Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën

Bij een abces bevindt zich pus in een niet-eerder bestaande holte in de weefsels. Pus, dat er geel of groen uitziet en mogelijk stinkt, is een dikke vloeistof die meestal witte bloedcellen, dood weefsel en ziektekiemen (bacteriën) bevat. De meest voorkomende oorzaak van een abces is een infectie met bacteriën. Bepaalde bacteriën, zoals Staphylococcus aureus en Streptococcus pyogenes, zorgen sneller voor pusvorming. Door de infectie gaat het immuunsysteem zorgen voor een verhoging van witte bloedcellen en chemicaliën om de bacteriën te bestrijden. Bij deze strijd sterft weefsel af en in die holte vult zich pus. Zowel huidabcessen als abcessen in het lichaam zijn mogelijk.

• Terminologie: Abces, cyste en empyeem
• Cysten en hun kenmerken
• Abcessen en hun kenmerken
• Empyeem en zijn kenmerken
• Conclusie
• Abces in de huid (huidabces) bij patiënten: Pus door infectie met bacteriën
• Etiologie
• Locatie
• Symptomen abces
• Behandeling abces
• Risico
• Complicaties huidabces
• Abces in het lichaam bij patiënten: Pus door infectie met bacteriën
• Etiologie
• Locatie
• Symptomen bij de patiënt
• Behandeling van patiënten
• Risico's
• Complicaties abces in het lichaam
• Geassocieerde symptomen van abcessen in huid of op lichaam
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Diagnostische methoden
• Laboratoriumonderzoek
• Prognose van abcessen in huid of op lichaam
• Complicaties van abcessen in huid of op lichaam
• Preventie van abcessen

Terminologie: Abces, cyste en empyeem

Regelmatig halen mensen de termen abces, cyste en empyeem door elkaar. Dit zijn drie verschillende, afzonderlijke termen. Een abces en cyste zijn met vloeistof gevulde knobbeltjes, maar een abces is geïnfecteerd en een cyste niet. Toch is het mogelijk dat een cyste geïnfecteerd raakt en zich omzet in een abces. Daarnaast ontstaat een abces in een niet-eerder bestaande holte in de weefsels.

Cysten en hun kenmerken

Cysten, ook bekend als "vochtblazen", zijn abnormaal gevormde holten in het lichaam. Deze cysten ontstaan door een ophoping van secreet (inwendige afscheiding van producten van klieren) of ander vocht. De aanwezigheid van een cyste kan leiden tot een ingedrukte en gerekte bovenste laag van de huid (epitheel).

Cysten zijn te vinden in verschillende delen van het lichaam, waaronder:

• Borstklieren: Hier kunnen cysten zich ontwikkelen, vaak als gevolg van hormonale veranderingen.
• Eierstokken: Ovariumcysten zijn een veelvoorkomende vorm van cysten bij vrouwen.
• Nieren: Niercysten kunnen zich vormen en variëren in grootte en aantal.

Abcessen en hun kenmerken

Een abces is een verzameling pus die ontstaat als reactie op een infectie. Het lichaam probeert de infectie te bestrijden door witte bloedcellen naar het getroffen gebied te sturen. Deze witte bloedcellen, samen met dode cellen en bacteriën, vormen pus. Abcessen kunnen overal in het lichaam ontstaan, maar komen vaak voor op:

• Huid: Huidaandoeningen kunnen leiden tot abcessen, vaak door bacteriële infecties.
• Tanden: Tandinfecties kunnen leiden tot tandabcessen, die zeer pijnlijk zijn.
• Diepe weefsels: Abcessen kunnen ook in interne organen ontstaan, zoals de lever of de longen.

Empyeem en zijn kenmerken

Bij een empyeem heeft de patiënt een etterophoping in een natuurlijke lichaamsholte, zoals:

• Borstholte: Empyema thoracale is een ophoping van pus in de borstholte, vaak als gevolg van een longinfectie.
• Longen: Een empyeem in de longen kan ontstaan na pneumonie of andere longinfecties.
• Buikholte: Abcessen kunnen zich ook ontwikkelen in de buikholte, wat leidt tot peritoneale empyeem.

Conclusie

Hoewel abcessen, cysten en empyeem vaak met elkaar worden verward, zijn het drie verschillende aandoeningen met unieke kenmerken. Het is essentieel om de verschillen te begrijpen om de juiste diagnose en behandeling te kunnen stellen. Medische evaluatie is vaak nodig om het juiste type en de juiste behandeling voor deze aandoeningen vast te stellen.
Deze oorzaken van een rode huid kunnen variëren in ernst en vereisen verschillende benaderingen voor diagnose en behandeling. Het is essentieel om medische hulp te zoeken als de symptomen aanhouden of verergeren.

Abces in de huid (huidabces) bij patiënten: Pus door infectie met bacteriën

Etiologie

Een ontstekingsreactie op een infectieproces (bacterie of parasiet) of, minder vaak, een vreemde stof in het lichaam (een naald of een splinter bijvoorbeeld) veroorzaakt een huidabces. Abcessen ontstaan door verstopte talg- (olie) of zweetklieren, een ontsteking van haarzakjes, of kleine breuken en perforaties van de huid. Abcessen ontwikkelen zich bovendien soms na een chirurgische ingreep.

Locatie

De meeste huidabcessen bevinden zich net onder de huid. Een steenpuist is het bekendste voorbeeld. Hierbij is een haarwortel geïnfecteerd en ontwikkelt zich een klein abces. Een abces is overal op de huid mogelijk: in de vagina (Bartholin klier), in de anus (anorectaal abces), de binnenkant van de dijen (lies), de basis van de wervelkolom, de oksels, rond een tand, etc.

Symptomen abces

Abcessen zijn vaak gemakkelijk te voelen door aanraking. Het midden van een abces zit vol pus en vuil. In een abces bevinden zich immers dode cellen, eiwitten, bacteriën en ander vuil. Dit gebied breidt uit waardoor een toenemende spanning en ontsteking aan de bovenliggende huid ontstaat. De symptomen van een huidabces zijn dan ook zwelling (tumor), roodheid (rubor), pijn (dolor) en warmte (calor) over het getroffen gebied.

Behandeling abces

Een kleine steenpuist die barst, behoeft meestal geen behandeling. Een ander verhaal is het bij een groter abces of een grotere steenpuist. Een huidabces barst normaal uiteindelijk ook op het huidoppervlak zodat de pus wegvloeit. Deze plek vergroot en is mogelijk pijnlijk daarna. Daarom is een chirurgische drainage meestal toch de beste oplossing. De arts draineert de pus uit het abces. Bij een huidabces voert de arts hiervoor een kleine operatie uit. De patiënt krijgt hierbij een lokale verdoving. De chirurg laat meestal de wonde open wanneer het abces niet diep is zodat eventueel overblijvend pus in staat is af te vloeien. Bij het genezingsproces van de huid, vormt zich na de operatie een klein litteken. Als het abces wel diep is, brengt de arts een klein stukje gaas (antiseptische wiek) in het drainagegat in.

Risico

Bij ongeveer 10% van de patiënten met een huidabces treedt binnen de twaalf maanden een ander huidabces op. Het huidabces komt vaker voor bij patiënten die roken of zwaarlijvig zijn, dus stoppen met roken of afvallen helpt om het huidabces te voorkomen. Ook jongeren (onder de dertig jaar), patiënten met diabetes mellitus en patiënten die een antibioticum (antibiotica) hebben genomen in de afgelopen zes maanden, hebben een hoger risico op een huidabces. De arts controleert de urine op suiker, omdat abcessen vaker voorkomen bij patiënten met diabetes. Terugkerende huidabcessen zijn de eerste indicatie van een probleem met het immuunsysteem. De meeste huidabcessen treden echter op bij gezonde patiënten zonder onderliggende oorzaak. Het is mogelijk om het risico op huidabcessen te verlagen door middel van een goede hygiëne, een gezonde levensstijl en het verzorgen van de huid.

Complicaties huidabces

Soms is niet al de pus uit het abces verdwenen, waardoor het abces terugkeert of de infectie zich verspreidt.

Abces in het lichaam bij patiënten: Pus door infectie met bacteriën

Etiologie

Abcessen in het lichaam ontwikkelen zich vaak als een complicatie van een bestaande aandoening, zoals een infectie elders in het lichaam. Als bijvoorbeeld de appendix (aanhangsel van de blinde darm) barst als gevolg van appendicitis (ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm), verspreiden bacteriën zich in de buik en veroorzaken ze mogelijk abcesvorming.

Locatie

Een abces vormt zich soms in het lichaam binnen een orgaan of in een ruimte tussen organen. Verschillende symptomen treden op, afhankelijk van de plaats van het abces. Een abces in het lichaam presenteert zich meestal als gevolg van een andere aandoening. Een infectie in de lever leidt bijvoorbeeld tot een leverabces. Als infectie optreedt in het tandvlees en de tanden, ontwikkelt zich een tandheelkundig abces. Een echografie, een MRI-scan of een CT-scan bevestigen een verdacht abces.

Symptomen bij de patiënt

Abcessen die zich ontwikkelen in een orgaan of in en tussen organen zijn moeilijker te herkennen dan huidabcessen, omdat de symptomen vaag zijn en de patiënt geen duidelijke uiterlijke tekenen van een probleem heeft. De symptomen van een abces in het lichaam variëren tevens afhankelijk van waar in het lichaam het abces zich ontwikkelt. Zo veroorzaakt een leverabces geelzucht (icterus), terwijl een abces in of in de buurt van de longen mogelijk resulteert in hoesten of kortademigheid. Algemene symptomen van een abces in het lichaam omvatten braken, diarree of constipatie, extreme vermoeidheid, koorts, ongemak in het gebied van het abces, overmatig zweten (hyperhidrose), pijn of zwelling in de buik, rillingen, verlies van eetlust en gewichtsverlies en een ziek gevoel.

Behandeling van patiënten

Om het pus uit het abces af te voeren, is een meer geavanceerde ingreep nodig. De technieken variëren en zijn afhankelijk van de plaats van het abces. Soms brengt de arts een buisje in het gat om pus af te voeren. Soms krijgt de patiënt eveneens antibiotica, vooral als de patiënt een infectie in de huid heeft, zoals cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid). Antibiotica zijn echter vaak niet voldoende om een abces te behandelen.

Risico's

Een abces in het lichaam komt meestal voor bij patiënten die ziek zijn, andere problemen hebben, of bij patiënten bij wie het immuunsysteem niet goed werkt. Zo vormt een longabces zich na een aanval van een longontsteking (pneumonie: ontsteking van de onderste luchtwegen), een hersenabces vormt zich na een doordringende hoofdwonde (een blessure waarbij de buitenste laag van de hersenen is doorboord), etc.

Complicaties abces in het lichaam

Als de arts de pus afvoert, is het mogelijk dat de patiënt een bibberaanval krijgt. Het is tevens mogelijk dat de behandeling niet lukt en dat toch een chirurgische ingreep vereist is. Een onbehandeld abces in het lichaam is echter meestal zeer ernstig tot zelfs levensbedreigend. De patiënt is erg ziek en een dringende medische behandeling is wenselijk.

Geassocieerde symptomen van abcessen in huid of op lichaam

Abcessen, of met pus gevulde holtes die ontstaan als gevolg van een infectie, kunnen verschillende symptomen vertonen. Deze symptomen variëren afhankelijk van de locatie en de ernst van de infectie. Het is belangrijk om de bijbehorende symptomen te herkennen, aangezien dit kan helpen bij het tijdig stellen van de juiste diagnose en behandeling.

Lokale symptomen
De meest voorkomende symptomen van een abces zijn:

• Roodheid: Het getroffen gebied vertoont vaak een duidelijke roodheid als gevolg van ontsteking.
• Zwelling: Er kan een zichtbare zwelling optreden rond het abces, wat duidt op de ophoping van pus en ontstekingsvocht.
• Pijn: Abcessen zijn meestal pijnlijk, vooral bij druk of aanraking. De pijn kan zich uitbreiden naar nabijgelegen gebieden.
• Warmte: Het aangetaste gebied kan warmer aanvoelen dan de omliggende huid, wat wijst op een actieve infectie.

Algemene symptomen
Naast de lokale symptomen kunnen ook algemene symptomen optreden, zoals:

• Koorts: Patiënten kunnen koorts ervaren als het lichaam reageert op de infectie. Dit is een teken dat het immuunsysteem actief is in de strijd tegen de infectie.
• Vermoeidheid: Algemeen onwel voelen of vermoeidheid kan optreden, wat vaak het gevolg is van een infectie.
• Misselijkheid: In sommige gevallen kunnen patiënten misselijkheid ervaren, vooral als het abces zich in de buikholte bevindt.

Complicaties
Als een abces niet tijdig wordt behandeld, kunnen er complicaties optreden, zoals:

• Verspreiding van infectie: De infectie kan zich verspreiden naar nabijgelegen weefsels of zelfs in de bloedbaan, wat leidt tot sepsis.
• Fistels: Soms kan een abces leiden tot de vorming van een fistel, een abnormale verbinding tussen twee organen of holten.
• Recidief: Abcessen kunnen terugkeren als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt.

Alarmsymptomen

Ga naar de dokter als je een van de volgende symptomen van een abces hebt:

• Een pijnlijke, rode en gezwollen plek op je huid
• Koorts
• Algehele malaise
• Abcessen in de mond, op tanden of in de buurt van de anus
• Abcessen in de buik
• Neurologische symptomen (bijvoorbeeld hoofdpijn, nekpijn, verwarring)

Diagnose en onderzoeken

Diagnostische methoden

De diagnose van een abces wordt vaak gesteld op basis van klinisch onderzoek en medische beeldvorming. Een echografie is vaak de eerste keus vanwege de toegankelijkheid en het vermogen om vloeistofcollecties te identificeren. Een MRI-scan biedt gedetailleerdere beelden, vooral bij diepere of complexere abcessen, terwijl een CT-scan nuttig is bij het evalueren van abcessen in de buik of thorax.

Laboratoriumonderzoek

Laboratoriumonderzoek, zoals bloedkweek en pusafname, kan helpen de specifieke pathogenen te identificeren die verantwoordelijk zijn voor het abces. Verhoogde niveaus van witte bloedcellen (leukocytose) en CRP (C-reactieve proteïne) wijzen vaak op een infectie.

Prognose van abcessen in huid of op lichaam

De prognose van abcessen hangt sterk af van verschillende factoren, waaronder de locatie van het abces, de onderliggende oorzaak, de tijdigheid van de diagnose en behandeling, en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt.

Behandeling en genezing
Wanneer een abces tijdig wordt behandeld, bijvoorbeeld door drainage en eventueel antibioticabehandeling, is de prognose meestal goed. De meeste abcessen genezen zonder complicaties. De genezingsduur kan variëren, maar meestal is er een aanzienlijke verbetering binnen enkele dagen na de behandeling.

Risico op complicaties
Indien een abces niet wordt behandeld, kunnen er complicaties optreden, zoals:

• Infecties: Een onbehandeld abces kan leiden tot een ernstige infectie die zich verspreidt naar andere delen van het lichaam, zoals sepsis, wat levensbedreigend kan zijn.
• Fistels: Soms kunnen abcessen leiden tot de vorming van fistels, wat verdere medische interventie kan vereisen.
• Terugkerende abcessen: Sommige patiënten kunnen een verhoogd risico lopen op het terugkeren van abcessen, vooral als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt, zoals diabetes of een verzwakt immuunsysteem.

Specifieke situaties
In bepaalde gevallen, zoals bij diepe abcessen of abcessen in de buurt van vitale organen, kan de prognose minder gunstig zijn. Deze abcessen vereisen vaak een meer ingrijpende behandeling en nauwlettende opvolging om complicaties te voorkomen.

Complicaties van abcessen in huid of op lichaam

Abcessen kunnen, indien onbehandeld of niet goed behandeld, verschillende complicaties met zich meebrengen. De ernst van deze complicaties kan variëren, afhankelijk van de locatie en het type abces, evenals de algehele gezondheid van de patiënt.

Verspreiding van infectie
Een van de meest voorkomende en ernstige complicaties van een onbehandeld abces is de verspreiding van infectie naar andere delen van het lichaam. Dit kan leiden tot:

• Sepsis: Dit is een levensbedreigende aandoening die optreedt wanneer de infectie zich verspreidt via de bloedbaan, wat leidt tot een algehele ontstekingsreactie in het lichaam. Sepsis vereist vaak onmiddellijke medische interventie en intensieve zorg.
• Osteomyelitis: Dit is een infectie van het bot die kan ontstaan wanneer de infectie van het abces zich verspreidt naar het omringende botweefsel.
• Endocarditis: Dit is een infectie van de hartkleppen die kan optreden als bacteriën vanuit een abces in de bloedbaan komen en zich daar nestelen.

Fistels en chronische abcessen
In sommige gevallen kan een abces leiden tot de vorming van fistels, dit zijn abnormale verbindingen tussen de holte van het abces en omliggende weefsels of organen. Deze complicaties kunnen resulteren in:

• Chronische infectie: Fistels kunnen leiden tot terugkerende infecties die moeilijk te behandelen zijn.
• Vervolgoperaties: Sommige fistels kunnen een chirurgische ingreep vereisen om ze te sluiten of om het abces te verwijderen.

Locatiespecifieke complicaties
Afhankelijk van de locatie van het abces kunnen er ook specifieke complicaties optreden:

• Hersenen: Een abces in de hersenen (cerebraal abces) kan leiden tot neurologische problemen, waaronder toevallen, geheugenverlies of andere cognitieve stoornissen.
• Borstholte: Een empyeem in de borstholte kan ademhalingsproblemen en pijn veroorzaken, en kan ook leiden tot pleuritis (ontsteking van het longvlies).
• Abcessen rond het rectum: Deze kunnen leiden tot anale fistels, ongemak en recurrente infecties.

Risico’s bij specifieke populaties
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met HIV/AIDS, diabetes of die immuunonderdrukkende medicatie gebruiken, lopen een verhoogd risico op complicaties bij abcessen. Het is belangrijk dat deze patiënten tijdig medische hulp zoeken en hun toestand nauwlettend in de gaten houden.

Preventie van abcessen

Algemene maatregelen
Preventie van abcessen omvat een combinatie van goede persoonlijke hygiëne en levensstijlaanpassingen. Regelmatige handwaspraktijken zijn essentieel, vooral na het aanraken van mogelijk besmette oppervlakken of voorwerpen. Het schoonhouden van wonden door deze goed te reinigen met een mild antisepticum en deze af te dekken met een schone, droge bandage kan het risico op infectie en daaropvolgende abcesvorming aanzienlijk verminderen.

Daarnaast is het belangrijk om risicofactoren te vermijden die de kans op het ontwikkelen van abcessen kunnen verhogen. Roken is een belangrijke risicofactor; het vermindert de bloedtoevoer naar de huid en vertraagt het genezingsproces, waardoor infecties gemakkelijker kunnen optreden. Ook overgewicht kan bijdragen aan een verhoogd risico op huidinfecties en abcessen, vooral in huidplooien waar wrijving en vochtigheid kunnen leiden tot huidbeschadiging. Een gezond voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende hydratatie zijn cruciaal voor het handhaven van een goed immuunsysteem, wat verder helpt bij het voorkomen van abcessen.

Medische behandelingen
Voor patiënten met een verhoogd risico op abcessen, zoals diabetici of immuungecompromitteerde personen, is het van cruciaal belang om een strikte controle van onderliggende aandoeningen te handhaven. Dit omvat regelmatige medische controles en het tijdig behandelen van kleine huidlaesies, zoals snijwonden of schaafwonden, voordat ze geïnfecteerd raken.

Bij diabetici is het bijzonder belangrijk om aandacht te besteden aan voetverzorging. Regelmatig controleren van de voeten op wondjes, blaren of andere huidproblemen kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van infecties. In gevallen waar het risico op infectie verhoogd is, kunnen artsen overwegen om profylactische antibiotica voor te schrijven.

Daarnaast kan het gebruik van een goede huidverzorging helpen om de huid gezond te houden en zo infecties te voorkomen. Dit omvat het regelmatig hydrateren van de huid, vooral bij mensen die in een droge omgeving leven of werken. Voor immuungecompromitteerde patiënten is het ook belangrijk om contact met zieke mensen te vermijden en te zorgen voor een schone, veilige leefomgeving.

Educatie en bewustwording
Het bevorderen van educatie en bewustwording over de risico's en preventieve maatregelen met betrekking tot abcessen kan ook een belangrijke rol spelen in hun preventie. Patiënten, zorgverleners en de bredere gemeenschap moeten geïnformeerd worden over de tekenen van huidinfecties, zodat ze tijdig kunnen handelen en medische hulp kunnen inroepen indien nodig. Het ontwikkelen van een behandelplan dat de individuele behoeften en risicofactoren van elke patiënt in overweging neemt, kan de effectiviteit van preventieve maatregelen verder verbeteren.

Door deze maatregelen te implementeren, kan het risico op het ontwikkelen van abcessen aanzienlijk worden verminderd, wat leidt tot een betere algehele gezondheid en minder complicaties.