Niercelcarcinoom (nierkanker): Tumor in nier met pijn in zij

Niercelcarcinoom (nierkanker): Tumor in nier met pijn in zij Een niercelcarcinoom (niercelkanker) is een type nierkanker dat ontstaat in de bekleding van de kleine buisjes (tubuli) van de nier. Deze vorm van kanker wordt vaak pas ontdekt in een later stadium, wanneer de symptomen ernstiger worden. De behandeling kan variëren van chirurgie tot gerichte therapie, afhankelijk van het stadium van de ziekte en de algemene gezondheid van de patiënt. Ondanks dat nierkanker een ernstige aandoening is, kunnen veel patiënten met een tijdige diagnose en behandeling goed herstellen.

Epidemiologie van niercelcarcinomen

Niercelcarcinomen behoren tot de meest voorkomende niertumoren bij volwassenen, goed voor meer dan 90% van alle niertumoren. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 1.700 nieuwe gevallen van niercelcarcinoom gediagnosticeerd. De aandoening komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Niercelcarcinomen worden zelden vastgesteld bij personen jonger dan veertig jaar; de meeste patiënten zijn tussen de vijftig en zeventig jaar oud, met een gemiddelde leeftijd van diagnose rond de vijfenvijftig jaar.

Oorzaken van niercelcarcinoom

De exacte oorzaak van niercelcarcinoom is nog niet volledig bekend. Er wordt aangenomen dat de meeste gevallen ontstaan door genetische mutaties in de cellen van de nier. Deze mutaties kunnen leiden tot ongecontroleerde celgroei en tumorvorming. Hoewel de precieze oorzaak van deze genetische veranderingen onbekend blijft, zijn er verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van niercelcarcinoom kunnen verhogen.

Risicofactoren voor niercelcarcinoom

Er zijn diverse risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van niercelcarcinoom kunnen verhogen:

Aandoeningen

De volgende aandoeningen zijn bekend als risicofactoren voor niercelcarcinoom:
  • Hoefijzernier: Samengesmolten nieren in de vorm van een hoefijzer.
  • Polycystische nierziekte: De aanwezigheid van veel cysten in de nieren.
  • Ziekte van Von Hippel-Lindau: Een autosomaal dominante aandoening die leidt tot tumoren in meerdere organen, waaronder bilaterale niercelcarcinomen, hemangioblastomen in de hersenen of ruggenmerg, feochromocytomen in de bijnieren en renale cysten. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een genetische mutatie van het tumorsuppressorgen.
  • Nierdialyse: Langdurige nierdialyse kan het risico op niercelcarcinoom verhogen.
  • Hoge bloeddruk (hypertensie)

Zwaarlijvigheid is een risicofactor voor niercelcarcinoom / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Zwaarlijvigheid is een risicofactor voor niercelcarcinoom / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Omgevingsfactoren

Naast genetische factoren spelen ook omgevingsfactoren een rol bij het ontstaan van niercelcarcinoom:

Symptomen van niercelcarcinoom

Niercelcarcinoom kan lange tijd asymptomatisch zijn, wat betekent dat het in de vroege stadia vaak geen merkbare symptomen vertoont. Naarmate de ziekte vordert, kunnen de volgende symptomen optreden:

Lokale symptomen

  • Nierpijn: Pijn in de nierregio die kan uitstralen naar de onderrug of de zijkant.
  • Hematurie: Bloed in de urine, wat zichtbaar kan zijn of alleen gedetecteerd kan worden door laboratoriumonderzoek.
  • Lage rugpijn: Aan één kant van de onderrug.
  • Lendenpijn: Pijn in de lendenstreek.
  • Een palpabele tumor in de buik of de flank kan soms voelbaar zijn.

Algemene symptomen

  • Malaise: Een algemeen gevoel van ziekte en vermoeidheid.
  • Nachtelijk zweten.
  • Anorexia: Verminderde eetlust.
  • Gewichtsverlies.
  • Ongeveer 30% van de patiënten kan hypertensie ontwikkelen door uitscheiding van renine door de tumor.
  • Ongeveer 20% van de patiënten kan hoge koorts ervaren, en ongeveer 25% van de patiënten met metastasen heeft uitzaaiingen op afstand.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van niercelcarcinoom wordt vaak gesteld door een combinatie van lichamelijk onderzoek en beeldvormende technieken:

Bloedonderzoek

Een bloedonderzoek kan hypercalciëmie (hoge calciumspiegels in het bloed) en in sommige gevallen polycytemie (abnormale toename van het aantal rode bloedcellen) aantonen.

Beeldvormende technieken

  • Echografie: Wordt gebruikt om solide letsels in de nier te identificeren en de doorgankelijkheid van de nierader en de inferieure vena cava te beoordelen.
  • CT-scan: Helpt bij het bepalen van de omvang van de nierschade en de betrokkenheid van omliggende structuren zoals de nierader en de inferieure vena cava.
  • MRI-scan: Biedt gedetailleerde beelden voor het bepalen van het kankerstadium en kan nuttig zijn bij het beoordelen van de tumorstaging.
  • Renale arteriografie: Wordt zelden gebruikt, maar kan de circulatie van de tumor in kaart brengen.

Behandeling van niercelcarcinoom

De behandeling van niercelcarcinoom is afhankelijk van het stadium van de kanker, de gezondheid van de patiënt en andere factoren. De behandelopties omvatten:

Chirurgie

  • Chirurgie: Een partiële nefrectomie (verwijdering van een deel van de nier) of een nefrectomie (verwijdering van de gehele nier) is vaak de eerste keuze voor lokale tumoren.

Ablatie

  • Ablatie kan worden uitgevoerd met extreme kou (cryoablatie) of radiogolven (radiofrequente ablatie) om tumoren te vernietigen.

Gerichte therapie

  • Gerichte therapie omvat medicijnen die specifiek gericht zijn op de bloedvaten van de tumor of op bepaalde eiwitten die essentieel zijn voor de groei van de tumor.

Biologische therapie

  • Biologische medicijnen, zoals interferon-alfa en interleukine-2, worden gebruikt om het immuunsysteem te versterken in de strijd tegen kanker.

Radiotherapie en chemotherapie

  • Radiotherapie en chemotherapie worden zelden gebruikt voor niercelcarcinoom, maar kunnen soms worden ingezet voor palliatieve zorg of bij tumoren die niet operabel zijn.

Prognose van niercelcarcinoom

De prognose van niercelcarcinoom hangt af van verschillende factoren:

Stadium van de ziekte

De prognose is beter wanneer de ziekte vroeg wordt ontdekt en behandeld. De vijfjaarsoverleving varieert afhankelijk van het stadium:
  • 80-90% voor tumoren die beperkt zijn tot de nier.
  • 5-10% voor patiënten met lymfeklierbetrokkenheid.
  • Ongeveer 5% voor patiënten met metastasen op afstand.

Complicaties van niercelcarcinoom

Niercelcarcinoom kan leiden tot verschillende complicaties, zoals:
  • Oorinfecties en andere infecties door verzwakt immuunsysteem.
  • Bronchitis door verminderde weerstand.
  • Longontsteking door Staphylococcus aureus kan optreden, vooral bij verzwakte patiënten.
  • Postinfectieuze encefalomyelitis, hartproblemen en exacerbaties van astma kunnen ook voorkomen.

Preventie van niercelcarcinoom

Preventie van niercelcarcinoom richt zich voornamelijk op het verminderen van risicofactoren:
  • Vermijden van roken.
  • Beperken van blootstelling aan schadelijke chemicaliën en zware metalen.
  • Onderhouden van een gezond gewicht en een evenwichtige voeding.
  • Regelmatig controleren van de bloeddruk en behandelen van hypertensie.
  • Vroegtijdige screening en controle bij familiegeschiedenis van nierkanker of andere risicofactoren.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Uitgelicht: NierkankerWat voor soorten kanker zijn er allemaal? En wat is nierkanker dan precies? Hoe wordt een stadium vastgesteld? Wat zijn…
Nierkanker: oorzaken, symptomen, behandeling, prognoseNierkanker: oorzaken, symptomen, behandeling, prognoseBij nierkanker is er sprake van kwaadaardige gezwellen die zich in de nier hebben gevormd of ze komen van een tumor die…
Niercelkanker: vormen, symptomen en behandelingNiercelkanker: vormen, symptomen en behandeling3% van alle tumoren komen voor in de nieren. Jaarlijks sterven er wereldwijd ruim 100.000 mensen aan deze nierziekte. Ni…
Kanker aan de nieren: symptomen & behandeling nierkankerKanker aan de nieren: symptomen & behandeling nierkankerBloed in de urine, pijn in de nierstreek en vermoeidheid: het zijn maar enkele van de symptomen die kunnen duiden op kan…

Pancolitis: Ontsteking van gehele dikke darm met diarreePancolitis: Ontsteking van gehele dikke darm met diarreePancolitis is een vorm van colitis ulcerosa, hetgeen een chronische inflammatoire darmaandoening (ontstekingsziekte) is.…
Groene tong: oorzaken en symptomen van groene tongaanslagGroene tong: oorzaken en symptomen van groene tongaanslagEen groene tong kan veel verschillende oorzaken hebben. Vaak begint een groene tong met een witte verkleuring van de ton…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Balik, Pixabay
  • Geraadpleegd op 18 november 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010)
  • Nierkanker, https://urologenvooru.nl/diagnoses/nierkanker/
  • Renal cell carcinoma, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 644-645
  • Renal cell carcinoma, https://medlineplus.gov/ency/article/000516.htm
  • Renal cell carcinoma, https://radiopaedia.org/articles/renal-cell-carcinoma-1
  • Renal Cell Carcinoma, https://www.webmd.com/cancer/renal-cell-carcinoma#1
  • Afbeelding bron 1: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 18-08-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.