Obstructieve uropathie: Blokkering van urinestroom

Obstructieve uropathie is een aandoening waarbij de urinestroom geblokkeerd is. Hierdoor stroomt de urine terug en ontstaat schade aan één of beide nieren. De aandoening resulteert uit onder andere nier- of blaasstenen, bepaalde vormen van kanker of littekenweefselrond de urineleiders. Diverse beeldvormende onderzoeken leveren nuttige informatie op voor de arts inzake de oorzaak van de verstopping van de urinestroom. Het is mogelijk om deze blokkering op korte termijn te verhelpen zonder operatie, maar de arts moet ook het onderliggend probleem verhelpen en vaak is dan toch een chirurgische ingreep nodig. De vooruitzichten zijn goed wanneer een snelle behandeling volgt, maar in het andere geval ontstaat mogelijk permanente schade aan de nieren.

• Oorzaken van verstopping van urinestroom
• Symptomen
• Algemene tekenen
• Plasproblemen
• Ongeboren baby
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van obstructieve uropathie
• Prognose van nieraandoening
• Complicaties: Ernstige en permanente schade aan nieren
• Preventie van blokkering van urinestroom

Oorzaken van verstopping van urinestroom

Obstructieve uropathie treedt op wanneer urine niet via de urinewegen kan wegvloeien. De urine komt weer terecht in de nier waardoor de nier gaat opzwellen (hydronefrose: waternier).

Veel voorkomende oorzaken van obstructieve uropathie zijn:

• baarmoederhalskanker
• baarmoederkanker
• blaas- of ureterale kanker
• blaasstenen
• bloedstolsels
• darmkanker
• een bekkenbreuk of andere verwondingen
• elke kanker die zich verspreidt (metastasen)
• goedaardige prostaathyperplasie (vergrote prostaat)
• littekenweefsel binnen of buiten de urineleiders
• littekenweefsel in de urethra
• nierstenen
• problemen met de zenuwen die de blaas voeden
• sommige spijsverteringsaandoeningen

Symptomen

Obstructieve uropathie treft mogelijk één of beide nieren. De aandoening ontstaat plotseling of treedt geleidelijk op. De symptomen hangen af van diverse factoren, namelijk of één of beide nieren aangetast en ook of de verstopping plotseling of geleidelijk is opgetreden.

Algemene tekenen

Volgende symptomen zijn mogelijk:

• een gewichtstoename of een zwelling (oedeem) van de nieren (gezwollen nieren)
• een uitgezette buik / voelbare blaas
• koorts
• milde tot ernstige pijn in de flank (flankpijn). de pijn is voelbaar aan één of aan beide zijden
• misselijkheid of braken
• pijn in de ribben

Plasproblemen

Diverse plasproblemen treden op door de nieraandoening zoals:

• blaas niet volledig kunnen ledigen van de blaas (urineretentie)
• een frequente plasaandrang (urinaire urgentie)
• een vermindering van de kracht van de urinestroom
• druppelen van urine
• noodzaak om vaker 's nachts te plassen (nycturie)
• een verminderde hoeveelheid urine (oligurie)
• een lekkage van urine (urine-incontinentie)
• bloed in de urine (hematurie)

Ongeboren baby

Obstructieve uropathie tast soms ook een ongeboren foetus aan. één van de tekenen van een verstopping van de urinestroom bij een ongeboren baby is een lager niveau van vruchtwater in de baarmoeder (oligohydramnion). Urine is één van de onderdelen van vruchtwater. Een foetus met obstructieve uropathie is niet in staat om buiten zijn lichaam te urineren. Dit leidt tot een daling van het vruchtwatervolume, wat resulteert in foetale complicaties of complicaties bij de geboorte.

Diagnose en onderzoeken

De arts zorgverlener bestelt beeldvormende onderzoeken om obstructieve uropathie te detecteren. Veelgebruikte onderzoeken zijn onder andere:

• een CT-scan van de buik of het bekkengebied
• een cystourethrografie
• een echografie van de buik of het bekkengebied
• een intraveneuze pyelografie (dit is een onderzoek dat de arts inzet om afwijkingen in de urinewegen op te sporen)
• een MRI-scan
• een nucleaire scan van de nieren

Behandeling van obstructieve uropathie

De arts plaatst mogelijk een stent of drain in de urineleider of in het nierbekken (een deel van de nier). Deze behandeling verlicht op korte termijn de symptomen. De arts gebruikt soms nefrostomiebuisjes, die via de rug urine uit de nieren afvoeren, om de blokkade te omzeilen. De arts gebruikt soms ook een Foley-katheter om de urinestroom te bevorderen. Deze katheter plaatst de arts in de blaas via de urethra. Het is dus mogelijk om de blokkering op korte termijn te verlichten zonder een chirurgische ingreep, maar het is wel belangrijk om de oorzaak van de verstopping aan te pakken en te verwijderen, alsook om het urinestelsel te repareren. Daarom is een operatie op lange termijn vaak nodig om het probleem te lossen, zoals bijvoorbeeld om een tumor te verwijderen. Veroorzaakt de verstopping ernstig functieverlies, dan is het soms nodig om de nier te verwijderen (nefrectomie).

Prognose van nieraandoening

Als de blokkering plotseling optreedt, is een snelle detectie en reparatie nodig zodat er geen (blijvende) nierschade ontstaat. Vaak gaat de eventuele schade aan de nieren weg wanneer de patiënt een snelle behandeling krijgt. Is de blokkering al lang aanwezig, dan kampt de patiënt wel met schade aan de nieren. Als slechts één nier is beschadigd, komen chronische nierproblemen minder snel tot uiting. Mogelijk heeft een patiënt nierdialyse of een niertransplantatie nodig als er schade is aan beide nieren en de nieren niet meer correct werken, ook niet na de behandeling.

Complicaties: Ernstige en permanente schade aan nieren

Obstructieve uropathie veroorzaakt mogelijk permanente en ernstige schade aan de nieren, met nierfalen tot gevolg. Als het probleem werd veroorzaakt door een blokkade in de blaas, ontstaat mogelijk ook schade aan de blaas op de lange termijn. Dit leidt tot problemen bij het ledigen van de blaas of het lekken van urine (urine-incontinentie). Obstructieve uropathie is voorts gekoppeld aan hogere kansen op urineweginfecties.

Preventie van blokkering van urinestroom

Het is belangrijk om aandoeningen te behandelen die mogelijk leiden tot obstructieve uropathie. Op deze manier is het voorkomen om de ziekte te voorkomen.

Lees verder

• Blaasstenen: Harde ophopingen van mineralen in de blaas
• Nierstenen: Vorming van kristallen met pijn in buik en rug
• Nierfalen: Verminderde of afwezige nierfunctie
• Plasproblemen (mictiemoeilijkheden): Problemen met urineren