Spitz naevus: goedaardige roze-rode moedervlek bij kinderen

Een Spitz naevus is een goedaardige, veelal rozerood bol gezwelletje, met glad oppervlak. Het komt overwegend bj kinderen voor en minder vaak bij jongvolwassenen of op latere leeftijd. Het is (nog) onduidelijk hoe deze moedervlek ontstaat. Een Spitz naevus moet niet verward worden met een melanoom. De exacte diagnose kan alleen door middel van weefselonderzoek worden bevestigd. Behandeling bestaat uit het volledig verwijderen van de afwijking. Tot 1948 werd een Spitz naevus een goedaardig juveniel melanoom genoemd en werd het behandeld als een melanoom. Vervolgens identificeerde dr. Sophie Spitz (1910 -1956), een patholoog, een afzonderlijke klasse van niet-kwaadaardige (dus goedaardige) moedervlekken, die bekend werd als Spitz naevi. De prognose van een Spits naevus is gunstig wanneer deze is ontstaan op de kinderleeftijd.

• Kernpunten: goedaardige roze-rode moedervlek bij kinderen
• Wat is een Spitz naevus?
• Synoniemen
• Vóórkomen
• Oorzaak
• Symptomen Spitz naevus
• Roze-rode huidtumor
• Voorkeursplekken
• Onderzoek en diagnose
• Weefselonderzoek
• Differentiële diagnose
• Alarmsymptomen
• Behandeling van een Spitz naevus
• Prognose

Kernpunten: goedaardige roze-rode moedervlek bij kinderen

• Een spitz naevus is een goedaardige moedervlek.
• Meestal ontstaat een spitz naevus voor de leeftijd van 2 jaar, maar ze komen ook bij volwassenen voor.
• Het ziet eruit als een rozerood tot bruinrood bol of ovaal gezwelletje, ongeveer 3-5 mm of groter.
• De diagnose wordt gesteld op 'het blote oog' en bevestigd door weefselonderzoek.
• Een spitz naevus kan operatief verwijderd worden.

Wat is een Spitz naevus?

De Spitz naevus is een vrij zeldzame moedervlek, die voor het eerst werd beschreven door Sophie Spitz in 1948. Deze goedaardige moedervlek komt vooral maar niet uitsluitend bij kinderen voor. Het kan sterk lijken op een melanoom, een vorm van huidkanker die uitgaat van pigmentcellen die pigmentkorrels maken; deze cellen worden 'melanocyten' genoemd. De Spitz naevus is echter goedaardig en geen melanoom. Aanvankelijk werd deze afwijking 'juveniel melanoom' genoemd. Aangezien het evenwel om een goedaardige afwijking leek te gaan, die zich ook bij volwassenen kan manifesteren, werd deze naam vervangen door 'Spitz-naevus'.¹

Synoniemen

Andere benamingen van een Spitz naevus zijn:

• epitheloïdcelnaevus; en
• spoelcelnaevus.

Vóórkomen

Spitz naevi zijn relatief zeldzaam. De incidentie van Spitz naevi is 7 per 100.000 mensen. Ze komen vooral voor bij kinderen en adolescenten, maar ze kunnen ook worden gezien bij volwassenen. De incidentie van Spitz naevi daalt gestaag met de leeftijd. Een kleine 30% van de gevallen doet zich voor bij patiënten ouder dan 30 jaar, maar slechts 8,5% is ouder dan 45 jaar. Vrouwen hebben het iets vaker dan mannen.

Oorzaak

Een Spitz naevus is een type melanocytische naevus, dat wil zeggen een moedervlek samengesteld uit melanocyten, een bepaald type huidcel dat melanine-bevattende organellen produceert en verantwoordelijk is voor de huidskleur.

Symptomen Spitz naevus

Roze-rode huidtumor

Een Spits naevus ziet eruit als een roze-rode, halfbolvormige zwellinkje met een glad oppervlak, die kleiner is dan 1 cm in doorsnede. De klassieke Spitz-naevus kenmerkt zich door de volgende symptomen:

• een ronde tot ovale huidtumor
• scherpe begrenzing
• licht verheven
• solitair (dus één tumor)
• symmetrisch van opbouw
• homogeen van kleur en aspect
• roze-rood van kleur
• glad oppervlak, soms verruceus (wratachtig, fluwelig oppervlak, hobbelig)
• schilfering, crustae of erosies zijn uitzonderlijk

Voorkeursplekken

Voorkeurslocaties zijn het gelaat (bij kinderen) en de ledematen (bij volwassenen). De afwijking kan overal op de huid voorkomen.

Onderzoek en diagnose

Van alle Spitz-naevi wordt grofweg 80% gediagnosticeerd vóór het 20e levensjaar; een enkele is reeds bij de geboorte aanwezig.

Weefselonderzoek

De diagnose wordt op het oog gesteld, maar weefselonderzoek is nodig om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen.

Differentiële diagnose

Vergelijkbare ziektebeelden zijn:

• Granuloma teleangiectacticum of granuloma pyogenicum of lobulair capillair hemangioom;
• Dermatofibroom;
• Juveniel xanthogranuloom (JXG) - vaak geel-oranje aspect;
• Andere naevi naevocellulares;
• Melanoom.

Alarmsymptomen

Raadpleeg meteen een arts als je een moedervlek hebt die:

• wijzigt in grootte, vorm of kleur
• er anders uitziet dan andere moedervlekken op je huid
• een onregelmatige rand heeft
• jeuk of pijn veroorzaakt
• niet symmetrisch is
• zich verspreidt naar het omliggende gebied
• roodheid of zwelling buiten zijn grenzen veroorzaakt
• groter is dan 6 millimeter in omvang
• bloed of vocht verlies (een bloedende moedervlek)

Behandeling van een Spitz naevus

Behandeling bestaat uit excisie. Dit betekent dat de moedervlek onder plaatselijke verdoving wordt verwijderd. Een nacontrole is niet nodig.

Prognose

De meerderheid van Spitz naevi verdwijnen na een paar jaar.

Noot:

1. J.L. Bron, E.H. Jaspars, B.G. Molenkamp, S. Meijer, W.J. Mooi en P.A.M. van Leeuwen. Drie patiënten met op Spitz-naevus gelijkende afwijkingen die later een melanoom bleken te zijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:1852-8

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Halo moedervlek (halo naevus): symptomen en behandeling
• Blauwe moedervlek (blue nevus): oorzaken en behandeling
• Kwaadaardige moedervlek herkennen, wat zijn de kenmerken?
• Moedervlekken: symptomen, behandelen en verwijderen