Goedaardige huidgezwellen met milde tot ernstige symptomen

Een aantal huidaandoeningen veroorzaken goedaardige gezwellen in de huid die milde tot ernstige symptomen en ongemak veroorzaken. Enkele voorbeelden daarvan zijn kersrode bloedvatgezwellen of een keratoacanthoom. De symptomen en behandelingen verschillen. Vaak bepaalt de arts de aard van het huidletsel door een stukje weefsel weg te nemen. Daarnaast is een echografie aangewezen om meer informatie te verkrijgen over het letsel en om andere (kwaadaardige) aandoeningen uit te sluiten.

• Dermatofibroom (histiocytoom)
• Epidermoïd cyste (voorheen 'atheroomcyste')
• Granuloma teleangiectaticum
• Hemangioom
• Keratoacanthoom
• Kersrood bloedvatgezwel
• Lipoom
• Melanocytaire naevi (moedervlekken)
• Pilarcyste (trichilemmale cyste)
• Onderzoek van goedaardige huidgezwellen met echografie en huidbiopsie
• Behandelopties voor goedaardige huidgezwellen
• Complicaties van goedaardige huidgezwellen
• Preventie en advies bij goedaardige huidgezwellen

Dermatofibroom (histiocytoom)

Dermatofibromen verschijnen als stevige, verhoogde gepigmenteerde knobbeltjes die aanvoelen als een knop die zich in de huid bevindt. Soms bemerkt de patiënt of arts een perifere pigmentring. Een dermatofibroom komt vaak voor op het been en vaker bij vrouwen. Soms kent een patiënt een voorgeschiedenis van een trauma of een insectenbeet. Het letsel bestaat uit histiocyten (weefselzwerfcellen), bloedvaten en verschillende stadia van woekeringen van bindweefsel (fibrose). Als de patiënt symptomen zoals pijn of jeuk heeft, en/of het uiterlijk aangetast is, dan is een chirurgische verwijdering van het huidletsel vereist.

Epidermoïd cyste (voorheen 'atheroomcyste')

Epidermoïd cysten, ook bekend als 'atheroomcysten', zijn blaasjesvormige huidzwellingen met een centraal punt. Deze bevatten een soort 'kaasachtige' keratine in plaats van talg. Deze cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam) breken soms open, wat een aanzienlijke huidontsteking veroorzaakt die niet geïnfecteerd is.

Granuloma teleangiectaticum

Granuloma teleangiectaticum (pyogeen granuloom) is een goedaardige overmatige groei van bloedvaten. Deze huidaandoening presenteert zich als snelgroeiende roze tot rode knobbeltjes die erg breekbaar zijn en gemakkelijk bloeden. De knobbeltjes volgen vaak op een trauma en zijn bij veel patiënten te vinden op de vingers en lippen. De arts snijdt deze vaak weg en laat dan het weefsel microscopisch verder onderzoeken om zo een amelanotisch melanoom (vorm van huidkanker met roze tumor) uit te sluiten.

Hemangioom

Een hemangioom is een rode of paarse bult op de huid veroorzaakt door een abnormale ophoping van bloedvaten. Veel kleine hemangiomen verdwijnen spontaan. Als ze groot zijn of problemen veroorzaken, kunnen ze behandeld worden met laserchirurgie. Ook kunnen geneesmiddelen zoals corticosteroïden of bètablokkers worden ingezet.

Keratoacanthoom

Keratoacanthomen zijn snelgroeiende epidermale tumoren die gepaard gaan met centrale necrose (weefselversterf) en ulceratie (zweervorming). Ze ontwikkelen zich op latere leeftijd op de huidgebieden die aan de zon zijn blootgesteld. De grootte van deze tumoren bereikt ongeveer twee tot drie centimeter in doorsnede. Een keratoacanthoom verdwijnt meestal spontaan na een paar maanden. Niettemin verwijdert de arts vaak deze tumor door deze weg te snijden. Op deze manier kan hij een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) uitsluiten, omdat de klinische kenmerken dit kunnen nabootsen, en tevens verbetert hij hiermee het cosmetische resultaat.

Kersrood bloedvatgezwel

Kersrode bloedvatgezwellen zijn ook bekend als “cherry angiomen” of “Campbell de Morgan vlekken”. Dit zijn goedaardige, pijnloze rode papels (knobbeltjes) die vooral op de romp verschijnen en toenemen met de leeftijd. Voor deze huidaandoening is geen behandeling vereist.

Lipoom

Een lipoom is een groeiend gezwel dat zich ontwikkelt in de vetcellen. Lipomen bevinden zich overal in het lichaam waar vetcellen gevormd worden, maar meestal onder de huid in het onderhuidse weefsel (tussen huid en spierlaag). De gezwelletjes voelen zacht en rubberachtig aan. Artsen verwijderen deze meestal niet, tenzij ze groot zijn en symptomen veroorzaken zoals pijn. In dat geval verwijdert de arts deze via een chirurgische ingreep.

Melanocytaire naevi (moedervlekken)

Bij melanocytaire naevi, eigenlijk de gewone term voor een (zwarte) moedervlek, heeft de patiënt een goedaardige woekering van melanocyten (zwarte cellen). Deze huidafwijking komt vaak voor bij mensen met een blanke huidskleur. De melanocytaire naevi verschijnen in de kindertijd en nemen toe in aantal en grootte tijdens de adolescentie en vroege volwassenheid. Ze beginnen vaak als platte bruine macules (huidvlekken) met een groei van melanocyten. De melanocyten blijven groeien naar beneden in de huidlaag, zodat een verhoging van de melanocyten boven het huidoppervlak ontstaat.

Pilarcyste (trichilemmale cyste)

Pilarcysten zijn gladde cysten (blaasjes) zonder punt die zich meestal op de behaarde hoofdhuid bevinden. Ze lijken op epidermoïd cysten, maar deze bevinden zich niet op de hoofdhuid. Meestal heeft de patiënt meerdere pilarcysten. De aandoening is soms familiaal bepaald. De cysten, die soms erg groot zijn, verwijdert de arts chirurgisch om cosmetische redenen of om een ontsteking te vermijden.

Onderzoek van goedaardige huidgezwellen met echografie en huidbiopsie

Goedaardige huidgezwellen zijn niet altijd met het blote oog te onderscheiden van kwaadaardige huidtumoren. Daarom neemt de arts soms een stukje weefsel weg om dit te laten onderzoeken (biopsie). Ook een echografie van het huidoppervlak is een nuttig diagnostisch instrument voor de huidarts. Dit beeldvormend onderzoek geeft namelijk informatie over de structuur, de relatie met aangrenzende structuren, en de mate van vascularisatie (bloedvatvoorziening van een weefsel of orgaan). Dit is tevens nuttig voor het plannen van een eventuele chirurgische ingreep om het huidletsel te verwijderen en om andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandelopties voor goedaardige huidgezwellen

Afhankelijk van het type en de ernst van het gezwel, zijn er verschillende behandelmogelijkheden:

• Chirurgische verwijdering: Vaak toegepast bij dermatofibromen, lipomen en keratoacanthomen.
• Lasertherapie: Kan effectief zijn voor hemangiomen en sommige andere vasculaire gezwellen.
• Medicatie: Geneesmiddelen zoals corticosteroïden en bètablokkers worden soms gebruikt bij bepaalde gezwellen zoals hemangiomen.
• Observatie: Sommige goedaardige gezwellen vereisen geen actieve behandeling en kunnen eenvoudig worden gemonitord.

Complicaties van goedaardige huidgezwellen

Hoewel de meeste goedaardige huidgezwellen geen ernstige problemen veroorzaken, kunnen sommige wel complicaties met zich meebrengen, vooral als ze onbehandeld blijven:

• Huidontsteking: Bijvoorbeeld bij epidermoïd cysten kan een ontsteking optreden, zelfs zonder infectie.
• Ulceratie: Bij keratoacanthomen kan zweren ontstaan, wat pijnlijk kan zijn en kan leiden tot infectie.
• Cosmetische problemen: Veel goedaardige gezwellen kunnen leiden tot cosmetische bezwaren, wat vooral storend kan zijn als ze op zichtbare plaatsen voorkomen zoals het gezicht.
• Functionele problemen: Als de gezwellen zich op of nabij belangrijke structuren bevinden, kunnen ze beweging of functie belemmeren. Bijvoorbeeld, een groot hemangioom nabij het oog kan het zicht belemmeren.
• Psychosociale impact: Voor sommige patiënten kunnen de gezwellen leiden tot zelfbewustzijn of verlegenheid, wat hun kwaliteit van leven kan beïnvloeden.

Preventie en advies bij goedaardige huidgezwellen

Hoewel het niet altijd mogelijk is om de ontwikkeling van goedaardige huidgezwellen te voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen:

• Regelmatige huidcontroles: Let op veranderingen in de huid en raadpleeg een arts bij nieuwe of veranderende gezwellen.
• Bescherming tegen de zon: Gebruik zonnebrandcrème en draag beschermende kleding om schade door UV-stralen te verminderen, wat de kans op huidgezwellen kan verkleinen.
• Gezonde levensstijl: Een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging en vermijden van roken kunnen bijdragen aan een betere huidgezondheid.
• Vroegtijdig medisch advies: Raadpleeg een arts bij twijfel over een huidgezwel om een juiste diagnose en eventuele behandeling te krijgen.

Lees verder

• Soorten bultjes, knobbeltjes en gezwelletjes op huid
• Dermatofibromen: Kleine, goedaardige huidgezwellen
• Lipoom: Goedaardig vetgezwel tussen huid en spierlaag
• Hemangioom: Goedaardig gezwel van bloedvaten op huid & lever
• Atheroomcyste: Goedaardige cyste door schade aan huid