Blaasstenen: Harde ophopingen van mineralen in de blaas

Blaasstenen zijn harde ophopingen van mineralen die zich in de blaas vormen. Deze mineralenaccumulaties ontstaan wanneer de blaas zich niet volledig ledigt na het plassen. Overgebleven urine in de blaas concentreert zich, waardoor mineralen in de urine kristalliseren en zich samenvoegen tot stenen. Hoewel blaasstenen vaak geen symptomen veroorzaken, kunnen ze af en toe problemen veroorzaken zoals pijn en urineproblemen. Kleine blaasstenen verlaten vaak zelf het lichaam via de urine. Voeding en bepaalde plastips kunnen helpen bij de preventie en behandeling, maar soms is een medische procedure noodzakelijk. Onbehandeld kunnen blaasstenen infecties en andere complicaties veroorzaken.

• Synoniemen van blaasstenen
• Oorzaken en risicofactoren
• Chirurgie
• Cystocele
• Divertikels
• Geslacht
• Medische apparatuur
• Nierstenen
• Ontsteking
• Verlamming
• Verstopping van de blaas
• Voeding
• Symptomen: Problemen met urine en plassen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via Voeding, Plastips en Chirurgie
• Prognose van blaasstenen
• Complicaties van harde ophopingen van mineralen in de blaas
• Preventie van blaasstenen

Synoniemen van blaasstenen

Blaasstenen staan ook bekend onder de volgende synoniemen:

• calculi vesicae
• cystolithiasis

Oorzaken en risicofactoren

Blaasstenen ontstaan meestal door een onderliggend probleem, zoals een urineweginfectie. Ze vormen zich vaak wanneer de blaas niet volledig leegt, waardoor de achterblijvende urine kristalliseert en stenen vormt (kristallurie). Verschillende aandoeningen, medische behandelingen en andere factoren kunnen bijdragen aan de vorming van blaasstenen.

Chirurgie

Een chirurgische behandeling van stressincontinentie (urine-incontinentie bij beweging) bij vrouwen kan soms leiden tot de vorming van blaasstenen. Ongeveer 5% van de patiënten die blaasvergrotingschirurgie ondergaan, ontwikkelt blaasstenen.

Cystocele

Cystocele, ook wel "cystokèle" of "blaasbreuk" genoemd, verwijst naar een uitpuiling of uitzakking van de urineblaas door een verzwakte blaaswand bij vrouwen. Dit kan leiden tot een blokkade van de urinestroom. Een cystocele ontwikkelt zich vaak door overmatige belasting, zoals tijdens de bevalling of door zwaar tillen, of bij langdurig zitten tijdens constipatie.

Divertikels

Blaasdivertikels zijn zakvormige uitstulpingen die zich in de blaas vormen. Wanneer deze zakjes groot worden, kunnen ze urine vasthouden en voorkomen dat de blaas zich volledig ledigt. Blaasdivertikels kunnen aangeboren zijn of zich ontwikkelen als complicatie van een infectie of prostaatvergroting.

Geslacht

Blaasstenen komen voornamelijk voor bij mannen, vooral bij oudere mannen met prostaatproblemen. Ook jonge mannen in geïndustrialiseerde landen hebben een verhoogd risico op blaasstenen, vaak als gevolg van een dieet rijk aan suiker en vet, wat de kans op blaasgruis verhoogt.

Medische apparatuur

Blaaskatheters kunnen soms blaasstenen veroorzaken. Hoewel deze katheters effectief zijn, blijft er soms urine achter in de blaas, wat kan leiden tot de vorming van mineraalkristallen en uiteindelijk stenen.

Nierstenen

Nierstenen kunnen soms naar beneden verplaatsen en in de blaas terechtkomen, wat de vorming van blaasstenen kan bevorderen.

Ontsteking

Blaasstenen kunnen ook ontstaan bij een blaasontsteking (cystitis), veroorzaakt door een urineweginfectie of radiotherapie in het bekkengebied.

Verlamming

Patiënten met ernstig ruggenmergletsel en verlies van spiercontrole in het bekkengebied (verlamming) kunnen moeite hebben om de blaas volledig te ledigen.

Verstopping van de blaas

Een obstructie van de blaas, zoals veroorzaakt door prostaatvergroting (benigne prostaathypertrofie) die de urinebuis tegenhoudt, kan ook bijdragen aan de vorming van blaasstenen. Dit geldt ook voor een neurogene blaas, waarbij zenuwbeschadiging door aandoeningen zoals beroerte, multiple sclerose of spina bifida leidt tot een oncontroleerbare blaasfunctie. Ongeveer 10% van de patiënten met een neurogene blaas ontwikkelt blaasstenen.

Voeding

Een dieet dat rijk is aan vet, suiker of zout en arm aan vitamine A en vitamine B, kan het risico op blaasgruis verhogen, vooral bij onvoldoende vochtinname. Onvoldoende hydratatie en ondervoeding verhogen ook het risico, vooral in ontwikkelingslanden, door verandering in de chemische samenstelling van de urine en een verhoogd risico op nierstenen.

Symptomen: Problemen met urine en plassen

Blaasstenen kunnen vast komen te zitten aan de blaaswand of urineleider en zowel enkele als meerdere stenen veroorzaken. De stenen kunnen variëren in vorm en grootte. Mogelijke symptomen van blaasstenen zijn:

• Pijn of ongemak in de penis (penispijn)
• Bloed in de urine (hematurie)
• Een branderig gevoel bij het plassen
• Een overactieve blaas met frequent urineren (pollakisurie) overdag en ’s nachts (nycturie)
• Moeilijk urineren of onderbreking van de urinestroom
• Pijn bij het plassen (dysurie)
• Pijn in de onderbuik (vaak ernstig)
• Troebele urine of abnormaal donkergekleurde urine

Diagnose en onderzoeken

De arts kan verschillende onderzoeken uitvoeren om blaasstenen te diagnosticeren, waaronder:

• Bloedonderzoek: Om infecties of andere afwijkingen op te sporen.
• CT-scan: Voor gedetailleerde beelden van de blaas en stenen.
• Cystoscopie: Een inwendig kijkonderzoek van de blaas waarmee blaasstenen direct zichtbaar zijn.
• Digitaal rectaal onderzoek: Om prostaatvergroting te detecteren.
• Echografie: Voor het visualiseren van stenen en blaasstructuren.
• Lichamelijk onderzoek: De arts onderzoekt de onderbuik op tekenen van een vergrote blaas of andere afwijkingen.
• Röntgenfoto: Niet alle blaasstenen zijn zichtbaar op röntgenfoto’s, maar het kan nuttig zijn bij sommige types stenen.
• Urineonderzoek: Om de chemische samenstelling van de urine te analyseren.
• Speciale beeldvorming van de urinewegen, zoals intraveneuze pyelografie, om afwijkingen in de urinewegen te identificeren.

Behandeling via Voeding, Plastips en Chirurgie

Zelfzorg
Voeding
Voeding speelt een belangrijke rol bij de vorming van blaasstenen. Een ongezond dieet kan de chemische structuur van urine veranderen, wat de kans op blaasstenen verhoogt. Het handhaven van een gezonde en evenwichtige voeding is cruciaal om het risico te verminderen. Dit omvat een vezelrijk dieet met weinig vet, maar met een verscheidenheid aan voedzame voedingsmiddelen. Aanbevolen voedingsmiddelen zijn onder meer volle granen, fruit en groenten, magere zuivelproducten en magere eiwitten zoals gevogelte en vis. Peterselie werkt als een natuurlijk diureticum en verhoogt de urineproductie, wat helpt om blaasstenen uit het lichaam te verwijderen. Yoghurt bevat gezonde bacteriën die bijdragen aan een gezonde darmflora. Voldoende vochtinname is ook essentieel om de blaas te spoelen; aanbevolen dranken zijn water, kokoswater, rozenwater, ananassap, ongezoete vruchtensappen, veenbessensap, sinaasappelsap en uiensap. Uitdroging en onvoldoende waterinname zijn risicofactoren voor blaasstenen. Het wordt aangeraden om minstens acht glazen vocht per dag te drinken.

Plastips
Bij prostaatvergroting kan het nuttig zijn om zittend te plassen en dubbel te plassen (plassen, even stoppen en opnieuw plassen) bij een urineweginfectie. Het is belangrijk om direct te plassen bij aandrang en dit niet uit te stellen. Het voorkomen van constipatie is ook belangrijk; indien nodig kunnen laxeermiddelen worden gebruikt.

Professionele medische zorg
De meeste blaasstenen worden spontaan uitgescheiden via de urine. Grotere blaasstenen moeten echter medisch worden verwijderd om complicaties, zoals obstructie en infecties, te voorkomen. Bij de behandeling kan een cystolithoclasie worden uitgevoerd, waarbij een camera via de urineleider in de blaas wordt ingebracht om de stenen te breken in kleinere stukken die gemakkelijk kunnen worden uitgescheiden. Bij zeer grote stenen kan open chirurgie nodig zijn, waarbij een incisie in de blaas wordt gemaakt om de stenen te verwijderen.

Prognose van blaasstenen

De behandeling van blaasstenen is meestal zeer succesvol, en veel patiënten ervaren een volledig herstel. Echter, als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt, kunnen blaasstenen soms opnieuw optreden.

Complicaties van harde ophopingen van mineralen in de blaas

Patiënten met blaasstenen kunnen te maken krijgen met terugkerende urineweginfecties en chronische blaasdisfunctie. Dit kan leiden tot chronische pijn en frequente aandrang om te plassen (pollakisurie). In ernstige gevallen kunnen blaasstenen de urine blokkeren, wat resulteert in urineretentie en het onvermogen om te plassen.

Preventie van blaasstenen

Een effectieve preventie van blaasstenen kan worden bereikt door een combinatie van gezonde voeding, voldoende hydratatie en goede plasgewoonten. Hier zijn enkele belangrijke preventieve maatregelen:

Voeding
Een gezonde voeding speelt een cruciale rol bij het voorkomen van blaasstenen. Enkele aanbevelingen zijn:

• Vezelrijke voeding: Consumeer voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, zoals volle granen, fruit en groenten. Vezels helpen de urine te verdunnen en verminderen de kans op kristallisatie.
• Beperk vet en suiker: Vermijd een dieet dat rijk is aan vet en suiker, omdat dit de kans op blaasgruis kan verhogen. Kies in plaats daarvan voor magere eiwitten, zoals gevogelte en vis.
• Voedingsmiddelen met diuretische eigenschappen: Voeg voedingsmiddelen toe die een diuretisch effect hebben, zoals peterselie, die helpt bij het verhogen van de urineproductie en het voorkomen van kristallisatie.

Hydratatie
Voldoende vochtinname is essentieel om blaasstenen te voorkomen:

• Drink voldoende water: Zorg ervoor dat je dagelijks minstens acht glazen water drinkt om de blaas te spoelen en de urine verdund te houden. Dit helpt bij het voorkomen van de concentratie van mineralen die blaasstenen kunnen vormen.
• Vermijd uitdroging: Zorg ervoor dat je goed gehydrateerd blijft, vooral bij warm weer of tijdens fysieke inspanning.

Plasgewoonten
Goede plasgewoonten kunnen ook bijdragen aan het voorkomen van blaasstenen:

• Regelmatig plassen: Wacht niet te lang om te plassen wanneer je aandrang voelt. Het regelmatig legen van de blaas voorkomt de ophoping van urine die kristallen kan doen ontstaan.
• Dubbel plassen: Bij twijfel over een volledige lediging, probeer te dubbel te plassen (plassen, even stoppen en dan opnieuw plassen) om ervoor te zorgen dat de blaas volledig is geleegd.

Voorkom constipatie
Constipatie kan bijdragen aan de vorming van blaasstenen. Zorg voor een vezelrijke voeding en indien nodig, gebruik laxeermiddelen om constipatie te voorkomen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kun je de kans op het ontwikkelen van blaasstenen aanzienlijk verminderen.

Lees verder

• Obstructieve uropathie: Blokkering van urinestroom
• Blaasdruk: Oorzaken van gevoel van druk op de blaas
• Blaaskanker: Kanker in blaas met bloed in urine
• Blaaspoliepen: Goedaardig gezwel in blaas met bloed in urine
• Blaasspasmen: Plotse krampen door samentrekking van blaas