EHBO bij snijwonden en steekwonden

Snij- en steekwonden zijn veelvoorkomende verwondingen waarbij doorgaans alleen de huid of slijmvliezen beschadigd zijn. Hoewel deze wonden vaak relatief mild zijn, is het belangrijk om de ernst van de verwondingen goed in te schatten en gepaste maatregelen te nemen. Wanneer de handen of het gezicht zijn getroffen, of bij diepere wonden zoals die door glasscherven of messen, is het raadzaam om medische hulp in te schakelen. De eerste hulp hangt af van de ernst van de wond, waarbij het stelpen van de bloeding vaak de eerste stap is.

• Snijwonden
• Steekwonden
• Eerste hulp bij steekwonden
• EHBO: Zeker niet doen
• Preventie van infecties en nazorg

Snijwonden

Snijwonden ontstaan door een scherp, snijdend voorwerp zoals een glasscherf of mes. Ondiepe snijwonden hebben meestal een goede prognose en genezen vaak zonder complicaties. De pijn bij snijwonden is vaak scherp en kortstondig. De randen van de wond zijn meestal glad en kunnen iets van elkaar verwijderd zijn, afhankelijk van de grootte van de wond en de betrokken lichaamsdelen. De mate van bloedverlies varieert afhankelijk van de aard van het beschadigde bloedvat. In de meeste gevallen stopt de bloeding vanzelf.

Steekwonden

Steekwonden worden veroorzaakt door puntige voorwerpen zoals een doorn, een splinter, een breinaald, een naald, een nagel of een spijker. Deze wonden zijn vaak diep, met een kleine huidopening, wat kan leiden tot een ernstig letsel. De exacte diepte van de steekwond is moeilijk in te schatten. Bij vingerwonden is de kans op snelle besmetting groot. De randen van de wond sluiten vaak snel door de veerkracht van de weefsels, wat het risico op infectie verhoogt. Soms blijft het voorwerp in het lichaam zitten, wat extra risico's met zich meebrengt.

Eerste hulp bij steekwonden

Doorn of splinter

Bij een doorn of splinter ziet men vaak een zwarte punt met een streepvorm. De huid rondom kan rood en gezwollen zijn. De eerste stap is om de huid rond de wond grondig te reinigen met warm water. Vervolgens wordt de huid gedesinfecteerd met een antiseptisch middel. Als het voorwerp diep zit, kan een steriele naald worden gebruikt. De naald moet eerst worden gesteriliseerd door deze in een vlam te houden of met alcohol te reinigen. Vervolgens wordt de naald onder de splinter ingebracht en de splinter voorzichtig naar boven gehaald met een pincet. Het is belangrijk om de wond even te laten nabloeden en daarna te ontsmetten met Betadine jodium. Dek de wond af met een pleister. Indien het verwijderen van de splinter niet lukt, dek de wond af en raadpleeg een arts. Soms helpt het om de plek met de splinter onder te dompelen in een badje met warm water en zeep, zodat de splinter gemakkelijker te verwijderen is.

Naald

Als een naald volledig in de voet zit, dient de hulpverlener deze niet zelf te verwijderen. In plaats daarvan markeert hij de locatie van de naald met een cirkel, dekt de wond af met een niet-drukkend verband en verwijst de patiënt naar een arts. De patiënt moet vermijden op de voet te steunen om verdere verwondingen te voorkomen.

Mes of dolk

Wanneer het voorwerp niet meer in de wond zit
Bij een oppervlakkige steekwonde veroorzaakt door een mes of dolk, stopt de hulpverlener de bloeding door een steriel gaasje of opgevouwen tissues op de wond te drukken. Het getroffen lichaamsdeel moet zo hoog mogelijk worden gehouden om de bloeding te verminderen. Reinig de wond met een gaasje, desinfecterend middel of zeep en lauwwarm water. Veeg altijd van de wond af om te voorkomen dat bacteriën in de wond terechtkomen. Gebruik nieuwe gaasjes indien nodig. Dek de wond af met een wondpleister.

Wanneer het voorwerp nog in de wond zit
Als een mes of dolk nog in de wond zit, moet het voorwerp blijven zitten. De hulpverlener plaatst een steriel verband rondom het voorwerp en oefent druk uit om de bloeding te stoppen. Vervolgens wordt een ander verband om de wond aangebracht. Terwijl de patiënt rust, brengt de hulpverlener extra verbanden aan om de druk te verdelen. Het is cruciaal om onmiddellijk medische hulp in te schakelen of naar het ziekenhuis te gaan voor verdere behandeling.

EHBO: Zeker niet doen

Bij steekwonden waarbij het voorwerp nog in de wond zit, mag de hulpverlener het voorwerp niet verwijderen, omdat dit kan helpen de bloeding te stoppen. De patiënt moet niet rechtop staan, omdat dit het risico op flauwvallen verhoogt (flauwvallen). Gebruik geen watten of pluizend materiaal om de wond te reinigen, en vermijd het gebruik van een vuil of slecht sluitend pincet bij het verwijderen van een splinter. Gebruik ook geen scherpe voorwerpen zoals naalden om de punt van een splinter te verplaatsen.

Preventie van infecties en nazorg

Het voorkomen van infecties en het bevorderen van een goede genezing zijn belangrijk bij snij- en steekwonden:

• Hygiëne: Zorg ervoor dat de wond goed gereinigd en gedesinfecteerd wordt om infecties te voorkomen.
• Controle: Houd de wond in de gaten op tekenen van infectie zoals roodheid, zwelling of pus. Raadpleeg een arts bij vermoeden van een infectie.
• Tetanusvaccinatie: Bij diepe wonden of wonden veroorzaakt door vuile voorwerpen kan een tetanusvaccinatie nodig zijn. Controleer of uw vaccinaties up-to-date zijn.
• Nazorg: Volg de instructies van de arts voor het verzorgen van de wond en de nazorg om een goede genezing te bevorderen.

Met deze richtlijnen kunt u adequaat reageren op snij- en steekwonden en zorgen voor een juiste eerste hulp en nazorg.

Lees verder

• Splinter: Typen en verwijdering van splinters uit huid