Kruidengeneesmiddelen: Gebruik en veiligheid van kruiden

Kruidengeneesmiddelen zijn planten en plantenextracten die patiënten gebruiken als medicijn. Deze kruidenremedies kunnen ziektes helpen voorkomen, genezen of de algehele gezondheid ondersteunen. Patiënten gebruiken kruiden vaak om symptomen te verlichten, hun energieniveau te verhogen, te ontspannen of zelfs om gewicht te verliezen. Hoewel kruidengeneesmiddelen populair zijn, worden ze gezien als voedingssupplementen en niet als reguliere medicijnen. Dit betekent dat ze niet onder dezelfde strenge test-, productie- en etiketteringsnormen vallen als geneesmiddelen. Voorzichtigheid is daarom geboden wanneer patiënten overwegen kruidenmedicijnen te gaan gebruiken.

• Wie maakt het vaakst gebruik van kruidenmiddelen?
• Vormen en toedieningswijzen van kruidensupplementen
• Kruiden zijn geen medicijnen
• Natuurlijk is niet hetzelfde als veilig
• Veelvoorkomende kruidenmedicijnen
• Echinacea:
• Gingko biloba:
• Ginseng:
• Goldenseal (geelwortel):
• Groene thee:
• Hagedoorn:
• Knoflook:
• Moederkruid:
• Saw palmetto:
• Sint-Janskruid:
• Teunisbloem:
• Zilverkaars:
• Hoe kies je een veilig kruidenmiddel?
• Te mooi om waar te zijn:
• Verhalen uit de praktijk zijn geen bewijs:
• Veilig gebruik van kruidenmiddelen:
• Nieuw onderzoek en trends in kruidengeneeskunde
• Toenemende wetenschappelijke interesse:
• Regulering en kwaliteitscontrole:
• Integratie van kruiden in reguliere zorg:

Wie maakt het vaakst gebruik van kruidenmiddelen?

Het gebruik van kruidenremedies komt vaak voor bij patiënten met chronische ziekten zoals kanker, diabetes mellitus (suikerziekte), astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) en nierfalen. Ook mensen die op zoek zijn naar natuurlijke alternatieven voor traditionele geneesmiddelen, zoals bij de behandeling van lichte gezondheidsklachten of het versterken van het immuunsysteem, kiezen vaak voor kruidenmiddelen.

Vormen en toedieningswijzen van kruidensupplementen

Kruidenmedicijnen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en kunnen op verschillende manieren worden toegediend. Vaak worden ze als vloeistof ingenomen, zoals kruidenthee of verdunde plantenextracten. Tincturen, wat alcoholische extracten van kruiden zijn, zijn doorgaans sterker dan thee. Veel kruiden worden ook lokaal op de huid aangebracht in de vorm van essentiële olie, zalf, olie, balsem, crème of lotion, vaak verdund met een dragerolie. Ook kunnen kruiden worden ingeademd of toegevoegd aan badwater voor therapeutisch effect. Daarnaast zijn er kruidenproducten in de vorm van tabletten, capsules, poeders, extracten, en verse of gedroogde planten.

Kruiden zijn geen medicijnen

Het is essentieel dat patiënten zich realiseren dat kruidenremedies geen reguliere medicijnen zijn. Kruidengeneesmiddelen vallen onder de categorie voedingssupplementen en worden daarom niet zo streng gereguleerd. Ze worden niet onderworpen aan dezelfde uitgebreide tests als farmaceutische medicijnen voordat ze op de markt komen. Dit betekent dat de werkzaamheid en veiligheid van deze middelen niet altijd zijn gegarandeerd. Bovendien kunnen kruidenproducten onjuiste informatie bevatten over de ingrediënten of doseringen, en soms zelfs schadelijke stoffen bevatten die niet op het etiket vermeld staan.

Natuurlijk is niet hetzelfde als veilig

Veel mensen gaan ervan uit dat kruiden veiliger zijn dan traditionele medicijnen omdat ze 'natuurlijk' zijn. Hoewel planten al eeuwenlang in de volksgeneeskunde worden gebruikt, betekent dit niet dat ze altijd veilig zijn. Het woord ‘natuurlijk’ garandeert niet dat een kruidenproduct zonder risico's is. Sommige kruiden kunnen negatieve interacties hebben met andere medicijnen of zelfs giftig zijn in hoge doses. Andere kruiden kunnen bijwerkingen veroorzaken.

Enkele voorbeelden:

• Kava: Dit kruid wordt soms gebruikt bij de behandeling van angst, slapeloosheid en symptomen van de menopauze. Hoewel het mogelijk effectief is voor angst, kan kava ernstige leverschade veroorzaken.
• Sint-Janskruid: Dit kruid kan helpen bij milde tot matige depressie, maar het kan ook interfereren met anticonceptiepillen, antidepressiva en andere medicijnen. Bijwerkingen kunnen onder andere maagklachten en verhoogde angst zijn.
• Yohimbe: Dit is een kruid dat soms wordt gebruikt voor de behandeling van erectiestoornissen. Het kan echter leiden tot hoge bloeddruk, een verhoogde hartslag, angst en andere bijwerkingen. Yohimbe kan gevaarlijke wisselwerkingen hebben met antidepressiva en is risicovol in hoge doses of bij langdurig gebruik.

Veelvoorkomende kruidenmedicijnen

Hieronder volgt een lijst van de meest gebruikte kruidenmiddelen. Het is belangrijk om nooit zelf een diagnose te stellen en altijd eerst met een arts te overleggen voordat je begint met het gebruik van kruiden.

Echinacea:

Dit wordt vaak gebruikt om het immuunsysteem te versterken en kan mogelijk helpen bij het voorkomen van verkoudheid en griep. Echinacea, ook wel de paarse zonnehoed genoemd, is een inheemse Amerikaanse plant.

Gingko biloba:

Dit kruid wordt vaak gebruikt voor ouderdomsgerelateerde aandoeningen zoals slechte bloedcirculatie en geheugenverlies.

Ginseng:

Ginseng wordt gebruikt om het energieniveau te verhogen en de weerstand tegen stress te verbeteren.

Goldenseal (geelwortel):

Goldenseal is een Noord-Amerikaanse plant die bekend staat om zijn helende en kiemdodende eigenschappen. Patiënten gebruiken het vaak voor de behandeling van verkoudheid, griep en ontstekingen van het neusslijmvlies.

Groene thee:

Groene thee wordt gebruikt om vermoeidheid te bestrijden, arteriosclerose (slagaderverkalking) en bepaalde kankers te helpen voorkomen, het cholesterolgehalte te verlagen en gewichtsverlies te ondersteunen.

Hagedoorn:

Hagedoorn wordt gebruikt voor verschillende hartgerelateerde aandoeningen en ondersteunt de behandeling van angina pectoris, hartfalen en hoge bloeddruk.

Knoflook:

Knoflook wordt vaak gebruikt om hoge cholesterol- en triglycerideniveaus te verlagen, die kunnen leiden tot atherosclerose en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Moederkruid:

Moederkruid wordt ingezet vanwege de pijnstillende eigenschappen bij de behandeling van migraine en menstruatiekrampen.

Saw palmetto:

Saw palmetto, een kleine palm afkomstig uit het zuidoosten van de Verenigde Staten, wordt vaak gebruikt voor de behandeling van een prostaatvergroting, een veelvoorkomende aandoening bij oudere mannen.

Sint-Janskruid:

Dit kruid wordt al eeuwenlang gebruikt voor de behandeling van psychische stoornissen, met name milde tot matige depressie.

Teunisbloem:

De olie van de teunisbloem kan helpen bij het verminderen van de symptomen van artritis en het premenstrueel syndroom (PMS).

Zilverkaars:

Zilverkaars wordt vaak gebruikt om symptomen van de menopauze, pijnlijke menstruatie, baarmoederkrampen en vaginitis te verlichten.

Hoe kies je een veilig kruidenmiddel?

Te mooi om waar te zijn:

Wees kritisch over beweringen die te mooi klinken om waar te zijn. Producten die beweren snel en effectief te zijn zonder bijwerkingen, of die worden gepresenteerd als geheimen die de reguliere geneeskunde niet wil erkennen, moeten met wantrouwen worden bekeken. Zulke claims zijn vaak misleidend en onjuist.

Verhalen uit de praktijk zijn geen bewijs:

Veel kruidenproducten worden gepromoot met persoonlijke getuigenissen van tevreden gebruikers. Hoewel deze verhalen indrukwekkend kunnen zijn, zijn ze vaak niet wetenschappelijk onderbouwd. Er is geen garantie dat anderen dezelfde resultaten zullen bereiken.

Veilig gebruik van kruidenmiddelen:

Raadpleeg altijd een arts voordat je een kruidenmiddel gaat gebruiken. Een arts kan een objectieve, wetenschappelijk onderbouwde mening geven over de veiligheid, effectiviteit en mogelijke risico's van het middel. Dit geldt vooral voor vrouwen die zwanger zijn, willen worden, of borstvoeding geven, en voor patiënten die een operatie moeten ondergaan. Daarnaast moeten kruidenmiddelen nooit zonder overleg met een arts of apotheker worden gecombineerd met andere medicijnen of behandelingen. Deel kruidenmiddelen ook niet met anderen, vooral niet met kinderen of ouderen.

Nieuw onderzoek en trends in kruidengeneeskunde

Toenemende wetenschappelijke interesse:

Anno augustus 2024 is er een groeiende wetenschappelijke interesse in het bestuderen van de effecten en veiligheid van kruidenmedicijnen. Onderzoeken richten zich steeds meer op de werkzaamheid van kruiden in vergelijking met reguliere medicijnen, evenals de potentiële risico's en bijwerkingen bij langdurig gebruik.

Regulering en kwaliteitscontrole:

In veel landen zijn er strengere regels in de maak om de kwaliteit en veiligheid van kruidenmiddelen te waarborgen. Deze nieuwe reguleringen zullen fabrikanten dwingen om meer transparantie te bieden over de ingrediënten en doseringen van hun producten, en om bewijs te leveren van de effectiviteit van hun claims.

Integratie van kruiden in reguliere zorg:

Steeds meer artsen en zorginstellingen beginnen kruidenmedicijnen als aanvulling op traditionele behandelingen te overwegen. Deze integratie gebeurt echter voorzichtig, met een focus op veilige en wetenschappelijk onderbouwde toepassingen. Het gesprek tussen patiënt en arts over het gebruik van kruidenmiddelen wordt dan ook steeds belangrijker in de moderne gezondheidszorg.