Aardbeivlek baby: symptomen en behandeling hemangioom

Een aardbeivlek komt bij ongeveer 7-10% van alle pasgeboren baby's voor. Het ziet er vaak uit als kleine rode, wat bobbelige plekjes. De medische benaming is infantiele hemangioom, vaak kortweg hemangioom genoemd. Een hemangioom is een abnormale ophoping van kleine bloedvaatjes, de zogenoemde capillairen. De oorzaak is onbekend. Het is een goedaardige afwijking, die in principe geen behandeling behoeft. De meeste hemangiomen verschijnen binnen enkele weken na de geboorte, maar soms kunnen ze ook al bij de geboorte zichtbaar zijn. De meeste aardbeivlekken verdwijnen spontaan, soms met achterlating van een huidafwijking. Omdat ze dus vanzelf weggaan hoeven hemangiomen niet te worden behandeld, tenzij er complicaties kunnen ontstaan of het hemangioom zich bevindt in cosmetisch belangrijke zones zoals het gelaat. Dit laatste vanwege het risico op restafwijkingen.

• Wat is een aardbeivlek of hemangioom?
• Oorzaak van een aardbeivlek bij een baby
• Risicofactoren
• Hoe vaak komt het voor?
• Symptomen van een hemangioom?
• Verschijnselen
• Verloop
• Mogelijke complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Klinisch onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van hemangiomen verwijderen of behandelen?
• Afwachtend beleid
• Bèta-blokkers
• Lokale behandeling
• Aardbeivlek verwijderen middels chirurgie
• Laserbehandeling

Wat is een aardbeivlek of hemangioom?

Een hemangioom is een goedaardige vaattumor, welke ontstaat door vermeerdering van kleine bloedvaatjes die een kluwen vormen waar het bloed vrij traag doorheen stroomt. Het is niet bekend waardoor dit proces wordt veroorzaakt. Een hemangioom manifesteert zich als één of meerdere kleine rode vlekjes, met een snelle groei in de eerste levensmaanden. Ongeveer 30% van alle hemangiomen is reeds aanwezig bij de geboorte. De rest verschijnt in de eerste levensmaanden. Een hemangioom wordt ook wel een aardbeivlek, frambozenvlek of caverneus haemangioom genoemd.

Oorzaak van een aardbeivlek bij een baby

Men weet anno 2023 niet precies waardoor een hemangioom of aardbeivlek bij een baby wordt veroorzaakt. Men vermoedt dat het samenhangt met hormonen die ontbreken en die na de geboorte nog niet door de pasgeborene zelf worden aangemaakt.

Risicofactoren

Een risicofactor is een kenmerk, toestand of gedraging die de kans op een ziekte verhoogt. Risicofactoren voor het krijgen van een aardbeivlek zijn:

• geslacht: een aardbeivlek komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens
• vroeggeboorte
• laag geboortegewicht
• meerlingzwangerschap
• hogere leeftijd van de moeder
• stuitligging
• pre-eclampsie

Hoe vaak komt het voor?

Infantiele hemangiomen zijn de meest voorkomende, goedaardige bloedvattumoren bij kinderen. Ongeveer 7-10% van de pasgeborenen heeft een aardbeivlek. Hemangiomen komen vijf keer vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Aardbeivlekken komen vaker voor bij te vroeg geboren baby’s en bij blanke kinderen. De vlekken zijn niet erfelijk.

Symptomen van een hemangioom?

Verschijnselen

Hemangiomen zijn er in alle soorten en maten. Sommige zijn klein en nauwelijks zichtbaar, terwijl anderen groot en ontsierend zijn. Een hemangioom vlak aan de oppervlakte van de huid, heeft wel wat weg van een aardbei en diep onder de huid, in spier of klier, lijkt het meer op een zwelling, die blauw doorschemert. Vaak wordt een combinatie van een diep- en een oppervlakkig gelegen haemangioom gezien. Ongeveer 83% van de hemangiomen treedt op in het hoofd-hals gebied. Het is niet bekend waarom dit zo is. De overige 17% verschijnt elders op de huid en in zeldzame gevallen zelfs in organen, met name in de lever.

Verloop

Een aardbeivlek stopt gemiddeld genomen met groeien rond de zes maanden, ofschoon de groeifase ook kan duren duren tot de 12 maanden en sporadisch tot de 18 maanden. Na de groeifase breekt het hemangioom zichzelf af, waarna deze involueert. Dit proces kan vele jaren bestrijken. Op de leeftijd van 9 jaar, is in 90% van de gevallen spontane, nagenoeg restloze genezing opgetreden. Het resultaat is niet altijd cosmetisch aanvaardbaar; soms blijft er een storende huidafwijking zichtbaar.

Mogelijke complicaties

In sommige gevallen kan een hemangioom ernstig problematisch zijn, dat wil zeggen dat deze het eten, ademen, zien, horen of spreken bemoeilijken. Dit kan het geval zijn als het hemangioom dicht in de buurt van ogen of mond ligt. Ook wanneer hemangiomen zich in de organen bevinden, kán dit voor problemen zorgen en zal medisch moeten worden ingegrepen. Wanneer een zuigeling meer dan drie hemangiomen heeft (verspreid over het lichaam), dan bestaat er een verhoogd risico op inwendige hemangiomen en zal er een echografie worden verricht. Hemangiomen kunnen niet alleen op de huid, maar ook in de inwendige organen optreden, zoals longen, blaas en spieren. Soms treden hierbij complicaties op, afhankelijk van de plek waar ze zitten, maar meestal gaan ze onopgemerkt voorbij. Geelzucht kan een teken zijn van een leverhemangioom, bloed in de ontlasting kan een teken zijn van een darmhemangioom en stridor (piepend geluid bij de ademhaling t.g.v. een vernauwing), kan wijzen op een luchtweghemangioom.

In ongeveer 15% van de gevallen kan het hemangioom gaan ontsteken. Dit begint vaak als kleine zwarte plekjes.

Onderzoek en diagnose

Klinisch onderzoek

De diagnose wordt meestal gebaseerd op klinisch onderzoek (symptomen en lichamelijk onderzoek). Inwendige hemangiomen op de organen kunnen alleen worden opgemerkt tijdens een beeldvormend onderzoek, zoals:

• een echo
• MRI-scan
• CT-scan

Een MRI-scan stelt de arts in staat om de grootte en locatie van het infantiele hemangioom vast te stellen en te controleren op andere mogelijke problemen.

Differentiële diagnose

Een hemagioom moet niet verward worden met vergelijkbare ziektebeelden zoals:

• angiokeratoom (uitgezette bloedvaatjes met schilfering); en
• lymfangioom (lymfatische misvorming).

Behandeling van hemangiomen verwijderen of behandelen?

Afwachtend beleid

Gezien de spontane genezingstendens, wordt bij ongecompliceerde of 'low risk' hemangiomen vaak een 'wait and see-beleid' aangehouden. In meer dan een kwart van de gevallen blijven na het tiende levensjaar restafwijkingen over, waardoor een expectatief of afwachtend beleid bij ongecompliceerde hemangiomenin in cosmetisch belangrijke zones zoals het gelaat niet de voorkeur heeft. Onder meer bij levens- en functiebedreigende hemangiomen, hemangiomen in bepaalde anatomische locaties die vaak permanente littekens of deformaties achterlaten (zoals bij de neus, lippen, oor en in het gebied tussen de wenkbrauwen), grote hemangiomen in het gezicht, bij kleinere en oppervlakkige hemangiomen in zichtbare gebieden, zal men gaan afwachtend beleid voeren maar overgaan tot behandeling.

Bèta-blokkers

Sinds 2008 zijn bèta-blokkers eerste keus van behandeling. Bij toeval is in 2008 ontdekt dat propranolol, een niet-selectieve bèta-blokker effectief is bij de behandeling van aardbeivlekken. Het middel kent een aantal bijwerkingen, maar er is momenteel onderzoek gaande naar meer selectieve bètablokkers zoals atenolol en acebutolol die naar verwachting minder bijwerkingen hebben en hopelijk eenzelfde effect hebben.

Lokale behandeling

Soms wordt lokale behandeling met een corticosteroïd crème, imiquimod crème, timolol 0.5% oogdruppels of propranolol 1% crème overwogen. Het gaat dan vooral om kleine, oppervlakkige hemangiomen.

Aardbeivlek verwijderen middels chirurgie

Vroege chirurgie is zelden nodig. Bij hemangiomen die niet voldoende reageren op bètablokkers is dit wel een optie. Late chirurgie kan zinvol zijn als er restverschijnselen zijn die chirurgisch gecorrigeerd kunnen worden. Genoemde behandelingen worden bij voorkeur uitgevoerd in een centrum of afdeling met ruime kinderdermatologische ervaring.

Laserbehandeling

Een aardbeivlek kan ook behandeld worden met behulp van lasertherapie. Vaak wordt gebruikgemaakt van de Yellow/KTP/Iridex laser. Het kenmerk van dit type lasers is dat de lichtbundel zo nauwkeurig is, dat deze alleen reageert op de haarvaatjes in de hemangioom. Deze worden verhit waardoor ze wegtrekken.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Geboortevlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Hemangioom op de huid: symptomen, oorzaak en behandeling