Tomaten: Voordelen voor gezondheid van de groente tomaat

Tomaten (Solanum lycopersicum) zijn veelzijdige vruchten uit de nachtschadefamilie, die wereldwijd populair zijn vanwege hun smaak en voedingswaarde. Ze komen in een breed scala van kleuren voor, waaronder rood, roze, wit, zwart, paars, bruin, groen en geel. Tomaten kunnen rauw worden gegeten of gekookt, gestoofd en verwerkt in diverse gerechten zoals wraps, sandwiches, soepen, sappen, puree en sauzen. Ze zijn een intens voedzaam plantaardig voedingsmiddel dat bijdraagt aan verschillende gezondheidsvoordelen, waaronder een gezonde huid, gezonde ogen en een goed functionerend hart.

• Voedingsstoffen in tomaten
• Bloeddruk
• Constipatie
• Hartgezondheid
• Huidgezondheid
• Kankerpreventie
• Ogen
• Diabetes
• Zwangerschap
• Risico’s van het eten van tomaten
• Bètablokkers (medicijnen)
• Diarree
• Gastro-oesofageale reflux
• Huidverkleuring
• Nierstenen
• Pesticiden

Voedingsstoffen in tomaten

Tomaten zijn rijk aan een verscheidenheid aan voedingsstoffen, zoals:

• Calcium
• Eiwit
• Folaat
• Fosfor
• Ijzer
• Kalium: Door de hoge kaliumspiegels in tomaten wordt het risico op hart- en vaatziekten, spierverlies, osteoporose en nierstenen verminderd.
• Koolhydraten
• Koper
• Magnesium
• Mangaan
• Natrium
• Niacine
• Omega-3-vetzuren
• Omega-6-vetzuren
• Pantotheenzuur
• Riboflavine
• Selenium
• Suiker
• Thiamine
• Vetten
• Vezels
• Vitamine A
• Vitamine B6
• Vitamine C
• Water
• Zink

Voedingsswaardetabel.nl biedt een gedetailleerde lijst van de voedingsstoffen in tomaten.

Koken van tomaten kan de beschikbaarheid van belangrijke voedingsstoffen zoals carotenoïden luteïne, lycopeen en zeaxanthine verhogen. Rauwe en zongedroogde kerstomaten bevatten doorgaans minder luteïne en zeaxanthine dan gestoofde tomaten.

Bloeddruk

Een dieet met weinig zout helpt om een gezonde bloeddruk te behouden. Kalium speelt echter ook een cruciale rol door het verwijden van de slagaders. Tomaten zijn rijk aan kalium, wat in combinatie met een lage zoutinname bijdraagt aan een gezonde bloeddruk en vermindert het risico op hart- en vaatziekten.

Constipatie

Tomaten, rijk aan water en vezels, helpen het lichaam gehydrateerd te blijven en bevorderen een regelmatige stoelgang. Door hun vezelrijke inhoud fungeren tomaten als een natuurlijk laxeermiddel, wat helpt om constipatie te voorkomen.

Hartgezondheid

Tomaten bevatten vezels, kalium, vitamine C en choline, die allemaal bijdragen aan een gezonde hartgezondheid. Daarnaast bevat tomaat folaat, dat helpt bij het reguleren van homocysteïnespiegels. Hoge niveaus van homocysteïne kunnen het risico op hartaanvallen en beroertes verhogen. Het consumeren van tomaten helpt om deze niveaus in balans te houden.

Huidgezondheid

Vitamine C is essentieel voor de productie van collageen, dat belangrijk is voor de gezondheid van de huid, haar, nagels en bindweefsel. Een tekort aan vitamine C kan leiden tot scheurbuik (bloedingen en vermoeidheid) en diverse huidproblemen zoals een slappe huid, ouderdomsvlekken, rimpels en andere huidproblemen.

Kankerpreventie

Tomaten zijn rijk aan vitamine C en andere antioxidanten die vrije radicalen bestrijden. Vrije radicalen worden gezien als een factor in de ontwikkeling van kanker. Lycopeen, de stof die de rode kleur aan tomaten geeft, en bètacaroteen zijn geassocieerd met een verminderd risico op prostaatkanker en dikkedarmkanker. Het consumeren van vezelrijke groenten en fruit, zoals tomaten, is ook gekoppeld aan een verlaagd risico op dikkedarmkanker.

Ogen

Tomaten bevatten bètacaroteen, luteïne en lycopeen, krachtige antioxidanten die bescherming bieden tegen schade door zonlicht. Deze voedingsstoffen helpen ook bij het voorkomen van leeftijdsgebonden oogziekten, zoals leeftijdsgebonden cataract en leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Consumptie van luteïne en zeaxanthine kan het risico op neovasculaire leeftijdsgebonden maculadegeneratie met 35% verminderen.

Diabetes

Mensen met diabetes mellitus type 1 (suikerziekte) kunnen profiteren van een vezelrijk dieet, wat helpt bij het verlagen van de bloedglucosewaarden. Voor mensen met diabetes type 2 kunnen vezelrijke voedingsmiddelen de insulineniveaus, bloedsuikerspiegel en lipiden verbeteren.

Zwangerschap

Vrouwen die onvoldoende foliumzuur (synthetische vorm: supplementen) of folaat (natuurlijke vorm) innemen, lopen een verhoogd risico op neurale buisdefecten, zoals spina bifida (open rug). Tomaten zijn een uitstekende bron van folaat, wat belangrijk is voor vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn.

Risico’s van het eten van tomaten

Bètablokkers (medicijnen)

Mensen die bètablokkers gebruiken voor hartproblemen kunnen een verhoogde kaliumspiegel ervaren. Overmatige consumptie van kaliumrijke voedingsmiddelen, zoals tomaten, kan leiden tot nierproblemen of andere ernstige gezondheidsproblemen.

Diarree

Sommige mensen kunnen intolerantie voor tomaten ervaren, wat kan leiden tot diarree na consumptie.

Gastro-oesofageale reflux

Bij mensen met gastro-oesofageale reflux kunnen tomaten de symptomen verergeren. Dit komt door het appelzuur en citroenzuur die in tomaten aanwezig zijn.

Huidverkleuring

Een overmatige consumptie van tomaten, die lycopeen bevatten, kan leiden tot een aandoening genaamd lycopeenodermie, wat resulteert in een verkleuring van de huid.

Nierstenen

Een te hoge inname van tomaten kan bijdragen aan de vorming van nierstenen door hun calcium- en oxalaatgehalte. Deze stoffen kunnen in overmatige hoeveelheden moeilijk door het lichaam worden afgevoerd en neerslaan als nierstenen.

Pesticiden

Het is aan te raden om biologische tomaten te kiezen waar mogelijk, omdat conventionele tomaten mogelijk residuen van pesticiden bevatten. Biologisch geteelde tomaten bevatten minder pesticiden, hoewel het [anno augustus 2024] onzeker is of dit direct leidt tot een betere gezondheidsuitkomst. Het is altijd verstandig om tomaten goed te wassen voordat je ze eet.

Lees verder

• Antioxidanten in voeding: Belang & bronnen van antioxidanten
• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname