Spitz naevus: Goedaardig type roze moedervlek op gezicht
Een Spitz naevus is een zeldzaam type moedervlek op de huid. Dit roze of ander uniform gekleurd huidletsel treft meestal kinderen en jongvolwassenen. Een arts moet verdachte huidletsels steeds onderzoeken. Een Spitz naevus is meestal een goedaardige en onschadelijke moedervlek, maar een arts ziet dit mogelijk aan als een melanoom, dus het is belangrijk om een nauwkeurige diagnose te krijgen. Tot 1948 werd een Spitz naevus bestempeld als een goedaardig juveniel melanoom en behandelden artsen dit als een melanoom. Vervolgens identificeerde Dr. Sophie Spitz, een patholoog, een afzonderlijke klasse van goedaardige moedervlekken, die bekend werd als Spitz naevi. Dit onderscheid tussen de moedervlektypen was belangrijk. Het zorgde voor minder ernstige behandelingsmogelijkheden voor patiënten met deze goedaardige type huidletsels.- Synoniemen
- Epidemiologie van Spitz naevi
- Oorzaken van type moedervlek
- Soorten
- Symptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Spitz naevus versus melanoom
- Alarmsymptomen
- Behandeling: Chirurgische verwijdering van huidletsel
- Prognose
- Complicaties
- Preventie
- Praktische omgangstips voor Spitz naevus
- Regelmatige controle en preventieve zorg
- Psychosociale ondersteuning en cosmetische opties
- Misvattingen rond spitz naevus
- Een spitz naevus is altijd een vorm van huidkanker
- Een spitz naevus is altijd genetisch bepaald
- Sproeten zijn hetzelfde als een spitz naevus
- Spitz naevi verdwijnen meestal vanzelf
- Een spitz naevus moet altijd worden verwijderd
- Alle spitz naevi zijn hetzelfde
- Spitz naevi zijn onschadelijk en veroorzaken nooit problemen
Synoniemen
Een spilcel-naevus, epithelioïde cel-naevus en een juveniel melanoom (verouderde en foute benaming) zijn bekende synoniemen van een Spitz naevus.Epidemiologie van Spitz naevi
Spitz naevi komen niet vaak tot uiting. Circa 7 op de 100.000 patiënten lijden aan dit type moedervlek op de huid. Ongeveer zeventig procent van de patiënten met de diagnose van een Spitz naevus is twintig jaar of jonger. Deze huidletsels ontwikkelen zich soms ook bij ouderen. Kinderen en jongeren met een lichte huidskleur hebben een grotere kans op het krijgen van een Spitz naevus.Oorzaken van type moedervlek
Spitz naevi ontwikkelen zich door de overproductie en opbouw van cellen, met name huidmelanocyten. Anno september 2024 is de precieze oorzaak van een Spitz naevus nog steeds onbekend.Soorten
Er zijn twee soorten Spitz naevi. Klassieke Spitz naevi zijn goedaardig en meestal onschadelijk. Atypische Spitz naevi zijn iets minder voorspelbaar. Ze fungeren mogelijk als kankerachtige huidletsels en daarom behandelt de arts deze als melanomen.Symptomen
Een Spitz naevus is meestal roze van kleur en heeft de vorm van een ovaal of bol (koepelvormig). Soms bevat de moedervlek andere kleuren, zoals blauw, bruin, rood of zwart, maar het is ook mogelijk dat ze kleurloos zijn. Deze huidletsels van maximaal één à twee centimeter groot bevinden zich vaak op het gezicht, de nek, de armen of de benen. Soms is schilfering op het huidletsel aanwezig. Spitz naevi kunnen bloeden of vocht verliezen. Een jeukende huid rond de moedervlek is een ander symptoom van een Spitz naevus.Diagnose en onderzoeken
De arts bekijkt het letsel met het blote oog maar verder onderzoek is nodig. Een Spitz naevus diagnosticeert de arts namelijk met een biopsie. Hij verwijdert hiervoor de moedervlek geheel of gedeeltelijk en stuurt het weefsel naar een laboratorium voor verder onderzoek. Een huidbiopsie biedt echter niet altijd een definitieve diagnose. Mogelijk is ook nog een lymfeklierbiopsie noodzakelijk.Spitz naevus versus melanoom
Een Spitz naevus doet denken aan een melanoom, een ernstige vorm van huidkanker, maar Spitz naevi zijn in tegenstelling tot melanomen goedaardig. Zowel een Spitz naevus als een melanoom kunnen gaan bloeden en meerdere uniforme kleuren hebben. Wel zijn Spitz naevi doorgaans groter dan melanomen en zijn kinderen en jongeren ook vaker aangetast door een Spitz naevus dan een melanoom (een melanoom tast vaker volwassenen aan). Spitz naevi zijn tot slot doorgaans minder symmetrisch dan melanomen.Alarmsymptomen
De patiënt moet meteen een arts bezoeken als hij een moedervlek heeft met volgende symptomen:- een ander uiterlijk dan andere moedervlekken op de huid
- een bloeding of vochtverlies
- een onregelmatige rand
- geen symmetrisch huidletsel
- groter dan zes millimeter breed
- jeuk
- pijn
- roodheid of zwelling buiten de grenzen
- verspreiding naar omliggende gebieden
- wijzigingen in de grootte, vorm of kleur
Behandeling: Chirurgische verwijdering van huidletsel
De behandeling is variabel en controversieel anno september 2024. Sommige artsen hanteren een afwachtend beleid of anders verwijderen ze een klein stukje van de moedervlek voor een biopsie om zeker te zijn dat het geen melanoom is. Andere artsen verwijderen de hele moedervlek en een rand gezond weefsel daarrond chirurgisch om op veilig te spelen. Veel artsen opteren voor het meer agressieve beleid omdat in het verleden reeds meldingen zijn geweest van patiënten die te horen kregen dat ze een Spitz naevus hadden, terwijl ze eigenlijk een melanoom hadden.Prognose
Spitz naevi groeien snel, blijven daarna jarenlang stabiel en verdwijnen af en toe ook spontaan. De prognose is tot slot goed wanneer het Spitz naevus op kinderleeftijd ontstaan is.Complicaties
Complicaties van Spitz naevi zijn zeldzaam. Echter, een foute diagnose van een atypische Spitz naevus kan leiden tot onnodige en soms ingrijpende chirurgische ingrepen, vooral als het verward wordt met een melanoom. Ook kunnen patiënten psychologische gevolgen ondervinden door de onzekerheid van de diagnose.Preventie
Er zijn geen bewezen methoden om de vorming van Spitz naevi te voorkomen. Regelmatige controles van de huid door een dermatoloog, vooral bij kinderen en jongeren met een lichte huid en meerdere moedervlekken, kunnen helpen bij de vroege opsporing en behandeling van verdachte huidletsels.Praktische omgangstips voor Spitz naevus
Een Spitz naevus is een goedaardige roze of roodbruine moedervlek die vaak voorkomt bij kinderen en jonge volwassenen. Hoewel het meestal onschadelijk is, kan het soms lastig zijn om deze moedervlek van kwaadaardige huidafwijkingen te onderscheiden, waardoor regelmatige controle belangrijk is.Regelmatige controle en preventieve zorg
Controleer regelmatig de moedervlek op veranderingen in grootte, vorm of kleur. Gebruik eventueel foto’s om de evolutie van de vlek bij te houden. Raadpleeg een dermatoloog bij twijfel of wanneer er snelle veranderingen optreden.Om de moedervlek te beschermen, is het verstandig om blootstelling aan de zon te minimaliseren. Breng zonnebrandcrème met een hoge SPF aan en draag beschermende kleding tijdens zonnige dagen. Dit verkleint ook de kans op schade aan omliggende huid.
Psychosociale ondersteuning en cosmetische opties
Bij kinderen kan een opvallende Spitz naevus onzekerheid veroorzaken. Bespreek openlijk met het kind wat de moedervlek is en waarom het geen gevaar vormt. Voor zichtbare plekken, zoals het gezicht, kan camouflage met make-up een optie zijn.In sommige gevallen kan een dermatoloog besluiten om de moedervlek te verwijderen voor diagnostische of cosmetische redenen. Bespreek dit samen met de arts en het kind om eventuele angsten weg te nemen.
