Huidkanker: symptomen, herkennen, oorzaak en behandeling

Huidkanker is in de meeste gevallen het gevolg van te veel blootstelling aan UV-straling, wat van nature voorkomt in zonlicht. Dit kan langdurige schade veroorzaken aan het DNA in de huidcellen, wat uiteindelijk kan leiden tot ongecontroleerde celdeling. Kanker ontstaat doordat lichaamscellen zich ongeremd blijven delen. Dit is ook het geval bij huidkanker. Huidkanker kan worden onderverdeeld in melanomen (kwaadaardige moedervlekken) en niet-melanomen. Melanomen zijn agressiever en kunnen zich sneller door het lichaam verspreiden, wat de noodzaak van vroege behandeling onderstreept. Basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom kunnen vrijwel altijd volledig genezen en mensen met deze typen huidkanker hebben derhalve een gunstige prognose. Desondanks is het belangrijk om deze vormen tijdig te behandelen, omdat ze onbehandeld kunnen uitgroeien tot grotere tumoren die omliggende weefsels aantasten.

• Huidkanker
• Wat is huidkanker?
• Epidemiologie
• Ontstaansmechanisme van huidkanker
• Oorzaak van huidkanker
• UV-straling: De hoofdschuldige
• Zonnebankgebruik: Extra straling, extra risico
• Huidtype en genetische aanleg
• Leeftijd en cumulatieve zonblootstelling
• Verminderd immuunsysteem
• Pigmentatiekenmerken en huidtype
• Erfelijkheid en het FAMMM-syndroom
• Weefselbeschadiging door röntgenstraling, littekens of ontstekingen
• Beroepsmatige blootstelling aan toxische stoffen
• Infecties met het humaan papillomavirus (HPV)
• Alcoholgebruik en verhoogd risico op plaveiselcelcarcinoom
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen van huidkanker
• Bekende symptomen van huidkanker
• Nieuwe of veranderende huidafwijkingen
• Extra aandacht voor premaligne symptomen
• Melanoom: ABCDE-methode voor vroege herkenning
• Basaalcelcarcinoom (BCC)
• Plaveiselcelcarcinoom (PCC)
• Melanomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van huidkanker
• Chirurgie: de klassieke aanpak
• Radiotherapie: gerichte bestraling
• Cryotherapie: bevriezen van kankercellen
• Fotodynamische therapie (PDT): lichttherapie voor oppervlakkige huidkanker
• Immunotherapie: het eigen afweersysteem activeren
• Doelgerichte therapie: precisie in behandeling
• Chemotherapie: aanval op kankercellen
• Lasertherapie: gericht behandelen met lichtenergie
• Ablatietherapie: nieuwe technieken met warmte en kou
• Prognose
• Complicaties

Huidkanker

Tom had altijd gedacht dat een stukje huid dat verbrandde tijdens een zomer op het strand, geen kwaad kon. Totdat hij, jaren later, een verdacht vlekje op zijn schouder opmerkte – een kleine, ruwe plek die niet wegging. Toen hij uiteindelijk bij de dermatoloog belandde, kreeg hij te horen dat het ging om actinische keratose, een mogelijk voorstadium van huidkanker. Dit besef drong toen bij Tom door: huidkanker ontstaat vaak pas na jaren van onopgemerkte schade door zonlicht, vooral bij mensen die hun huid regelmatig blootstellen aan UV-stralen zonder voldoende bescherming.

In Nederland krijgen jaarlijks iets meer dan 100.000 mensen de diagnose kanker, en huidkanker is, na borstkanker, de meest voorkomende soort. Door de toename van blootstelling aan zonlicht en UV-straling, wordt huidkanker steeds vaker gezien. Huidkanker kan worden onderverdeeld in twee hoofdtypen:

• Melanomen (ongeveer 10%) zijn kwaadaardige tumoren die ontstaan uit de pigmentcellen van de huid. Ze kunnen ontstaan uit bestaande moedervlekken of uit nieuw gevormde pigmentvlekken. Deze vorm van huidkanker is agressiever en kan zich snel verspreiden als het niet op tijd wordt behandeld. Regelmatige controle van je huid op veranderingen in moedervlekken, zoals kleur, vorm of grootte, kan helpen om melanomen vroegtijdig op te sporen en de prognose aanzienlijk te verbeteren.
• Non-melanoma huidkanker (ruim 90%) omvat:
• Basaalcelcarcinoom (70%): Deze tumor groeit langzaam en zaait zelden uit, maar kan wel lokaal destructief zijn als het onbehandeld blijft. Basaalcelcarcinoom komt vaak voor op delen van de huid die veel aan zonlicht zijn blootgesteld, zoals het gezicht, de oren en de nek.
• Plaveiselcelcarcinoom (20%): Dit type huidkanker kan zich, anders dan basaalcelcarcinoom, wel uitzaaien, vooral wanneer het niet snel wordt behandeld. Het komt vaak voor bij oudere mensen en ontstaat meestal op plaatsen die veel aan zonlicht blootgesteld zijn.
• Zeldzame huidtumoren (2%): Tumoren die ontstaan uit talg- of zweetklieren zijn zeer zeldzaam. Ze kunnen moeilijk te herkennen zijn en vragen vaak om specifieke behandelingen.

Soms gaat aan huidkanker een fase vooraf waarin de eerste tekenen zichtbaar worden. Het gaat hierbij om premaligne (voorstadium) aandoeningen, afwijkingen die nog geen kanker zijn, maar wel kwaadaardig kunnen worden. De belangrijkste premaligne aandoening is actinische keratose. Dit komt vooral voor bij oudere mensen en ontstaat vaak op huidgebieden die veel aan zonlicht blootgesteld zijn, zoals het gezicht, de handen en de onderarmen. Actinische keratose kan in zeldzame gevallen uitgroeien tot plaveiselcelcarcinoom, en wordt daarom vaak preventief behandeld, bijvoorbeeld met cryotherapie (bevriezing), chemische peeling of lasertherapie, om de kans op kanker te verkleinen.

Wat is huidkanker?

Huidkanker is een vorm van kanker die ontstaat wanneer cellen in de huid ongecontroleerd beginnen te groeien en zich abnormaal vermenigvuldigen. Deze veranderingen in de huidcellen worden meestal veroorzaakt door blootstelling aan ultraviolette (UV) straling, afkomstig van zonlicht of kunstmatige bronnen zoals zonnebanken. Huidkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker, vooral in landen waar mensen veel tijd doorbrengen in de zon.

Er zijn verschillende soorten huidkanker, die elk op een andere manier ontstaan en zich anders kunnen gedragen. De drie belangrijkste vormen zijn het basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. Terwijl basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom vaak een langzame groei vertonen en relatief goed te behandelen zijn, is melanoom een agressievere vorm van huidkanker die zich sneller door het lichaam kan verspreiden en moeilijker te behandelen is. Vroege opsporing van huidkanker verhoogt de kans op een succesvolle behandeling en genezing aanzienlijk, waardoor regelmatige huidcontroles en bescherming tegen UV-straling belangrijk zijn.

Epidemiologie

Huidkanker is wereldwijd een van de meest voorkomende vormen van kanker, met sterke variaties in de incidentie afhankelijk van factoren zoals geslacht, leeftijd, klimaat, leefstijl en genetische aanleg. In Nederland, België en andere delen van de wereld zien we toenemende cijfers door stijgende blootstelling aan zonlicht, veranderende leefstijlgewoonten en vergrijzing van de bevolking. Hieronder vind je een gedetailleerde beschrijving van de factoren die bijdragen aan de verspreiding en het voorkomen van huidkanker.

Geslachtsverschillen: mannen versus vrouwen
Huidkanker komt in Nederland en België iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, maar de types verschillen tussen de geslachten. Vrouwen hebben vaker melanoom, terwijl mannen meer risico lopen op non-melanoma huidkanker, zoals basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Dit verschil is deels te verklaren door blootstelling aan UV-straling en leefstijlfactoren. Mannen werken vaker buiten en dragen vaak minder beschermende kleding, wat bijdraagt aan een hogere blootstelling aan schadelijke straling.

• Voorbeeld: In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 2.000 mannen en 2.500 vrouwen de diagnose melanoom. Non-melanoma huidkanker komt bij mannen echter veel voor door langdurige blootstelling aan de zon, vooral in beroepen zoals de bouw en landbouw.

Leeftijdsverschillen: kinderen versus volwassenen
Huidkanker komt zelden voor bij kinderen, maar de kans neemt sterk toe naarmate mensen ouder worden. Bij volwassenen vanaf 50 jaar stijgt het risico aanzienlijk, vooral bij mensen die hun leven lang blootgesteld zijn geweest aan zonlicht zonder bescherming. Jongeren ontwikkelen huidkanker steeds vaker door de populariteit van zonnebanken en intensieve zonblootstelling tijdens vakanties, terwijl het risico bij oudere volwassenen vaak te maken heeft met cumulatieve blootstelling aan zonlicht over vele jaren.

• Voorbeeld: In België wordt de diagnose huidkanker bij volwassenen boven de 50 veel vaker gesteld dan bij jongere volwassenen. Bij kinderen en tieners is de kans op huidkanker laag, maar schadelijke zonnebrand in de kinderjaren kan jaren later het risico op melanoom verhogen.

Geografische en klimatologische verschillen: Nederland, België en de overzeese gebieden
In Nederland en België is het risico op huidkanker aanzienlijk, ondanks het gematigde klimaat. De Nederlandse overzeese gebieden, zoals Aruba en Curaçao, hebben een veel hoger risico door het tropische klimaat en intensievere blootstelling aan UV-straling. Mensen die in tropische of zonnige klimaten wonen, lopen een verhoogd risico op huidkanker, vooral als zij licht van huid zijn. Bewoners van Nederland en België zijn vaak niet gewend om zich goed te beschermen tegen de zon, wat kan leiden tot verbranding en schade aan de huid.

• Voorbeeld: In de overzeese gebieden van Nederland komt huidkanker beduidend vaker voor, vooral bij mensen met een lichte huid. In Nederland zelf hebben mensen die veel buiten werken of regelmatig op vakantie gaan naar zonnige bestemmingen een verhoogd risico.

Invloed van voeding en leefstijl: voeding, alcohol en zonnebankgebruik
Voeding en leefstijl spelen ook een rol in het risico op huidkanker. Een dieet rijk aan antioxidanten, zoals groenten en fruit, kan het lichaam beschermen tegen de schade door vrije radicalen die UV-straling veroorzaakt. Daarentegen kan alcoholgebruik het risico op huidkanker verhogen. Zonnebankgebruik is een belangrijke risicofactor, vooral bij jonge mensen, omdat de intensieve UV-straling van zonnebanken de huid snel kan beschadigen en het risico op melanoom verhoogt.

• Voorbeeld: In Nederland heeft naar schatting 20% van de jongeren onder de 30 ooit een zonnebank gebruikt, wat bijdraagt aan een verhoogd risico op huidkanker. Mensen die alcohol regelmatig consumeren en weinig groenten en fruit eten, hebben ook een verhoogd risico door minder antioxidanten in hun dieet.

Genetische aanleg en huidskleur: de rol van erfelijkheid
Genetische factoren spelen een belangrijke rol in de gevoeligheid voor huidkanker. Mensen met een lichte huid, blond of rood haar en blauwe ogen hebben een hoger risico op huidkanker door minder beschermend pigment in de huid. Daarnaast kunnen bepaalde genetische mutaties de kans op huidkanker verhogen, vooral bij mensen met een familiaire geschiedenis van melanoom. Erfelijke aandoeningen zoals xeroderma pigmentosum verhogen het risico enorm, doordat de huidcellen minder goed in staat zijn om UV-schade te repareren.

• Voorbeeld: In Nederland en België zien we dat mensen van Noord-Europese afkomst, met een lichte huid en sproeten, veel vatbaarder zijn voor huidkanker dan mensen met een donkerdere huid. Mensen met een familiegeschiedenis van huidkanker moeten zich regelmatig laten controleren op verdachte huidvlekjes.

Wereldwijde verschillen en culturele invloeden: variaties in huidkankerincidentie
Wereldwijd komen er grote verschillen voor in de incidentie van huidkanker. In landen zoals Australië en Nieuw-Zeeland, met veel zon en een overwegend lichte bevolkingssamenstelling, is het risico op huidkanker een van de hoogste ter wereld. In Zuid-Europa is het risico lager, ondanks het warme klimaat, doordat de bevolking doorgaans een donkerdere huid heeft die meer bescherming biedt tegen UV-straling. Culturele gewoonten zoals bedekkende kleding in het Midden-Oosten kunnen het risico op huidkanker verder verminderen.

• Voorbeeld: Australië kent wereldwijd de hoogste incidentie van huidkanker, met naar schatting 1 op de 3 Australiërs die ooit in hun leven huidkanker krijgt. In Nederland en België is dit risico aanzienlijk lager, maar toch ziet men een stijgende trend door meer zonvakanties en zonnebankgebruik.

Invloed van medische geschiedenis en immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten die immuunsuppressiva gebruiken na een orgaantransplantatie, hebben een verhoogd risico op huidkanker. Dit komt doordat hun lichaam minder goed in staat is om abnormale cellen, zoals kankercellen, te bestrijden. Ook eerdere huidkanker verhoogt het risico op nieuwe tumoren, omdat de huid al schade heeft opgelopen en vatbaarder is voor verdere veranderingen.

• Voorbeeld: In Nederland en België hebben mensen die een transplantatie hebben ondergaan een verhoogd risico op huidkanker, waarbij non-melanoma huidkanker vaker voorkomt door het verzwakte immuunsysteem. Bij patiënten met een eerdere diagnose huidkanker is de kans op terugkeer of nieuwe gevallen ook verhoogd, wat regelmatige controle noodzakelijk maakt.

Gemiddelde incidentiecijfers in Nederland, België en wereldwijd
In Nederland en België blijft huidkanker een snel groeiende gezondheidskwestie. In Nederland krijgen jaarlijks meer dan 70.000 mensen te maken met huidkanker, waarbij het basaalcelcarcinoom het meest voorkomt. In België zijn de cijfers vergelijkbaar en blijft de incidentie stijgen door vergrijzing en toenemende blootstelling aan zonlicht. Wereldwijd neemt huidkanker vooral toe in gebieden waar mensen een lichte huid hebben en intensieve blootstelling aan zonlicht ervaren.

• Nederland: In Nederland krijgt 1 op de 5 mensen in zijn leven te maken met een vorm van huidkanker.
• België: In België ligt het risico op huidkanker iets lager dan in Nederland, maar de incidentie stijgt eveneens snel door toenemende UV-blootstelling en vergrijzing.
• Wereldwijd: Australië en Nieuw-Zeeland hebben de hoogste incidentie van huidkanker ter wereld door de combinatie van een lichte huid en intens zonlicht.

Ontstaansmechanisme van huidkanker

Huidkanker ontstaat niet zomaar; het begint met kleine, bijna onmerkbare veranderingen diep in je huidcellen. Elke keer dat je huid wordt blootgesteld aan zonlicht of UV-straling van een zonnebank, dringt deze straling door tot in de cellen van je huid en kan daar het DNA beschadigen. Dat DNA bevat als het ware de ‘gebruiksaanwijzing’ voor je cellen, en bij schade kunnen cellen zich abnormaal gaan gedragen.

Stap 1: DNA-schade door UV-straling
Bij blootstelling aan UV-straling kan het DNA van je huidcellen beschadigd raken. Normaal gesproken hebben cellen een ingebouwd reparatiesysteem dat dit soort schade kan herstellen. Maar als je huid regelmatig en intens wordt blootgesteld aan UV-straling, raken die reparatiesystemen overbelast en kunnen ze de schade niet meer goed herstellen. Het gevolg? Cellen beginnen fouten op te stapelen in hun DNA, en dit is vaak de eerste stap richting kanker.

• Voorbeeld: Stel je voor dat je na jaren van zonnebaden een moedervlek hebt die steeds donkerder en groter wordt. Door de voortdurende blootstelling aan zonlicht kan de DNA-schade in de pigmentcellen van die moedervlek zich opstapelen, waardoor het risico op huidkanker toeneemt.

Stap 2: Verlies van controle over de celdeling
In een gezonde huid delen de cellen zich gecontroleerd en op een tempo dat past bij de behoefte van het lichaam. Maar zodra een cel te veel DNA-schade heeft opgelopen, verliest hij soms de controle over zijn delingsproces. Deze beschadigde cel gaat zich dan ongeremd delen, en er ontstaat een ophoping van abnormale cellen – een tumor. Het basaalcelcarcinoom, dat meestal ontstaat door deze processen in de basale cellen van de huid, is hier een goed voorbeeld van. Hoewel deze vorm van huidkanker langzaam groeit, kan het omliggende huidstructuren beschadigen als het onbehandeld blijft.

• Weetje: De meeste mensen merken een basaalcelcarcinoom als een glanzend, huidkleurig bultje dat na verloop van tijd groeit en soms openbarst of zweert. Dit komt doordat de abnormale cellen de gezonde structuur van de huid verstoren.

Stap 3: Uitzaaiing en invasie bij agressievere typen
Sommige huidkankers, zoals melanoom, gedragen zich agressiever. Melanoom ontstaat in de pigmentcellen van de huid, en bij voldoende DNA-schade kunnen deze cellen beginnen te verspreiden. Ze hebben een grotere neiging om omliggende weefsels binnen te dringen en kunnen zich via het bloed of lymfestelsel naar andere delen van het lichaam verplaatsen. Als een melanoom bijvoorbeeld diep in de huid doordringt, krijgt het toegang tot bloedvaten en kan het uitzaaien naar vitale organen zoals de longen, lever of hersenen.

• Voorbeeld: Een moedervlek die donkerder wordt, onregelmatige randen krijgt en in omvang toeneemt, kan een melanoom zijn. Deze veranderingen wijzen erop dat de pigmentcellen zich abnormaal gedragen en mogelijk diepere huidlagen binnendringen.

De rol van immuunsysteem en genetica
Normaal gesproken herkent je immuunsysteem beschadigde of abnormale cellen en ruimt deze op. Maar huidcellen die kanker ontwikkelen, vinden soms manieren om aan het immuunsysteem te ontsnappen. Bovendien speelt erfelijkheid een rol; mensen met een genetische aanleg voor huidkanker hebben vaak een minder goed werkend herstelmechanisme voor DNA-schade, waardoor ze gevoeliger zijn voor UV-straling.

• Bijvoorbeeld: Mensen met het zogenaamde CDKN2A-gen, dat beschadigd is bij erfelijke melanoomgevallen, hebben een veel groter risico om melanoom te ontwikkelen. Hun cellen missen een essentieel ‘remmechanisme’, waardoor schade sneller doorslaat naar kankercellen.

Oorzaak van huidkanker

Huidkanker ontstaat voornamelijk door schade aan het DNA van de huidcellen, waarbij UV-straling een sleutelrol speelt. Deze schade zorgt ervoor dat de cellen in de huid zich ongecontroleerd gaan vermenigvuldigen en een tumor vormen. Huidkanker komt steeds vaker voor, vooral door toenemende zonblootstelling, veranderde leefstijlgewoonten en het gebruik van zonnebanken. Hieronder lees je alles over de oorzaken van huidkanker en hoe deze factoren de ontwikkeling ervan beïnvloeden.

UV-straling: De hoofdschuldige

Ultraviolette (UV) straling van de zon of zonnebanken is de grootste oorzaak van huidkanker. UV-stralen kunnen diep doordringen in de huid en het DNA van de huidcellen beschadigen. Dit DNA regelt hoe cellen zich vermenigvuldigen en functioneren, maar door herhaaldelijke schade verliezen de cellen de controle over hun delingsproces. Hoe vaker je huid wordt blootgesteld aan deze straling, vooral zonder bescherming, hoe groter de kans dat schade zich opstapelt en kanker veroorzaakt.

• Voorbeeld: In Nederland heeft 1 op de 5 mensen ooit een vorm van huidkanker, met jaarlijks meer dan 70.000 nieuwe diagnoses. Vooral mensen die in hun jeugd herhaaldelijk zijn verbrand, lopen een veel hoger risico op huidkanker in hun volwassen leven. Zo vergroot het vijf keer verbranden in de jeugd het risico op melanoom bijna drie keer.

• Weetje: Een half uurtje onbeschermd zonnebaden op het heetst van de dag veroorzaakt al een aanzienlijke hoeveelheid DNA-schade. Zelfs wanneer je huid niet zichtbaar verbrandt, kan schade optreden die op lange termijn tot huidkanker leidt.

Zonnebankgebruik: Extra straling, extra risico

De intensieve UV-straling van zonnebanken heeft een direct effect op het risico op huidkanker. Zonnebanken zenden UV-straling uit die vaak nog sterker is dan de straling van de zon op een warme zomerdag. Veel mensen gebruiken de zonnebank voor een "gezonde" teint, maar deze blootstelling leidt tot DNA-schade die vergelijkbaar is met het effect van langdurig zonnebaden. Het gebruik van een zonnebank vóór het 30e levensjaar verhoogt het risico op melanoom met ongeveer 75%.

• Voorbeeld: Onder jongeren in Nederland heeft naar schatting 20% ooit een zonnebank gebruikt, en dit verhoogt hun kans op huidkanker aanzienlijk. Zelfs eenmalig gebruik van de zonnebank verhoogt de kans op huidkanker met 20%, en bij regelmatig gebruik stijgt dit percentage nog meer.

• Weetje: Uit onderzoek blijkt dat elk jaar zonnebankgebruik in Europa ongeveer 3.400 gevallen van melanoom veroorzaakt. Steeds meer landen voeren daarom strengere regels in voor zonnebankgebruik, vooral voor jongeren onder de 18 jaar.

Huidtype en genetische aanleg

Huidtype speelt ook een belangrijke rol in het risico op huidkanker. Mensen met een lichte huid, blond of rood haar, en lichte ogen hebben minder van het beschermende pigment melanine in hun huid, waardoor hun huid sneller schade oploopt door UV-straling. Ook genetische aanleg kan bijdragen aan het risico op huidkanker. Mensen met een familiegeschiedenis van melanoom of erfelijke aandoeningen zoals xeroderma pigmentosum (XP) hebben een verhoogde gevoeligheid voor huidkanker.

• Voorbeeld: In Nederland en België zien we dat mensen van Noord-Europese afkomst, vaak met een lichte huid en sproeten, meer risico lopen op huidkanker dan mensen met een donkerdere huid. Deze mensen ontwikkelen na langdurige blootstelling aan de zon vaker vormen van huidkanker zoals basaalcelcarcinoom of melanoom.

• Weetje: Mensen met een genetische aanleg voor melanoom, zoals dragers van het CDKN2A-gen, hebben soms al in hun dertiger jaren een hoog risico op huidkanker. Dit komt doordat hun cellen moeite hebben om DNA-schade door UV-straling te herstellen.

Leeftijd en cumulatieve zonblootstelling

Huidkanker komt vaker voor bij ouderen, doordat zij langer aan de zon zijn blootgesteld. Hoe ouder je wordt, hoe meer de schadelijke effecten van zonlicht zich opstapelen in je huidcellen. Mensen die een leven lang veel buiten werken of regelmatig in de zon verblijven, zoals bouwvakkers, boeren en tuinmannen, lopen daardoor een hoger risico op huidkanker. Ook frequente vakantiegangers naar zonnige bestemmingen hebben een groter risico op huidkanker, vooral als zij niet goed beschermd zijn.

• Voorbeeld: In België krijgen mensen boven de 60 jaar vaker huidkanker dan jongere volwassenen, omdat de effecten van jarenlange zonblootstelling op latere leeftijd tot uiting komen. Bij jonge mensen neemt de kans op huidkanker ook toe, vaak door zonnebankgebruik en intense zonvakanties.

Verminderd immuunsysteem

Een verzwakt immuunsysteem verhoogt het risico op huidkanker. Mensen met auto-immuunziekten of mensen die immunosuppressieve medicijnen gebruiken, zoals na een orgaantransplantatie, hebben een lager vermogen om DNA-schade in de huid te herstellen en abnormale cellen op te ruimen. Hierdoor krijgen beschadigde huidcellen de kans om zich te ontwikkelen tot kankercellen.

• Voorbeeld: Patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan en medicijnen gebruiken om hun immuunsysteem te onderdrukken, hebben tot 100 keer meer kans op huidkanker dan de algemene bevolking. Zij lopen vooral risico op non-melanoma huidkanker, zoals basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom.

Pigmentatiekenmerken en huidtype

Bepaalde pigmentatiekenmerken, zoals sproeten en een licht huidtype, vergroten de kans op huidkanker, vooral op melanoom. Mensen met rood of blond haar, blauwe of groene ogen, en een huid die snel verbrandt hebben een verhoogd risico, omdat hun huid minder melanine bevat. Deze groep moet extra voorzichtig zijn met zonbescherming en het vermijden van overmatige blootstelling aan UV-straling.

• Weetje: Mensen met veel sproeten of atypische moedervlekken hebben een verhoogd risico op melanoom. Ook grote moedervlekken en moedervlekken die in de loop van de tijd veranderen, kunnen het risico verhogen.

Erfelijkheid en het FAMMM-syndroom

In ongeveer 10% van de gevallen komt melanoom voor als onderdeel van een familiair syndroom, bekend als het FAMMM-syndroom (Familial Atypical Multiple Mole Melanoma). Mensen met dit syndroom hebben vaak veel atypische moedervlekken en een verhoogd risico op melanoom. Dit komt door mutaties in bepaalde genen, zoals het CDKN2A-gen, die normaal gesproken helpen om abnormale celdeling te controleren. Voor mensen met een erfelijke aanleg wordt regelmatige controle bij de dermatoloog aanbevolen, omdat zij op jongere leeftijd melanoom kunnen ontwikkelen.

• Voorbeeld: Mensen met het FAMMM-syndroom hebben tot 50 keer meer kans op melanoom dan mensen zonder dit syndroom. Het syndroom zorgt voor een verhoogde vatbaarheid voor DNA-schade, vooral door UV-straling.

Weefselbeschadiging door röntgenstraling, littekens of ontstekingen

Naast UV-straling kunnen andere vormen van straling, zoals röntgenstraling, ook het risico op huidkanker verhogen, vooral op plaveiselcelcarcinoom (PCC). Chronische huidbeschadiging door littekens of langdurige ontstekingsprocessen verhoogt eveneens het risico op PCC. Deze vormen van huidbeschadiging veranderen het celweefsel in de huid, waardoor het gevoeliger wordt voor kwaadaardige veranderingen.

• Voorbeeld: Mensen die littekens hebben door eerdere brandwonden of langdurige ontstekingsaandoeningen, zoals lupus, hebben een hoger risico op plaveiselcelcarcinoom op de beschadigde huid.

Beroepsmatige blootstelling aan toxische stoffen

Mensen die in hun werk regelmatig in aanraking komen met schadelijke chemicaliën, zoals teer, arsenicum of bepaalde oliën, lopen een hoger risico op huidkanker, met name plaveiselcelcarcinoom. Werknemers in industrieën zoals bouw, landbouw en chemie zijn vaak blootgesteld aan deze stoffen en moeten beschermende maatregelen nemen om het risico op huidbeschadiging en kanker te beperken.

• Weetje: Arsenicum, een bekende toxische stof, kan via de huid worden opgenomen en verhoogt het risico op zowel huidkanker als andere kankers. Beroepsmatige bescherming, zoals beschermende kleding en goede ventilatie, is essentieel in beroepen met blootstelling aan deze stoffen.

Infecties met het humaan papillomavirus (HPV)

Het humaan papillomavirus (HPV) speelt een rol bij het ontstaan van verschillende vormen van kanker, waaronder huidkanker. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij HIV-patiënten of patiënten die immunosuppressiva gebruiken, kan HPV-infectie een bevorderende rol spelen bij de ontwikkeling van plaveiselcelcarcinoom. HPV-infecties tasten de celstructuur aan en kunnen op lange termijn leiden tot abnormale celgroei.

• Voorbeeld: HPV-infecties worden vaker gezien bij mensen die door immuunonderdrukking gevoeliger zijn voor infecties. Patiënten die bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie immunosuppressiva gebruiken, hebben een verhoogd risico op plaveiselcelcarcinoom, deels door een verhoogde kans op HPV-infecties.

Alcoholgebruik en verhoogd risico op plaveiselcelcarcinoom

Uit onderzoek blijkt dat alcoholconsumptie het risico op plaveiselcelcarcinoom (PCC) verhoogt. Alcohol heeft een tweevoudig effect op de kans op huidkanker. Enerzijds ontstaat bij de afbraak van alcohol het carcinogene stofje acetaldehyde, dat huidcellen kan beschadigen. Anderzijds werkt alcohol immuunsuppressief, waardoor het lichaam minder goed in staat is om abnormale cellen op te ruimen en tumorvorming te onderdrukken.

• Voorbeeld: In een Amerikaanse studie, gepubliceerd in Nutrition and Cancer (2016), bleek dat vrouwen die regelmatig alcohol drinken een verhoogd risico op PCC hebben. De onderzoekers ontdekten dat een hogere alcoholconsumptie een lineaire toename van het risico met zich meebrengt.[1]

• Weetje: Regelmatige alcoholconsumptie wordt steeds vaker in verband gebracht met verschillende vormen van kanker, waaronder huidkanker. Zelfs matig drinken kan bijdragen aan het risico op huidkanker, vooral in combinatie met andere risicofactoren zoals UV-blootstelling.

Risicofactoren

Verschillende factoren kunnen je kans op huidkanker vergroten. Of het nu gaat om je leefstijl, genetische aanleg, of zelfs de omgeving waarin je leeft, ieder aspect speelt een rol. Hieronder vind je een uitgebreide uitleg over de belangrijkste risicofactoren, zodat je begrijpt waar je extra op moet letten.

UV-straling: de grootste boosdoener
De zon is de grootste risicofactor voor huidkanker. Ultraviolet (UV) licht kan diep in je huid doordringen en het DNA van huidcellen beschadigen. Door te veel en onbeschermd in de zon te zitten, stapelt die schade zich op en vergroot je het risico dat cellen abnormaal gaan groeien. Dit geldt vooral voor mensen die regelmatig verbranden of veel zonlicht krijgen zonder bescherming.

• Voorbeeld: In Nederland heeft meer dan 20% van de mensen ooit huidkanker gehad. Veel van deze mensen verbranden snel en gebruiken soms onvoldoende bescherming, vooral op zonnige vakanties.

• Weetje: Het risico op huidkanker verdubbelt als je in je leven vijf keer of vaker bent verbrand, zelfs als dat in je kindertijd was.

Zonnebanken en kunstmatige UV-straling
Zonnebanken geven UV-stralen af die vaak nog sterker zijn dan die van de zon. Deze straling kan de huidcellen ernstig beschadigen, vooral als je jong bent en je huid nog gevoeliger is. Een bezoek aan de zonnebank vóór je dertigste verhoogt het risico op melanoom met maar liefst 75%.

• Voorbeeld: Onder jongeren in Europa blijkt 20% ooit een zonnebank te hebben gebruikt, wat bijdraagt aan de toename van melanoomdiagnoses in jongvolwassenen. Zelfs één bezoek aan de zonnebank verhoogt je risico op huidkanker met 20%.

• Weetje: In sommige landen, zoals Australië, is zonnebankgebruik verboden voor jongeren onder de 18 jaar, omdat de risico's voor huidkanker zo groot zijn.

Lichte huid en genetische aanleg
Je huidtype speelt een belangrijke rol. Mensen met een lichte huid, blauwe of groene ogen, blond of rood haar en sproeten lopen een veel groter risico. Ze hebben minder beschermend melaninepigment in hun huid, wat UV-schade makkelijker laat toeslaan. Daarnaast kan genetische aanleg een rol spelen. Als huidkanker in je familie voorkomt, heb je een verhoogde kans op erfelijke vormen van huidkanker, vooral melanoom.

• Voorbeeld: In Nederland zien we dat mensen met een lichte huid en sproeten een grotere kans op huidkanker hebben dan mensen met een donkerdere huid. Mensen met het CDKN2A-gen hebben soms al vanaf hun dertigste een verhoogd risico op melanoom.

• Weetje: Mensen met het CDKN2A-gen, dat in verband wordt gebracht met erfelijk melanoom, hebben tot 40 keer meer kans om deze vorm van kanker te ontwikkelen dan mensen zonder dit gen.

Leeftijd en cumulatieve zonblootstelling
Huidkanker komt vaker voor bij mensen ouder dan 50, omdat de huid na verloop van tijd meer schade heeft opgelopen door zonblootstelling. Na jaren van blootstelling aan de zon, stapelt de DNA-schade zich op, wat de kans vergroot dat huidkanker zich ontwikkelt.

• Voorbeeld: In België wordt huidkanker vaak pas bij mensen ouder dan 50 ontdekt. Bij jongeren komt huidkanker minder vaak voor, maar het aantal jongeren met huidkanker neemt toe door zonnebankgebruik en intensieve zonvakanties.

Verminderd immuunsysteem
Een verzwakt immuunsysteem kan de kans op huidkanker aanzienlijk verhogen, omdat het lichaam minder goed in staat is om beschadigde cellen op te ruimen. Mensen die immunosuppressiva gebruiken, zoals bij een orgaantransplantatie, hebben hierdoor een verhoogd risico op huidkanker, vooral op non-melanoma vormen zoals basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom.

• Voorbeeld: Transplantatiepatiënten hebben tot 100 keer meer kans op huidkanker dan de algemene bevolking. Het verzwakte immuunsysteem kan deze kankercellen niet effectief aanvallen, waardoor de kans op ontwikkeling en groei toeneemt.

Risicogroepen

Huidkanker kan iedereen treffen, maar sommige groepen lopen een aanzienlijk hoger risico vanwege hun huidtype, leefstijl, leeftijd, medische geschiedenis, en omgevingsfactoren. Hieronder lees je over de belangrijkste risicogroepen, zodat je weet wie extra op hun hoede moeten zijn en waar je op kunt letten voor preventie.

Mensen met een lichte huid, blond of rood haar en lichte ogen
Mensen met een lichte huid (huidtype I en II) en weinig pigment zijn bijzonder vatbaar voor huidkanker, omdat ze minder melanine hebben om hen te beschermen tegen UV-straling. Dit geldt vooral voor mensen met rood of blond haar, sproeten en lichtgekleurde ogen. Deze mensen verbranden sneller in de zon en kunnen DNA-schade oplopen door relatief korte blootstelling aan UV-stralen. Door het tekort aan beschermend pigment hebben deze mensen een verhoogd risico op vormen van huidkanker zoals melanoom en basaalcelcarcinoom.

• Voorbeeld: In Noordwest-Europa, waaronder Nederland en België, zien we een grote groep mensen met lichte huidtypes die een verhoogd risico op huidkanker lopen. Onder hen is de incidentie van huidkanker beduidend hoger dan in Zuid-Europa, waar mensen over het algemeen een donkerder huidtype hebben.

Mensen met een familiegeschiedenis van huidkanker
Genetica speelt een belangrijke rol bij het risico op huidkanker. Mensen met een familiegeschiedenis van huidkanker, vooral melanoom, lopen een grotere kans om zelf ook huidkanker te ontwikkelen. Erfelijke vormen van huidkanker komen vooral voor bij mensen met genetische mutaties zoals in het CDKN2A-gen, dat een aanzienlijk verhoogd risico op melanoom met zich meebrengt. Deze groep heeft vaak niet alleen een hogere kans om huidkanker te ontwikkelen, maar kan deze ziekte ook op jongere leeftijd krijgen.

• Weetje: Erfelijk melanoom treft vaak meerdere leden van dezelfde familie en kan zich al op jonge leeftijd ontwikkelen. Mensen met een erfelijke aanleg wordt geadviseerd om regelmatig hun huid te laten controleren door een dermatoloog.

Mensen die vaak aan de zon worden blootgesteld (buitensporters en buitenwerkers)
Mensen die veel buiten werken of regelmatig buiten sporten, zoals bouwvakkers, boeren, tuinmannen en hardlopers, worden vaak intensief aan zonlicht blootgesteld. Vooral wanneer zij zich niet goed beschermen met zonnebrandcrème of beschermende kleding, loopt deze groep een verhoogd risico op huidkanker. De langdurige blootstelling zorgt ervoor dat hun huid vaak beschadigd raakt door UV-straling, waardoor het risico op huidkanker, vooral basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom, toeneemt.

• Voorbeeld: Bouwvakkers en tuiniers hebben een hoger percentage huidkankerdiagnoses, vooral op de lichaamsdelen die het meest aan de zon worden blootgesteld, zoals het gezicht, de nek en de armen. Deze plekken kunnen door de jaren heen veel schade oplopen en uiteindelijk huidkanker ontwikkelen.

Mensen die zonnebanken gebruiken
Zonnebankgebruikers vormen een belangrijke risicogroep voor huidkanker, omdat de intensieve UV-straling van zonnebanken aanzienlijke DNA-schade kan veroorzaken. De kans op melanoom, de gevaarlijkste vorm van huidkanker, neemt sterk toe bij mensen die regelmatig een zonnebank gebruiken, vooral wanneer zij hier op jonge leeftijd mee beginnen. Een bezoek aan de zonnebank vóór het 30e levensjaar verhoogt het risico op melanoom met maar liefst 75%. Ook het risico op andere huidkankers, zoals basaalcelcarcinoom, is bij deze groep hoger.

• Weetje: In sommige landen, zoals Australië en Brazilië, is het gebruik van zonnebanken verboden voor jongeren onder de 18 jaar vanwege de grote gezondheidsrisico’s.

Mensen met een verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten die immuunsuppressieve medicijnen gebruiken na een orgaantransplantatie of mensen met bepaalde auto-immuunziekten, lopen een verhoogd risico op huidkanker. Hun immuunsysteem heeft minder capaciteit om abnormale cellen op te ruimen, waardoor het lichaam minder goed in staat is om de groei van kankercellen te beheersen. Bij deze groep komen non-melanoma huidkankers, zoals basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom, veel vaker voor en zijn ze vaak agressiever.

• Voorbeeld: Patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan en immuunonderdrukkende medicijnen gebruiken, hebben tot 100 keer meer kans op huidkanker dan de algemene bevolking. Ze moeten hun huid regelmatig laten controleren op verdachte plekjes.

Ouderen
Ouderen vormen ook een risicogroep voor huidkanker, omdat de huid na jarenlange blootstelling aan zonlicht meer schade heeft opgelopen. Na verloop van tijd stapelen de effecten van zonnestraling zich op in de huidcellen, wat de kans op huidkanker verhoogt. Bij mensen boven de 50 neemt het aantal huidkankergevallen aanzienlijk toe, vooral bij degenen die in hun jeugd veel buiten waren zonder adequate bescherming. Ouderen ontwikkelen vaker non-melanoma huidkankers zoals basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom.

• Voorbeeld: In België en Nederland zien we een stijgend aantal huidkankergevallen bij mensen ouder dan 60. Dit komt door de opgestapelde zonneschade van tientallen jaren zonder de moderne bescherming zoals zonnebrandcrème.

Mensen met veel moedervlekken of atypische moedervlekken
Mensen met veel moedervlekken of atypische (dysplastische) moedervlekken lopen een hoger risico op melanoom. Atypische moedervlekken hebben onregelmatige vormen en kleuren, wat een teken kan zijn van een verhoogde kans op huidkanker. Wanneer iemand veel moedervlekken heeft, is er ook meer oppervlakte waarop huidkanker kan ontstaan. Regelmatige controles bij de dermatoloog kunnen helpen om veranderingen in moedervlekken vroegtijdig op te sporen.

• Voorbeeld: Mensen met meer dan 50 moedervlekken hebben een verhoogde kans op melanoom en krijgen het advies om hun huid vaker te controleren. Het monitoren van de "ABCDE"-kenmerken van moedervlekken kan helpen bij vroege detectie.

Symptomen van huidkanker

Huidkanker kan zich op veel verschillende manieren uiten, en vroegtijdige herkenning is cruciaal voor een effectieve behandeling. De symptomen kunnen subtiel beginnen, maar er zijn enkele duidelijke signalen die kunnen wijzen op huidkanker. Regelmatig je huid controleren op nieuwe of veranderende plekjes kan helpen om huidkanker in een vroeg stadium op te sporen. Hier zijn de belangrijkste symptomen en waar je op moet letten.

Bekende symptomen van huidkanker

Huidkanker begint vaak als een klein plekje of bultje dat geleidelijk verandert in uiterlijk en gedrag. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Jeuk: Jeuk aan een moedervlek, vlekje of nieuw bultje kan een vroeg signaal van huidkanker zijn, vooral als de jeuk aanhoudt en niet reageert op normale verzorging.
• Bloeden: Huidkanker kan de huid kwetsbaar maken, wat kan leiden tot spontaan bloeden of bloeden na lichte irritatie. Als een moedervlek of huidplekje bloedt zonder duidelijke reden, is dit een alarmsignaal.
• Zweren: Een plek op de huid die niet goed geneest of een zweer vormt, kan wijzen op huidkanker. Dit wordt vaak gezien bij basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom, waarbij de huid soms korstjes of zweren vertoont die regelmatig terugkomen of niet goed genezen.
• Verandering van kleur: Huidkanker kan gepaard gaan met kleurverandering van een moedervlek of vlekje. Bij melanoom kunnen verschillende kleuren in één moedervlek verschijnen, zoals bruin, zwart, rood of wit, en de kleur kan na verloop van tijd intensiever worden of verspreiden.

Nieuwe of veranderende huidafwijkingen

Naast de bovengenoemde symptomen kunnen er ook nieuwe huidafwijkingen ontstaan, of kunnen bestaande plekjes en vlekken plotseling veranderen. Enkele belangrijke waarschuwingssignalen zijn:

• Groei of verdikking: Huidkanker kan zich uiten als een snelgroeiend bultje, knobbeltje of een verdikking van de huid die na verloop van tijd groter wordt. Basalecelcarcinoom kan bijvoorbeeld beginnen als een klein, glanzend bultje dat langzaam groeit en uiteindelijk grotere afmetingen aanneemt.
• Asymmetrie: Een moedervlek of vlekje dat asymmetrisch wordt, waarbij de ene helft niet meer gelijk is aan de andere, kan een teken zijn van melanoom. Gezonde moedervlekken zijn meestal symmetrisch.
• Onregelmatige randen: Moedervlekken die grillige, gekartelde of onscherpe randen ontwikkelen, kunnen wijzen op melanoom. Let op moedervlekken die niet netjes rond of ovaal zijn en waarvan de randen niet scherp afgelijnd zijn.
• Verandering in grootte: Huidkanker kan snel groeien of plotseling groter worden. Een moedervlek die groter wordt dan 6 millimeter (ongeveer de grootte van een potloodgum) of snel in omvang toeneemt, vraagt om aandacht.
• Schilfering of schubbigheid: Sommige vormen van huidkanker kunnen zich voordoen als een ruwe of schilferende plek op de huid. Plaveiselcelcarcinoom begint vaak als een rode, ruwe plek die schilferig wordt en soms aanvoelt als een korst of ruw stukje huid.
• Verandering in textuur: Huidkanker kan de structuur van een moedervlek veranderen. Het kan bobbelig, wratachtig of ruw aanvoelen en kan gaan glimmen of juist dof worden.

Extra aandacht voor premaligne symptomen

Soms gaat huidkanker gepaard met premaligne symptomen – afwijkingen die nog geen kanker zijn, maar wel kwaadaardig kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is actinische keratose, die vaak ontstaat door langdurige blootstelling aan UV-stralen. Deze plekken kunnen eruitzien als rode, schilferige of korstachtige plekjes en komen vooral voor op de handen, het gezicht en de nek. Actinische keratose kan in de loop der tijd kwaadaardig worden en zich ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom. Het herkennen van deze voorlopers van huidkanker kan helpen om een kwaadaardige transformatie vroegtijdig te voorkomen.

Melanoom: ABCDE-methode voor vroege herkenning

Voor melanoom wordt vaak de ABCDE-methode gebruikt, die je kan helpen om verdachte moedervlekken en plekjes te herkennen:

• Asymmetrie: Een moedervlek waarbij de ene helft niet gelijk is aan de andere helft.
• Brand: Onregelmatige, gekartelde of wazige randen.
• Cleur: Verschillende kleuren binnen één moedervlek, zoals zwart, bruin, rood, wit of blauw.
• Diameter: Groter dan 6 millimeter.
• Evolutie: Veranderingen in grootte, vorm, kleur of nieuwe symptomen zoals jeuk of bloeden.

Deze methodiek kan je helpen om verdachte vlekjes op tijd op te merken. Als een moedervlek of huidafwijking aan een of meerdere van deze kenmerken voldoet, is het verstandig om contact op te nemen met een arts.

Basaalcelcarcinoom (BCC)

Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het komt het meest voor op de huid die veel aan de zon is blootgesteld, zoals het gezicht, de kale schedel, nek, handen en armen. Deze vorm van huidkanker kan echter ook op andere delen van het lichaam voorkomen. Het kan zich ook op lichaamsdelen manifesteren die niet veel aan de zon zijn blootgesteld, zoals de genitaliën. BCC groeit vaak langzaam en zaait (vrijwel) nooit uit naar lymfeklieren of andere organen. Wel kan het doorgroeien in de onderliggende huid, kraakbeen, spieren en bot. Vaak begint het met een glad, glazig, grijs-roze knobbeltje, met daarin soms wijde bloedvaatjes. In het midden ontstaat op een gegeven ogenblik een glad ingezonken gebied met een parelmoerkleurige rand. In een later stadium kunnen zweren ontstaan.

Plaveiselcelcarcinoom (PCC)

Het plaveiselcelcarcinoom is een veel voorkomende vorm van huidkanker. De tumor ontstaat vaak op plaatsen waar de huid chronisch is blootgesteld aan de zon, zoals een oor, gezicht, de kale schedel, nek, onderarm of hand. Maar het kan ook op andere delen van het lichaam voorkomen, zelfs in de mond, op de lip of op de genitaliën. Er kan ook een tumor ontstaan in delen van de huid die langdurig geprikkeld zijn door ontstekingen of wonden. Plaveiselcelcarcinomen groeien sneller dan basaalcelcarcinomen, doch slechts zelden zaait deze vorm van kanker uit naar de regionale lymfeklieren. Een plaveiselcelcarcinoom is vaak bolvormig met centraal een korst, vanwege de snelle groei.

Melanomen

Melanomen komen de laatste jaren steeds meer voor en ontstaan uit moedervlekken of nieuw gevormde pigmentvlekken. Voorkeurslocaties zijn voor mannen de romp en het hoofd-/halsgebied en voor vrouwen de romp en de benen. Een melanoom groeit door in de diepere lagen van de huid en het kan uitzaaien naar de dichtstbijzijnde lymfeklieren of via het bloed naar andere plaatsen in het lichaam. Veranderingen die kunnen optreden in een moedervlek en kunnen wijzen op een (beginnend) melanoom, zijn:

• dikker of groter worden;
• kleurverandering;
• verandering van vorm of het onregelmatiger worden van de rand;
• jeuk;
• bloeden;
• het ontstaan van een zweertje of korstje op de moedervlek.

Onderzoek en diagnose

Het opsporen van huidkanker begint vaak met een kritische blik en een eenvoudig huidonderzoek, maar het proces kan al snel een stukje verder gaan om zekerheid te krijgen. Huidkanker kent veel gezichten, en hoe sneller je een verdachte plek opmerkt en laat onderzoeken, hoe beter de vooruitzichten meestal zijn. Onderstaand vind je de verschillende diagnostische technieken om huidkanker op te sporen, inclusief enkele minder bekende maar effectieve onderzoeken.

Klinisch onderzoek: het begin van de diagnose
Een onderzoek naar huidkanker begint vrijwel altijd met een klinisch onderzoek door de arts of dermatoloog. Hierbij bekijkt de arts de huid zorgvuldig op verdachte plekken, zoals moedervlekken, bultjes of wondjes die niet goed genezen. De dermatoloog kan hierbij gebruik maken van de zogenaamde “ABCDE-regel” om de kenmerken van een plek te beoordelen: Asymmetrie, Rand (Border), Kleur (Color), Diameter, en Evolutie (verandering in vorm of grootte).

• Voorbeeld: Stel je hebt een moedervlek op je rug die donkerder wordt en grillige randen krijgt. De dermatoloog kan dan meteen aangeven of het klinisch verdacht is en verdere diagnostiek nodig is.

Dermatoscopie: dieper kijken zonder snijden
Dermatoscopie is een veelgebruikte techniek waarbij de dermatoloog gebruik maakt van een dermatoscoop, een speciaal vergrootglas dat door middel van gepolariseerd licht diep in de huid kan kijken. Hiermee kan de arts de structuur en pigmentatiepatronen van verdachte huidplekken beter bekijken, wat kan helpen om huidkanker al in een vroeg stadium op te sporen. Dit onderzoek is niet-invasief en ideaal voor snelle screening van moedervlekken of andere pigmentvlekken.

• Weetje: Een dermatoscoop maakt het mogelijk om specifieke patronen te herkennen die kenmerkend kunnen zijn voor melanoom, zoals een 'netwerkachtige' structuur of ongebruikelijke kleurveranderingen.

Biopsie: zekerheid onder de microscoop
Als de dermatoloog een plek verdacht vindt, zal er vaak een biopsie worden uitgevoerd. Hierbij wordt een klein stukje weefsel uit de huid gehaald en naar het laboratorium gestuurd voor microscopisch onderzoek. Een patholoog kan dan bepalen of de cellen in het weefsel kwaadaardig zijn en, zo ja, welk type huidkanker het betreft. Een biopsie kan op verschillende manieren worden uitgevoerd:

• Punchbiopsie: Met een klein, hol instrument wordt een ronde steek in de huid gemaakt om een stukje weefsel te verwijderen.
• Excisiebiopsie: Hierbij wordt de hele verdachte plek uit de huid verwijderd.
• Shave-biopsie: Met een scheermesachtig instrument wordt een oppervlakkig stukje huidweefsel afgeschaafd.

• Voorbeeld: Bij een moedervlek die snel van kleur en vorm verandert, kan een excisiebiopsie worden uitgevoerd om de hele plek te verwijderen en te laten onderzoeken. Zo wordt zeker gesteld dat alle kwaadaardige cellen worden opgespoord en verwijderd.

Confocale laser scanning microscopie (CLSM): de huid van binnenuit bekijken
Confocale laser scanning microscopie is een innovatieve en minder bekende techniek waarbij een laser wordt gebruikt om de huid tot op cel- en molecuulniveau te bekijken zonder een biopsie te hoeven doen. CLSM biedt een gedetailleerd beeld van de huidlagen en wordt vaak ingezet om verdachte huidlaesies nauwkeurig te beoordelen. Het kan vooral nuttig zijn voor onderzoek naar huidkankers zoals basaalcelcarcinoom en melanoom, waarbij de cellen specifieke structuren vertonen.

• Weetje: CLSM is vooral geschikt voor patiënten die liever geen biopsie willen ondergaan en kan helpen om verdachte plekken op een niet-invasieve manier te beoordelen.

Moleculaire diagnostiek: genetische markers voor precisie
In sommige gevallen kan moleculaire diagnostiek worden gebruikt om huidkanker op te sporen. Hierbij wordt het DNA van verdachte cellen geanalyseerd om specifieke genetische markers te identificeren die wijzen op huidkanker, zoals mutaties in het BRAF- of NRAS-gen bij melanoom. Moleculaire tests worden meestal uitgevoerd op huidweefsel dat via een biopsie is verkregen en kunnen helpen om de agressiviteit van de kanker en het mogelijke behandelplan te bepalen.

• Voorbeeld: Als een patiënt een agressief melanoom heeft, kan een moleculaire test uitwijzen of er mutaties aanwezig zijn die doelgerichte therapieën mogelijk maken. Dit geeft de arts waardevolle informatie over de meest geschikte behandeling.

Fotodocumentatie en digitale huidanalyse
Fotodocumentatie is een techniek waarbij gedetailleerde foto’s van de huid worden genomen om veranderingen over tijd te volgen. Digitale huidanalyse maakt gebruik van geavanceerde software om foto’s van verdachte plekken op te slaan en te vergelijken bij elke controle. Dit helpt de arts om de evolutie van moedervlekken en andere huidvlekken nauwkeurig te monitoren en tijdig te detecteren als er veranderingen optreden. Deze techniek is vooral nuttig voor mensen met veel moedervlekken of een verhoogd risico op melanoom.

• Weetje: Fotodocumentatie kan mensen helpen om hun huid zelf goed te controleren, en veranderingen op te merken voordat ze ernstig worden.

Sentinel node biopsie: onderzoeken van lymfeklieren bij melanoom
Bij een diep melanoom kan een sentinel node biopsie worden uitgevoerd om te kijken of de kanker zich heeft verspreid naar de lymfeklieren. Hierbij wordt een radioactieve vloeistof of blauwe kleurstof geïnjecteerd nabij de tumor. De stof beweegt naar de dichtstbijzijnde lymfeklier (de “wachterklier”), waar deze blijft hangen als er uitzaaiingen zijn. Een positieve sentinel node biopsie kan betekenen dat verdere behandeling nodig is om de verspreiding van de kanker te bestrijden.

• Voorbeeld: Bij een patiënt met een dik melanoom van meer dan 1 mm diepte wordt vaak een sentinel node biopsie uitgevoerd. Als deze positief is, kan het nodig zijn om verdere lymfeklieren te verwijderen of aanvullende therapieën te overwegen.

Behandeling van huidkanker

De behandeling van huidkanker hangt af van het type huidkanker, de grootte en locatie van de tumor, en of deze is uitgezaaid. Van de bekende chirurgische ingrepen tot innovatieve behandelingen zoals fotodynamische therapie, hier vind je een uitgebreide uitleg van de opties.

Chirurgie: de klassieke aanpak

Chirurgie is de meest voorkomende behandeling voor huidkanker, en het type operatie hangt af van de omvang en het type van de tumor. Er zijn verschillende chirurgische technieken:

• Excisie: Hierbij wordt de tumor en een klein beetje omliggend gezond weefsel weggesneden om ervoor te zorgen dat alle kwaadaardige cellen worden verwijderd. Excisie wordt vaak toegepast bij basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en sommige vormen van melanoom.
• Mohs micrografische chirurgie: Dit is een specialistische techniek waarbij de tumor laagje voor laagje wordt weggesneden en onder de microscoop gecontroleerd. Zo kunnen artsen de kanker zo volledig mogelijk verwijderen zonder onnodig gezond weefsel aan te tasten. Mohs chirurgie is ideaal voor huidkanker in het gezicht, zoals basaalcelcarcinoom, waar weefselsparend werken belangrijk is.

• Voorbeeld: Bij een klein basaalcelcarcinoom op je neus zou Mohs chirurgie ideaal zijn. Deze methode verwijdert alleen de kankercellen, terwijl zoveel mogelijk gezond weefsel behouden blijft, wat de genezing en cosmetische resultaten ten goede komt.

Radiotherapie: gerichte bestraling

Radiotherapie is een goede optie wanneer chirurgie niet mogelijk of gewenst is, vooral bij non-melanoma huidkankers zoals basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom. Hierbij wordt gebruik gemaakt van krachtige straling om kankercellen te doden. Radiotherapie kan zowel uitwendig (met stralen van buitenaf) als inwendig (brachytherapie) worden toegepast. Het kan soms ook preventief worden toegepast na een operatie, vooral als er een hoog risico is op terugkeer van de kanker.

• Weetje: Radiotherapie kan bij oudere mensen worden gebruikt voor huidkanker op moeilijk te opereren plekken, zoals de neus of oren, en heeft vaak goede resultaten met minimaal risico op littekens.

Cryotherapie: bevriezen van kankercellen

Cryotherapie, of cryochirurgie, maakt gebruik van vloeibare stikstof om huidkanker of voorstadia van huidkanker te bevriezen en te vernietigen. De bevroren kankercellen sterven af en worden door het lichaam opgeruimd. Cryotherapie is met name effectief bij kleinere basaalcelcarcinomen en actinische keratose, een voorstadium van plaveiselcelcarcinoom.

• Voorbeeld: Bij een kleine, oppervlakkige plek die je arts heeft geïdentificeerd als actinische keratose, kan cryotherapie snel en zonder pijn worden toegepast. De plek wordt enkele seconden bevroren, en na verloop van tijd schilfert het aangetaste weefsel vanzelf af.

Fotodynamische therapie (PDT): lichttherapie voor oppervlakkige huidkanker

Fotodynamische therapie (PDT) is een minder bekende, maar zeer effectieve behandeling voor oppervlakkige vormen van huidkanker en actinische keratose. Bij PDT wordt een lichtgevoelige stof op de huid aangebracht, die zich ophoopt in de kankercellen. Vervolgens wordt het gebied blootgesteld aan een speciale lichtbron, waardoor de stof actief wordt en de kankercellen vernietigt.

• Weetje: PDT is niet alleen effectief, maar ook weefselsparend, wat betekent dat er minder risico is op littekens. Bovendien is de procedure relatief snel en pijnloos, wat PDT een uitstekende keuze maakt voor huidkanker op cosmetisch gevoelige plekken, zoals het gezicht en de hals.

Immunotherapie: het eigen afweersysteem activeren

Immunotherapie is een geavanceerde behandeling waarbij het immuunsysteem wordt gestimuleerd om kankercellen te bestrijden. Deze behandeling is vooral nuttig voor mensen met gevorderd melanoom, waarbij de kanker zich mogelijk heeft verspreid naar andere delen van het lichaam. Immuuncheckpointremmers, zoals pembrolizumab en nivolumab, blokkeren specifieke moleculen die de kankercellen gebruiken om te "ontsnappen" aan het immuunsysteem, waardoor het lichaam beter in staat is de kanker aan te vallen.

• Voorbeeld: Bij een patiënt met gevorderd melanoom kan immunotherapie een doorbraakbehandeling zijn. Het kan ervoor zorgen dat het immuunsysteem actief wordt in de strijd tegen kanker, wat bij sommige patiënten langdurige remissie kan geven.

Doelgerichte therapie: precisie in behandeling

Doelgerichte therapie is gericht op specifieke genetische mutaties die bijdragen aan de groei van kankercellen. Bij melanoom met bepaalde mutaties, zoals de BRAF-mutatie, kunnen medicijnen zoals vemurafenib en dabrafenib de groei van kankercellen remmen. Deze behandelingen worden vooral gebruikt bij gevorderde vormen van melanoom en kunnen in sommige gevallen het leven van patiënten verlengen.

• Weetje: Doelgerichte therapie werkt alleen bij patiënten met specifieke genetische mutaties, dus een genetische test van de tumor is nodig om te bepalen of deze behandeling geschikt is.

Chemotherapie: aanval op kankercellen

Chemotherapie wordt minder vaak gebruikt bij huidkanker, maar kan een optie zijn bij gevorderde stadia of bij huidkankers die zich hebben verspreid naar andere delen van het lichaam. Bij huidkanker kan chemotherapie worden toegepast in de vorm van pillen, injecties of als zalf (topische chemotherapie) voor oppervlakkige vormen van huidkanker. Topische chemotherapie, zoals 5-fluorouracil (5-FU) crème, kan vooral effectief zijn bij actinische keratose en oppervlakkig basaalcelcarcinoom.

• Voorbeeld: Bij een oppervlakkig basaalcelcarcinoom kan 5-FU-crème worden gebruikt om de kankercellen lokaal aan te vallen, zonder dat een operatie nodig is. De crème wordt gedurende enkele weken aangebracht, wat zorgt voor een gecontroleerde afbraak van kankercellen.

Lasertherapie: gericht behandelen met lichtenergie

Lasertherapie is een minder bekende, maar steeds populairdere methode om huidkanker of voorstadia van huidkanker te behandelen. Bij lasertherapie wordt een geconcentreerde lichtstraal gebruikt om kankercellen te vernietigen. Dit is vooral effectief bij oppervlakkige huidkankers en precancereuze laesies zoals actinische keratose. Lasertherapie kan de huid gladder maken en littekens minimaliseren, waardoor het een goede optie is voor huidkanker op cosmetisch gevoelige plekken.

• Weetje: Lasertherapie vereist vaak meerdere sessies en kan lichte roodheid veroorzaken, maar heeft doorgaans een snel herstel en levert mooie esthetische resultaten op.

Ablatietherapie: nieuwe technieken met warmte en kou

Ablatietherapie omvat een verscheidenheid aan technieken die warmte, koude of andere methoden gebruiken om huidkankercellen te vernietigen. Naast cryotherapie bestaan er ablatietechnieken zoals radiofrequente ablatie (RFA) en thermotherapie, die vooral effectief zijn bij kleine tumoren. Bij RFA wordt een naald door de huid in de tumor gestoken en worden de cellen door verhitting vernietigd.

• Voorbeeld: Bij een kleine tumor die moeilijk te opereren is, kan thermische ablatie worden toegepast. De tumor wordt door hitte of kou vernietigd, wat zorgt voor minimaal weefselschade en een kort herstel.

Prognose

De prognose van huidkanker varieert sterk en hangt af van verschillende factoren zoals het type huidkanker, de grootte en diepte van de tumor, de mate van uitzaaiing, en de algehele gezondheid van de patiënt. Huidkanker kent verschillende soorten – van relatief minder gevaarlijke typen zoals basaalcelcarcinoom tot agressievere vormen zoals melanoom. Hieronder lees je een uitgebreide uitleg over de prognose bij verschillende huidkankertypen en welke factoren deze beïnvloeden.

Basaalcelcarcinoom: uitstekende prognose bij vroege behandeling
Basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende vorm van huidkanker en heeft doorgaans een uitstekende prognose. Dit type huidkanker groeit langzaam en zaait zelden uit naar andere delen van het lichaam. Bij tijdige behandeling is de kans op genezing vrijwel 100%, en ook recidieven (terugkeer van de kanker) zijn vaak goed te behandelen.

• Prognose in cijfers: Voor basaalcelcarcinoom is de overlevingskans op lange termijn bijna 100% bij adequate behandeling. Ongeveer 3 op de 10 patiënten ontwikkelt wel opnieuw basaalcelcarcinoom, vooral op andere plaatsen.

• Weetje: Basaalcelcarcinoom kan door zijn langzaam groeiende aard lange tijd onopgemerkt blijven. Wanneer het echter onbehandeld blijft, kan het lokale schade veroorzaken aan huid en onderliggend weefsel. Bij vroege behandeling is de prognose echter vrijwel altijd goed.

Plaveiselcelcarcinoom: goede prognose bij vroege opsporing
Plaveiselcelcarcinoom (PCC) is iets agressiever dan basaalcelcarcinoom, met een kans op uitzaaiing naar nabijgelegen lymfeklieren en organen, vooral bij grotere en dieperliggende tumoren. De meeste plaveiselcelcarcinomen zijn goed behandelbaar en hebben een uitstekende prognose wanneer ze in een vroeg stadium worden opgespoord en behandeld. Bij uitzaaiingen kan de prognose echter verslechteren.

• Prognose in cijfers: Voor PCC ligt de overlevingskans bij vroegtijdige behandeling tussen 90-95%. Bij uitzaaiingen daalt deze naar ongeveer 70-80%, afhankelijk van de mate van verspreiding en de gekozen behandeling.

• Voorbeeld: Een patiënt met een klein plaveiselcelcarcinoom op de hand heeft bij vroege behandeling een vrijwel volledige kans op genezing. Als het echter onbehandeld blijft, kan het zich verspreiden naar de lymfeklieren, wat de prognose vermindert.

Melanoom: sterk afhankelijk van de diepte en uitzaaiing
Melanoom is de meest agressieve vorm van huidkanker en de prognose hangt sterk af van de diepte van de tumor (gemeten in millimeters, ook wel de Breslow-dikte genoemd) en of deze is uitgezaaid naar de lymfeklieren of andere organen. Melanomen die in een vroeg stadium worden ontdekt, bijvoorbeeld als ze minder dan 1 mm dik zijn, hebben een goede prognose. Melanomen met uitzaaiingen naar andere organen hebben een veel slechtere prognose, hoewel nieuwe behandelingen zoals immunotherapie en doelgerichte therapie de vooruitzichten verbeteren.

• Prognose in cijfers: Bij melanomen met een Breslow-dikte van minder dan 1 mm is de 5-jaarsoverleving 95% of hoger. Bij melanomen die zijn uitgezaaid naar andere organen daalt de 5-jaarsoverleving naar ongeveer 20-25%. De nieuwste behandelingen, zoals immunotherapie, kunnen de overlevingskans voor sommige patiënten met uitgezaaid melanoom verbeteren.

• Weetje: Bij melanoom maakt vroege detectie het grootste verschil. De prognose is veel beter wanneer het melanoom vroeg wordt ontdekt en verwijderd, voordat het diep in de huid en mogelijk naar andere delen van het lichaam verspreidt.

Minder voorkomende huidkankers: wisselende prognoses
Zeldzamere vormen van huidkanker, zoals merkelcelcarcinoom en talgkliercarcinoom, hebben over het algemeen een minder gunstige prognose dan de meer voorkomende huidkankertypen. Merkelcelcarcinoom is bijzonder agressief en heeft een hoog risico op uitzaaiing, wat de overlevingskansen verlaagt. Talgkliercarcinoom kan ook agressief zijn en is vaak moeilijker te behandelen.

• Prognose in cijfers: De 5-jaarsoverleving voor merkelcelcarcinoom ligt rond de 60%, afhankelijk van de omvang en uitzaaiing van de tumor. Voor talgkliercarcinoom hangt de overleving sterk af van het stadium waarin het wordt ontdekt en varieert tussen 50-75% bij tijdige behandeling.

• Voorbeeld: Een patiënt met een merkelcelcarcinoom op het gezicht heeft mogelijk een slechtere prognose vanwege het hogere risico op verspreiding naar de lymfeklieren. Vroege detectie en behandeling kunnen echter de prognose verbeteren.

Factoren die de prognose beïnvloeden
Naast het type huidkanker spelen er diverse andere factoren een rol bij de prognose. Hieronder staan enkele belangrijke factoren die de vooruitzichten kunnen beïnvloeden:

• Grootte en locatie van de tumor: Tumoren op moeilijk behandelbare plekken, zoals op het hoofd en de nek, kunnen een lagere kans op genezing hebben. Grote of diepere tumoren hebben ook meer kans om zich te verspreiden.
• Mate van uitzaaiing: Huidkanker die zich heeft verspreid naar nabijgelegen lymfeklieren of andere organen heeft een slechtere prognose. Vooral bij melanoom daalt de overleving significant zodra de kanker is uitgezaaid.
• Algehele gezondheid van de patiënt: Patiënten met een sterk immuunsysteem en een goede algehele gezondheid kunnen vaak beter reageren op behandelingen, wat de prognose gunstig beïnvloedt. Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals transplantatiepatiënten, hebben vaak een lagere kans op genezing.
• Leeftijd: Oudere mensen hebben vaak een slechtere prognose vanwege een hogere kans op gevorderde stadia bij diagnose en verminderde behandelopties door leeftijdsgebonden factoren.

• Weetje: Bij huidkanker maakt het vaak uit hoe snel een verdachte plek wordt opgemerkt en behandeld. Daarom is regelmatige huidcontrole belangrijk, vooral voor mensen met een licht huidtype, veel moedervlekken of een familiegeschiedenis van huidkanker.

Complicaties

Huidkanker kan meer complicaties met zich meebrengen dan je misschien zou denken. Hoewel veel vormen van huidkanker goed te behandelen zijn, kan de ziekte – vooral in gevorderde stadia – leiden tot allerlei gevolgen, zoals littekens, uitzaaiingen en chronische pijn. Hieronder vind je een uitgebreide beschrijving van de mogelijke complicaties van huidkanker en hoe deze zich kunnen ontwikkelen.

Littekenvorming en cosmetische schade
Een van de meest voorkomende complicaties van huidkanker, zelfs na succesvolle behandeling, is littekenvorming. Omdat huidkanker vaak wordt behandeld met chirurgie, blijven er na verwijdering van de tumor vaak littekens achter. Dit kan vooral hinderlijk zijn op zichtbare plekken zoals het gezicht, de nek of handen. Bij grotere huidkankers, zoals plaveiselcelcarcinomen, kan de littekenvorming aanzienlijk zijn, zeker wanneer een groot deel van de huid moet worden verwijderd.

• Weetje: Bij basaalcelcarcinoom kan een techniek zoals Mohs micrografische chirurgie worden gebruikt om littekens te minimaliseren, omdat deze techniek gezond weefsel spaart. Toch is het soms onvermijdelijk dat er kleine littekens achterblijven, vooral op plaatsen waar de huid dun is.

• Voorbeeld: Een patiënt die een tumor op de neus heeft laten verwijderen, kan te maken krijgen met blijvende cosmetische schade, wat invloed kan hebben op het zelfbeeld en het dagelijks leven.

Uitzaaiing naar lymfeklieren en organen
Bij agressievere vormen van huidkanker, zoals melanoom en plaveiselcelcarcinoom, bestaat er een risico op uitzaaiing naar nabijgelegen lymfeklieren en organen. Uitzaaiing, ook wel metastasering genoemd, kan ernstige complicaties veroorzaken, omdat de kanker zich door het lichaam verspreidt en moeilijker te behandelen wordt. Bij melanoom kunnen uitzaaiingen zich bijvoorbeeld via het lymfesysteem verplaatsen naar vitale organen zoals de longen, lever en hersenen, wat de prognose sterk verslechtert.

• Cijfers: Ongeveer 10-15% van de melanomen heeft de neiging om zich te verspreiden naar andere delen van het lichaam. Dit percentage stijgt aanzienlijk bij dikkere melanomen (Breslow-dikte van meer dan 4 mm), waarbij de kans op uitzaaiing groter is.

• Voorbeeld: Een patiënt met een melanoom dat zich naar de lymfeklieren heeft verspreid, zal intensievere behandelingen nodig hebben, zoals immunotherapie of chemotherapie, die hun eigen complicaties en bijwerkingen kunnen meebrengen.

Chronische pijn en zenuwbeschadiging
Wanneer huidkanker diep in de huid groeit, kan deze zenuwen en andere weefsels aantasten, wat leidt tot chronische pijn. Vooral plaveiselcelcarcinoom kan omliggende zenuwen beschadigen en daardoor langdurige pijn veroorzaken, zelfs na de verwijdering van de tumor. Deze pijn kan het dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden, zeker als het zich op een gevoelige plek bevindt, zoals het gezicht of de hoofdhuid.

• Weetje: Neuropathische pijn, een brandend of tintelend gevoel door zenuwbeschadiging, kan een veel voorkomende complicatie zijn bij huidkanker die diepe weefsels of zenuwen heeft bereikt.

Lymfoedeem door uitzaaiing naar lymfeklieren
Als huidkanker zich naar de lymfeklieren verspreidt of als er lymfeklieren worden verwijderd om de verspreiding te voorkomen, kan dit lymfoedeem veroorzaken. Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht dat leidt tot zwelling, vaak in de armen of benen. Deze complicatie komt vooral voor bij melanoom wanneer lymfeklieren in het oksel- of liesgebied worden aangetast. Lymfoedeem kan ongemakkelijk en pijnlijk zijn en vereist vaak langdurige behandelingen, zoals compressietherapie of fysiotherapie, om de zwelling te beheersen.

• Voorbeeld: Na een operatie waarbij lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd om de verspreiding van melanoom te voorkomen, kan een patiënt lymfoedeem in de arm ontwikkelen, wat extra zorg en behandeling vereist.

Terugkeer van huidkanker (recidief)
Huidkanker kan na succesvolle behandeling terugkomen, vooral bij mensen met een geschiedenis van huidkanker of een genetische aanleg. Dit wordt een recidief genoemd en kan ontstaan op dezelfde plek als de oorspronkelijke tumor of elders op de huid. Het risico op terugkeer is het grootst bij mensen die in het verleden basaalcel- of plaveiselcelcarcinoom hebben gehad. Het regelmatig controleren van de huid en het vermijden van zonlicht zijn belangrijk om het risico op recidief te verkleinen.

• Cijfers: Ongeveer 30-50% van de mensen met basaalcelcarcinoom zal binnen vijf jaar een nieuwe tumor ontwikkelen, vaak op een andere plek. Daarom wordt regelmatige huidcontrole sterk aanbevolen.

• Weetje: Mensen die één keer huidkanker hebben gehad, lopen een hoger risico op nieuwe tumoren. Bij hen wordt meestal aangeraden om minstens één keer per jaar hun huid te laten controleren door een dermatoloog.

Psychische en emotionele impact
Huidkanker kan een aanzienlijke psychologische impact hebben, vooral bij mensen die zichtbare littekens overhouden aan hun behandeling of angst hebben voor terugkeer van de kanker. De diagnose huidkanker kan gevoelens van angst, onzekerheid en depressie veroorzaken, vooral wanneer de kanker zich in een gevorderd stadium bevindt of is uitgezaaid. Het omgaan met de ziekte en de gevolgen ervan kan ook sociale en emotionele uitdagingen met zich meebrengen.

• Voorbeeld: Een patiënt met een litteken op het gezicht kan onzekerheid en verminderde eigenwaarde ervaren, wat gevolgen kan hebben voor sociale interacties en werk. Psychologische ondersteuning kan helpen om hiermee om te gaan.

Noot:

1. Hidde Boersma. Alcohol veroorzaakt huidkanker. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:C3009

Lees verder

• Huidvlekken herkennen: verdachte vlekken herkennen
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Plekjes op de huid, ruw en lichtbruin: oorzaken en symptomen
• Basaalcelcarcinoom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Kwaadaardige moedervlek herkennen, wat zijn de kenmerken?