dit mogelijk volgende symptomen:

• braken
• een gevoel van volheid na het eten van een kleine maaltijd
• een opgeblazen gevoel
• een verlies van eetlust
• misselijkheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn in het rechter bovenste kwadrant van de buik (waar de lever zich bevindt) / buikpijn

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Wanneer in het lichaam van de patiënt een groot hemangioom aanwezig is dat leidt tot symptomen, zet de arts beeldvormende onderzoeken in om afwijkingen in de lever op te sporen zoals een echografie, een CT-scan en/of een MRI-scan. Meestal weet de patiënt echter niet dat hij lijdt aan het gezwel in de lever en merkt de arts dit per toeval op tijdens een beeldvormend onderzoek voor het opsporen van een ander medisch probleem of anders merkt hij het leverhemangioom op bij een operatie in het buikgebied.

Differentiële diagnose
Hemangiomen in de lever vormen een diagnostische uitdaging omdat de arts deze mogelijk aanziet als:

• een cholangiocarcinoom (galwegkanker)
• een hemangioendothelioom
• een hepatisch angiosarcoom (kwaadaardig bloedvatgezwel in de lever)
• een leveradenoom (goedaardige tumor in lever, vooral bij vrouwen)
• een levercyste
• een primair hepatocellulair carcinoom (kanker op de huid, in slijmvliezen en in organen)
• focale nodulaire hyperplasie
• kwaadaardige levertumoren (leverkanker) (soms komen deze ook voor in combinatie met leverhemangiomen)
• levermetastasen (uitzaaiingen van kanker in de lever)

Behandeling van leverhemangioom

Hemangiomen die niet gepaard gaan met symptomen, hebben vaak geen behandeling nodig. Afhankelijk van de locatie, de grootte en het aantal tumoren, komen soms wel problemen tot stand en bij deze tumoren is dan wel een medische behandeling geïndiceerd. Mogelijke behandelingen voor mensen met leverhemangiomen zijn onder andere:

• de blokkering van de bloedvoorziening van het hemangioom; deze ingreep is gekend als een selectieve embolisatie
• een levertransplantatie; slechts zelden is dit nodig, behalve bij grote of meervoudige hemangiomen die niet op een andere manier te behandelen zijn
• een operatie om het hemangioom te verwijderen; soms is het dan wel nodig om ook een deel van de lever te verwijderen

Prognose van hemangiomen in de lever

Leverhemangiomen zijn goedaardig. Ze ontaarden niet in leverkanker.

Complicaties

Meestal veroorzaken leverhemangiomen geen complicaties. Zwangere vrouwen of patiënten die medicatie gebruiken die het vrouwelijke hormoon oestrogeen bevatten (zoals anticonceptiepillen) lopen echter een grotere kans op het ontwikkelen van complicaties door de leverhemangiomen. Oestrogeen vergroot namelijk mogelijk de hemangiomen in de lever. Tijdens de zwangerschap neemt het oestrogeengehalte toe. Vrouwen met een leverhemangioom zijn nog altijd in staat om zwanger te worden, maar ze bespreken dit dan best met een arts.

Samendrukking van maag
Verder ontstaat mogelijk een samendrukking van de maag wanneer grotere tumoren op de maag drukken. Dit resulteert in een vroege verzadiging, misselijkheid en braken.

Scheur van hemangioom
In ernstige gevallen scheurt een groter hemangioom, waardoor de werking van de lever verstoord is. Dit resulteert in bloedingen in de buik of verspreide intravasculaire coagulatie, een bloedstollingsziekte. Een patiënt krijgt dan mogelijk te maken met hartfalen of komt dan te overlijden.