Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontsteking

Dermatitis is de medische term voor een ontsteking van de huid. Bij de meeste patiënten kenmerkt de veel voorkomende en niet-besmettelijke huidontsteking zich door een rode, droge, gezwollen en jeukende huid. Meer ernstige dermatitis resulteert in korstvorming, schubben, pijnlijke scheuren of blaasjes die vocht afscheiden. Vele oorzaken en ook vele soorten dermatitis zijn bekend. De arts spoort de specifieke vorm van de huidontsteking op en zet dan een behandeling in.

• Atopische dermatitis
• Contactdermatitis
• Allergische contactdermatitis
• Irriterende contactdermatitis
• Neurodermatitis
• Nummulaire dermatitis
• Periorale dermatitis
• Seborreïsche dermatitis
• Stasis dermatitis
• Behandeling van huidontsteking
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Preventie van ontsteking van de huid

Atopische dermatitis

Een andere benaming voor atopische dermatitis is ‘atopisch eczeem’. Bij deze huidaandoening die vaak ontstaat in de kindertijd, heeft de patiënt een jeukende, schilferende, gezwollen huid waarbij soms blaarvorming optreedt. Dit type eczeem is vaak aanwezig in families en is bij veel patiënten geassocieerd met allergieën, astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) en stress. Voorts speelt schade aan de huid ook een rol, want hierdoor treedt vocht naar buiten en dringen bacteriën naar binnen. De meeste patiënten met atopische dermatitis ervaren een chronisch verloop waarbij de symptomen opflakkeren om dan weer een tijdje te verdwijnen en dan weer terug te keren.

Contactdermatitis

Contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) veroorzaakt meestal een roze of rode jeukende huiduitslag. Het nauwkeurig vaststellen van de oorzaak van contactdermatitis is soms lastig.

Allergische contactdermatitis

Bij allergische contactdermatitis reageert de huid allergisch op iets dat de huid kort of lang aanraakt. Zo ervaren sommige patiënten een huidontsteking door contact met Poison Ivy (gifsumak). Deze Noord-Amerikaanse klimplant van de Cashew-familie scheidt een irriterende olie uit de bladeren af. Ook andere planten veroorzaken mogelijk allergische contactdermatitis, zoals bepaalde bloemen, kruiden, fruit en groenten. Andere oorzaken van allergische contactdermatitis zijn geurstoffen, haarkleurmiddelen, metalen (zoals nikkelallergie), rubber, formaldehyde (gebruikt als conserveringsmiddel in veel producten) en huidverzorgingsproducten.

Irriterende contactdermatitis

Irriterende contactdermatitis is het gevolg van herhaaldelijk contact met een agressieve substantie waardoor de patiënt een droge, beschadigde huid krijgt. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het overmatig wassen van de handen. Het irriterende water droogt de handen uit en beschadigt de handen bij herhaalde blootstelling.

Neurodermatitis

Patiënten met neurodermatitis (lichen simplex chronicus) ontwikkelen huidirritatie op plekken waar ze vaak uit gewoonte krabben. Zo zijn de rug, de zijkanten of achterkant van de nek, de geslachtsdelen, de hoofdhuid, de polsen, de enkels en het gebied in en achter het oor vaak getroffen. Patiënten krabben vaak zonder het te beseffen en dit zowel overdag als tijdens de slaap. Meestal vergroot de huiduitslag niet bij neurodermatitis, maar de geïrriteerde huid is mogelijk wel diep en diep gerimpeld. Ook ontstaan sneller infecties in de geïrriteerde huidgebieden. Stoppen met krabben is noodzakelijk bij dit type huidontsteking.

Nummulaire dermatitis

Bij nummulaire dermatitis heeft een patiënt opvallende muntvormige rode plakkaten op de huid. Meestal ontstaan deze symptomen op de benen, de handen, de armen en de romp. Mannen zijn vaker dan vrouwen aangetast door de huidaandoening. De piekleeftijd van het begin van de klachten ligt tussen 55 en 65 jaar. Wonen in een droge omgeving of het nemen van frequente en zeer warme douches veroorzaakt mogelijk deze aandoening.

Periorale dermatitis

Periorale dermatitis presenteert zich als een rode huiduitslag rond het mondgebied met uitbraken bij de ogen, de neus en de wangen. Soms bevinden zich ook met vocht gevulde blaasjes op de huid. Deze blaasjes verdwijnen en verschijnen en gaan gepaard met jeuk en een branderig gevoel. Het overmatig gebruik van op de huid aangebrachte steroïde crèmes, neussprays, inhalers of irritatie door het gebruik van fluoride tandpasta zijn enkele risicofactoren voor periorale dermatitis.

Seborreïsche dermatitis

Patiënten met seborreïsche dermatitis presenteren zich met vettige, geelachtige of roodachtige schilfering op de hoofdhuid, het gezicht of de geslachtsorganen. Wanneer de patiënt de klachten op het gezicht ligt, zijn meestal (het gebied rond) de wenkbrauwen of de zijkanten van de neus getroffen. Stress verergert mogelijk seborreïsche dermatitis. Wanneer seborreïsche dermatitis de hoofdhuid van volwassenen aantast, is in de volksmond sprake van ‘roos’. Patiënten met congestief hartfalen, de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen) en hiv zijn tot slot vaker getroffen door seborreïsche dermatitis.

Stasis dermatitis

Stasis dermatitis resulteert uit een slechte bloedsomloop in de benen. Risicofactoren voor de ziekte zijn de aanwezigheid van spataderen, congestief hartfalen of andere aandoeningen die een chronische pijn en zwelling aan het been met zich meebrengen. Aders in de onderbenen slagen er bij de aandoening niet in om het bloed efficiënt terug te brengen naar het hart, waardoor bloed, vochtophoping en zwelling samenkomen in de onderbenen. Deze zwelling leidt tot huidirritatie, vooral rond de enkels, waardoor ook gezwollen enkels ontstaan.

Behandeling van huidontsteking

Zelfzorg

Diverse behandelingen zijn mogelijk bij dermatitis. Meestal volstaan leefstijlaanpassingen en huismiddeltjes zoals het vermijden van uitlokkende factoren of het verlichten van stress. Het aanbrengen van koele, natte kompressen kalmeert bovendien de huid. Gladde katoenen kledij zorgt niet voor verdere huidirritatie. Wrijven of krabben aan de huid is niet aanbevolen omdat hierdoor mogelijk verdere irritatie of een bacteriële infectie ontstaat. Tot slot gebruikt de patiënt milde wasmiddelen.

Professionele medische behandeling

De arts bekijkt wat de oorzaak is van de huidontsteking en stemt hierop een goede behandeling af. De arts behandelt een eventueel onderliggend probleem. Verder zet de arts mogelijk topische (op de huid aangebrachte) crèmes met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) of anders antihistaminica (medicatie voor het verlichten van de jeuk door een allergische reactie) in. Ook andere crèmes of lotions zijn inzetbaar, zoals calcineurineremmers (tasten het immuunsysteem aan). Tot slot behoort fototherapie (behandeling via natuurlijk licht of kunstlicht) van de aangetaste huid tot de mogelijkheden.

Preventie van ontsteking van de huid

De patiënt moet zorgen dat de huid voldoende gehydrateerd blijft, want een droge huid is een risicofactor voor dermatitis. Het is daarom nodig om maar kortstondig te baden of douchen tot maximaal tien minuten, en voorts mag de patiënt geen al te heet water gebruiken. Verder is het verstandig om milde of geurloze verzorgingsproducten te gebruiken. Het afdrogen gebeurt voorts voorzichtig met een zachte handdoek. De huid is verder best zo vochtig mogelijk; hiervoor mogen mensen steeds ongeparfumeerde crèmes met olie gebruiken.

Lees verder

• Atopisch eczeem (atopische dermatitis): Huidziekte met jeuk
• Contactdermatitis (allergisch eczeem): Huidaandoening
• Periorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mond
• Seborroïsch eczeem: Huidziekte met hoofdroos en rode huid
• Allergische contactdermatitis: Huidontsteking door allergeen