Gezwollen nieren: Oorzaken & symptomen van niervergroting

Nieren vervullen belangrijke taken in het lichaam. Ze filteren giftig afval uit het lichaam, zorgen voor een goed vochtgehalte in het lichaam en ook de elektrolytenbalans wordt gereguleerd door de nieren. Wanneer de nieren vergroot zijn, ontstaan problemen met de nierfuncties. Vaak voorkomende nierproblemen die leiden tot een nierzwelling omvatten diabetische nefropathie (complicatie van diabetes), hydronefrose (een waternier), niercelkanker, een perinefrisch abces, een polycystische nierziekte en pyelonefritis (een ontsteking van de nier(en) en het nierbekken). Pijn, een zwelling van de benen en plasproblemen zijn de meest voorkomende symptomen bij een niervergroting. Een gezwollen nier is een teken van een onderliggend probleem dat de arts moet zien te behandelen. Meestal bestaat de behandeling uit voedingsaanpassingen, medicatie en soms chirurgie.

• Synoniemen niervergroting
• Diabetische nefropathie en gezwollen nieren
• Hydronefrose en niervergroting
• Niercelcarcinoom en nierzwelling
• Perinefrisch abces
• Polycystische nierziekte
• Pyelonefritis en zwelling van de nieren
• Symptomen van vergrote nier: Pijn, zwelling en plasproblemen

Synoniemen niervergroting

Een vergrote nier is eveneens gekend onder deze andere bewoordingen:

• een gezwollen nier
• een niervergroting
• een nierzwelling
• een vergrote nier
• een vergroting van de nier
• een zwelling van de nier

Diabetische nefropathie en gezwollen nieren

Bij diabetische nefropathie zwellen de nieren en beginnen ze in de loop van de tijd langzaam te krimpen. Meestal hebben patiënten met deze complicatie van diabetes mellitus (suikerziekte) proteïnurie (eiwitverhoging in de urine).

Hydronefrose en niervergroting

Hydronefrose, ook gekend als een ‘waternier’, is een aandoening waarbij een zakvormige uitzetting van het nierbekken optreedt door een belemmerde afvoer van de urine naar de blaas. Hydronefrose gaat gepaard met een schrompelnier. Hydronefrose is het resultaat van diverse mogelijke aandoeningen zoals:

• een bloedstolsel
• een infectie
• een letsel
• een niersteen (afzetting van urinezuurkristal of calcium in de nieren; de ontwikkeling van stenen in de nieren doet de nieren groeien)
• een prostaatvergroting
• een tumor
• een zwangerschap: zwangere vrouwen presenteren zich mogelijk eveneens met hydronefrose daar een vergrote baarmoeder druk zet op de nier, wat leidt tot een belemmerde urineproductie.
• fecale impactie (vastzittende droge en harde brok ontlasting)
• radiotherapie

De patiënt ervaart in de acute vorm van de ziekte pijn in de lenden (met tussenpozen), maar bij de chronische vorm komen niet altijd symptomen tot uiting. De arts verwijdert het probleem dat de obstructie (verstopping) van de urine veroorzaakt. Nierstenen behandelt hij bijvoorbeeld via vergruizing (lithotripsie) of via medicatie. Het plaatsen van een soort buisje waardoor de ureter in de blaas loopt (uretrale stent) of het plaatsen van een nefrostomie buis, waardoor het mogelijk is om de geblokkeerde urine via de rug te laten weglopen, vormt een andere mogelijke behandelingsoptie.

Niercelcarcinoom en nierzwelling

Een mogelijke oorzaak van een gezwollen nier is nierkanker. Bij een niercelcarcinoom (nierkanker) groeien kankercellen in de bekleding van de nierbuisjes, die fungeren als de filters die afval uit de bloedbaan dragen. Dit leidt na verloop van tijd tot een vergrote nier wanneer de arts dit niet goed behandelt. Tekenen van deze ziekte omvatten buikpijn, een algemene zwelling in de maag (maagzwelling), een abnormale kleur van de urine en rugpijn. Chirurgie is de eerste optie om de aangetaste nier of het omliggende weefsel te verwijderen.

Perinefrisch abces

Perinefrisch is de medische term voor ‘rond de nieren’. Een abces verwijst naar ‘pus of etter in een niet eerder bestaande holte in de weefsels’. Dit abces komt meestal tot uiting als complicatie van acute pyelonefritis (ontsteking van de nier(en) en het nierbekken), maar soms is een scheuring van een nierabces in de ruimte rond de nieren hiervan de oorzaak. Vaak zijn patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) met nierstenen en patiënten met septische embolie getroffen door een perinefrisch abces. De arts voert vaak een operatie uit om het abces te draineren (pus afvoeren).

Polycystische nierziekte

Bij een polycystische nierziekte ontstaan meerdere cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) in een nier. Niercysten zijn abnormale met waterig vocht gevulde blaasvormige holtes die zich in de nier bevinden. Complicaties van een polycystische nierziekte omvatten een hoge bloeddruk (hypertensie), hoofdpijn, rugpijn, een gezwollen buik, urineweginfecties, levercysten (buikpijn, schouderpijn en vol gevoel) en nierfalen als gevolg van progressief functieverlies. Indien de arts deze complicaties niet behandelt, ontstaat een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen), een hartaanval of hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart). De arts behandelt de complicaties aangezien de cysten zelf veelal weinig klachten veroorzaken. Medicatie vormt de steunpilaar voor de behandeling. Bij nierfalen is soms dialyse nodig, en in het laatste stadium van nierfalen is een niertransplantatie vereist.

Pyelonefritis en zwelling van de nieren

Pyelonefritis is een infectie die oorspronkelijk begonnen is in de blaas (blaasontsteking) of van een infectie uit het bloed. Diabetici, zwangere vrouwen en personen met een verzwakt immuunsysteem lopen een verhoogd risico op deze ziekte. De patiënt heeft hierbij grotere nieren, een gevoelige onderrug aan één zijde of beide zijden, ernstige pijn, koude rillingen, koorts, plasproblemen zoals pijn bij het plassen (dysurie) of frequent urineren (pollakisurie), onregelmatige urine, troebele urine en blaasspasmen (plotse krampen door samentrekking van de blaas). Bij pyelonefritis, nefritis of een andere bacteriële infectie, zet de arts bacteriespecifieke antibiotica in om de infectie uit te roeien. Afhankelijk van de ernst van de aandoening verloopt de behandeling via de mond (oraal) of via een ader (intraveneus). Veelgebruikte antibiotica omvatten trimethoprim met sulfamethoxazool (Bactrim), ciprofloxacine (Cipro) of levofloxacine (Levaquin). De arts kijkt echter naar de medische geschiedenis van de patiënt en gaat tevens af op de resultaten van de laboratoriumtesten die onthullen welke bacteriën verantwoordelijk zijn voor de infectie. Meestal schommelt de behandelingsduur tussen de tien en veertien dagen.

Symptomen van vergrote nier: Pijn, zwelling en plasproblemen

Pijn

Pijn is het meest voorkomende probleem bij een nier die groter is dan normaal. De pijn beschrijven patiënten als brandende pijn of pijn bij het plassen. Dit duidt mogelijk op de aanwezigheid van een urineweginfectie, wat een voorloper is van een vergrote nier. De pijn is meestal gelokaliseerd in de buurt van het bekkengebied, bij de blaas, of in de buurt van het onderste gedeelte van de buik. Vrouwen ervaren meer pijn aan de vagina-opening, terwijl mannen pijn voelen aan het einde van de urinebuis. Soms straalt de pijn uit of verplaatst de pijn zich naar de onderrug (lage rugpijn). Misselijkheid en braken zijn andere frequente klachten. Wanneer de niervergroting het gevolg is van nierstenen, ontstaat ernstige pijn die twintig tot dertig minuten aanhoudt.

Zwelling

Oedeem (zwelling) aan de benen is een veel voorkomend symptoom bij een niervergroting. Dit komt omdat de vochtregulatie in het lichaam ontregeld is doordat de nieren niet meer goed werken. Meestal verschijnt de zwelling aan de benen maar soms zijn de enkels, de buik, de onderrug en het gezicht aangetast. Soms wijst een zwelling in de benen eveneens op hartfalen.

Plasproblemen

Plasproblemen zijn kenmerkend bij een vergrote nier. Zo moet de patiënt vaker plassen doordat hij meer drinkt of cafeïne of alcohol drinkt. Bloed in de urine (hematurie) is een andere aanwijzing van een nierprobleem.

Lees verder

• Diabetische nefropathie: Nierziekte door diabetes
• Pyelonefritis: Ontsteking van nier(en) en nierbekken
• Polycystische nierziekte: Veel cysten in nieren (niercysten)
• Niergezondheid: Tips voor gezonde nieren & goede nierfunctie