Pollakisurie (vaak plassen): Oorzaken van frequent urineren

Sommige mensen plassen vaker dan normaal (minimaal om de twee uur). Dit fenomeen is gekend als ‘pollakisurie’. Dit heel vervelende probleem is meestal tijdelijk van aard, en het gevolg van bijvoorbeeld een infectie of medicatiegebruik. Bij een aantal aandoeningen is het veelvuldig urineren echter chronisch. De arts moet de oorzaak vaststellen van de frequente urinelozing om een gepaste behandeling in te zetten. Soms zijn enkele ondersteunende zelfzorgtips en huishoudmiddeltjes beschikbaar om een regelmatiger plaspatroon te verkrijgen.

• Terminologie pollakisurie versus polyurie
• Epidemiologie pollakisurie
• Oorzaken: Aandoeningen & vaak plassen
• Oorzaken: Omgevingsfactoren & frequenter urineren
• Symptomen geassocieerd met frequente urinelozing
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg en huishoudmiddeltjes bij vaker plassen
• Medische behandeling voor frequente urinering
• Complicaties van vaak urineren

Terminologie pollakisurie versus polyurie

Pollakisurie is de medische term voor een frequente urinelozing. Dit is niet hetzelfde als ‘polyurie’, waarbij een patiënt grote hoeveelheden plast. In veel teksten worden deze termen door elkaar gehaald, maar pollakisurie betekent ‘vaak plassen’, terwijl polyurie staat voor ‘veel urineren’.

Epidemiologie pollakisurie

Plasproblemen waaronder pollakisurie ontstaan bij patiënten van alle leeftijden. Dit probleem komt wereldwijd voor bij zowel mannen als vrouwen.

Oorzaken: Aandoeningen & vaak plassen

Darmstoornissen

Enkele darmaandoeningen veroorzaken sneller pollakisurie:

• diverticulitis: ontsteking van de binnenbekleding van de dikke darm
• prikkelbaredarmsyndroom: symptomen van diarree en obstipatie

Nieren

Vaker plassen komt eveneens tot stand bij nierproblemen:

• analgeticanefropathie: nierschade door gebruik pijnstillers
• autosomaal dominante polycystische nierziekte (ADPKD)
• cystinose: afwijkingen in nieren, ogen en andere organen
• Fanconi-syndroom: aandoening van nierbuisjes
• nierstenen: vorming van kristallen met pijn in buik en rug
• ziekte van Dent: chronische nierziekte bij mannen

Tumoren

Diverse goed- en kwaadaardige tumoren zijn geassocieerd met plasproblemen zoals:

• baarmoederhalskanker: symptomen van abnormaal vaginaal bloedverlies
• bijnierschorscarcinoom: verhoogde afscheiding van hormonen
• bijschildklieradenoom: goedaardige tumor van bijschildklier
• blaaskanker: kanker in blaas met bloed in de urine (hematurie)
• glucagonoom: tumor van het pancreas met teveel glucagon in bloed
• vleesbomen: goedaardige gezwellen in baarmoeder bij vrouwen
• ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn

Daarnaast treedt het overmatig veel urineren op bij de uitwendige bestraling van baarmoederhalskanker.

Problemen met blaas of urinewegen

Enkele aandoeningen aan het urinewegstelsel resulteren sneller in frequenter plassen:

• abnormaal vaginaal bloedverlies
• anale kloven: schade aan slijmvlies, vaak door obstipatie
• blaasspasmen: plotse krampen door samentrekking van blaas
• blaasstenen: harde ophopingen van mineralen in de blaas
• cystocele: verzwakking van het ondersteunende weefsel tussen de blaas en de vaginawand van een vrouw
• cystitis: blaasontsteking met problemen met urine en plassen
• een abnormale opening in de urinewegen
• een overactieve blaas
• een vergrote baarmoeder bij de zwangerschap (de baarmoeder drukt namelijk op de blaas)
• een vergrote prostaat (goedaardige prostaatvergroting)
• epididymitis: pijnlijke ontsteking van de bijbal
• gonorroe: symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan
• interstitiële cystitis: ontsteking van blaaswand met pijn
• neurogene blaas: zenuwschade door ziekte met plasproblemen
• prostatitis: ontsteking van de prostaat met pijn en plasproblemen
• pyelonefritis: ontsteking van nier(en) en nierbekken met troebele urine en stinkende urine
• salpingitis: ontsteking van eileiders met ernstige buikpijn
• schistosomiasis: parasitaire infectieziekte door wormen
• urine-incontinentie bij mannen en urine-incontinentie bij vrouwen
• vaginitis: ontsteking van het slijmvlies van de vagina

Andere oorzaken

Diverse andere oorzaken zijn bekend voor het veelvuldig plassen zoals:

• acetonvergiftiging: problemen met ademhaling (ademhalingsproblemen) en problemen met en bewustzijn
• diabetes insipidus: symptomen van veel dorst (polydipsie), veel plassen (polyurie) en vaak plassen (pollakisurie)
• diabetes mellitus (suikerziekte): Het lichaam probeert zich te ontdoen van de overmatige suiker door de urine (glucosurie) waardoor een patiënt vaker moet plassen dan normaal.
• diabetische ketoacidose (DKA): complicatie van diabetes mellitus
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen) en andere neurologische aandoeningen: Schade aan zenuwen die naar de blaas gaan, leiden tot problemen met de blaasfunctie, inclusief frequent urineren.
• Gitelman-syndroom: afwijkingen aan spieren en gewrichten
• hypercalciëmie: verhoogd calciumgehalte van het bloed
• hyperfosfatemie: overmatig veel fosfaat in het bloed
• hyperparathyroïdie: overactieve bijschildklier
• menopauze: einde van de menstruatieperiode (overgang)
• multiple sclerose: chronische auto-immuunaandoening
• ziekte van Graves: overproductie van schildklierhormonen

Oorzaken: Omgevingsfactoren & frequenter urineren

Medicatie
Een aantal medicijnen leidt tot vaker urineren:

• diuretica: vocht afdrijvende geneesmiddelen (plaspillen)
• immunosuppressiva: immuunsysteem onderdrukkende medicatie

Stress

Stress veroorzaakt mogelijk pollakisurie, vooral bij kinderen maar ook bij volwassenen en ouderen. Vaak verdwijnt pollakisurie wel zonder medische behandeling wanneer de stress verdwenen is.

Tailleomtrek

In juli 2012 bleek uit een wetenschappelijk onderzoek van onderzoekers van het Weill Medical College, Cornell University, New York, dat frequenter urineren vaker optreedt bij mannen met een grotere tailleomtrek. De onderzoekers constateerden dat mannen met een taille van meer dan 100 cm driemaal meer risico lopen op urineproblemen (waaronder pollakisurie) in vergelijking met mannen met een tailleomvang van 90 cm of minder.

Voeding en drank

Voeding en drank spelen een belangrijke rol in de urineproductie. Vaker plassen ontstaat sneller bij volgende omstandigheden:

• alcohol, cafeïne, koffie, citrusvruchten, chocolade, kruiden, zuivelproducten, koolzuurhoudende dranken, thee en tomaten zijn vochtafdrijvende middelen die leiden tot vaker plassen. Bij een cafeïneoverdosis (problemen met hart, maag, darm & hersenen) moet de patiënt bijgevolg vaker plassen.
• kunstmatige zoetstoffen: Deze irriteren de stof, waardoor een frequente urinering tot stand komt.
• te veel vochtinname: Drinken vlak voor bedtijd veroorzaakt nycturie (nachtelijk plassen).

Symptomen geassocieerd met frequente urinelozing

Vaker plassen doet de patiënt vaker naar het toilet gaan, maar daarnaast treden andere symptomen op.

• blaaspijn (pijn in de onderbuik)
• bloed in de urine (hematurie)
• branderig gevoel bij het plassen (dysurie)
• dribbel bij het urineren (nadruppelen)
• dringend plassen
• lekkage bij het hoesten
• moeite om de blaas te ledigen (urineretentie)
• onverklaarde lekkage (urinelekkage zonder duidelijke oorzaak)
• urine-incontinentie

Diagnose en onderzoeken

Contact met arts

Veel patiënten vrezen het ergste wanneer ze overmatig veel urineren en ze durven hiermee niet altijd naar de arts te gaan. Nochtans is pollakisurie meestal een probleem van een niet-ernstige aandoening of zelfs het gevolg van overmatig veel drinken, en dan verhelpen enkele eenvoudige tips het probleem.

In volgende omstandigheden is het verstandig om een arts te raadplegen:

• bloed in de urine (hematurie)
• een afscheiding uit de penis
• een afscheiding uit de vagina
• een ernstig verminderde kwaliteit van leven
• een plotselinge toename van de dorst (polydipsie)
• koorts
• koude rillingen
• pijn in de rug (rugpijn)
• troebele urine

Diagnostisch criterium

Van pollakisurie is sprake wanneer een patiënt minimaal om de twee uur moet urineren.

Vraaggesprek

De arts stelt aan de patiënt een heleboel vragen rond het vaker plassen zoals:

• Heeft de patiënt slaapklachten door het nachtelijk plassen?
• Hoeveel vloeistof drinkt de patiënt overdag? Drinkt de patiënt alcohol of cafeïnehoudende dranken?
• Moet de patiënt enkel overdag of ook tijdens de nacht vaker urineren?
• Wat is de kleur van de urine (donkerder of lichter dan normaal)?
• Welke bijkomende symptomen heeft de patiënt?
• Welke medicijnen gebruikt de patiënt?

Diagnostisch onderzoek

De arts zet volgende onderzoeken in voor het bepalen van de oorzaak van pollakisurie en voor het bepalen van de behandeling van dit probleem:

• een cystometrie (meet de druk in de blaas wat nuttig is voor het controleren van de blaasfunctie)
• een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas)
• een echografie (visualiseert de blaas en het omliggend gebied van de blaas)
• een urineonderzoek
• neurologisch onderzoeken: bevestigt een zenuwaandoening

Zelfzorg en huishoudmiddeltjes bij vaker plassen

Enkele tips helpen bij een frequente urinelozing.

Levensstijl
Het is verstandig om gewicht te verliezen bij overgewicht alsook om te stoppen met roken om verdere irritatie aan de blaas te voorkomen.

Oefeningen

Enkele oefeningen versterken de blaas. Zo is het mogelijk om een blaascontroleoefening uit te voeren door zo lang mogelijk de urine vast te houden. Wanneer echter een echte plasdrang aanwezig is, mag dit niet tegengehouden worden omdat anders het risico op urineweginfecties verhoogt. Het is dus niet de bedoeling om pijn te krijgen bij het ophouden van de urine. Verder zijn bekkenbodemoefeningen nuttig.

Voeding & drank

Aloë Vera-sap
Dit sap verbetert de nierfunctie, vermindert een ontsteking en vermindert een brandend gevoel bij het plassen.

Baking soda
Dagelijks één keer per dag een mengeling van een theelepel baking soda (zuiveringszout) met een glas water opdrinken

Fenegriekzaden
Een poeder van de zaden mengen met gember en wietzaden evenals met honing of water en dit twee keer per dag opeten.

Fruit & groenten
Meer appels, zoete aardappelen, frambozen, bonen, bananen, bruine rijst en kersen eten voor het verminderen van obstipatie (obstipatie leidt namelijk tot vaak urineren).

Gekookte spinazie
Gekookte spinazie consumeren zorgt voor een beter evenwicht in het plaspatroon.

Granaatappelpasta
De vacht van een granaatappel raspen, hier een pasta van maken, een beetje water toevoegen en dit mengsel twee keer per dag opeten.

Indisch Kruisbessensap
Dit sap is een goede bron van vitamine C, het stimuleert het immuunsysteem en behandelt mogelijke problemen met urineweginfecties. Het bevat nuttige ontstekingsverminderende eigenschappen.

Kaneelpoeder
Kaneelpoeder bevat natuurlijke ontstekingsremmende eigenschappen (verlicht een ontsteking en het brandend gevoel tijdens het plassen). Daarnaast is dit gezond voor de nieren, waardoor het frequenter plassen verminderd wordt.

Komijnzaad
Komijnzaad opgelost in warm water verbetert de spijsvertering en vermindert de plasdrang als gevolg van spijsverteringsproblemen.

Rietsuiker
Rietsuiker is een populair middel om de symptomen van vaker urineren te behandelen.

Sesamzaden
Sesamzaden gemengd met rietsuiker eten; dit zorgt voor een regelmatig urinepatroon.

Veenbessensap
Veenbessensap bevat bacterieremmende eigenschappen (voorkomt urineweginfecties); dit is eveneens goed voor het verminderen van een frequente urinering.

Witte azijn
Het opdrinken van twee eetlepels witte azijn dat gemengd is met een halve kop warm water vermindert veelvuldig urineren.

Yoghurt
Yoghurt is rijk aan probiotica (goede bacteriën). Dit zorgt voor een goede darmwerking en gezonde nieren.

Medische behandeling voor frequente urinering

Wanneer diabetes de oorzaak is van het frequente plassen, dan moet de patiënt de bloedsuikerspiegel onder controle krijgen. Bij een overactieve blaas helpen blaastraining, gedragstherapie, voedingsaanpassingen en bekkenbodemspieroefeningen. Medicijnen zijn eveneens voorhanden zodat een patiënt minder vaak moet plassen. Deze zijn beschikbaar in pleistervorm of in tabletvorm. Een aantal patiënten krijgt botox geïnjecteerd in de blaasspier voor de behandeling van frequent plassen. Hierdoor ontspant de spier en ontstaat een hogere opslagcapaciteit in de blaas, waardoor urinelekkages verminderen. Ook een chirurgische ingreep is mogelijk, waarbij de arts een zenuwstimulator onder de huid implanteert, wat helpt bij spiertrekkingen in het bekkengebied.

Complicaties van vaak urineren

Pollakisurie zorgt niet enkel voor veel ongemak en schaamte. De patiënt kampt vaak met slaapstoornissen aangezien hij ’s nachts wakker wordt om te gaan plassen.

Lees verder

• Plasproblemen (mictiemoeilijkheden): Problemen met urineren
• Anurie: Afwezige urineproductie door probleem rond nieren
• Polyurie: Grote hoeveelheden plassen (erg veel urineren)
• Dysurie: Pijn of brandend gevoel bij het plassen / urineren
• Hematurie (bloed in de urine): Oorzaken en symptomen