Splinter: Typen en verwijdering van splinters uit huid

Splinters doen zich voor wanneer een klein, dun stuk materiaal dat deel uitmaakt van een groter object, in de huid prikt en ingesloten raakt. Het vreemde lichaam blijft dus bij een splinter in het weefsel achter en verplaatst zich onbehandeld meestal verder in het lichaam. Pijn is het bekendste symptoom van een splinter. In de meeste gevallen is het mogelijk om de splinter thuis te verwijderen. Iedereen die dit probeert, moet echter altijd eerst zijn handen wassen alsook alle apparatuur reinigen die ze zullen gebruiken. Bij tekenen van een infectie of een diepe of moeilijk te verwijderen splinter, is medisch advies nodig.

• Typen splinters in de huid
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Verwijdering van splinters uit huid
• Pincet
• Duct tape
• Naald en pincet
• Alarmsymptomen
• Complicaties
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Preventie

Typen splinters in de huid

De meest voorkomende vreemde lichamen zijn in de delen twee officiële typen met name biologische splinters en niet-biologische splinters. De biologische klasse omvat splinters van botten, visstekels, tanden en hout. In de niet-biologische klasse zijn splinters afkomstig van glas, metaal, aluminium, vishaken, potloodgrafiet en plastic.

Symptomen

Splinters veroorzaken aanvankelijk pijn door wanneer het scherpe voorwerp door de bovenste huidlaag gaat. De splinter penetreert zelfs soms nog dieper, zoals in het spierweefsel of het bot.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt weet meestal zelf dat hij een splinter in het lichaam heeft. Er zijn ook veel aanwijzingen dat een splinter het lichaam is binnengedrongen zoals onder andere:

• een abces
• een chronische etterende wonde
• een cyste
• een gezwel onder de opperhuid (huidknobbeltje)
• een niet-genezende wonde
• een verkleuring onder de opperhuid
• een vertraagd pees- of zenuwletsel
• nieuw wondje dat met bloed is besmeurd
• osteomyelitis (botinfectie)
• prikwondje
• scherpe pijn, ook bij het bewegen

Als de aanwezigheid van de splinter niet zichtbaar is maar enkel de effecten hiervan duidelijk zijn, zet de arts radiografie of echografie in om de locatie van het vreemd voorwerp op te sporen.

Verwijdering van splinters uit huid

Diverse opties zijn beschikbaar om een splinter thuis te verwijderen. De beste methode hangt af van de locatie, de grootte, de diepte en de richting van de splinter. Het is belangrijk een splinter zo snel mogelijk te verwijderen om een infectie te voorkomen.

Pincet

De meeste patiënten die een kleine, gemakkelijk toegankelijke splinter hebben, gebruiken een pincet om het vreemd lichaam te verwijderen. Met een pincet is het mogelijk om de splinter vast te grijpen en deze uit de huid te trekken. De patiënt moet eerst het pincet desinfecteren met ontsmettingsalcohol. Vervolgens knijpt de patiënt het einde van de splinter tussen de armen van de pincet. Hij trekt de splinter vervolgens voorzichtig naar buiten.

Duct tape

Duct tape is een zeer sterke tape die helpt bij het verwijderen van een diepere splinter. Deze methode is vaak pijnloos. Eerst moet de patiënt het splintergebied grondig reinigen. Vervolgens brengt hij duct tape op de splinter aan. Hij wacht daarna ongeveer dertig minuten, en trekt de tape er vervolgens af. Als deze methode de eerste keer niet werkt, kan de patiënt dit nogmaals proberen want soms lukt het dan wel.

Naald en pincet

Wanneer de splinter de huid volledig heeft doorboord en geen enkel deel van het materiaal zichtbaar is, is het mogelijk om met behulp van een naald een deel van het vreemde lichaam zichtbaar te maken. Zodra een deel van de splinter zichtbaar is, kan de persoon een pincet gebruiken om dit te verwijderen.

Een persoon kan een splinter verwijderen met behulp van een naald en een pincet door:

• zowel de naald als het pincet te desinfecteren met ontsmettingsalcohol
• de huid te doorprikken met de naald over het deel van de splinter dat zich het dichtst bij het oppervlak bevindt
• de splinter vastknijpen met het pincet en deze voorzichtig en langzaam uittrekken

Alarmsymptomen

Is er een ontsteking of pus aanwezig of is de splinter diep ingebed, dan bezoekt de patiënt een arts. Medische hulp is ook nodig als de splinter zich in of vlakbij het oog bevindt of wanneer de splinter erg groot is. Als de splinter langer dan twee à drie dagen in een vinger aanwezig is, is eveneens medisch advies noodzakelijk. Des te eerder de patiënt of arts de splinter verwijdert, des te minder groot de kans dat er complicaties optreden.

Complicaties

Verder ontstaat mogelijk een infectie door bacteriën op het vreemde voorwerp. Sommige splinters blijven op hun plaats aanwezig, maar de meeste splinters blijven migreren (zich verplaatsen) door het lichaam en beschadigen dan hun omgeving. De splinter migreert namelijk mogelijk naar vitale organen of botten hetgeen leidt tot ernstige interne schade. Zeer sporadisch is een amputatie van een vinger nodig.

Epidemiologie

Splinters zijn een veelvoorkomende oorzaak van huidletsel wereldwijd. Ze kunnen optreden in elke omgeving waar mensen in contact komen met materialen die splinters kunnen veroorzaken, zoals in werkplaatsen, tuinen en bij dagelijks gebruik van huishoudelijke voorwerpen. Er zijn geen exacte statistieken over de prevalentie van splinters, maar het aantal meldingen varieert afhankelijk van de activiteit en blootstelling aan risicofactoren. Er zijn geen significante verschillen in incidentie op basis van leeftijd of geslacht, hoewel mensen die regelmatig met gereedschap of tuinieren te maken hebben, mogelijk een hoger risico lopen.

Oorzaken

Splinters ontstaan wanneer een klein stuk materiaal, zoals hout, glas of metaal, in de huid prikt en vast komt te zitten. Dit kan gebeuren door accidenteel contact met scherpe of harde materialen tijdens dagelijkse activiteiten of werk. De splinter kan variëren in grootte en vorm, en het materiaal kan biologisch (zoals hout) of niet-biologisch (zoals glas) zijn. De penetratie van de splinter in de huid kan variëren van oppervlakkig tot diep, afhankelijk van de kracht en hoek van de impact.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het oplopen van een splinter verhogen, waaronder:

• Werken met gereedschap of machines die splinters kunnen veroorzaken
• Tuinieren, vooral bij het omgaan met hout of doornige planten
• Verschillende huishoudelijke taken waarbij scherpe voorwerpen worden gebruikt
• Het lopen op oppervlakken die glas, metaal of andere splinterige materialen bevatten

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een splinter wordt meestal gesteld op basis van de klinische presentatie en symptomen. Bij twijfel over de aanwezigheid van een splinter of als de splinter niet zichtbaar is, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn, zoals:

• Radiografie (X-ray) om te controleren op aanwezigheid van splinters van glas of metaal
• Echografie om te detecteren waar splinters zich bevinden, vooral als deze diep in het weefsel zijn

Behandeling

De behandeling van een splinter hangt af van de grootte, locatie en diepte van de splinter. De meeste splinters kunnen thuis worden verwijderd met eenvoudige technieken zoals het gebruik van een pincet, duct tape of een naald en pincet. Bij moeilijk te verwijderen splinters of tekenen van infectie kan medische hulp nodig zijn.

Prognose

De prognose voor splinters is over het algemeen goed als de splinter tijdig en volledig wordt verwijderd. Bij een correcte verwijdering van de splinter zullen de meeste mensen volledig herstellen zonder blijvende effecten. Als de splinter echter diep in het weefsel blijft zitten of een infectie veroorzaakt, kan de genezing langer duren en zijn er mogelijk verdere medische ingrepen nodig.

Preventie

Om splinters te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Draag geschikte beschermende kleding en handschoenen bij het werken met materialen die splinters kunnen veroorzaken
• Wees voorzichtig bij het hanteren van scherpe voorwerpen en materialen
• Houd de omgeving schoon en vrij van splinterige materialen
• Controleer regelmatig je huid op eventuele splinters na activiteiten die risico op splinters met zich meebrengen

Lees verder

• EHBO bij snijwonden en steekwonden