Divertikelaandoeningen: Diverticulose & acute diverticulitis

Divertikelaandoeningen: Diverticulose & acute diverticulitis Divertikels zijn kleine, uitpuilende zakjes die zich op de binnenwand van de darm vormen. Meestal bevinden deze zakjes zich in de dikke darm (colon). De aanwezigheid van deze divertikels is gekend als "diverticulose". Diverticulitis ontstaat wanneer deze zakjes ontstoken of geïnfecteerd geraken. Deze toestand leidt tot koorts en pijn in de buik, meestal de linkerkant. De arts behandelt deze ziekte met behulp van antibiotica. De divertikels blijven levenslang in de darm aanwezig, hetgeen soms in een terugkeer van de symptomen resulteert. Onbehandelde divertikelaandoeningen leiden tot slot mogelijk tot ernstige complicaties.

Terminologie divertikelaandoeningen

De term diverticulose geeft de vorming van uitpuilende zakjes of blaasjes (divertikels) op de darmwand aan. Diverticulitis houdt in dat deze divertikels ontstoken zijn. Artsen prefereren het gebruik van de algemenere term “divertikelaandoeningen” aangezien het vaak moeilijk is om ontstoken divertikels te diagnosticeren.

Oorzaken diverticulose en acute diverticulitis

Diverticulose

Divertikels (zakvormige uitstulpingen) bevinden zich meestal in de dikke darm en komen voor bij 50% van de patiënten ouder dan vijftig jaar. Ze zijn het meest te vinden in het sigmoïd (laatste deel van de dikke darm), maar ze zijn wel overal langs de dikke darm aanwezig. Het precieze mechanisme van de divertikelvorming is niet bekend. Divertikelaandoeningen lijken samen te hangen met het vezelarme voedingspatroon dat voornamelijk bestaat uit bewerkte voedingsmiddelen in ontwikkelde landen.

Acute diverticulitis

Diverticulitis ontstaat wanneer feces zich in deze zakjes bevinden. Dit veroorzaakt een stilstand waardoor bacteriën zich vermenigvuldigen en een ontsteking produceren. Dit leidt tot een darmperforatie (gat in darm), abcesvorming, fistels naar aangrenzende organen of zelfs gegeneraliseerde peritonitis (ontsteking van buikvlies door infectie in de buikholte).

Symptomen

Diverticulose

Divertikelaandoeningen zijn in 95% van de gevallen asymptomatisch. Meestal ontdekt een arts dit per toeval bij een bariumklysma-onderzoek. Bij symptomatische patiënten ontstaat terugkerende pijn, een opgezwollen gevoel, krampen of ongemak in de onderbuik en een onregelmatige stoelgang, soms in combinatie met pollakisurie (vaak moeten plassen). In ernstige gevallen ontstaat een vernauwing in de binnenkant van de sigmoïd, hetgeen leidt tot ernstigere pijn en constipatie. Bloed in de ontlasting of op wc-papier is eveneens mogelijk. Tot slot presenteert de patiënt zich af en toe met een een volvulus (darmknoop: verdraaiing in darm met obstipatie, misselijkheid en pijn).

Acute diverticulitis

Acute diverticulitis heeft het meeste invloed op divertikels in het sigmoïdcolon. De patiënt presenteert zich met plotselinge ernstige pijn in de linkerkant van de buik (een acute buik), in de meeste gevallen in combinatie met koorts en rillingen, constipatie, een opgeblazen gevoel, winderigheid, misselijkheid en braken, een groene ontlasting, een verlies van eetlust en niet eten. Deze symptomen en tekenen zijn vergelijkbaar met een ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm (appendicitis), maar dan links onderaan in de buik. Bij heel wat patiënten verergeren de klachten nog na enkele dagen.

Diagnose en onderzoeken bij acute diverticulitis

Lichamelijk onderzoek

Bij een onderzoek van de patiënt bemerkt de arts koorts in combinatie met een versnelde hartslag (tachycardie). Het onderzoek van de buik onthult een gevoelige, stijve linkerkant van de buik. Soms voelt de arts een gevoelige massa aan de linkerkant van de buik.

Diagnostisch onderzoek

Bij afwezigheid van klinische symptomen van acute diverticulitis, gebeurt af en toe een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm), of een bariumklysma in combinatie met flexibele sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste gedeelte van de dikke darm). Technisch gezien is het soms moeilijk om voldoende zicht te krijgen op het sigmoïdgebied bij divertikelaandoeningen. Heeft de patiënt wel symptomen, dan voert de arts een bloedonderzoek en een CT-scan uit. Deze onderzoeken zijn vaak voldoende om de diagnose van acute diverticulitis te bevestigen en andere, kwaadaardige aandoeningen uit te sluiten. Tijdens een acute aanval voert de arts geen sigmoïdoscopie en colonoscopie uit. Ook een echografie is mogelijk, al is dit minder nauwkeurig dan een CT-scan.

Differentiële diagnose

Bij het stellen van de diagnose van acute diverticulitis moet de arts bedachtzaam zijn op andere aandoeningen met een vergelijkbaar klinisch beeld zoals:

Behandeling

Diverticulose

Bij asymptomatische patiënten is geen specifieke behandeling vereist. De behandeling van ongecompliceerde symptomatische patiënten verloopt met een evenwichtige (oplosbare en onoplosbare) vezelrijke voeding (20 g / dag) met gladde spierverslappers (spasmolytica) indien nodig.

Acute diverticulitis

Acute aanvallen van diverticulitis behandelt de arts op een poliklinische basis met behulp van antibiotica. Patiënten die zieker zijn, krijgen darmrust, intraveneuze (via een ader) vochttoediening en intraveneuze antibiotica en andere medicijnen. Nadat de patiënt genezen is van diverticulitis, krijgt hij nog een colonoscopie.

Prognose van aanwezige of ontstoken divertikels in dikke darm

Zodra deze divertikels zich gevormd hebben, blijven ze levenslang aanwezig. Diverticulitis keert soms terug, maar een vezelrijke voeding vermindert de kansen op een recidief. Meestal is een milde aandoening goed te behandelen. Sommige patiënten krijgen meer dan één aanval van diverticulitis, waardoor chirurgie soms nodig is.

Complicaties van divertikelaandoeningen

Mogelijk treedt een perforatie (doorboring) op die meestal, maar niet altijd, optreedt samen met acute diverticulitis. Dit leidt tot de vorming van een abces of gegeneraliseerde peritonitis. Chirurgie is vereist in deze omstandigheden. Ook fistelvorming in de blaas behoort tot de mogelijke complicaties. Hierdoor ontstaan plasproblemen, komt lucht voor in de urine of ontstaat een afscheiding. Bij herhaalde episodes van acute diverticulitis ontstaat mogelijk een obstructie van de ingewanden. Een aantal patiënten ontwikkelt voorts enorme bloedingen. In de meeste gevallen stelt de arts de oorzaak van deze bloedingen vast via een colonoscopie en soms een angiografie (radiografisch beeld van de bloedvaten), en dan weet hij deze wel te stoppen. In zeldzame gevallen is een chirurgische ingreep nodig waarbij de arts een deel van de dikke darm verwijdert. Tot slot ontstaat soms een slijmvliesontsteking in gebieden waar divertikels aanwezig zijn, waardoor bij een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) het uiterlijk van een segmentale colitis ontstaat.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Diverticulose en diverticulitisVeel mensen hebben last van darmaandoeningen. Bij deze aandoening heeft men last van divertikels, meestal in de dikke da…
Sigmoïd (colon sigmoideum): anatomie, functie en locatieSigmoïd (colon sigmoideum): anatomie, functie en locatieHet laatste deel van de dikke darm, dat direct voor het rectum of endeldarm ligt, wordt het sigmoïd of colon sigmoideum…
Divertikels: Wat zijn het en hoe worden ze behandeld?Divertikels: Wat zijn het en hoe worden ze behandeld?Als de darmwand een te hoge druk dient te weerstaan kunnen er 'divertikels' ontstaan. Dit zijn uitstulpingen die over de…
Diverticulose: symptomen en oorzaken uitstulpingen darmwandDiverticulose: symptomen en oorzaken uitstulpingen darmwandAandoeningen van de darmen komen zeer vaak voor. De darmen behoren tot het spijsverteringsstelsel en de darmen vormen he…

Pelvic inflammatory disease (PID): symptomen en behandelingPelvic inflammatory disease (PID): symptomen en behandelingPelvic inflammatory disease (PID) is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. PID is meestal te wijten aan…
Urinebuisontsteking: symptomen, oorzaak en behandelingUrinebuisontsteking: symptomen, oorzaak en behandelingUrinebuisontsteking symptomen bestaan vooral uit een branderig of pijnlijk gevoel bij het plassen. De urinebuis, ook pla…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 5 januari 2017
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Definition & Facts for Diverticulosis & Diverticulitis, https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/diverticulosis-diverticulitis/definition-facts
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/173388-differential
  • Diverticular disease and diverticulitis – Overview, http://www.nhs.uk/conditions/Diverticular-disease-and-diverticulitis/Pages/Introduction.aspx
  • DIVERTICULAR DISEASE, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 298
  • Diverticulitis, https://medlineplus.gov/ency/article/000257.htm
  • Diverticulosis - Topic Overview, http://www.webmd.com/digestive-disorders/tc/diverticulosis-topic-overview#1
  • Diverticulosis, https://medlineplus.gov/ency/article/007668.htm
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-10-2019
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.