Soorten bultjes, knobbeltjes en gezwelletjes op huid

Soorten bultjes, knobbeltjes en gezwelletjes op huid Op of onder het huidoppervlak bevinden zich mogelijk diverse mogelijk bultjes, waardoor op de huid abnormaal verhoogde gebieden ontstaan. Één of meerdere bulten bevinden zich op de huid. De bulten zijn vaak goedaardig, maar heel soms duiden ze ook op (een voorloper van) huidkanker. De huidbultjes zijn voorts hard of zacht en ook. De kleur, grootte en textuur van de bult is ook variabel. De bult verdwijnt verder spontaan of met een medische behandeling, maar in andere gevallen is de huidbult permanent aanwezig of keert deze mogelijk terug na een behandeling. Tot slot gaan mogelijk enkele symptomen gepaard met de huidbultjes, zoals onder andere brandende gevoelens, zweervorming, blaren, pijn, gevoeligheid, jeuk, ruwheid en roodheid van de omringende huid.

Dermatofibroom (kleine, stevige roodbruine huidknobbel)

Een dermatofibroom is een kleine, stevige roodbruine bult die meestal op de benen verschijnt. Het bultje bestaat uit zenuwen en bloedvaten, dus bij schade (bijvoorbeeld door het scheren) ontstaan huidbloedingen. Waarom dermatofibromen precies ontstaan, is nog niet bekend anno mei 2020. Een kleine verwonding zoals een insectenbeet is wel een risicofactor. Deze bultjes zijn ongevaarlijk, maar de arts kan ze wel verwijderen indien ze storend is of niet vanzelf weggaan.

Erythema nodosum

Erythema nodosum is een huidontsteking die resulteert in roodachtige, pijnlijke, gevoelige knobbeltjes die zich meestal aan de voorkant van de benen onder de knieën bevinden. Erythema nodosum verdwijnt binnen drie tot zes weken vanzelf, waardoor een gekneusd gebied achterblijft. De behandeling van deze huidinfectie bestaat uit ontstekingsremmende medicijnen en cortison die toegediend wordt via de mond of via een injectie.

Framboesia

Framboesia is een besmettelijke ziekte die voornamelijk voorkomt in de tropische gebieden van Zuid- en Midden-Amerika, Azië, Afrika en de eilanden in de Stille Oceaan. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pertenue, die huidbultjes veroorzaakt op de voeten, de handen, het gezicht en het genitale gebied. De behandeling gebeurt met penicilline of een ander antibioticum.

Wanneer gezwollen lymfeklieren in combinatie met vermoeidheid optreden, is een bezoek aan de arts nodig / Bron: Concord90, PixabayWanneer gezwollen lymfeklieren in combinatie met vermoeidheid optreden, is een bezoek aan de arts nodig / Bron: Concord90, Pixabay

Gezwollen lymfeklieren

Lymfeklieren maken deel uit van het immuunsysteem. Bij het bestrijden van een infectie gaan de lymfeklieren opzwellen zodat ze de grootte van een erwt of nog groter bereiken. Ze verkleinen naarmate de patiënt herstelt. Wanneer lymfeklieren langer dan twee weken gezwollen zijn, hard zijn, snel groeien, dicht bij het sleutelbeen zitten of de huid erboven rood is, is contact met een arts nodig. Dit wijst in combinatie met gewichtsverlies, nachtelijk zweten, koorts of vermoeidheid, soms op kanker of een ander onderliggend probleem.

Huidcysten (langzaam groeiende bultjes)

Huidcysten zijn kleine, vleeskleurige zakjes onder de huid die gevuld zijn met keratine; een zacht eiwit. De langzaam groeiende bultjes ontstaan wanneer een haarzakje of talgklier wordt geblokkeerd of beschadigd. De meeste cysten zijn goedaardig (geen kanker) en hebben geen behandeling nodig tenzij ze pijn doen, lekken of storend zijn voor de patiënt. Toch is een controle door een arts wenselijk om een ernstigere aandoening uit te sluiten. Dit geldt vooral wanneer de huidcysten rood, pijnlijk of opgezwollen zijn.

Blootstelling aan zonlicht verhoogt de kans op huidkanker / Bron: Blueeve, PixabayBlootstelling aan zonlicht verhoogt de kans op huidkanker / Bron: Blueeve, Pixabay

Huidkanker (kwaadaardige bult op huid)

Huidkanker is een ziekte waarbij kankercellen (kwaadaardige cellen) zich vormen in de weefsels van de huid. Verschillende soorten kanker beginnen in de huid. De huidskleur en blootstelling aan zonlicht verhogen het risico op bepaalde vormen van huidkanker. Bekende vormen van huidkanker zijn een melanoom, een basaalcelcarcinoom en een plaveiselcelcarcinoom. Niet zo ernstige huidknobbeltjes zijn meestal zacht en beweeglijk. In zeldzame gevallen is een onverklaarbare bult of zwelling een teken van een ernstiger probleem onder de huid. Kwaadaardige bultjes zijn meestal groot, hard en pijnloos. Bij de meeste vormen van huidkanker groeit de tumor in de loop van de weken en maanden gestaag. Een lichamelijk onderzoek, huidonderzoek en biopsie zijn vaak voorkomende testen om huidkanker op te sporen. Er zijn verschillende soorten behandelingen zoals:

Keloïden (bult littekenweefsel)

Een keloïd is een bult littekenweefsel die langs de grenzen van een wond groeit. Dit blijft mogelijk weken groeien nadat de huid genezen is. Keloïden komen vaker voor bij patiënten met een donkere huidskleur. Ze vormen zich mogelijk overal op het lichaam, maar vaak bevinden ze zich op de oorlellen, de schouders, de bovenrug, de borst of de wangen. Ze zijn niet schadelijk dus behoeven ze geen behandeling. Wanneer keloïden echter groot zijn of jeuken, kan de arts deze bulten verwijderen.

Keratoacanthoom (goedaardige huidknobbel)

Een andere goedaardige huidknobbel is een keratoacanthoom. Deze bultjes verschijnen plotseling, groeien snel en komen vaker voor bij patiënten die veel aan de zon zijn blootgesteld. De arts verwijdert de bultjes. De prognose voor keratoacanthoom is uitstekend nadat de arts deze gezwelletjes chirurgisch verwijderd heeft. Terugkerende tumoren vereisen een agressievere therapie.

Keratosis pilaris (gezwelletjes op huid)

Wanneer keratine de haarzakjes doet verstoppen, ontstaan mogelijk kleine puntige puistjes op de huid, waardoor sprake is van keratosis pilaris. Deze schuurpapierachtige bultjes vormen zich meestal op de bovenarmen, billen en dijen. Ze pijnloze witte of rode gezwelletjes veroorzaken mogelijk wel jeuk. De veelvoorkomende aandoening is meestal erfelijk en verdwijnt vaak naarmate een patiënt veroudert. De patiënt heeft geen behandeling nodig, maar huidcrèmes, weken in een warm bad en de huid scrubben zijn enkele behandelingsopties.

Kersrood bloedvatgezwel (cherry hemangioom) (felrode plekjes of bultjes op huid)

Bij een cherry hemangioom ontstaan kleine, felrode vlekjes of bultjes op de huid. De meestal goedaardige knobbeltjes treden vaak op in het derde of vierde decennium en vermeerderen vaak bij het verouderen. Sommige medicijnen zijn ook geassocieerd met het verschijnen van meerdere kersrode bloedvatgezwellen. Als één van de oneffenheden een donkerbruine of zwarte kleur krijgt, is het belangrijk dit te laten controleren door de arts om huidkanker uit te sluiten. Meestal is een behandeling onnodig, tenzij sprake is van huidirritatie, bloedingen of een cosmetisch storend beeld. De arts kan de cherry hemangiomen dan verwijderen.

Kinderziekten (virale infecties met huidknobbels)

Bepaalde kinderziekten zoals bof en waterpokken veroorzaken mogelijk bultjes op de huid. Bof is een virale infectie die de speekselklieren treft. Door de gezwollen klieren ontstaan wangen die doen denken aan een eekhoorn. Waterpokken resulteert uit een infectie met het herpes zoster-virus. Op de huid ontstaan roze huidbultjes die openbarsten en knapperig worden. Vaccins zijn beschikbaar voor het voorkomen van deze kinderziekten.

Likdoorns (harde, verdikte huidplekken)

Wrijving en druk, bijvoorbeeld door slecht passende schoenen, veroorzaken mogelijk likdoorns. Het lichaam tracht zo blaren en andere huidschade te voorkomen. Plekken met een harde, verdikte huid duiden vaak op likdoorns of eeltplekken. Meestal zijn de voeten getroffen al komen likdoorns ook elders op de huid voor. Likdoorns zien er uit als kleine, ronde cirkels met een dikke schil. Meestal gaat er geen pijn gepaard met likdoorns, maar onbehandeld ontstaan mogelijk wel pijn. Ook geïnfecteerde likdoorns veroorzaken pijnklachten. Een podoloog behandelt likdoorns.

Lipomen (onderhuidse huidbulten)

Een lipoom is een ronde, beweegbare onderhuidse bult. Deze vetmassa's voelen zacht, deegachtig of rubberachtig aan. Ze verschijnen meestal op de nek, de schouders, de rug of de armen. De meeste lipomen zijn onschadelijk, maar als deze storend zijn, behandelt de arts deze met steroïde injecties, een liposuctie (verwijdering van vetophopingen) of een operatie. Een lipoom dat snel groeit of pijn doet, duidt mogelijk op kanker en vereist ook een bezoek aan de arts.

Moedervlekken (verhoogde ronde plekken)

Moedervlekken zijn platte of licht verhoogde ronde plekken die tot stand komen doordat het lichaam niet genoeg melanine kan produceren. De moedervlekken zijn meestal bruin of zwart gekleurd al zijn andere kleuren mogelijk. Wanneer de grootte, vorm of kleur wijzigt, of wanneer bloedingen, pus, jeuk, pijn of schilfering aanwezig zijn, is een controle door de arts nodig om huidkanker uit te sluiten.

Molluscum contagiosum

Molluscum contagiosum is een huidziekte die roze, pijnloze bultjes op de huid veroorzaakt. De huidinfectie verdwijnt meestal binnen zes tot twaalf maanden. Cryotherapie (behandeling via bevriezing), lasertherapie en curettage behandelen eveneens de knobbeltjes van molluscum contagiosum.

Bij netelroos ontstaan kleine bultjes op de huid / Bron: Hans, PixabayBij netelroos ontstaan kleine bultjes op de huid / Bron: Hans, Pixabay

Netelroos (urticaria) (jeukende, gezwollen knobbeltjes)

Netelroos bestaat uit jeukende, gezwollen striemen op de huid. Deze bultjes wijzen mogelijk op een allergie, infectie, blootstelling aan de zon, lichaamsbeweging, stress of een ziekte. De bultjes variëren in grootte en smelten soms samen tot grotere plekken. Netelroos vervagen vaak binnen een dag, maar dan verschijnen mogelijk nieuwe bultjes. Een aanval van netelroos houdt dagen of weken aan. Het vermijden van een uitlokkende factor is nodig om netelroos te voorkomen. Verder verlicht een koele doek of douche milde symptomen. Antihistaminica (allergiemedicatie) of steroïden zijn eveneens inzetbaar voor het behandelen van netelroos.

Pseudofolliculitis barbae / folliculitis (bultjes of puistjes met witte kop)

Pseudofolliculitis barbae is een ontstekingsreactie die ontstaat op het scheren. Korte haren raken ‘gevangen’ in de huid, vaak in het baardgebied, wat puistjes en soms een bacteriële infectie veroorzaakt. Deze aandoening komt vaker voor bij mannen. Folliculitis ontstaat wanneer bacteriën de haarzakjes infecteren, vaak op de nek, de dijen, de oksels of de billen. Hierdoor ontstaan kleine, rode bultjes of puistjes met een witte kop op de huid. De patiënt ervaart soms eveneens blaren, knapperige zweren en een jeukende of gevoelige huid. De patiënt moet de aangetaste huid met een schone doek en antibacteriële zeep wassen. De arts schrijft soms ook antibiotische pillen of crèmes voor. Om folliculitis te voorkomen, moet de patiënt vaak baden en strakke kleding, bubbelbaden en scheren vermijden.

Schurft (scabies), jeukende kleine bultjes

Bij schurft nestelt een jeukmijt zich onder de huid en veroorzaakt dan intense jeuk die 's nachts meestal erger is. Schurft leidt tot kleine bultjes en blaren op de polsen, knieën, tussen de vingers, op de achterkant van de ellebogen, in de lies en op de billen. De behandeling omvat het aanbrengen van een mijtdodende crème, antihistaminica voor het verminderen van jeuk en het wassen van beddengoed.

Seborreïsche keratosen (dikke bultjes op huid)

Bij seborreïsche keratosen vormen zich dikke, ruwe bultjes met een wratachtig, wasachtig of schilferig uiterlijk. Ze verschijnen mogelijk overal op de huid. Ze zijn in het begin klein, maar bereiken vaak een grootte van meer dan 2,5 cm breed. Sommige bultjes jeuken, maar de meesten zijn pijnloos en behoeven geen behandeling. Soms verwijdert de arts deze bulten omdat de tekenen doen denken aan huidkanker.

Skin tags (fibromen) (kleine huidgezwelletjes met steeltje)

Skin tags zijn kleine huidgezwellen met aan het einde een steeltje. Ze vormen zich meestal op plaatsen waar de huid tegen elkaar wrijft, zoals de nek, de oksels of de lies. Meestal zijn deze goedaardig, maar bij pijn, bloedingen of irritatie, is advies van een arts nodig. De arts kan deze gezwelletjes bevriezen of wegsnijden of een milde elektrische stroom gebruiken om ze te verwijderen. De patiënt mag deze niet zelf verwijderen omdat dan de kans bestaat op bloedingen en een huidinfectie.

Sporotrichose

Sporotrichose is een huidinfectie veroorzaakt door de schimmel Sporothrix schenckii. De schimmel, die aanwezig is in veenmos, doornige planten of balenhooi, komt de huid binnen via een gebarsten huid en kleine snijwonden. De patiënt ervaart onder meer pijnloze bultjes op de huid nabij de plaats van infectie. De knobbeltjes kunnen openbarsten en het uiterlijk van steenpuisten hebben. De infectie wordt behandeld met kaliumjodide of itraconazol (Sporanox).

Trauma en huidknobbel

Huidknobbels ontstaan vaak als gevolg van een trauma of letsel. Een slag op het hoofd of een ander lichaamsdeel leidt snel tot een bultje. Een gezwollen huid, een huidverkleuring en pijn gaan vaak gepaard met een huidtrauma. Huidknobbels veroorzaakt door een blessure zijn te behandelen met rust, ijs, druk toepassen en het verwonde gebied indien mogelijk omhoog brengen.

Wratten

Wratten ontstaan op de handen, het gezicht, de voeten, de ledematen en nabij de nagels. Ze worden veroorzaakt door verschillende mogelijke stammen van het humaan papillomavirus (HPV). De verspreiding van het virus gebeurt door aanraking van de besmette huid en ook door besmette voorwerpen. Wratten verdwijnen vanzelf, maar een behandeling voorkomt dat ze zich verspreiden. Vrij verkrijgbare behandelingen zijn beschikbaar, maar bij pijn, zich verspreidende wratjes, jeuk, brandende gevoelens, bloedingen of wratten op het gezicht of de geslachtsdelen is altijd advies van een arts nodig.

Andere oorzaken van bultjes op de huid

Ook andere oorzaken zijn bekend voor huidknobbeltjes zoals:

Lees verder

© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bultje op vinger: Oorzaken van knobbels op vingersBultje op vinger: Oorzaken van knobbels op vingersSoms kampen patiënten met één of meer knobbels op de vinger. Dit is te wijten aan diverse mogelijke aandoeningen die mee…
Vaginale knobbeltjes: Oorzaken van bultjes op vaginagebiedVaginale knobbeltjes: Oorzaken van bultjes op vaginagebiedEen aantal vrouwen heeft knobbeltjes of bultjes op de vagina. Ingegroeide haartjes, vaginale cysten, poliepen en wratten…
Bultje op vinger: oorzaken knobbel of knobbeltjes op vingerBultje op vinger: oorzaken knobbel of knobbeltjes op vingerEen bultje op de vinger of een knobbel op de vinger kan erg hinderlijk zijn, vooral als het steeds ergens tegenaan komt.…
Bobbeltjes, pukkeltjes, bultjes en ontstekingenEr bestaan allerlei bobbeltjes, pukkeltjes, bultjes en ontstekingen van de huid. Ik behandel in dit artikel een aantal v…

Hyperplasie: Overmatige groei van weefsel of orgaanHyperplasie: Overmatige groei van weefsel of orgaanHyperplasie (hypergenese) duidt op een toename van het aantal cellen waardoor een overmatige groei ontstaat in een weefs…
Buikstijfheid (stijve buik): Oorzaken van aangespannen buikBuikstijfheid (stijve buik): Oorzaken van aangespannen buikBuikstijfheid duidt op stijfheid van de spieren in de buikstreek. De stijve buik is voelbaar bij aanraking of druk. Dit…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Rockbadger, Flickr (CC BY-2.0)
  • Geraadpleegd op 17 mei 2020:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Common lumps and bumps on and under the skin: what are they?, https://theconversation.com/common-lumps-and-bumps-on-and-under-the-skin-what-are-they-59313
  • Corns and Calluses, https://www.healthline.com/health/corns-and-calluses#treatment
  • How to Spot Skin Cancer, https://www.cancer.org/latest-news/how-to-spot-skin-cancer.html
  • Lumps and Bumps on Your Body: When You Should Worry, https://health.clevelandclinic.org/lumps-bumps-body-worry/
  • Overview, https://emedicine.medscape.com/article/1100471-overview
  • Skin Cancer Treatment (PDQ®)–Patient Version, https://www.cancer.gov/types/skin/patient/skin-treatment-pdq
  • Skin Lumps and Bumps: An A-Z Guide, https://www.scripps.org/news_items/6669-skin-lumps-and-bumps-an-a-z-guide
  • Skin lumps, https://medlineplus.gov/ency/article/003279.htm
  • Skin lumps, https://www.everydayhealth.com/skin-lumps/guide/
  • Skin lumps, https://www.healthline.com/health/skin-lumps
  • Slideshow: Lumps and Bumps: What’s on My Skin?, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/ss/slideshow-lumps-bumps-skin
  • Afbeelding bron 1: Concord90, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Blueeve, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Hans, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 19-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 17
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.