Takotsubo cardiomyopathie: Zwakte van linkerventrikel hart

Takotsubo cardiomyopathie is een hartaandoening die tot stand komt door ernstige fysieke of emotionele stress. De stressvolle gebeurtenis veroorzaakt mogelijk een verzwakking van het linkerventrikel van het hart. De belangrijkste symptomen zijn pijn op de borst en kortademigheid. De hartafwijking komt bijna uitsluitend voor bij vrouwen. De arts behandelt de hartafwijking met medicijnen en verder krijgt de patiënt het advies om stress te verminderen. De vooruitzichten zijn voor de meeste patiënten uitstekend, al komen af en toe wel complicaties voor of komt de hartaandoening terug. Takotsubo cardiomyopathie werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in Japan in 1990 door Sato et al. De hartaandoening is genoemd naar een Japanse octopusval.

• Synoniemen
• Epidemiologie van hartafwijking
• Oorzaken: Zwakte van linkerventrikel van hart
• Risicofactoren van Takotsubo cardiomyopathie
• Symptomen
• Risicofactoren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van gebroken-hart syndroom
• Complicaties van hartaandoening
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met takotsubo cardiomyopathie
• Beperk stress en leer ontspanningstechnieken
• Houd je aan je medicatie en opvolging
• Misvattingen rond takotsubo cardiomyopathie
• Takotsubo cardiomyopathie is dezelfde aandoening als een hartaanval
• Takotsubo cardiomyopathie komt alleen voor bij vrouwen van middelbare leeftijd
• Takotsubo cardiomyopathie kan worden genezen met medicijnen
• Takotsubo cardiomyopathie heeft altijd een slechte prognose
• Takotsubo cardiomyopathie wordt veroorzaakt door fysieke oorzaken, zoals zware lichamelijke inspanning
• Takotsubo cardiomyopathie is een zeldzame aandoening
• Mensen die takotsubo cardiomyopathie hebben gehad, kunnen geen normaal leven meer leiden

Synoniemen

De hartaandoening staat ook bekend als ‘stress-geïnduceerde cardiomyopathie’, ‘gebroken-hart syndroom’ en ‘viskruikinfarct’.

Epidemiologie van hartafwijking

Takotsubo cardiomyopathie is een zeldzame aandoening die vooral vrouwen boven de 50 jaar treft. Deze aandoening wordt ook wel het 'gebroken-hart-syndroom' genoemd, omdat het vaak voorkomt na een plotselinge emotionele of fysieke stress. De prevalentie is relatief laag, met een geschatte incidentie van 1 tot 2 procent van alle gevallen van acute hartinsufficiëntie. Desondanks kan het ernstige gevolgen hebben, vooral bij oudere patiënten.

Oorzaken: Zwakte van linkerventrikel van hart

De precieze oorzaak van Takotsubo cardiomyopathie is nog niet volledig bekend, maar het wordt geassocieerd met hevige fysieke of emotionele stress. Stresshormonen zoals adrenaline kunnen leiden tot tijdelijke disfunctie van de linkerventrikel van het hart, wat resulteert in een vorm die lijkt op een 'takotsubo', een Japanse val voor octopussen. Hormonen zoals adrenaline lijken hierbij een rol te spelen, hoewel de exacte mechanismen nog niet volledig begrepen zijn.

Risicofactoren van Takotsubo cardiomyopathie

Fysieke en emotionele stress veroorzaakt een verzwakt linkervenetrikel. Dit gebeurt bijvoorbeeld door volgende stressgebeurtenissen:

• anesthesie krijgen voor een ingreep
• een astma-aanval
• een auto-ongeval of ander ongeval
• een ernstige ziekte, operatie of medische ingreep
• een natuurfenomeen zoals een blikseminslag of een aardbeving
• een onverwacht verlies, ziekte of letsel van een naast familielid, vriend of huisdier
• een plotselinge daling van de bloeddruk
• ernstige pijn
• financiële zorgen of schulden
• het gebruik van of de terugtrekking uit illegale drugs
• huiselijk geweld
• intense angst
• slecht nieuws ontvangen (zoals een diagnose van kanker)
• spreken in het openbaar
• verlies bij kansspelen

Er zijn ook meldingen geweest van patiënten met Takotsubo cardiomyopathie na een gelukkige gebeurtenis, zoals een verrassingsfeest of een andere onverwachte verrassing, een bruiloft, een reünie of een nieuwe baan. Sommige patiënten hebben geen specifieke gebeurtenis die gelinkt kan worden aan de aandoening.

Symptomen

Pijn op de borst en kortademigheid zijn de vaakst voorkomende symptomen van zwakte van het linkerventrikel. Sommige patiënten ervaren braken, misselijkheid en hartkloppingen. Deze symptomen ontstaan acuut (snel na het optreden van de stressvolle gebeurtenis).

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor Takotsubo cardiomyopathie zijn onder andere hoge leeftijd, vrouw zijn (met name na de menopauze), en het ervaren van ernstige emotionele of fysieke stress. Andere risicofactoren omvatten psychiatrische stoornissen zoals angststoornissen of depressie, evenals het gebruik van bepaalde medicijnen die de afgifte van stresshormonen kunnen beïnvloeden.

Diagnose en onderzoeken

De symptomen van het gebroken hart-syndroom zijn niet te onderscheiden van deze van een hartaanval. Een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje) onthult bovendien afwijkingen die lijken op deze van sommige hartaanvallen. Daarom zijn beeldvormende onderzoeken en andere maatregelen nodig om een hartaanval uit te sluiten. Om een definitieve diagnose te krijgen, zijn verdere onderzoeken nodig zoals een bloedonderzoek, een angiografie (radiografisch beeld van de bloedvaten) van het linkerventrikel en een echocardiografie (onderzoek van het hart door middel van geluidsgolven).

Behandeling

Er zijn anno oktober 2020 geen wetenschappelijke richtlijnen voor de behandeling van Takotsubo cardiomyopathie. Artsen adviseren standaard medicijnen tegen hartfalen, zoals bètablokkers, ACE-remmers en diuretica (plaspillen). Ze geven voorts aspirine aan patiënten die ook atherosclerose hebben (plaque-opbouw in de wanden van de slagaders). Bètablokkers (of gecombineerde alfa- en bètablokkers) zijn voor onbepaalde tijd inzetbaar om een herhaling te helpen voorkomen daar ze de effecten van adrenaline en andere stresshormonen verminderen. Het is ook belangrijk om fysieke of emotionele stress te verlichten die mogelijk een rol heeft gespeeld bij het veroorzaken van de hartafwijking.

Prognose van gebroken-hart syndroom

De meeste afwijkingen in de systolische functie en de beweging van de ventrikelwand die optreden bij Takotsubo cardiomyopathie, verdwijnen binnen één tot vier weken. De meeste patiënten herstellen volledig binnen twee maanden. Het hart van sommige patiënten verandert echter permanent van vorm en daardoor ervaren ze blijvend symptomen zoals vermoeidheid, pijn op de borst en een gebrek aan energie.

Complicaties van hartaandoening

Zelden komen complicaties tot stand zoals aritmieën (abnormale hartritmes), een verstopping van de bloedstroom uit de linkerhartkamer en een scheuring van de ventrikelwand. Hartfalen komt voor bij ongeveer 20% van de patiënten. Zeer sporadisch komen patiënten te overlijden als gevolg van Takotsubo cadiomyopathie. Ongeveer 10-15 procent van de patiënten die Takotsubo cardiomyopathie heeft gehad, krijgt hiermee opnieuw te maken nadat ze zijn hersteld. De stressvolle gebeurtenis is dan mogelijk telkens anders.

Preventie

Preventie van Takotsubo cardiomyopathie richt zich op het vermijden van extreme emotionele of fysieke stress. Het beheersen van stressniveaus door middel van therapie, meditatie, of andere ontspanningstechnieken kan nuttig zijn om een nieuwe episode te voorkomen. Daarnaast kan het controleren van andere risicofactoren zoals hoge bloeddruk en het gebruik van stresshormoonremmende medicatie bijdragen aan het verminderen van het risico.

Praktische tips voor het leven met takotsubo cardiomyopathie

Takotsubo cardiomyopathie, ook wel bekend als ‘gebroken hart syndroom’, veroorzaakt tijdelijke zwakte van de linkerventrikel van het hart. Dit kan leiden tot symptomen zoals pijn op de borst en kortademigheid. Het is essentieel dat je deze aandoening goed beheert om ernstige complicaties te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips.

Beperk stress en leer ontspanningstechnieken

Omdat takotsubo cardiomyopathie vaak wordt uitgelokt door emotionele of fysieke stress, is het belangrijk dat je manieren vindt om stress in je leven te verminderen. Probeer technieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of yoga om je geest tot rust te brengen. Het helpt ook om regelmatig pauzes te nemen in je dagelijkse routine om jezelf de tijd te geven om te ontspannen en te herstellen.

Houd je aan je medicatie en opvolging

Het is belangrijk dat je de medicatie die je arts je voorschrijft strikt opvolgt. Dit kan medicatie zijn om je bloeddruk te reguleren, het hart te ondersteunen of om ontstekingen te verminderen. Zorg er ook voor dat je regelmatig teruggaat voor medische controles. Je arts kan je hartfunctie volgen en ervoor zorgen dat je geen verdere complicaties ontwikkelt.

Misvattingen rond takotsubo cardiomyopathie

Takotsubo cardiomyopathie is dezelfde aandoening als een hartaanval

Takotsubo cardiomyopathie wordt vaak verward met een hartaanval, maar het is een andere aandoening. Bij takotsubo cardiomyopathie is er tijdelijk hartfalen veroorzaakt door extreme emotionele of fysieke stress, terwijl bij een hartaanval de bloedtoevoer naar het hart wordt belemmerd door een verstopping van een kransslagader. Bij takotsubo is er geen blokkade, maar een tijdelijke zwakte van de hartspier. Het verschil in de onderliggende oorzaak maakt de behandeling en prognose verschillend, hoewel de symptomen sterk lijken op die van een hartaanval.

Takotsubo cardiomyopathie komt alleen voor bij vrouwen van middelbare leeftijd

Hoewel takotsubo cardiomyopathie vaker voorkomt bij vrouwen, vooral na de menopauze, kan de aandoening ook bij mannen en jongere vrouwen optreden. De aandoening wordt vaak geassocieerd met stress, maar er zijn ook gevallen waarbij geen duidelijke emotionele of fysieke stressoren worden geïdentificeerd. Het idee dat het uitsluitend vrouwen van middelbare leeftijd betreft, is dus een misvatting.

Takotsubo cardiomyopathie kan worden genezen met medicijnen

Er is geen medicatie die takotsubo cardiomyopathie kan genezen, hoewel medicijnen zoals geneesmiddelen kunnen helpen om de symptomen te beheersen, zoals hartkloppingen of bloeddrukproblemen. De meeste patiënten herstellen vanzelf met ondersteuning van medische zorg, en de behandeling is voornamelijk gericht op het ondersteunen van het hart en het verminderen van stress. De aandoening is vaak tijdelijk, maar sommige mensen kunnen blijvende schade aan het hart oplopen.

Takotsubo cardiomyopathie heeft altijd een slechte prognose

Hoewel takotsubo cardiomyopathie ernstige symptomen kan veroorzaken, is de prognose meestal goed. De meeste patiënten herstellen volledig zonder blijvende schade aan het hart, hoewel het herstel enkele weken kan duren. Het idee dat de aandoening altijd dodelijk is of tot chronisch hartfalen leidt, is dus incorrect. In veel gevallen kan de hartfunctie herstellen na de acute fase van de aandoening.

Takotsubo cardiomyopathie wordt veroorzaakt door fysieke oorzaken, zoals zware lichamelijke inspanning

Hoewel lichamelijke inspanning een rol kan spelen in sommige gevallen van takotsubo cardiomyopathie, is het meestal de emotionele stress die de aandoening veroorzaakt. Er zijn veel gevallen waarin mensen een plotselinge emotionele gebeurtenis ervaren, zoals verlies van een geliefde of extreme angst, en takotsubo cardiomyopathie ontwikkelen. Dit geeft aan dat de aandoening vaak wordt veroorzaakt door psychologische stress in plaats van fysieke inspanning.

Takotsubo cardiomyopathie is een zeldzame aandoening

Takotsubo cardiomyopathie komt vaker voor dan vaak wordt gedacht. Veel gevallen worden mogelijk niet herkend, omdat de symptomen sterk lijken op die van een hartaanval, en de diagnose kan moeilijk zijn zonder specifieke tests zoals echocardiografie of beeldvormende onderzoeken. De aandoening wordt soms ondergediagnosticeerd, vooral in gevallen waar er geen duidelijke stressfactoren zijn.

Mensen die takotsubo cardiomyopathie hebben gehad, kunnen geen normaal leven meer leiden

In de meeste gevallen herstellen mensen volledig van takotsubo cardiomyopathie en kunnen ze hun normale activiteiten hervatten. Het herstel kan enkele weken duren, maar er zijn zelden langdurige beperkingen in de dagelijkse levensstijl. Het idee dat mensen een verminderd functioneren of chronische hartproblemen krijgen, is dus niet altijd waar. De meeste patiënten kunnen een normaal leven leiden na herstel.

Lees verder

• Cardiomyopathie (hartspieraandoening): Soorten en oorzaken
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte
• Hartfalen: Slecht rondpompen van bloed door het hart
• Hartkloppingen: Vaak onschuldig, soms symptoom van ziekte
• Alcoholische cardiomyopathie: Hartfalen door alcoholmisbruik