Dermatofibromen: Kleine, goedaardige huidgezwellen

Dermatofibromen zijn veel voorkomende kleine, goedaardige huidgezwellen. De huid heeft verschillende lagen, waaronder de vetcellen, de epidermis en de dermis. Wanneer een overgroei van de cellen van de dermislaag ontstaat, leidt dit tot de ontwikkeling van dermatofibromen. De oorzaak van deze aandoening is onbekend, maar vaak gaat een huidtrauma hiermee gepaard. De knobbeltjes hebben verder geen negatieve gevolgen voor de gezondheid en zijn niet pijnlijk. Omwille van cosmetische redenen, zijn deze gezwellen eventueel chirurgisch te verwijderen.

• Synoniemen dermatofibromen
• Oorzaken: Overgroei van huidcellen
• Risicofactoren en epidemiologie
• Symptomen: Kleine, goedaardige huidgezwellen
• Diagnose en onderzoeken door de dermatoloog
• Behandeling gezwellen
• Prognose is goed

Synoniemen dermatofibromen

Dermatofibromen zijn eveneens gekend onder deze synoniemen:

• (lipioïd) histiocytoom
• dermatofibroma lenticulare
• fibroma durum
• fibroxanthoom
• nodulus (sub-)cutaneus

Oorzaken: Overgroei van huidcellen

Door een overmatige groei van de cellen in de dermis huidlaag ontstaat een dermatofibroom. Het is onbekend wat deze overgroei precies veroorzaakt. Daarom zijn ze ook niet te voorkomen. De gezwellen ontwikkelen zich vaak na een huidtrauma. De meest voorkomende dermatofibromen bevatten een mengsel van fibroblasten (jonge bindweefselcel waaruit de bindweefselvezels voortkomen), macrofagen (grote vreetcellen) en bloedvaten. De meeste dermatofibromen hebben betrekking op de huid en mogelijk strekken ze zich uit tot de subcutis (onderhuidse bindweefsellaag).

Risicofactoren en epidemiologie

Een overmatige groei van huidcellen gaat vaak gepaard met een huidtrauma. Een blessure, zoals een insectenbeet of een snede, verhoogt het risico op deze overgroei. Dermatofibromen komen daarnaast vaker voor bij volwassenen (20-50 jaar) dan bij kinderen. Vrouwen zijn vaker dan mannen aangetast. Ze zijn tot slot vaker geïdentificeerd bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Voorbeelden hiervan zijn auto-immuunziekten, systemische lupus erythematosus, een hiv-infectie en leukemie.

Symptomen: Kleine, goedaardige huidgezwellen

Naast de huidkleurige, crème witte, rode of bruine aanvoelende huidhobbels veroorzaken de dermatofibromen zelden bijkomende symptomen. Ze zijn vrij klein met een breedte van ongeveer 3 à 10 millimeter, hoewel grotere exemplaren mogelijk zijn. Normaalgezien voelen deze goedaardige huidgezwellen vrij stevig aan maar soms zijn ze ook eerder zacht. Ze groeien veelal niet of anders uiterst traag. Verder wijzigt de kleur van de gezwellen soms in de loop van de jaren. De gezwellen verschijnen mogelijk overal op het lichaam, maar vaker op de blootgestelde gebieden, zoals de armen en benen, en soms ook op de billen (waardoor billenjeuk tot stand komt). De onderbenen, de bovenarmen of de bovenrug zijn het vaakst aangetast. Heel af en toe ontstaat pijn of jeuk al zijn ze doorgaans pijnloos. De huidgezwellen zijn tot slot glad, en slechts af en toe schilferig.

Diagnose en onderzoeken door de dermatoloog

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose van dermatofibromen gebeurt meestal na een lichamelijk onderzoek. Een dermatoloog (medische term: huidarts) identificeert de overmatige groei door middel van een visueel onderzoek. Soms voert hij een huidbiopsie uit om andere aandoeningen zoals huidkanker uit te sluiten.

Differentiële diagnose

De arts verwart de dermatofibromen af en toe met volgende aandoeningen:

• blue naevus (blauwe moedervlek zonder symptomen)
• een atypische moedervlek
• een basaalcelcarcinoom (langzaam groeiende vorm van huidkanker)
• een gemetastaseerd huidcarcinoom (uitzaaiingen van kanker)
• een hypertrofisch litteken (verheven litteken)
• een keloïd (goedaardige groei van littekenweefsel rond een wonde)
• een keratoacanthoom (goedaardige snelgroeiende huidtumor)
• een maligne melanoom
• een plaveiselcelcarcinomen (vorm van huidkanker)
• Spitz naevus (goedaardig type roze moedervlek op gezicht)

Behandeling gezwellen

Een behandeling is niet altijd nodig voor dermatofibromen aangezien ze goedaardig zijn. Ze gaan echter wel niet spontaan weg. Sommige patiënten wensen omwille van cosmetische redenen deze knobbeltjes te laten verwijderen. Dit gebeurt via het bevriezen (met vloeibare stikstof) van de knobbeltjes, via chirurgische excisie (uitsnijding), of via het chirurgisch afvlakken van de overgroei. De patiënt probeert in ieder geval niet zelf om gezwelletjes te verwijderen, want dit resulteert mogelijk in infecties, littekens en overmatig bloeden. Het uitsnijden van het gezwel laat mogelijk wel een (opvallend) litteken achter.

Prognose is goed

Aangezien de gezwellen bijna steeds goedaardig zijn, leiden deze niet tot gezondheidsproblemen bij de patiënt. De behandelmethodes zijn wisselend effectief. In sommige gevallen keren de gezwellen namelijk terug. Af en toe treedt wel irritatie op bij het scheren.

Lees verder

• Soorten bultjes, knobbeltjes en gezwelletjes op huid