Diverticulitis: Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding

Diverticulitis is een aandoening waarbij de zakvormige uitstulpingen in de slijmvliezen van de dikke darm (divertikels) ontstoken of gescheurd zijn. Deze darmaandoening komt vaak voor bij ouderen. Het is belangrijk om bij diverticulitis de juiste voeding te kiezen en bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Het risico op het ontwikkelen van divertikels is meestal hoger bij personen boven de veertig jaar. Hoewel de divertikels zelf doorgaans geen problemen veroorzaken, kunnen ze ontstoken of geïnfecteerd raken bij diverticulitis. Hierdoor ervaart de patiënt veel buikpijn, misselijkheid, een opgeblazen gevoel, koorts, constipatie of diarree. Milde diverticulitis kan eenvoudig worden behandeld met een aangepast dieet. Bij chronische, terugkerende of ernstige diverticulitis zijn medicatie en/of een operatie nodig. De spijsvertering heeft zoveel mogelijk rust nodig om het herstel te bevorderen.

• Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding
• Te vermijden voedingsmiddelen
• Twijfel over enkele voedingsproducten
• Preventie tegen diverticulitis
• Herstel van ontstoken divertikels bevorderen
• Medisch advies
• Praktische tips voor het omgaan met diverticulitis
• Volg een vezelrijk voedingspatroon
• Neem voorgeschreven medicatie serieus
• Vermijd zware lichamelijke inspanning tijdens acute aanvallen
• Plan controleafspraken en vervolgonderzoeken
• Monitor je stoelgang en zoek tijdig medische hulp
• Misvattingen rond diverticulitis
• Diverticulitis komt alleen voor bij ouderen
• Diverticulitis wordt altijd veroorzaakt door een slecht dieet
• Diverticulitis kan altijd worden behandeld met antibiotica
• Diverticulitis is hetzelfde als diverticulose
• Je moet altijd een operatie ondergaan bij diverticulitis
• Vezels verhogen altijd het risico op diverticulitis
• Diverticulitis kan geen langdurige gevolgen hebben

Langzaam opbouwen naar vezelrijke voeding

Vloeibare voeding
Het beste voedingspatroon voor diverticulitis (ontsteking van de uitstulpende zakjes op darmwand) bestaat voornamelijk uit vocht en zacht voedsel. In het begin houdt een patiënt vast aan water, thee en koffie zonder smaak- of zoetstoffen, bouillons, sappen en ijslolly’s (met bevroren vruchtenmoes of stukjes fijngesneden fruit) om verdere irritatie of complicaties te voorkomen. Uiteindelijk bouwt hij dit langzaam op totdat hij weer in staat is om vast voedsel te eten, waaronder meer vezelrijke voedingsmiddelen.

Weinig vezelrijke voeding
Het opbouwen van vloeibare voeding naar vezelrijke voeding gebeurt met tussenstappen, waarbij het vaak nodig is om eerst voedingsmiddelen met weinig vezels te nuttigen alvorens de stap tot vezelrijke producten te zetten. Enkele voedingsproducten met weinig vezels zijn bijvoorbeeld wit brood, vlees, gevogelte, vis, eieren en zuivelproducten.

Vezelrijke voeding
Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat vezelrijke voedingsmiddelen helpen bij het verlichten van de symptomen. De aanbevolen inname van vezels is 25 gram voor vrouwen onder de leeftijd van 51 jaar, en 38 gram voor mannen. Voor vrouwen en mannen boven de leeftijd van 51 jaar bedraagt de aanbevolen inname van vezels respectievelijk 21 gram en 30 gram per dag. Vezelrijke voedingsmiddelen bevatten groenten, volkorenbrood, volkoren pasta en andere producten met volle granen, rijst, quinoa, bonen, vers fruit, aardappelen, yoghurt en kwark. Eventueel schrijft de arts vezelsupplementen voor indien de patiënt onvoldoende vezels inneemt. Het is echter belangrijk om hierbij voldoende vocht in te nemen om pijn en constipatie te voorkomen.

Te vermijden voedingsmiddelen

Volgende voedingsmiddelen verergeren diverticulitis waardoor het herstelproces langer is. Een patiënt met diverticulitis vermijdt dan ook deze voedingsproducten:

• alcohol
• gashoudende groenten zoals broccoli
• gedroogd fruit
• gefrituurd eten
• geraffineerd voedsel
• maïs en graanproducten
• noten
• suikerhoudende voedingsmiddelen en frisdrank
• volle granen die noten en zaden bevatten
• zaden
• zuur voedsel

Twijfel over enkele voedingsproducten

Noten, maïs, popcorn en zaden zijn voedingsproducten die sommige artsen afraden omdat deze mogelijk zouden blijven vastkleven aan de divertikels en dan leiden tot ontstekingen. Noten en zaden zijn echter onderdelen van veel vezelrijke voedingsmiddelen die andere artsen dan weer aanbevelen. In december 2013 verscheen een wetenschappelijke publicatie waaruit blijkt dat deze voedingsproducten wel verstandig zijn bij patiënten met diverticulitis en het risico op diverticulitis niet verhogen.

Preventie tegen diverticulitis

Een aantal preventieve maatregelen zijn beschikbaar om het risico op diverticulitis te verlagen. Zo is regelmatig lichaamsbeweging in combinatie met een gezonde spijsvertering nodig.

Regelmatige lichaamsbeweging
Het is bijzonder gunstig voor de patiënt om regelmatig te bewegen om diverticulitis te voorkomen, want de patiënt leegt hierdoor regelmatig de darmen. Daarnaast vermindert hierdoor de druk op de darmen. Druk in het spijsverteringskanaal leidt namelijk tot de vorming van divertikels.

Gezonde spijsvertering
Andere manieren om een gezonde spijsvertering te behouden zijn onder meer:

• het drinken van voldoende vocht
• het handhaven van een gezond lichaamsgewicht
• het minimaliseren van de inname van rood vlees
• het stoppen met roken
• het toiletbezoek niet uitstellen als de aandrang aanwezig is
• het vermijden van vet voedsel
• het verminderen van het gebruik van NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire drugs), want hierdoor gaan divertikels sneller bloeden

Herstel van ontstoken divertikels bevorderen

Enkele tips bevorderen het herstel van diverticulitis:

• De darmen rust geven door tijdelijk over te gaan naar vloeibare voeding
• Constipatie verhelpen
• De omgeving ontgiften door bijvoorbeeld te stoppen met het gebruik van giftige pannen om mee te koken
• Probiotica nemen om de darm weer te vullen met goede bacteriën
• Slechte bacteriën in de darm doden met oregano-olie
• Voedingstekorten oplossen door te praten met de arts over voedingssupplementen of vitaminen

Medisch advies

Medisch advies inwinnen is belangrijk. Een patiënt met diverticulitis kan ook steeds terecht bij een diëtist om zijn voedingspatroon te bespreken.

Praktische tips voor het omgaan met diverticulitis

Diverticulitis is een aandoening waarbij de zakjes (divertikels) in de wand van de dikke darm ontstoken raken. Het kan leiden tot hevige buikpijn, koorts, veranderingen in de stoelgang en soms bloed in de ontlasting. Het is belangrijk om de symptomen te beheersen en complicaties te voorkomen door het juiste dieet te volgen, je lichaam goed te verzorgen en nauw samen te werken met je arts.

Volg een vezelrijk voedingspatroon

Een evenwichtig voedingspatroon is essentieel voor het verminderen van diverticulitis-symptomen. Tijdens een acute aanval is het vaak nodig om tijdelijk vezelarme voedingsmiddelen te eten om de darmen rust te geven. Dit betekent dat je producten zoals witbrood, rijst, pasta, en bouillon kunt consumeren, terwijl je vezelrijke voedingsmiddelen zoals rauwe groenten, fruit met schil en volkorenproducten tijdelijk vermijdt. Zodra de ontsteking is verminderd, kun je geleidelijk je vezelinname weer verhogen met volkorenproducten, fruit, groenten, en peulvruchten. Dit helpt de darmgezondheid te ondersteunen en toekomstige aanvallen te voorkomen.

Tijdens herstel kan het nuttig zijn om veel water te drinken om de stoelgang soepel te houden en constipatie te voorkomen, wat een risicofactor voor diverticulitis kan zijn. Het is belangrijk om je arts te raadplegen over het beste dieet voor jouw specifieke situatie.

Neem voorgeschreven medicatie serieus

Bij diverticulitis kan je arts antibiotica voorschrijven om de infectie te behandelen en ontstekingen te verminderen. Het is cruciaal om de medicatie precies volgens de aanwijzingen van je arts in te nemen, zelfs als je je beter begint te voelen. Het niet afmaken van de volledige kuur kan leiden tot een terugkeer van de infectie. Als je last hebt van bijwerkingen of als de symptomen aanhouden, neem dan contact op met je arts voor verdere evaluatie.

Als je diverticulitis chronisch is of frequent terugkeert, kan je arts mogelijk aanvullende medicijnen of behandelingen voorstellen om je darmen te beschermen en toekomstige ontstekingen te voorkomen.

Vermijd zware lichamelijke inspanning tijdens acute aanvallen

Wanneer je een acute aanval van diverticulitis hebt, is het belangrijk om je lichaam de nodige rust te geven. Vermijd zware lichamelijke activiteit en probeer voldoende te slapen om je immuunsysteem te ondersteunen. Het is ook raadzaam om stress te vermijden, omdat stress de symptomen kan verergeren. Probeer ontspanningstechnieken, zoals ademhalingsoefeningen of meditatie, om stress te verminderen.

Tijdens herstel is het belangrijk om je fysieke activiteit langzaam weer op te bouwen, te beginnen met lichte oefeningen, zoals wandelen. Dit kan de doorbloeding bevorderen en je darmen helpen om weer normaal te functioneren.

Plan controleafspraken en vervolgonderzoeken

Omdat diverticulitis kan leiden tot complicaties zoals een abces of een scheur in de darmwand, is het belangrijk om regelmatig controleafspraken bij je arts te hebben, vooral als je meerdere aanvallen hebt gehad. Je arts kan beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan uitvoeren om te controleren op complicaties. Dit helpt om snel in te grijpen bij problemen voordat ze ernstig worden.

Daarnaast kan je arts mogelijk aanbevelen om je dieet of medicatie aan te passen op basis van je herstel, zodat je toekomstige diverticulitis-aanvallen kunt voorkomen.

Monitor je stoelgang en zoek tijdig medische hulp

Bij diverticulitis kunnen veranderingen in de stoelgang, zoals diarree of obstipatie, veelvoorkomende symptomen zijn. Het is belangrijk om je stoelgang te monitoren en eventuele afwijkingen te bespreken met je arts. Als je bloed in de ontlasting opmerkt of ernstige pijn ervaart, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Dit kan wijzen op complicaties die snel behandeld moeten worden.

Door deze praktische tips te volgen, kun je de symptomen van diverticulitis beter beheersen en je algehele gezondheid ondersteunen. Zorg ervoor dat je goed samenwerkt met je arts voor een effectief behandelplan en controleer regelmatig je vooruitgang.

Misvattingen rond diverticulitis

Diverticulitis komt alleen voor bij ouderen

Hoewel diverticulitis vaker voorkomt bij ouderen, kan het ook bij jongere mensen optreden. De aandoening ontstaat wanneer kleine zakjes (divertikels) in de wand van de darmen ontsteken. Risicofactoren zoals een slecht dieet, gebrek aan vezels of erfelijke aanleg kunnen bijdragen aan het ontstaan van diverticulitis, ongeacht de leeftijd. Het is belangrijk om ook bij jongere mensen alert te zijn op symptomen en risicofactoren.

Diverticulitis wordt altijd veroorzaakt door een slecht dieet

Hoewel een evenwichtig voedingspatroon een belangrijke rol speelt in het voorkomen van diverticulitis, is het niet de enige oorzaak. Genetische factoren, evenals andere risicofactoren zoals suikerziekte en gebrek aan lichaamsbeweging, kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van deze aandoening. Een gezond dieet kan het risico echter wel aanzienlijk verlagen.

Diverticulitis kan altijd worden behandeld met antibiotica

Antibiotica worden vaak voorgeschreven bij diverticulitis om de ontsteking en infectie te behandelen, maar niet alle gevallen kunnen hiermee effectief worden behandeld. Soms is er aanvullende behandeling nodig, zoals chirurgie, vooral wanneer complicaties zoals abcessen of perforaties optreden. Een zorgvuldige beoordeling door een arts, zoals een gastro-enterologie specialist, is essentieel voor het bepalen van de juiste behandeling.

Diverticulitis is hetzelfde als diverticulose

Hoewel diverticulitis en diverticulose vaak door elkaar worden gehaald, zijn het verschillende aandoeningen. Diverticulose is de aanwezigheid van divertikels in de darmwand zonder ontsteking, terwijl diverticulitis de ontsteking van deze zakjes is. Mensen met diverticulose lopen een groter risico op het ontwikkelen van diverticulitis, maar de twee aandoeningen moeten als apart worden behandeld.

Je moet altijd een operatie ondergaan bij diverticulitis

Niet alle gevallen van diverticulitis vereisen een operatie. Veel mensen met milde diverticulitis kunnen behandeld worden met antibiotica en veranderingen in hun dieet en levensstijl. Chirurgie wordt doorgaans alleen aanbevolen bij ernstige gevallen, zoals bij perforaties, abcessen of wanneer de aandoening frequent terugkeert. Een beeldvormend onderzoek kan helpen bij het beoordelen van de ernst van de situatie en het bepalen van de behandeling.

Vezels verhogen altijd het risico op diverticulitis

Het is een misvatting dat een vezelrijk dieet diverticulitis zou verergeren. In feite kan het eten van voldoende vezels het risico op het ontwikkelen van diverticulitis juist verminderen. Vezels helpen de stoelgang soepel te houden en verlagen de druk op de darmen, wat het ontstaan van divertikels kan voorkomen. Een gezond dieet, rijk aan groenten, fruit en volle granen, ondersteunt de darmgezondheid en helpt complicaties te voorkomen.

Diverticulitis kan geen langdurige gevolgen hebben

Diverticulitis kan langdurige gevolgen hebben als het niet goed behandeld wordt. Onbehandelde gevallen kunnen leiden tot complicaties zoals perforaties, abcessen of chronische ontsteking van de darmwand. Het is belangrijk om de aandoening serieus te nemen en de juiste behandeling te zoeken om de gezondheid van de darmen op lange termijn te waarborgen.