Diverticulitis: Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding

Diverticulitis is een aandoening waarbij de zakvormige uitstulpingen in het slijmvlies van de dikke darm (divertikels) ontstoken of gescheurd zijn. Het is bij deze darmaandoening die vaak voorkomt bij ouderen, belangrijk om de juiste voeding te kiezen en bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Het risico op het ontwikkelen van divertikels is meestal hoger bij patiënten boven de veertig jaar. Het divertikel zelf veroorzaakt geen probleem, maar zodra diverticulitis ontstaat, zijn de zakvormige uitstulpingen ontstoken of besmet. De patiënt ervaart hierdoor veel buikpijn, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, koorts, constipatie of diarree. Milde diverticulitis valt eenvoudig te behandelen met goede voeding. Bij chronische, terugkerende of ernstige diverticulitis, is medicatie en/of een operatie nodig. De spijsvertering heeft zoveel mogelijk rust nodig om de genezing te bevorderen.

• Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding
• Te vermijden voedingsmiddelen
• Twijfel over enkele voedingsproducten
• Preventie tegen diverticulitis
• Herstel van ontstoken divertikels bevorderen
• Medisch advies

Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding

Vloeibare voeding

Het beste voedingspatroon voor diverticulitis (ontsteking van de uitstulpende zakjes op darmwand) bestaat voornamelijk uit vocht en zacht voedsel. In het begin houdt een patiënt vast aan water, thee en koffie zonder smaak- of zoetstoffen, bouillons, sappen en ijslolly’s (met bevroren vruchtenmoes of stukjes fijngesneden fruit) om verdere irritatie of complicaties te voorkomen. Uiteindelijk bouwt hij dit langzaam op totdat hij weer in staat is om vast voedsel te eten, waaronder meer vezelrijke voedingsmiddelen.

Weinig vezelrijke voeding

Het opbouwen van vloeibare voeding naar vezelrijke voeding gebeurt met tussenstappen, waarbij het vaak nodig is om eerst voedingsmiddelen met weinig vezels te nuttigen alvorens de stap tot vezelrijke producten te zetten. Enkele voedingsproducten met weinig vezels zijn bijvoorbeeld wit brood, vlees, gevogelte, vis, eieren en zuivelproducten.

Vezelrijke voeding

Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat vezelrijke voedingsmiddelen helpen bij het verlichten van de symptomen. De aanbevolen inname van vezels is 25 gram voor vrouwen onder de leeftijd van 51 jaar, en 38 gram voor mannen. Voor vrouwen en mannen boven de leeftijd van 51 jaar bedraagt de aanbevolen inname van vezels respectievelijk 21 gram en 30 gram per dag. Vezelrijke voedingsmiddelen bevatten groenten, volkorenbrood, volkoren pasta en andere producten met volle granen, rijst, quinoa, bonen, vers fruit, aardappelen, yoghurt en kwark. Eventueel schrijft de arts vezelsupplementen voor indien de patiënt onvoldoende vezels inneemt. Het is echter belangrijk om hierbij voldoende vocht in te nemen om pijn en constipatie te voorkomen.

Te vermijden voedingsmiddelen

Volgende voedingsmiddelen verergeren diverticulitis waardoor het herstelproces langer is. Een patiënt met diverticulitis vermijdt dan ook deze voedingsproducten:

• alcohol
• gashoudende groenten zoals broccoli
• gedroogd fruit
• gefrituurd eten
• geraffineerd voedsel
• maïs en graanproducten
• noten
• suikerhoudende voedingsmiddelen en frisdrank
• volle granen die noten en zaden bevatten
• zaden
• zuur voedsel

Twijfel over enkele voedingsproducten

Noten, maïs, popcorn en zaden zijn voedingsproducten die sommige artsen afraden omdat deze mogelijk zouden blijven vastkleven aan de divertikels en dan leiden tot ontstekingen. Noten en zaden zijn echter onderdelen van veel vezelrijke voedingsmiddelen die andere artsen dan weer aanbevelen. In december 2013 verscheen een wetenschappelijke publicatie waaruit blijkt dat deze voedingsproducten wel verstandig zijn bij patiënten met diverticulitis en het risico op diverticulitis niet verhogen.

Preventie tegen diverticulitis

Een aantal preventieve maatregelen zijn beschikbaar om het risico op diverticulitis te verlagen. Zo is regelmatig lichaamsbeweging in combinatie met een gezonde spijsvertering nodig.

Regelmatige lichaamsbeweging

Het is bijzonder gunstig voor de patiënt om regelmatig te bewegen om diverticulitis te voorkomen, want de patiënt leegt hierdoor regelmatig de darmen. Daarnaast vermindert hierdoor de druk op de darmen. Druk in het spijsverteringskanaal leidt namelijk tot de vorming van divertikels.

Gezonde spijsvertering

Andere manieren om een gezonde spijsvertering te behouden zijn onder meer:

• het drinken van voldoende vocht
• het handhaven van een gezond lichaamsgewicht
• het minimaliseren van de inname van rood vlees
• het stoppen met roken
• het toiletbezoek niet uitstellen als de aandrang aanwezig is
• het vermijden van vet voedsel
• het verminderen van het gebruik van NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire drugs), want hierdoor gaan divertikels sneller bloeden

Herstel van ontstoken divertikels bevorderen

Enkele tips bevorderen het herstel van diverticulitis:

• De darmen rust geven door tijdelijk over te gaan naar vloeibare voeding
• Constipatie verhelpen
• De omgeving ontgiften door bijvoorbeeld te stoppen met het gebruik van giftige pannen om mee te koken
• Probiotica nemen om de darm weer te vullen met goede bacteriën
• Slechte bacteriën in de darm doden met oregano-olie
• Voedingstekorten oplossen door te praten met de arts over voedingssupplementen of vitaminen

Medisch advies

Medisch advies inwinnen is belangrijk. Een patiënt met diverticulitis kan ook steeds terecht bij een diëtist om zijn voedingspatroon te bespreken.