Halo moedervlek (halo naevus): symptomen en behandeling

Een halo naevus is een goedaardige moedervlek met een gedepigmenteerde ring eromheen (zie foto). Een halo moedervlek wordt ook wel halo-naevus of moedervlek van Sutton genoemd. Het zijn geheel goedaardige laesies. Bij kinderen en jongvolwassenen komt het relatief vaak voor, even vaak bij meisjes als bij jongens. De oorzaak is anno 2025 nog onbekend, maar men neemt aan dat halo naevus het gevolg is van een immuunreactie tegen melanocyten (pigmentcellen). Een halo naevus is goedaardig. Behandeling is daarom niet nodig. Desgewenst kan de plek met zelfbruinende crème gecamoufleerd worden.

• Halo moedervlek
• Synoniemen
• Wie krijgt het?
• Goedaardig of kwaadaardig?
• Oorzaken van een halo moedervlek
• Risicofactoren
• Vóórkomen halo moedervlek
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een halo naevus
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Halo moedervlek

Tom keek verbaasd naar zijn schouder in de spiegel. De moedervlek die daar altijd al zat, leek ineens omringd door een vreemde, bleke cirkel. "Huh, dit is nieuw," mompelde hij terwijl hij er met zijn vinger overheen ging. Zijn vriendin, die toevallig binnenkwam, keek mee en zei: "Misschien een allergie ofzo?" Maar Tom wist het niet zeker en besloot het toch maar even na te laten kijken. Bij de dermatoloog kreeg hij te horen dat het een halo naevus was, een moedervlek met een witte ring eromheen doordat het immuunsysteem de pigmentcellen aanvalt. "Het is meestal niks om je zorgen over te maken," zei de arts, "maar we houden het wel even in de gaten." Tom was opgelucht, maar hij grapte later nog dat z’n immuunsysteem blijkbaar iets tegen moedervlekken had.

Een halo naevus is een goedaardige moedervlek met een gedepigmenteerde ring eromheen, met andere woorden het pigment van de omringende huid is verdwenen. Door de witte rand eromheen wordt het ook wel schietschijf moedervlek genoemd. Hoewel Sutton de laesie in 1916 voor het eerst beschreef als leukoderma acquisita centrifugum, waren de laesies al wel eerder opgemerkt, zoals blijkt de voorstelling op het schilderij 'De verzoeking van de Heilige Antonius' van Matthias Grünewald, circa 1512-1516.

Synoniemen

Een halo moedervlek is ook bekend onder de volgende termen:

• halo melanocytische naevus
• halo naevus
• halo nevus
• leukoderma acquisitum centrifugum
• moedervlek van Sutton
• perinevoid vitiligo
• regressie naevus
• schietschijf moedervlek
• Sutton naevus

Wie krijgt het?

Halo naevus verschijnt meestal in de eerste 30 jaar; kinderen en jongvolwassenen kunnen dit type naevus hebben. Zeer zelden kan het bij de geboorte aanwezig zijn, in welk geval het een congenitale (aangeboren) halo naevus wordt genoemd. Het komt bij mannen en vrouwen even vaak voor. Alle raciale en etnische groepen lopen een risico, maar dit naevustype komt vaker voor bij blanken. Studies tonen aan dat ongeveer 1 op de 100 blanken en halo naevus heeft.

Goedaardig of kwaadaardig?

Zoals hierboven reeds aangegeven, is een halo moedervlek goedaardig en dus onschuldig. Indien een moedervlek met een witte ring er omheen toch kwaadaardig blijkt te zijn, dan betreft het geen halo naevus, maar een melanoom met een witte verkleuring eromheen. Deze zijn te herkennen aan de moedervlek en de witte ring eromheen, die beiden onregelmatig zijn. Zo'n leasie komt bijna nooit voor.

Oorzaken van een halo moedervlek

Ofschoon we anno 2025 nog niet precies weten wat een halo moedervlek uitlokt, hebben wetenschappers wél aanwijzingen. Het lijkt erop dat je immuunsysteem de boosdoener is. In plaats van te focussen op schadelijke indringers zoals virussen of bacteriën, richt je afweer zich ineens op de pigmentcellen (melanocyten) rondom een moedervlek. Het resultaat? De pigmentcellen worden opgeruimd en er ontstaat een bleke kring, of "halo," om de moedervlek heen. Maar waarom dat precies gebeurt, is nog niet helemaal duidelijk.

Wat triggert die afweerreactie?
De hamvraag is natuurlijk: wat zorgt ervoor dat je immuunsysteem zo’n reactie start? Onderzoekers vermoeden dat een onbekende factor in de moedervlek zelf de afweerreactie uitlokt. Het kan bijvoorbeeld een verandering zijn in de cellen van de moedervlek, waardoor het lichaam deze ineens als ‘vreemd’ herkent. In sommige gevallen wordt een halo moedervlek gezien bij mensen met een auto-immuunziekte, wat de theorie versterkt dat er een link is met een overactief immuunsysteem. Maar opvallend genoeg komt een halo naevus ook voor bij volledig gezonde mensen, zonder enige andere symptomen.

Genetica en andere mogelijke factoren
Daarnaast wordt er gekeken naar genetische aanleg. In sommige families lijkt het vaker voor te komen, wat suggereert dat erfelijke factoren een rol kunnen spelen. Ook hormonale veranderingen, zoals tijdens de puberteit, kunnen mogelijk een trigger zijn. Dit verklaart waarom halo moedervlekken vaak ontstaan bij tieners en jongvolwassenen. En er is nog iets bijzonders: halo naevus wordt soms geassocieerd met vitiligo, een aandoening waarbij pigmentverlies optreedt op grotere delen van de huid. Het kan dus zijn dat dezelfde immuunsysteemmechanismen betrokken zijn.

Wat betekent het voor je huid?
Een halo moedervlek is meestal volkomen onschuldig. De witte kring betekent niet dat de moedervlek kwaadaardig is, maar kan wel een teken zijn dat de moedervlek langzaam verdwijnt. Het immuunsysteem kan de hele moedervlek aanpakken, waardoor deze uiteindelijk volledig wordt opgeruimd. In sommige gevallen blijft de witte kring achter, terwijl de moedervlek zelf verdwijnt. Toch wordt het aangeraden om een dermatoloog te raadplegen, vooral omdat veranderingen in een moedervlek altijd even goed gecontroleerd moeten worden.

Risicofactoren

De risicofactoren voor het ontstaan van een halo naevus zijn:

• een familiegeschiedenis van vitiligo
• een positieve familiegeschiedenis van halo naevus
• blanken lopen een hoger risico in vergelijking met andere raciale groepen

Vóórkomen halo moedervlek

De incidentie van halo naevi in de algemene populatie wordt geschat op 1%. Een familiale neiging voor het ontwikkelen van halo naevus is gemeld. Evenveel mannen als vrouwen krijgen deze moedervlekken. Ze worden het meest aangetroffen bij 15-20 jarigen, bij evenveel jongens als meisjes.

Symptomen

Rondom de moedervlek is een gedepigmenteerde zone zichtbaar: een witte ring om de moedervlek heen. De kleur van de moedervlek varieert van rozerood, lichtbruin tot donkerbruin. De ontkleurde ring kan heel smal zijn tot wel enkele centimeters breed. De centrale moedervlek kan ook variëren in grootte. Het aantal halo naevi verschilt ook, van één tot wel enkele tientallen. De voorkeurslocatie is de romp, ofschoon ze overal op het lichaam kunnen voorkomen. De gedepigmenteerde zone is gevoelig voor zonverbanding.

Onderzoek en diagnose

Het uiterlijk van een halo moedervlek is zo kenmerkend, dat het stellen van een diagnose niet moeilijk is. De (huis)arts zal de moedervlek wel kritisch inspecteren, eventueel met een vergrotend instrument. Een onrustige moedervlek wordt weggehaald en microscopisch onderzocht.

Behandeling van een halo naevus

Halo-naevi zijn volstrekt goedaardig en self-limiting en behoeven derhalve geen behandeling. Wanneer de centrale moedervlek cosmetische of mechanische bezwaren geeft, kan deze middels een incisie worden verwijderd. De witterandzone is gevoelig voor zonverbranding. Zo nodig kunnen halo-naevi op zonblootgestelde lichaamsdelen behandeld worden middels pigmenttransplantatie. Bij pigmenttransplantatie haalt een specialist een stuk gepigmenteerde huid weg en plaatst deze op de witte zone rondom de moedervlek.

Prognose

Veelal wordt de gedepigmenteerde ring eerst lichter of groter. Vervolgens wordt de moedervlek (bijna) helemaal opgeruimd. Repigmentatie (terugkeer van pigment) kan plaatsvinden na maanden of jaren, maar het hoeft niet. Soms blijft het pigment weg en blijft er altijd een witte plek zichtbaar.

Complicaties

Er zijn vaak geen complicaties die voortvloeien uit een halo naevus. Desondanks kan dit bij sommige personen aanleiding geven tot cosmetische problemen.

Preventie

Medisch onderzoek heeft anno 2025 geen manier gevonden om een halo naevus te voorkomen.

Lees verder

• Geboortevlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Blauwe moedervlek (blue nevus): oorzaken en behandeling
• Moedervlekken: symptomen, behandelen en verwijderen
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Moedervlek met eczeem-reactie: Moedervlek van Meyerson