Huidontsteking: symptomen, oorzaken & behandeling dermatitis

Huidontsteking of dermatitis is een ontstekingsreactie van de huid die voornamelijk de dermis (lederhuid) aantast. Vaak wordt ook wel de term 'eczeem' gebezigd als 'dermatitis' wordt bedoeld. Dermatitis is echter een ruimere definitie en het is nauwkeuriger om van eczemateuze dermatitis te spreken in geval van huidontsteking als gevolg van eczeem. Zowel huidreacties als bepaalde huidziekten zelf worden gevat onder de naam dermatitis. De term 'dermatitis' wordt gebruikt om een aantal verschillende vormen van huiduitslag te beschrijven die wordt veroorzaakt door infecties, allergieën en irriterende stoffen. Behandeling is vaak een kwestie van de lange adem en bestaat vaak uit smeersels die de ontsteking tegengaan en de klachten verlichten.

• Wat is huidontsteking?
• Oorzaken van dermatitis
• Infecties
• Vocht
• Huidcontact met irriterende stoffen
• Allergenen
• Mechanische stimuli
• Drukbelasting
• Symptomen van een huidontsteking
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een ontsteking van de huid

Wat is huidontsteking?

Dermatitis is een huidontsteking met een willekeurige oorzaak. Begrensde, grote rode vlekken op de huid zijn typische symptomen van huidontsteking of dermatitis. Nattende blaren of harde knobbeltjes vormen zich vaak op de rode gebieden, soms kan er ook een witte huiduitslag verschijnen. In de meeste gevallen gaat ernstige jeuk gepaard met de ontsteking, die je 's nachts uit je slaap houdt. Afhankelijk van de oorzaak van dermatitis, is de huiduitslag beperkt tot bepaalde delen van het lichaam. Er zijn veel verschillende vormen van huidontsteking.

Oorzaken van dermatitis

In de geneeskunde valt onder de term huidontsteking of dermatitis een hele reeks inflammatoire huidziekten. Er zijn veel oorzaken die huidontsteking kunnen veroorzaken. De ontsteking zelf is altijd een indicatie dat de beschermende laag van de huid verstoord is. De belangrijkste oorzaken van dermatitis zijn de volgende.

Infecties

Als de huidbarrière en de beschermende zuurlaag uit balans zijn, kunnen bacteriën, virussen, schimmels of parasieten zich in de bovenste huidlagen vermenigvuldigen en een ontstekingsreactie veroorzaken.

Vocht

Als er onvoldoende lucht op de huid komt, bijvoorbeeld onder een luier of door niet-ademende schoenen, wordt de huidbescherming aangetast door de uitscheidingen van het lichaam en wordt ontsteking bevorderd (luieruitslag). De huid van zwemmers is ook bijzonder gevoelig voor dermatitis of huidontsteking door langdurig contact met water.

Huidcontact met irriterende stoffen

Zuren en andere agressieve stoffen zoals haarkleurmiddelen of ontsmettingsmiddelen tasten de natuurlijke beschermlaag van de huid aan en kunnen aldus leiden tot ontstekingen.

Allergenen

Bij een allergische reactie vormt het immuunsysteem antistoffen tegen stoffen die op zich helemaal niet schadelijk hoeven te zijn. Er treedt een reactie van het immuunsysteem op tegen deze lichaamsvreemde stoffen (allergenen), wat een huidontsteking kan veroorzaken. De huidreactie kan worden veroorzaakt door direct contact met de stof (contacteczeem) of door een allergische reactie zoals een voedselallergie of voedselintolerantie.

Mechanische stimuli

Als de huid over de huid of huid tegen textiel wrijft, wordt de huidbarrière letterlijk 'gewist'. De gekwetste huidgebieden raken ontstoken (intertrigo of smetplekken).

Drukbelasting

Als je eigen gewicht gedurende een langere periode op een plek drukt, raakt het weefsel ontstoken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij bedlegerige mensen of mensen in een rolstoel (decubitus of doorligwonden).

Symptomen van een huidontsteking

Verschijnselen

De huiduitslag varieert van mild tot ernstig en kan, afhankelijk van de oorzaak, de volgende symptomen veroorzaken:

• jeuk
• pijnlijke zweren
• rode huid
• verdikking
• zwelling
• verkleuring
• korstvorming
• schilfering
• blaren

Beschrijving

Dermatitis kan worden uitgedrukt in verschillende reacties, die elk een ander inflammatoir ziektebeeld kenmerken. Om deze reden is dermatitis meer een overkoepelende term voor verschillende huidontstekingen. Over het algemeen zijn de typische kenmerken van dermatitis zwelling, roodheid, pijnlijk ongemak of jeuk, evenals abnormale opwarming van de huid of koorts. Vaak krijgt de getroffen persoon jeuk met sterk en veelvuldig krabben. Dit leidt meestal tot het bloeden van de getroffen huidgebieden en het verder verspreiden van de ontsteking.

Huisarts raadplegen

Raadpleeg in de volgende gevallen je huisarts:

• De huiduitslag houdt je uit je slaap en verstoort je nachtrust of het interfereert met je dagelijkse bezigheden.
• De huiduitslag is plotseling, pijnlijk, ernstig of wijdverbreid.
• Je schaamt je voor de manier waarop je huid eruitziet.
• De huiduitslag wordt niet beter binnen drie weken.
• De huidontsteking heeft invloed op je gezicht of geslachtsdelen.

Schakel in de volgende situaties onmiddellijk medische hulp in:

• Je vermoedt dat je huid geïnfecteerd is met symptomen als koorts en pus die uit blaren sijpelt.
• Je longen, ogen of neusholtes zijn pijnlijk en ontstoken, misschien door het inademen van een allergeen.
• Je vermoedt dat de uitslag het slijmvlies van je mond en het spijsverteringskanaal heeft beschadigd.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van vermoedelijke huidontsteking of dermatitis wordt door je huisarts gesteld door het stellen van vragen over je klachten en het in ogenschouw nemen van je medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek. Als vermoed wordt dat de symptomen huidontsteking of dermatitis zijn, zal de arts ook bijzondere aandacht schenken aan een familiegeschiedenis van huidziekten. Typische symptomen zijn het optreden van eczeem, roodheid, zwelling en jeuk. Om andere mogelijke ziekten uit te kunnen sluiten, informeert de arts naar allergieën, voedselintoleranties, het gebruik van bepaalde medicijnen en ook naar je levenssituatie.

Na het vraaggesprek onderzoekt de arts de aangetaste delen van de huid. Het is niet ongebruikelijk dat een beoordeling van de huidveranderingen voldoende is om een ​​diagnose te stellen. Er is echter ook de mogelijkheid om bloedonderzoek en speciale huidtesten uit te voeren om een allergie op te sporen. Er wordt een bloedtest uitgevoerd om te bepalen of er te veel antilichamen in het bloed van de patiënt zitten. Dit kan erop duiden dat de huidproblemen worden veroorzaakt door ontstekingsreacties. Verder onderzoek kan dan de stoffen bepalen die de verhoogde vorming van antistoffen veroorzaken, zodat contact met deze stoffen in de toekomst kan worden vermeden.

Complicaties

Complicaties met dermatitis zijn afhankelijk van het type ziekte en de omvang ervan. Dit geldt vooral voor atopische dermatitis, ook wel bekend als neurodermitis. De defecte huidbarrière kan zorgen voor een aandoening die wordt veroorzaakt door een bacterie die tot de normale huidflora behoort. Als je gaat krabben aan de aangetaste delen van de huid, dan kan dit leiden tot een secundaire bacteriële infectie, die wordt veroorzaakt door de Staphylococcus aureus-bacterie. In sommige gevallen resulteert de infectie in een zogenaamde vicieuze cirkel, wat weer een negatieve invloed heeft op de gezondheid van de patiënt. Omdat er bij atopische dermatitis vaak scheuren in de epitheellaag zijn, hebben schimmels de mogelijkheid om de huid binnen te dringen. Dit leidt tot een verhoogde ontstekingsreactie. Pityrosporum (Malassezia furfur) is een van de meest voorkomende gisten die kan zorgen voor complicaties. Als je immuunsysteem verzwakt is, dreigt eczema herpeticum, één van de meest gevreesde complicaties van atopisch eczeem. Hierbij is de huid besmet met het 'herpes simplex virus'. Bij een eerste infectie met deze herpes virus is er ook vaak koorts, algemeen ziektegevoel en gezwollen lymfeklieren.

De gevolgschade en complicaties zijn afhankelijk van de vorm en omvang van de huidontsteking of dermatitis. Kortom, bij elke huidontsteking bestaat het risico dat flink krabben de huid beschadigt en dit kan tot infecties leiden. Huidontsteking belast lichaam en geest. De ernstige jeuk van de uitslag verstoort vaak de slaap. Dit leidt tot een slaaptekort, slechte concentratie en vermoeidheid overdag. Als de uitslag optreedt op zichtbare delen van het lichaam, zoals op het gezicht of op de handen, kan dit ook een psychologische impact hebben op de getroffenen, vooral als de ontsteking erger wordt of steeds terugkeert.

Behandeling van een ontsteking van de huid

Omdat een huidontsteking of dermatitis kan wijzen op zeer verschillende ziekten zijn, is de behandeling afhankelijk van de precieze oorzaak. Huidontsteking is in principe te genezen, maar het kan lang duren. De gebruikte middelen om een huidontsteking te bestrijden zijn onderhoudszalven, -emulsies of -crèmes. Deze breng je één of meerdere keren per dag aan op de plekken en dit verlicht de klachten. Geneesmiddelen die cortison, antihistaminica en antibiotica bevatten, ondersteunen de behandeling voor dermatitis. Hydrocortison remt ontstekingen en vermindert schilfering, jeuk en zwelling en wordt alleen gegeven als de dermatitis bijzonder hardnekkig en intens is.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huiduitslag: oorzaken en behandeling van uitslag op de huid
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Huiduitslag door stress: symptomen, oorzaken en behandeling