Cystitis: Blaasontsteking met problemen met urine en plassen

Cystitis is de medische term voor een blaasontsteking of infectie van de lagere urinewegen. Deze aandoening wordt meestal veroorzaakt door colibacteriën. Een blaasontsteking kan leiden tot urineafwijkingen en plasproblemen, wat de aandoening pijnlijk en hinderlijk maakt voor de patiënt. De behandeling bestaat doorgaans uit antibiotica, die bij de meeste patiënten effectief blijken te zijn. Het is belangrijk om cystitis tijdig te behandelen om ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen, aangezien de infectie zich anders kan verspreiden naar de nieren.

• Synoniemen van cystitis
• Oorzaken: Bacteriën veroorzaken vaak ontsteking van de urineblaas
• Risicofactoren
• Symptomen: Problemen met urine en plassen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van blaasontsteking
• Complicaties: Infectie van de nieren
• Preventie en tips voor cystitis

Synoniemen van cystitis

Cystitis kent verschillende synoniemen, waaronder:

• blaascatarre blaasontsteking ontsteking van het blaasslijmvlies

Oorzaken: Bacteriën veroorzaken vaak ontsteking van de urineblaas

Bacteriën

Cystitis wordt meestal veroorzaakt door bacteriën, met name door [ARTIKEL=188919]Escherichia coli, een type bacterie die normaal in de darmen voorkomt. Deze bacteriën komen binnen via de urethra (urinebuis), bereiken de blaas en veroorzaken daar een infectie. De infectie begint vaak in de blaas en kan zich soms naar de nieren verspreiden. Hoewel het lichaam meestal in staat is om deze bacteriën uit te scheiden door te plassen, kunnen ze zich soms hechten aan de blaaswand of de urethra, waardoor ze blijven groeien en een infectie veroorzaken.

Andere oorzaken

Cystitis kan ook ontstaan door andere factoren zoals het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, radiotherapie of blootstelling aan irriterende stoffen zoals zaaddodende gels of langdurig gebruik van een katheter. Daarnaast kan cystitis een complicatie zijn van andere ziekten. Radiotherapie van het bekken en bepaalde vormen van chemotherapie kunnen ook leiden tot blaasontsteking.

Risicofactoren

Vrouwen hebben een hoger risico op cystitis dan mannen vanwege de kortere urethra en de nabijheid van de anus. Risicofactoren zijn onder andere:

• bepaalde voedingsmiddelen zoals tomaten, kunstmatige zoetstoffen, cafeïne, chocolade en alcohol, die de symptomen kunnen verergeren diabetes mellitus behandelingen aan de urinewegen het gebruik van een blaaskatheter cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas) oudere leeftijd, vooral bij mensen die in verpleeghuizen wonen prostaatvergroting, vernauwde plasbuis of obstructie van de urineafvoer ruggenmergletsel verlies van darmcontrole (fecale incontinentie) obstructie van de blaas of urethra door bijvoorbeeld blaasstenen, een vergrote prostaat, enz. zwangerschap gebruik van agressieve zeep draag van strak ondergoed van synthetische stoffen langdurige immobiliteit, bijvoorbeeld bij herstel van een heupfractuur problemen met het volledig legen van de blaas (urineretentie) nierstenen seksuele activiteit veranderingen in het immuunsysteem door diabetes, een hiv-infectie of chemotherapie bij kanker vrouwen in de menopauze

Symptomen: Problemen met urine en plassen

Cystitis

Bij cystitis kunnen de symptomen variëren. Typische symptomen zijn urineproblemen zoals troebele urine (troebele urine), urine die oranje van kleur is (oranje urine) of zelfs bloed bevat (hematurie). Pyurie (pus in de urine) en een sterke of stinkende geur (stinkende urine) komen ook voor. Andere symptomen zijn pijn of branderigheid tijdens het plassen (dysurie), frequent urineren (pollakisurie), en een sterke drang om te plassen, zelfs onmiddellijk na het legen van de blaas. Er kunnen ook pijn aan de penis (penispijn), jeuk aan de vagina (vaginale jeuk), branderigheid in de vagina (brandend gevoel aan de vagina), pijn in de ribben (ribbenpijn) en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap optreden. Bovendien kunnen krampen of druk in de onderbuik of rug, milde koorts en vermoeidheid voorkomen. Bij oudere patiënten kunnen mentale veranderingen of tekenen van verwardheid de enige symptomen zijn. Jonge kinderen kunnen af en toe een plasaccidentje hebben.

Interstitiële cystitis

Interstitiële cystitis (ook bekend als cystitis interstitialis of blaaspijnsyndroom) is een zeldzame en zeer pijnlijke vorm van blaasontsteking waarbij geen urineweginfectie aanwezig is (de urine is meestal steriel). Bij deze aandoening kunnen urinebestanddelen in de blaaswand doordringen. Vooral vrouwen van middelbare leeftijd zijn getroffen door interstitiële cystitis, terwijl mannen zelden worden aangetast.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De diagnose cystitis wordt meestal gesteld op basis van een urineonderzoek, waarbij de aanwezigheid van witte en rode bloedcellen, bacteriën en chemicaliën zoals nitrieten wordt vastgesteld. Een urinecultuur kan worden uitgevoerd om het type bacteriën te identificeren, wat helpt bij het kiezen van de juiste antibiotica. In sommige gevallen kan een cystoscopie worden uitgevoerd om de urinewegen te onderzoeken en mogelijke tekenen van infectie te beoordelen. Tijdens deze procedure kan de arts ook een klein stukje weefsel (biopt) nemen voor laboratoriumanalyse. Cystoscopie wordt echter niet routinematig uitgevoerd bij de eerste symptomen van cystitis. In zeldzame gevallen kunnen beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto of een echografie worden ingezet als er geen duidelijke infectie te vinden is, om andere oorzaken zoals tumoren of structurele afwijkingen uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Symptomen van cystitis kunnen ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen, waaronder:

• acute pyelonefritis (ontsteking van de nieren en het nierbekken) blaaskanker Chlamydia urogenitale infecties herpes simplex salpingitis (ontsteking van de eileiders) uretritis (ontsteking van de urinebuis) vaginitis (ontsteking van de slijmvliezen van de vagina)

Behandeling

Eenvoudige blaasontsteking

De behandeling van cystitis bestaat meestal uit orale antibiotica. Voor een eenvoudige blaasontsteking worden vrouwen doorgaans gedurende drie dagen antibiotica voorgeschreven, terwijl mannen meestal zeven dagen behandeld worden. Bij complicaties zoals zwangerschap, diabetes (suikerziekte) of een milde nierinfectie is een antibioticakuur van zeven tot veertien dagen nodig. Het is belangrijk om de volledige kuur af te maken, omdat voortijdig stoppen kan leiden tot een moeilijker te behandelen infectie. Pijnstillers zoals phenazopyridine hydrochloride (Pyridium) kunnen naast de antibiotica worden aanbevolen. Ook is het advies om veel water te drinken. Bij niet-bacteriële vormen van cystitis wordt de behandeling afgestemd op de onderliggende oorzaak.

Terugkerende blaasontsteking

Bij vrouwen met terugkerende blaasontstekingen kan de arts adviseren om na geslachtsgemeenschap een enkele dosis antibiotica in te nemen om infecties te voorkomen. In sommige gevallen kan een dagelijkse dosis antibiotica worden aanbevolen. Vrij verkrijgbare middelen die de urine verzuren, zoals ascorbinezuur of bessensap, kunnen nuttig zijn omdat ze de concentratie van bacteriën in de urine verlagen. De arts controleert de voortgang door middel van urineculturen om te verzekeren dat de bacteriële infectie is verdwenen.

Prognose van blaasontsteking

De meeste patiënten herstellen van cystitis binnen drie dagen na de behandeling, en er treden geen complicaties op. De prognose is over het algemeen goed, vooral als de behandeling tijdig wordt gestart.

Complicaties: Infectie van de nieren

Indien cystitis onbehandeld blijft, kan de infectie zich naar de nieren verspreiden, wat kan leiden tot pyelonefritis. Deze aandoening kan ernstige en soms blijvende gezondheidsproblemen veroorzaken. Jonge kinderen en ouderen lopen een hoger risico op nierschade door blaasontsteking, omdat hun symptomen vaak worden gemist of verkeerd worden geïnterpreteerd. Andere mogelijke complicaties zijn zweren in de blaaswand, een urethrastrictuur (plasbuisvernauwing), een verminderde blaascapaciteit, blaaspoliepen en anemie (tekort aan rode bloedcellen).

Complicaties en een slechtere prognose komen vaker voor bij patiënten met:

• bijkomende chemotherapie chronische nefropathie diabetes (suikerziekte) een algehele zwakte een blaaskatheter een onderliggende vorm van kanker oudere leeftijd recente hospitalisatie nierstenen of een verstopping sikkelcelanemie urineretentie (onvoldoende of niet kunnen legen van de blaas)

Preventie en tips voor cystitis

Om het risico op cystitis te verminderen, zijn de volgende preventieve maatregelen aan te raden:

• Douchen in plaats van baden en gebruik maken van een milde zeep. De blaas volledig legen bij aandrang en het uitstellen van het plassen vermijden. Draag loszittend katoenen ondergoed in plaats van strak, synthetisch ondergoed. Zorg voor voldoende vochtinname door veel te drinken.