Takotsubo cardiomyopathie: Zwakte van linkerventrikel hart

Takotsubo cardiomyopathie is een hartaandoening die tot stand komt door ernstige fysieke of emotionele stress. De stressvolle gebeurtenis veroorzaakt mogelijk een verzwakking van het linkerventrikel van het hart. De belangrijkste symptomen zijn pijn op de borst en kortademigheid. De hartafwijking komt bijna uitsluitend voor bij vrouwen. De arts behandelt de hartafwijking met medicijnen en verder krijgt de patiënt het advies om stress te verminderen. De vooruitzichten zijn voor de meeste patiënten uitstekend, al komen af en toe wel complicaties voor of komt de hartaandoening terug. Takotsubo cardiomyopathie werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in Japan in 1990 door Sato et al. De hartaandoening is genoemd naar een Japanse octopusval.

• Synoniemen
• Epidemiologie van hartafwijking
• Oorzaken: Zwakte van linkerventrikel van hart
• Risicofactoren van Takotsubo cardiomyopathie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van gebroken-hart syndroom
• Complicaties van hartaandoening

Synoniemen

De hartaandoening staat ook bekend als ‘stress-geïnduceerde cardiomyopathie’, ‘gebroken-hart syndroom’ en ‘viskruikinfarct’.

Epidemiologie van hartafwijking

Takotsubo cardiomyopathie (hartspieraandoening) is zeldzaam en treft tussen 1,2% en 2,2% van de mensen in Japan en 2% tot 3% in westerse landen die lijden aan een hartinfarct. Meer dan 90% van de patiënten zijn vrouwen in de leeftijd van 58 tot 75 jaar (na de menopauze).

Oorzaken: Zwakte van linkerventrikel van hart

Takotsubo cardiomyopathie is een aandoening waarbij het linkerventrikel van het hart verzwakt. Het linkerventrikel is de belangrijkste pompkamer van het hart. Meestal gebeurt deze verzwakking als gevolg van ernstige emotionele of fysieke stress, zoals een plotselinge ziekte, het verlies van een dierbare of een ernstig ongeval.

De precieze oorzaak van de hartafwijking is echter niet bekend anno oktober 2020, maar experts denken dat stijgende stresshormonen (bijvoorbeeld adrenaline) het hart leiden tot veranderingen in de hartspiercellen en/of coronaire bloedvaten waardoor het linkerventrikel niet effectief kan samentrekken. Onderzoekers vermoeden dat oudere vrouwen kwetsbaarder zijn door verminderde oestrogeenspiegels na de menopauze.

Risicofactoren van Takotsubo cardiomyopathie

Fysieke en emotionele stress veroorzaakt een verzwakt linkervenetrikel. Dit gebeurt bijvoorbeeld door volgende stressgebeurtenissen:

• anesthesie krijgen voor een ingreep
• een astma-aanval
• een auto-ongeval of ander ongeval
• een ernstige ziekte, operatie of medische ingreep
• een natuurfenomeen zoals een blikseminslag of een aardbeving
• een onverwacht verlies, ziekte of letsel van een naast familielid, vriend of huisdier
• een plotselinge daling van de bloeddruk
• ernstige pijn
• financiële zorgen of schulden
• het gebruik van of de terugtrekking uit illegale drugs
• huiselijk geweld
• intense angst
• slecht nieuws ontvangen (zoals een diagnose van kanker)
• spreken in het openbaar
• verlies bij kansspelen

Er zijn ook meldingen geweest van patiënten met Takotsubo cardiomyopathie na een gelukkige gebeurtenis, zoals een verrassingsfeest of een andere onverwachte verrassing, een bruiloft, een reünie of een nieuwe baan. Sommige patiënten hebben geen specifieke gebeurtenis die gelinkt kan worden aan de aandoening.

Symptomen

Pijn op de borst en kortademigheid zijn de vaakst voorkomende symptomen van zwakte van het linkerventrikel. Sommige patiënten ervaren braken, misselijkheid en hartkloppingen. Deze symptomen ontstaan acuut (snel na het optreden van de stressvolle gebeurtenis).

Diagnose en onderzoeken

De symptomen van het gebroken hart-syndroom zijn niet te onderscheiden van deze van een hartaanval. Een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje) onthult bovendien afwijkingen die lijken op deze van sommige hartaanvallen. Daarom zijn beeldvormende onderzoeken en andere maatregelen nodig om een hartaanval uit te sluiten. Om een definitieve diagnose te krijgen, zijn verdere onderzoeken nodig zoals een bloedonderzoek, een angiografie (radiografisch beeld van de bloedvaten) van het linkerventrikel en een echocardiografie (onderzoek van het hart door middel van geluidsgolven).

Behandeling

Er zijn anno oktober 2020 geen wetenschappelijke richtlijnen voor de behandeling van Takotsubo cardiomyopathie. Artsen adviseren standaard medicijnen tegen hartfalen, zoals bètablokkers, ACE-remmers en diuretica (plaspillen). Ze geven voorts aspirine aan patiënten die ook atherosclerose hebben (plaque-opbouw in de wanden van de slagaders). Bètablokkers (of gecombineerde alfa- en bètablokkers) zijn voor onbepaalde tijd inzetbaar om een herhaling te helpen voorkomen daar ze de effecten van adrenaline en andere stresshormonen verminderen. Het is ook belangrijk om fysieke of emotionele stress te verlichten die mogelijk een rol heeft gespeeld bij het veroorzaken van de hartafwijking.

Prognose van gebroken-hart syndroom

De meeste afwijkingen in de systolische functie en de beweging van de ventrikelwand die optreden bij Takotsubo cardiomyopathie, verdwijnen binnen één tot vier weken. De meeste patiënten herstellen volledig binnen twee maanden. Het hart van sommige patiënten verandert echter permanent van vorm en daardoor ervaren ze blijvend symptomen zoals vermoeidheid, pijn op de borst en een gebrek aan energie.

Complicaties van hartaandoening

Zelden komen complicaties tot stand zoals aritmieën (abnormale hartritmes), een verstopping van de bloedstroom uit de linkerhartkamer en een scheuring van de ventrikelwand. Hartfalen komt voor bij ongeveer 20% van de patiënten. Zeer sporadisch komen patiënten te overlijden als gevolg van Takotsubo cadiomyopathie. Ongeveer 10-15 procent van de patiënten die Takotsubo cardiomyopathie heeft gehad, krijgt hiermee opnieuw te maken nadat ze zijn hersteld. De stressvolle gebeurtenis is dan mogelijk telkens anders.

Lees verder

• Cardiomyopathie (hartspieraandoening): Soorten en oorzaken
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte
• Hartfalen: Slecht rondpompen van bloed door het hart
• Hartkloppingen: Vaak onschuldig, soms symptoom van ziekte
• Alcoholische cardiomyopathie: Hartfalen door alcoholmisbruik