Fecale impactie: Vastzittende droge en harde brok ontlasting

Een fecale impactie is een grote massa droge, harde ontlasting die vast komt te zitten in de endeldarm. Deze aandoening komt vaak voor bij patiënten met chronische constipatie die veel laxeermiddelen gebruiken. De harde ontlasting kan gepaard gaan met problemen met urineren en ontlasten, evenals andere symptomen zoals buikpijn, rugpijn en hoofdpijn. Meestal is een behandeling nodig om ernstige complicaties te voorkomen. De arts verwijdert vaak handmatig de harde ontlasting en gebruikt daarbij soms een klysma. Na het verwijderen van de fecale impactie zijn de vooruitzichten voor de patiënt doorgaans goed. Er zijn ook enkele preventieve maatregelen om deze darmaandoening te voorkomen.

• Normale ontlasting en relatie tot fecale impactie
• Mechanisme van fecale impactie
• Epidemiologie van vastzittende droge en harde brok poep
• Oorzaken van droge en harde stoelgang
• Darmaandoeningen
• Diabetes
• Eetgewoonten
• Hormonale veranderingen
• Hypothyreoïdie
• Leeftijd
• Medicatie
• Onvoldoende hydratatie
• Onvoldoende lichaamsbeweging
• Psychologische factoren
• Veranderingen in levensstijl
• Relatie tussen fecale impactie en andere medische aandoeningen
• Risicofactoren voor fecale impactie
• Invloed van leefstijl op fecale impactie
• Risicogroepen voor fecale impactie
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van fecale impactie
• Herstel na fecale impactie
• Prognose van de aandoening
• Langetermijneffecten van fecale impactie
• Complicaties van de darmaandoening
• Preventie van fecale impactie
• Praktische tips voor het omgaan met fecale impactie
• Bevorderen van regelmatige stoelgang
• Omgaan met symptomen en ongemak
• Voorkomen van herhaling
• Aanpassing van je voedingspatroon
• Medische ondersteuning en opvolging
• Rol van ondersteuning door naasten
• Gebruik van hulpmiddelen en producten

Normale ontlasting en relatie tot fecale impactie

Normale ontlasting is een cruciaal aspect van de spijsvertering en speelt een belangrijke rol in de algehele gezondheid. Fecale impactie, daarentegen, is een aandoening die kan optreden wanneer ontlasting zich ophoopt in de dikke darm en moeilijk te passeren is.

Definitie van normale ontlasting
Normale ontlasting wordt gekarakteriseerd door:

• Vorm: De ideale ontlasting heeft de vorm van zachte, goed gevormde ballen, die gemakkelijk kunnen worden uitgeperst zonder te veel druk.
• Frequentie: De frequentie van normale ontlasting varieert, maar over het algemeen wordt één tot drie keer per week als gezond beschouwd.
• Consistentie: Normale ontlasting is meestal zacht, vochtig en niet te hard of te vloeibaar.
• Kleur: De kleur van normale ontlasting varieert van lichtbruin tot donkerbruin, afhankelijk van het voedingspatroon van de patiënt.

Relatie tot fecale impactie
Fecale impactie ontstaat wanneer er een verstopping in de darmen optreedt, vaak als gevolg van hardnekkige en droge ontlasting. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• Onvoldoende vezelinname: Een voedingspatroon met te weinig vezels kan leiden tot constipatie en het risico op fecale impactie verhogen.
• Onvoldoende vochtinname: Een onvoldoende hydratatie kan ervoor zorgen dat ontlasting harder wordt, waardoor het moeilijker wordt om deze door de darmen te bewegen.
• Zittende levensstijl: Gebrek aan lichaamsbeweging kan de darmfunctie verminderen en bijdragen aan constipatie.
• Medicatie: Bepaalde medicijnen, zoals opioïden, kunnen de darmmotiliteit beïnvloeden en het risico op fecale impactie verhogen.
• Ouderen: Ouderen hebben een verhoogd risico op fecale impactie door een afname van de darmmotiliteit en vaak onderliggende gezondheidsproblemen.

Mechanisme van fecale impactie

Fecale impactie ontstaat als gevolg van verschillende fysiologische en pathologische factoren die de normale functie van de darmen beïnvloeden. Dit mechanisme kan worden verdeeld in verschillende stadia:

Darmperistaltiek
De beweging van de darmen, bekend als peristaltiek, is essentieel voor het transporteren van ontlasting naar de anus. Wanneer deze beweging verstoord is, kan ontlasting zich ophopen. Dit kan worden veroorzaakt door:

• Vertraagde darmmotiliteit: Diverse factoren, waaronder medicijnen en ziekten, kunnen de snelheid waarmee de darmen zich samentrekken beïnvloeden.
• Obstructie: Anatomische afwijkingen of tumoren kunnen een fysieke obstructie vormen voor de doorgang van ontlasting.

Fecale consistentie
De consistentie van de ontlasting speelt een belangrijke rol in het ontstaan van fecale impactie. Harde, droge ontlasting is moeilijker door de darmen te passeren. Factoren die dit beïnvloeden zijn:

• Voedingspatroon: Een voedingspatroon met weinig vezels leidt vaak tot hardere ontlasting.
• Hydratatie: Onvoldoende vochtinname kan leiden tot dehydratie van de ontlasting.

Psychologische factoren
Stress en angst kunnen ook invloed hebben op de darmfunctie en het vermogen om te ontlasten. Dit kan leiden tot constipatie en uiteindelijk fecale impactie.

Epidemiologie van vastzittende droge en harde brok poep

Fecale impactie, ook wel bekend als fecale obstructie, is een aandoening waarbij een harde massa ontlasting zich ophoopt in het colon of rectum, wat leidt tot obstipatie en ongemak. De epidemiologie van fecale impactie biedt inzicht in de prevalentie en de populaties die het meest worden getroffen.

Prevalentie van fecale impactie
Fecale impactie komt relatief vaak voor, vooral bij bepaalde bevolkingsgroepen. De prevalentie varieert op basis van verschillende factoren.

Ouderen
Ouderen vormen een van de meest getroffen groepen. In instellingen voor langdurige zorg wordt geschat dat tussen de 10% en 50% van de bewoners lijdt aan fecale impactie. Dit hoge percentage is te wijten aan veranderingen in darmmotiliteit, verminderde fysieke activiteit, en het gebruik van verschillende medicaties die obstipatie kunnen bevorderen.

Kinderen
Bij kinderen is fecale impactie ook een significant probleem. Ongeveer 1% van de kinderen in de leeftijd van 4 tot 17 jaar ervaart deze aandoening. Kinderen met obstipatie lopen een groter risico, wat vaak wordt beïnvloed door factoren zoals een vezelarm voedingspatroon, onvoldoende vochtinname, en gedragsproblemen rondom toiletgebruik.

Ziekenhuispatiënten
Ziekenhuispatiënten, vooral degenen met neurologische aandoeningen of na chirurgische ingrepen, hebben een verhoogd risico op fecale impactie. Bedlegerigheid en het gebruik van bepaalde medicaties dragen bij aan deze verhoogde prevalentie.

Demografie van fecale impactie
De demografische kenmerken van patiënten met fecale impactie zijn divers en kunnen variëren op basis van leeftijd, geslacht en andere factoren.

Leeftijd
Ouderen zijn de meest getroffen groep. Dit is vooral te wijten aan de veroudering van het lichaam, wat kan leiden tot een afname van de darmmotiliteit. Tegelijkertijd vormen kinderen, vooral die met onderliggende gezondheidsproblemen, ook een significante populatie.

Geslacht
Onderzoek suggereert dat vrouwen vaker worden getroffen door fecale impactie dan mannen. Dit kan gerelateerd zijn aan hormonale invloeden en verschillen in voedingspatroon en levensstijl, waarbij vrouwen vaak meer letten op hun voedingspatroon.

Geografische variatie
De prevalentie van fecale impactie kan variëren op basis van geografische locatie en culturele gewoonten.

Voeding en cultuur
In landen met een hoge consumptie van vezelrijke voeding en voldoende hydratatie wordt doorgaans een lagere incidentie van fecale impactie waargenomen. Culturele gewoonten, zoals voedingskeuzes en eetpatronen, spelen hierbij een cruciale rol.

Toegang tot gezondheidszorg
De beschikbaarheid van gezondheidszorg en kennis over darmgezondheid verschillen per regio. In gebieden waar mensen beter geïnformeerd zijn over preventieve maatregelen en behandelingen, is de incidentie van fecale impactie vaak lager.

Oorzaken van droge en harde stoelgang

Bij constipatie produceert de patiënt minder vaak of met meer moeite ontlasting dan normaal. Dit leidt tot droge en harde ontlasting, die moeilijker door de endeldarm kan passeren. Fecale impactie komt vaak voor bij patiënten die chronisch lijden aan constipatie en regelmatig laxeermiddelen (geneesmiddelen tegen obstipatie) gebruiken. Het probleem kan verergeren wanneer de patiënt plotseling stopt met het gebruik van laxeermiddelen, omdat de darmspieren dan kunnen vergeten hoe ze de ontlasting moeten verplaatsen.

Darmaandoeningen

Diverse aandoeningen van het spijsverteringsstelsel kunnen bijdragen aan een verminderde darmmotiliteit en obstipatie:

Inflammatoire darmziekten
Aandoeningen zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa veroorzaken ontstekingen in de darmwand, wat de passage van ontlasting kan bemoeilijken. Deze ontstekingen kunnen leiden tot zwelling en littekenvorming, waardoor de darm zijn normale functie verliest. Mensen met deze aandoeningen hebben vaak episodische opvlammingen die de darmfunctie verder verstoren en obstipatie kunnen verergeren.

Prikkelbare darm syndroom (PDS)
PDS is een veelvoorkomende aandoening die een breed scala aan symptomen veroorzaakt, waaronder buikkrampen, winderigheid, en variabele stoelgang. Bij sommige patiënten kan dit leiden tot constipatie, waarbij ze moeite hebben om ontlasting te produceren. PDS is vaak een chronische aandoening die fluctueert in ernst, en de behandeling kan variëren van voedingsaanpassingen tot medicatie.

Diabetes

Bij diabetes kan een slecht gereguleerde bloedsuikerspiegel leiden tot neuropathie, wat de darmmotiliteit kan beïnvloeden en leiden tot constipatie. Het is belangrijk voor diabetespatiënten om aandacht te besteden aan hun voedingspatroon en darmgezondheid om deze complicaties te voorkomen.

Eetgewoonten

Een voedingspatroon dat laag is in vezels en vocht kan aanzienlijk bijdragen aan de ontwikkeling van constipatie.

Onvoldoende vochtinname
Een gebrek aan voldoende hydratatie kan de ontlasting uitdrogen, wat leidt tot hardere ontlasting die moeilijker te passeren is. Voldoende vochtinname is essentieel voor het behoud van een gezonde spijsvertering en helpt bij het voorkomen van obstipatie. Het is belangrijk om minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken, vooral bij een vezelrijk voedingspatroon.

Te weinig vezels
Vezels spelen een cruciale rol in de spijsvertering door water in de darmen vast te houden, waardoor de ontlasting zachter en gemakkelijker door de darmen kan bewegen. Een voedingspatroon dat arm is aan vezels, zoals dat van veel westerse samenlevingen, kan leiden tot hardere ontlasting en moeilijkheden bij het passeren ervan. Aanbevolen vezelbronnen zijn onder andere groenten, fruit, peulvruchten en volle granen.

Hormonale veranderingen

Hormonale schommelingen kunnen de darmfunctie beïnvloeden, vooral bij vrouwen. Vrouwen kunnen tijdens hun menstruatie of zwangerschap veranderingen in de darmfunctie ervaren. Hormonale schommelingen kunnen leiden tot een vertraging van de darmmotiliteit en obstipatie veroorzaken. Het is belangrijk dat vrouwen zich bewust zijn van deze veranderingen en hun voedingspatroon en levensstijl hierop aanpassen.

Hypothyreoïdie

Een traag werkende schildklier kan leiden tot een vermindering van de stofwisseling en een afname van de darmactiviteit, wat kan resulteren in obstipatie. Behandeling van hypothyreoïdie kan helpen de darmfunctie te verbeteren en obstipatie te verminderen.

Leeftijd

Ouderen hebben vaak een verhoogd risico op constipatie. Met de leeftijd kan de darmfunctie afnemen door veranderingen in spierkracht en -tonus, wat de passage van ontlasting kan bemoeilijken. Bovendien kunnen oudere volwassenen vaker last hebben van andere gezondheidsproblemen die de darmgezondheid beïnvloeden, zoals diabetes of hart- en vaatziekten, en zijn ze mogelijk afhankelijk van medicijnen die constipatie kunnen veroorzaken.

Medicatie

Bepaalde medicijnen kunnen de darmmotiliteit verminderen en bijdragen aan obstipatie.

Antidepressiva en antacida
Sommige antidepressiva, vooral tricyclische antidepressiva, kunnen ook leiden tot constipatie door hun invloed op de neurotransmitters in het spijsverteringskanaal. Antacida die aluminium bevatten, kunnen de darmmotiliteit beïnvloeden en leiden tot obstipatie. Het is belangrijk voor zorgverleners om de bijwerkingen van deze medicijnen te bespreken en alternatieve behandelingen te overwegen indien nodig.

Opioïden
Opioïde pijnstillers zijn bekend om hun constiperende effecten. Ze verminderen de beweging van de darmen door de werking van de zenuwen in de darmen te beïnvloeden, waardoor de passage van ontlasting vertraagt. Patiënten die opioïden gebruiken, moeten worden geïnformeerd over het risico op constipatie en mogelijk preventieve maatregelen overwegen.

Onvoldoende hydratatie

Het handhaven van een goede hydratatie is cruciaal voor een optimale spijsvertering. Wanneer het lichaam niet genoeg water krijgt, wordt het moeilijker om een gezonde en regelmatige stoelgang te behouden. Voldoende hydratatie kan helpen om de ontlasting zacht te houden, wat het gemakkelijker maakt om deze door de darmen te verplaatsen.

Onvoldoende lichaamsbeweging

Een sedentaire levensstijl kan een negatieve impact hebben op de darmfunctie. Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal voor het bevorderen van een gezonde darmfunctie. Fysieke activiteit stimuleert de darmmotiliteit door de spieren in het spijsverteringskanaal te activeren, wat helpt bij het verplaatsen van voedsel door het systeem. Wandelen, fietsen, en zelfs lichte lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan een verbeterde spijsvertering en een regelmatige stoelgang.

Psychologische factoren

Stress kan leiden tot veranderingen in eetgewoonten, zoals het vermijden van vezelrijke voedingsmiddelen of overmatig snacken, wat kan bijdragen aan obstipatie. Bovendien kunnen stresshormonen de darmmotiliteit beïnvloeden, waardoor de spijsvertering langzamer verloopt. Het is essentieel om een holistische benadering van de gezondheid te hanteren, waarbij zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid in overweging worden genomen.

Veranderingen in levensstijl

Veranderingen in levensstijl, zoals het starten met een nieuw voedingspatroon, reizen of het veranderen van werkuren, kunnen de reguliere eet- en toiletroutines verstoren. Dit kan leiden tot constipatie, vooral als de nieuwe levensstijl niet voldoende vezels of hydratatie biedt. Het is belangrijk om zich bewust te zijn van deze veranderingen en proactieve maatregelen te nemen om de darmgezondheid te behouden.

Relatie tussen fecale impactie en andere medische aandoeningen

Fecale impactie kan gerelateerd zijn aan verschillende medische aandoeningen die de werking van de darmen of de spijsvertering verstoren. Het herkennen van deze verbanden is essentieel om een effectieve behandeling en preventie te waarborgen.

Neurologische aandoeningen
Ziekten zoals multiple sclerose of de ziekte van Parkinson kunnen de darmmotiliteit verstoren, wat de kans op fecale impactie vergroot. Bij deze patiënten is een multidisciplinaire aanpak nodig om complicaties te voorkomen.

Metabole stoornissen
Aandoeningen zoals diabetes en hypothyreoïdie kunnen de spijsvertering vertragen, wat leidt tot obstipatie en fecale impactie. Het beheersen van deze ziekten is een belangrijk onderdeel van de preventie.

Postoperatieve impactie
Fecale impactie kan optreden na chirurgische ingrepen, vooral als gevolg van immobiliteit en het gebruik van pijnstillers. Het is belangrijk om in deze situaties preventieve maatregelen te nemen, zoals het stimuleren van vroege mobilisatie en het voorschrijven van laxeermiddelen wanneer nodig.

Risicofactoren voor fecale impactie

De volgende risicofactoren zijn bekend voor chronische constipatie en fecale impactie:

• Ademhalingsproblemen: Ademhalingsproblemen, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD) en astma, kunnen de algehele mobiliteit en fysieke activiteit van een persoon beperken. Dit kan leiden tot een verminderde spijsvertering en een hogere kans op constipatie.
• De ziekte van Chagas: Deze infectieziekte, veroorzaakt door de parasiet Trypanosoma cruzi, kan leiden tot een verslechtering van de darmmotiliteit door beschadiging van de zenuwen die de darmen aansturen. Dit kan resulteren in ernstige constipatie en fecale impactie.
• De ziekte van Hirschsprung: Deze aangeboren aandoening, gekenmerkt door het ontbreken van zenuwcellen in een deel van de darm, leidt tot een gebrek aan peristaltische bewegingen, wat de passage van ontlasting bemoeilijkt en kan resulteren in fecale impactie.
• Depressie: Depressie kan de eetlust en de algehele motivatie voor fysieke activiteit verminderen. Daarnaast kunnen de effecten van antidepressiva, zoals serotonineheropnameremmers (SSRI's), de darmmotiliteit beïnvloeden, wat kan leiden tot constipatie.
• Hartaandoeningen: Hartproblemen kunnen de bloedtoevoer naar de darmen beïnvloeden, wat de darmfunctie kan verminderen. Bovendien kunnen sommige hartmedicatie ook de spijsvertering vertragen, wat bijdraagt aan fecale impactie.
• Neurologische aandoeningen: Aandoeningen zoals multiple sclerose, Parkinson en beroertes kunnen schade toebrengen aan de zenuwen die de darmspieren aansturen. Dit kan leiden tot een verminderde motiliteit en een verhoogde kans op constipatie en fecale impactie.
• Psychologische aandoeningen: Angststoornissen en andere psychologische problemen kunnen de eetgewoonten en de spijsvertering beïnvloeden. Stress en angst kunnen ook leiden tot verstoringen in de normale darmfunctie, wat kan resulteren in constipatie.
• Schildklieraandoeningen: Hypothyreoïdie, of een onderactieve schildklier, kan de stofwisseling en de darmmotiliteit vertragen. Dit leidt vaak tot constipatie, omdat de darmen niet goed functioneren en de ontlasting moeilijker door de darmen beweegt.
• Verminderde mobiliteit: Personen die weinig bewegen of veel tijd zittend of liggend doorbrengen, hebben een grotere kans op constipatie. Fysieke activiteit stimuleert de darmperistaltiek, en een gebrek aan beweging kan leiden tot een trage spijsvertering.
• Ouderen met darmproblemen: Ouderen hebben vaak een verhoogd risico op constipatie vanwege natuurlijke veranderingen in de darmfunctie, verminderde mobiliteit, en het gebruik van meerdere geneesmiddelen die de spijsvertering kunnen beïnvloeden.
• Problemen met de bloedsomloop: Slechte circulatie kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar de darmen, wat hun functie kan beïnvloeden. Dit kan resulteren in trage darmbewegingen en constipatie.
• Veranderingen in voeding: Voedingsaanpassingen, zoals een verminderde inname van vezels of een toename van bewerkte voedingsmiddelen, kunnen de darmgezondheid beïnvloeden. Een vezelarm voedingspatroon kan leiden tot harde ontlasting en constipatie.
• Zwakke buikspieren: Een verminderde spierspanning in de buik kan de druk op de darmen verminderen, wat de normale werking van de darmen kan beïnvloeden en kan bijdragen aan constipatie.
• Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen die de doorgang van de ontlasting door de darmen vertragen:
• Anticholinergica: Geneesmiddelen die spierbewegingen remmen en de interactie tussen zenuwen en spieren van de darmen beïnvloeden. Deze middelen worden vaak voorgeschreven voor aandoeningen zoals astma, depressie en blaasproblemen, maar kunnen bijwerkingen hebben die de darmmotiliteit verminderen.
• Geneesmiddelen voor de behandeling van [ARTIKEL=183136]diarree: Bij overmatige inname kunnen deze geneesmiddelen de normale spijsvertering verstoren, waardoor ontlasting kan ophopen en fecale impactie kan optreden.
• Narcotische pijnstillers: Deze geneesmiddelen, zoals methadon en codeïne, zijn effectief voor pijnbestrijding maar vertragen vaak de darmmotiliteit, wat leidt tot constipatie en het risico op fecale impactie.

Invloed van leefstijl op fecale impactie

Een gezonde leefstijl speelt een cruciale rol bij het voorkomen van fecale impactie. Patiënten die zich richten op regelmatige lichaamsbeweging, voldoende vochtinname en een vezelrijk voedingspatroon kunnen het risico op obstipatie en impactie aanzienlijk verminderen.

Hydratatie
Voldoende water drinken is essentieel om de ontlasting zacht en gemakkelijk passeerbaar te houden. Een gebrek aan hydratatie kan leiden tot harde en droge ontlasting, wat het risico op fecale impactie verhoogt.

Beweging
Regelmatige fysieke activiteit stimuleert de darmmotiliteit, wat helpt om de stoelgang soepel te laten verlopen. Zittend gedrag of een sedentaire leefstijl kan bijdragen aan obstipatie.

Voeding
Het consumeren van voldoende vezels uit fruit, groenten, volkorenproducten en peulvruchten ondersteunt een gezonde spijsvertering. Een onevenwichtig voedingspatroon met te weinig vezels kan bijdragen aan het ontstaan van fecale impactie.

Risicogroepen voor fecale impactie

Fecale impactie kan iedereen treffen, maar bepaalde groepen hebben een verhoogd risico. Deze risicogroepen zijn onder meer:

Ouderen
Ouderen hebben vaak een verminderde darmmotiliteit en kunnen meer medicijnen gebruiken die de spijsvertering beïnvloeden, wat hen kwetsbaarder maakt voor fecale impactie.

Patiënten met chronische aandoeningen
Mensen met chronische aandoeningen zoals diabetes, multiple sclerose of hypothyreoïdie kunnen ook een verhoogd risico hebben vanwege verstoorde darmfunctie of medicatie.

Zittende levensstijl
Patiënten die een zittende levensstijl hebben of bedlegerig zijn, lopen meer kans op constipatie en fecale impactie.

Patiënten die bepaalde medicijnen gebruiken
Opioïden en andere medicatie die de darmmotiliteit beïnvloeden, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van fecale impactie.

Patiënten met psychische aandoeningen
Stress, angst en andere psychische aandoeningen kunnen ook de spijsvertering beïnvloeden en bijdragen aan constipatie.

Symptomen

Patiënten met fecale impactie kunnen een scala aan symptomen ervaren die hun dagelijkse leven aanzienlijk beïnvloeden. Hieronder worden de belangrijkste symptomen uitgebreid beschreven.

Veranderingen in urineren
Patiënten kunnen veranderingen in hun urineren opmerken, zoals:

• frequent urineren: Dit kan duiden op druk op de blaas door fecale impactie, wat leidt tot een verhoogde drang om te plassen.
• vermelderde urinelozing: Sommige patiënten kunnen minder vaak urineren of zelfs een volledige onmogelijkheid om te urineren ervaren, wat een medische noodsituatie kan zijn.

Ontlastingsproblemen
Ontlastingsproblemen zijn een van de meest kenmerkende symptomen van fecale impactie:

• moeite met persen: Patiënten kunnen moeite hebben met het persen van ontlasting, wat leidt tot frustratie en pijn.
• lekkage van vloeistof: Dit kan optreden, vooral bij hoesten of inspanning, wanneer vloeibare ontlasting rond de vaste ontlasting lekt.
• waterige diarree: Episodes van waterige diarree kunnen optreden bij patiënten die chronisch lijden aan constipatie, als gevolg van de druk van de impactie op de darmen.
• kleine, semi-gevormde ontlasting: Dit kan ook voorkomen als gevolg van de onvolledige evacuatie van de darmen.

Fysiologische symptomen
Bij het persen kunnen verschillende fysiologische symptomen optreden, waaronder:

• snelle hartslag (tachycardie): Dit kan ontstaan als gevolg van inspanning en stress tijdens het persen.
• licht gevoel in het hoofd: Dit kan optreden door overmatige inspanning of mogelijk door een lage bloeddruk.

Buik- en spijsverteringssymptomen
Andere belangrijke symptomen die zich kunnen voordoen zijn:

• buikkrampen (buikkrampen): Deze kunnen variëren van mild tot ernstig en zijn vaak een gevolg van de opbouw van ontlasting.
• opgeblazen gevoel (opgeblazen gevoel): Dit gevoel van volheid kan ongemakkelijk zijn en gepaard gaan met gasvorming.

Bloedingen en pijn
Patiënten kunnen ook te maken krijgen met:

• anale bloedingen: Dit kan optreden als gevolg van irritatie of scheuren in de anus door harde ontlasting.
• lage rugpijn (lage rugpijn): Dit kan het gevolg zijn van de spanning en ongemak die gepaard gaan met fecale impactie.

Algemene symptomen
Daarnaast kunnen patiënten ook last hebben van:

• misselijkheid (misselijkheid): Dit kan het gevolg zijn van de ophoping van ontlasting en de daaruit voortvloeiende spijsverteringsproblemen.
• braken (braken): In ernstige gevallen kan braken optreden als een teken van ernstige obstructie.
• hoofdpijn (hoofdpijn): Dit kan worden veroorzaakt door stress, dehydratie of andere factoren gerelateerd aan de impactie.
• uitdroging (uitdroging): Dit kan optreden als gevolg van braken of een verminderde vochtinname door ongemak bij het eten en drinken.

Deze symptomen kunnen variëren in ernst en kunnen een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven van patiënten. Het is belangrijk dat patiënten met deze symptomen medische hulp zoeken om een juiste diagnose en behandeling te ontvangen.

Alarmsymptomen

Patiënten met fecale impactie moeten alert zijn op bepaalde alarmsymptomen die kunnen wijzen op ernstigere complicaties of een medische noodsituatie. Hieronder worden de belangrijkste alarmsymptomen uitgebreid beschreven.

Ernstige buikpijn
Een van de meest zorgwekkende symptomen is:

• ernstige buikpijn: Dit kan duiden op een obstructie of andere complicaties zoals een darmperforatie. Patiënten moeten onmiddellijk medische hulp inroepen bij deze pijn.

Bloed in de ontlasting
Bloedingen kunnen ook een signaal zijn voor ernstigere problemen:

• anale bloedingen: Dit kan wijzen op scheuren, aambeien of andere gastro-intestinale problemen.
• helder rood bloed of donkerder bloed in de ontlasting: Beide moeten serieus worden genomen en vereisen onmiddellijke evaluatie.

Verlies van eetlust
Patiënten kunnen veranderingen in hun eetpatroon opmerken, zoals:

• verlies van eetlust: Dit kan wijzen op een onderliggende aandoening of op ernstige stress die gepaard gaat met fecale impactie.

Misselijkheid en braken
Misselijkheid kan een teken zijn van ernstige obstructie:

• ernstige misselijkheid en braken: Dit kan leiden tot dehydratie en moet onmiddellijk medisch worden onderzocht.

Koorts en rillingen
Koorts kan duiden op een infectie:

• hoge koorts: Dit kan wijzen op een infectie of andere ontstekingsprocessen in het lichaam, zoals een infectie van de buik.
• rillingen: Dit kan samen gaan met koorts en is een teken van ernstigere infecties die medische aandacht vereisen.

Veranderingen in mentale status
Patiënten kunnen ook veranderingen in hun mentale toestand ervaren:

• verwarring of desoriëntatie: Dit kan optreden als gevolg van dehydratie of ernstige pijn en kan wijzen op een medische noodsituatie.

Acute obstructie of darmperforatie
Bij ernstige gevallen kunnen symptomen wijzen op een acute situatie:

• symptomen van een acute obstructie: Dit omvat hevige pijn, opgezette buik, en het onvermogen om gas of ontlasting door te geven.
• symptomen van darmperforatie: Dit kan gepaard gaan met een plotselinge en ernstige pijn, koorts, en een algemeen gevoel van ziekte.

Het is cruciaal dat patiënten met een of meer van deze alarmsymptomen onmiddellijk medische hulp inroepen om complicaties te voorkomen en een juiste diagnose en behandeling te krijgen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van fecale impactie begint vaak met een grondig lichamelijk onderzoek. De arts zal de volgende stappen ondernemen:

• De arts voert een lichamelijk onderzoek uit van de maagstreek en de endeldarm.
• Bij een digitaal rectaal onderzoek wordt vaak een harde massa ontlasting in de endeldarm vastgesteld.
• Patiënten kunnen verward en/of geagiteerd zijn.
• Daarnaast kunnen symptomen zoals een hoge bloeddruk (hypertensie), lage bloeddruk (hypotensie), een snelle hartslag (tachycardie), zweten en koorts worden opgemerkt.

Diagnostisch onderzoek
Afhankelijk van de bevindingen van het lichamelijk onderzoek kan de arts verschillende diagnostische onderzoeken aanvragen, waaronder:

• Een röntgenfoto van de buik of borstkas (thoraxfoto) om de fecale impactie zichtbaar te maken.
• Een bariumklysma, waarbij barium via een buis in de anus wordt ingebracht, kan helpen bij het visualiseren van obstructies.
• In sommige gevallen is een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm) noodzakelijk, vooral bij recente veranderingen in het ontlastingspatroon, om rectumkanker (endeldarmkanker) of dikkedarmkanker uit te sluiten.
• Een sigmoïdoscopie kan ook worden uitgevoerd om het laatste deel van de dikke darm te onderzoeken.
• Daarnaast kan een elektrocardiografie (hartfilmpje) nodig zijn om de hartfunctie te controleren, vooral bij patiënten met een verhoogd risico.
• Een bloedonderzoek kan ook worden uitgevoerd om eventuele ziekten op te sporen of de effectiviteit van een behandeling te evalueren.

Door een combinatie van lichamelijk onderzoek en diagnostische tests kan de arts een nauwkeurige diagnose stellen en de beste behandelopties voor fecale impactie bepalen.

Behandeling van fecale impactie

Ontlasting verwijderen
Bij fecale impactie is de eerste stap van de behandeling het verwijderen van de harde massa ontlasting. Dit proces omvat meerdere stappen:

• De arts begint met het verwijderen van de ontlasting uit het rectum.
• Vaak wordt een warm klysma met mineralenolie gebruikt om de ontlasting te verzachten en de passage te vergemakkelijken. Dit fungeert als een smeermiddel.
• Klysma’s alleen zijn meestal niet voldoende om een grote, uitgeharde massa ontlasting te verwijderen.
• De arts kan daarom de massa handmatig breken en verwijderen. Dit gebeurt met één of twee vingers in het rectum (endeldarm), waarbij de massa in kleinere stukken wordt gebroken, zodat deze kan passeren.
• Dit proces wordt voorzichtig uitgevoerd in kleine stappen om schade aan het rectum te voorkomen.
• Soms plaatst de arts ook zetpillen in de endeldarm om de ontlasting verder te stimuleren.
• In zeldzame gevallen is chirurgie nodig, vooral bij een uitgebreid colon (megacolon) of volledige darmverstopping, waarbij een snelle verwijdering van de vastzittende ontlasting vereist is.

Adviezen
Na de behandeling ontvangt de patiënt verschillende adviezen om toekomstige fecale impacties te voorkomen:

• Er wordt advies gegeven over voeding, zoals het verhogen van de inname van vezelrijke voedingsmiddelen en voldoende hydratatie.
• Het is belangrijk om een regelmatig ontlastingspatroon aan te houden.
• De arts kan aanbevelingen doen voor het gebruik van laxeermiddelen om constipatie te voorkomen.
• Eventuele medicatie die de darmfunctie beïnvloedt, moet met de arts worden besproken.
• Bij patiënten met bijkomende medische problemen kunnen specifieke adviezen en behandelingen nodig zijn.
• Regelmatige controle van de darmen door de arts kan noodzakelijk zijn om de gezondheid te waarborgen.

Door deze stappen te volgen, kan de behandeling van fecale impactie effectief zijn en kan de patiënt een gezonder ontlastingspatroon bereiken.

Herstel na fecale impactie

Na de behandeling van fecale impactie is het belangrijk om een plan te ontwikkelen om herhaling te voorkomen en de darmgezondheid te verbeteren. Dit omvat medische opvolging, aanpassingen in leefstijl en eventueel langdurige therapie voor onderliggende aandoeningen.

Medische opvolging
Regelmatige controle door een arts is cruciaal om ervoor te zorgen dat de darmen goed functioneren en om eventuele complicaties vroegtijdig op te sporen. Artsen kunnen aanbevelingen doen voor aanvullende diagnostische onderzoeken of preventieve maatregelen.

Langdurige therapie
Bij sommige patiënten kan langdurige ondersteuning nodig zijn, zoals fysiotherapie voor de bekkenbodem of begeleiding bij gedragsveranderingen. Dit kan helpen om de darmfunctie te verbeteren en de kans op toekomstige impacties te verkleinen.

Psychologische ondersteuning
Patiënten die te maken hebben gehad met fecale impactie, kunnen baat hebben bij therapie om stress en angst rondom stoelgang te verminderen. Dit is vooral belangrijk bij terugkerende obstipatie of bij jonge patiënten die emotioneel belast zijn.

Prognose van de aandoening

Als de arts erin slaagt om de harde ontlasting te verwijderen, zijn de vooruitzichten meestal goed. De kans op herhaling van fecale impactie hangt echter af van verschillende factoren, waaronder:

• De oorzaak van de constipatie: Patiënten met onderliggende aandoeningen, zoals neurologische of endocriene aandoeningen, hebben mogelijk een hoger risico op terugkerende problemen.
• Levensstijl en voedingsgewoonten: Het handhaven van een vezelrijk voedingspatroon, voldoende hydratatie en regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om toekomstige constipatie te voorkomen.
• Medicatiegebruik: Sommige geneesmiddelen kunnen constipatie verergeren, en het is belangrijk om deze met de arts te bespreken en indien nodig aanpassingen te maken.
• Het naleven van medische adviezen: Patiënten die de aanbevelingen van hun arts opvolgen, zoals het gebruik van laxeermiddelen of het volgen van een specifiek voedingspatroon, hebben doorgaans betere vooruitzichten.

Bij vroegtijdige behandeling en adequate opvolging kan de prognose positief zijn, en kunnen patiënten vaak hun normale ontlastingspatroon herstellen. Regelmatige controles bij de arts kunnen helpen om eventuele herhalingen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Langetermijneffecten van fecale impactie

Fecale impactie kan langdurige gevolgen hebben als de aandoening niet op tijd wordt behandeld. Chronische constipatie en herhaalde episoden van fecale impactie kunnen leiden tot schade aan de darmwand, wat ernstige complicaties veroorzaakt zoals perforatie of infecties. Daarnaast kunnen de spieren in de endeldarm verzwakken, wat de kans op terugkerende impacties vergroot. Langdurige obstipatie door fecale impactie kan ook psychologische gevolgen hebben, zoals angst en stress gerelateerd aan stoelgang.

Darmafwijkingen
Onbehandelde fecale impactie kan leiden tot structurele veranderingen in de darmen. Dit kan variëren van het ontstaan van anale fissuren tot uitrekking van de darmwand, wat uiteindelijk de normale werking van de darm belemmert.

Psychologische gevolgen
Chronische obstipatie en fecale impactie hebben niet alleen fysieke, maar ook psychologische effecten. Patiënten ervaren vaak schaamte en sociale isolatie, vooral als incontinentie of onverwachte lekkage van ontlasting optreedt. Deze emotionele belasting kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen.

Terugkerende impacties
Zonder een goed beheersplan hebben patiënten met een voorgeschiedenis van fecale impactie een hoger risico op herhaling. Dit kan te wijten zijn aan blijvende schade aan de darm of aan onderliggende aandoeningen die niet zijn aangepakt.

Complicaties van de darmaandoening

Verstopping met harde ontlasting kan leiden tot ernstige complicaties als de aandoening niet tijdig wordt behandeld. Hieronder worden de mogelijke complicaties afzonderlijk beschreven.

Darmperforatie:
In extreme gevallen van fecale impactie kan de harde ontlasting zo veel druk uitoefenen op de darmwand dat deze perforaties of scheuren veroorzaakt. Dit is een levensbedreigende situatie die onmiddellijke chirurgische ingreep vereist. Een darmperforatie kan leiden tot de inhoud van de darm die in de buikholte lekt, wat een ernstige infectie (peritonitis) kan veroorzaken. De symptomen van een darmperforatie omvatten plotselinge, intense buikpijn, koorts, en symptomen van shock zoals een snelle hartslag en lage bloeddruk.

Necrose van rectale weefsels:
In ernstige gevallen van fecale impactie kan de druk van de harde ontlasting de bloedtoevoer naar het rectale weefsel afsnijden. Dit kan leiden tot necrose, het afsterven van weefsel. Necrose van het rectum is een ernstige aandoening die kan resulteren in infecties en vereist vaak dringende chirurgische behandeling om het dode weefsel te verwijderen en de infectie te bestrijden. Symptomen kunnen onder andere ernstige pijn, bloeding en een algemeen gevoel van onwelzijn omvatten.

Rectale weefselschade:
Langdurige fecale impactie kan leiden tot chronische ontsteking en beschadiging van de rectale darmwand. Deze schade kan resulteren in aanhoudende pijn en ongemak, evenals symptomen van incontinentie. Chronische rectale weefselschade kan ook leiden tot veranderingen in de normale darmfunctie en kan het risico op het ontwikkelen van andere darmproblemen verhogen.

Scheuren (fissuren) in het rectale weefsel:
De harde ontlasting kan tijdens de defecatie leiden tot scheurtjes in de anus en het rectum, bekend als anale fissuren. Deze fissuren kunnen uiterst pijnlijk zijn en gepaard gaan met bloedingen tijdens of na de ontlasting. Patiënten kunnen ook symptomen van krampen en ongemak ervaren. Het kan een vicieuze cirkel creëren, omdat de angst voor pijn bij het poepen kan leiden tot verdere constipatie.

Urineretentie:
De harde ontlasting kan druk uitoefenen op de blaas, waardoor het moeilijk wordt om te plassen. Dit kan leiden tot een gevoel van een volle blaas, pijn en ongemak. Urineretentie kan een complicatie zijn die verder moet worden geëvalueerd, omdat het kan leiden tot urineweginfecties of nierproblemen als het niet wordt behandeld.

Het is essentieel om bij symptomen van fecale impactie tijdig medische hulp in te schakelen om de kans op deze complicaties te minimaliseren. Preventieve maatregelen, zoals een gezond voedingspatroon en voldoende hydratatie, kunnen ook bijdragen aan het verminderen van het risico op fecale impactie en de daaruit voortvloeiende complicaties.

Preventie van fecale impactie

Fecale impactie kan effectief worden voorkomen door verschillende maatregelen te nemen die de darmgezondheid bevorderen. Hieronder worden de preventieve maatregelen uitgebreid beschreven en alfabetisch gerangschikt.

Dagelijks voldoende drinken
Voldoende hydratatie is essentieel voor het behoud van een goede darmfunctie. Water helpt de ontlasting soepel en gemakkelijk door de darmen te bewegen, wat de kans op verstopping vermindert. Het is aan te raden om dagelijks minimaal 1,5 tot 2 liter water te drinken, afhankelijk van de individuele behoeften en activiteiten. Dit kan ook worden aangevuld met vochtige voedingsmiddelen, zoals soep en fruit, die rijk zijn aan water. Let op: bij bepaalde gezondheidsproblemen kan de vochtinname anders moeten worden aangepast, dus overleg met een arts is verstandig.

Dagelijks vezelsupplementen innemen
Vezels zijn cruciaal voor een gezonde spijsvertering. Ze helpen de ontlasting volumineuzer en zachter te maken, wat de passage door de darmen vergemakkelijkt. Wanneer het moeilijk is om voldoende vezels via voeding binnen te krijgen, kunnen vezelsupplementen zoals psyllium of inulin worden gebruikt. Het is belangrijk om vezels geleidelijk in de voeding of supplementen te introduceren om gasvorming en een opgeblazen gevoel te minimaliseren.

Een regelmatig badkamerbezoek plannen
Het inplannen van een dagelijks badkamerbezoek op een vast tijdstip kan helpen om een regelmatig stoelgangschema te ontwikkelen. Dit kan het beste gebeuren in de ochtend bij het ontwaken of een halfuur na de maaltijden, wanneer de darmreflex het sterkst is. Door consistent te zijn met het toiletbezoek, kan de drang om te ontlasten worden versterkt, waardoor het risico op fecale impactie vermindert. Het is ook belangrijk om de tijd te nemen en niet te haasten tijdens het toiletbezoek.

Klysma's, laxeermiddelen of constipatiemedicijnen gebruiken
In gevallen waarin de stoelgang moeilijk is, kunnen klysma's, laxeermiddelen of andere medicijnen die door een arts zijn voorgeschreven nuttig zijn. Deze middelen helpen de ontlasting te verzachten of de darmfunctie te stimuleren. Het is echter cruciaal om deze alleen te gebruiken volgens de aanwijzingen van een arts, om afhankelijkheid of verslechtering van de darmfunctie te voorkomen. Regelmatig gebruik van laxeermiddelen zonder medisch toezicht kan leiden tot verergering van constipatie op de lange termijn.

De stoelgang maken wanneer de aandrang aanwezig is
Het is belangrijk om de natuurlijke drang om te ontlasten niet te negeren. Wanneer je de aandrang voelt, is het raadzaam om direct naar het toilet te gaan. Dit voorkomt dat de ontlasting verhardt, wat kan leiden tot constipatie en fecale impactie. Het uitstellen van het toiletbezoek kan ervoor zorgen dat de darmen minder signalen van aandrang geven, wat het risico op toekomstige problemen vergroot.

Voedingsmiddelen rijk aan vezels eten
Het consumeren van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, zoals fruit, groenten, volle granen, noten en zaden, is essentieel voor een gezonde spijsvertering. Vezels helpen om de ontlasting volumineuzer te maken en bevorderen een regelmatige stoelgang. Het is aanbevolen om dagelijks minstens 25-30 gram vezels te consumeren. Bij het verhogen van de vezelinname is het belangrijk om voldoende water te drinken om de vezels te laten opzwellen en goed door de darmen te kunnen bewegen.

Voldoende beweging
Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal voor het bevorderen van een gezonde spijsvertering. Fysieke activiteit stimuleert de darmperistaltiek (de beweging van de darmen) en helpt om de ontlasting soepel door het spijsverteringskanaal te laten bewegen. Het wordt aanbevolen om minstens 150 minuten matige tot intensieve lichaamsbeweging per week te doen, zoals wandelen, joggen, zwemmen of fietsen. Het integreren van dagelijkse activiteit, zoals het nemen van de trap in plaats van de lift, kan ook bijdragen aan een betere darmgezondheid.

Door deze preventieve maatregelen te implementeren, kunnen patiënten de kans op fecale impactie verminderen en hun algehele darmgezondheid verbeteren.

Praktische tips voor het omgaan met fecale impactie

Bevorderen van regelmatige stoelgang

Een regelmatige stoelgang is essentieel om fecale impactie te voorkomen. Zorg ervoor dat je voedingspatroon rijk is aan vezels door dagelijks groenten, fruit, volle granen en peulvruchten te eten. Vezels helpen de ontlasting zachter en volumineuzer te maken, waardoor deze makkelijker passeert. Drink daarnaast voldoende water, minimaal 1,5 tot 2 liter per dag, tenzij je arts anders adviseert. Hydratatie ondersteunt een gezonde spijsvertering en voorkomt harde ontlasting.

Probeer een consistent toiletbezoekpatroon te ontwikkelen door elke dag op vaste tijden naar het toilet te gaan, bijvoorbeeld na de maaltijd. Dit kan je lichaam helpen om een natuurlijke routine te ontwikkelen. Luister ook naar je lichaam: als je aandrang voelt, stel het toiletbezoek dan niet uit.

Omgaan met symptomen en ongemak

Bij symptomen van fecale impactie, zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel of moeite met ontlasting, zijn er verschillende manieren om verlichting te vinden. Begin met het aanbrengen van warme kompressen op je buik om de spieren te ontspannen en de pijn te verlichten. Zachte buikmassages met cirkelvormige bewegingen in de richting van de dikke darm kunnen ook helpen om de stoelgang te stimuleren.

Overweeg het gebruik van een laxeermiddel of zetpillen als je symptomen niet verbeteren. Deze middelen kunnen helpen om de harde ontlasting los te maken. Gebruik ze echter alleen na overleg met je arts om bijwerkingen of complicaties te voorkomen. Bij ernstige gevallen kan het nodig zijn dat een arts handmatig de impactie verwijdert of andere medische interventies toepast.

Voorkomen van herhaling

Om herhaling van fecale impactie te voorkomen, is het belangrijk om je leefstijl aan te passen. Naast het eten van vezelrijke voeding en voldoende hydratatie, kan regelmatige lichaamsbeweging bijdragen aan een gezonde darmwerking. Probeer dagelijks minstens 30 minuten te bewegen, bijvoorbeeld door te wandelen, zwemmen of yoga te doen. Deze activiteiten stimuleren de darmperistaltiek en ondersteunen een regelmatige stoelgang.

Houd ook je stressniveau onder controle, omdat stress een negatieve invloed kan hebben op je spijsvertering. Overweeg ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of mindfulness om spanning te verminderen. Een rustige omgeving tijdens het eten kan eveneens helpen om je spijsvertering te verbeteren.

Aanpassing van je voedingspatroon

Let op de samenstelling van je maaltijden. Vermijd voedingsmiddelen die constipatie kunnen verergeren, zoals sterk bewerkte producten, fastfood en voedingsmiddelen met weinig vezels. Kies in plaats daarvan voor volkorenproducten, lijnzaad of chiazaad als toevoeging aan je ontbijtgranen of yoghurt. Het drinken van een glas warm water of een kopje kruidenthee, zoals kamille of venkel, kan ook helpen om je darmen te stimuleren.

Probeer voedingsmiddelen te eten die bekend staan om hun laxerende werking, zoals pruimen, vijgen of abrikozen. Deze bevatten natuurlijke stoffen die de darmwerking ondersteunen. Begin je dag met een vezelrijk ontbijt en eet kleinere, frequentere maaltijden gedurende de dag om je spijsvertering gelijkmatig te belasten.

Medische ondersteuning en opvolging

Fecale impactie kan soms wijzen op onderliggende problemen, zoals een vertraagde darmwerking of een andere medische aandoening. Zorg ervoor dat je regelmatig contact hebt met je arts, vooral als je vaker last hebt van obstipatie of als de symptomen verergeren. Je arts kan je doorverwijzen naar een diëtist voor verdere begeleiding bij voedingsaanpassingen of naar een specialist voor aanvullende onderzoeken.

Bij ernstige klachten kan medische interventie nodig zijn, zoals het verwijderen van de impactie of het gebruik van speciale medicatie. Bespreek ook met je arts of er mogelijke bijwerkingen zijn van medicijnen die je gebruikt, omdat sommige medicijnen obstipatie kunnen veroorzaken.

Rol van ondersteuning door naasten

Voor veel patiënten kan fecale impactie een gevoelig onderwerp zijn. Bespreek je klachten met mensen in je omgeving die je vertrouwt, zodat zij je kunnen ondersteunen bij praktische zaken zoals boodschappen doen of het bereiden van vezelrijke maaltijden. Het hebben van emotionele steun kan je helpen om met ongemakken om te gaan en stress te verminderen.

Als mantelzorger is het belangrijk om begripvol en discreet om te gaan met het probleem. Help de patiënt bij het creëren van een gezonde leefstijl en moedig hen aan om medische adviezen op te volgen. Let ook op signalen van verergering en stimuleer tijdig contact met een arts.

Gebruik van hulpmiddelen en producten

Er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar die kunnen helpen bij het omgaan met fecale impactie. Denk bijvoorbeeld aan toiletverhogers of speciale kussens die de zithouding verbeteren en de ontlasting vergemakkelijken. Bidets of intieme hygiënesprays kunnen helpen om het gebied schoon te houden en irritaties te voorkomen.

Gebruik eventueel supplementen zoals psylliumvezels, maar alleen in overleg met je arts of diëtist. Deze vezels kunnen de stoelgang verbeteren door vocht aan te trekken en de ontlasting zachter te maken. Vermijd het overmatig gebruik van laxeermiddelen, omdat deze bij langdurig gebruik je darmen lui kunnen maken.