Intertrigo: Rode smetplekken in huidplooien door wrijving

Intertrigo is een ontsteking van de huid die voornamelijk optreedt in warme, vochtige lichaamsgebieden waar twee huidoppervlakken (huidplooien) tegen elkaar wrijven of drukken, wat kan leiden tot de binnendringing van schimmels of bacteriën. De patiënt ontwikkelt vaak pijnlijke, jeukende, rode en vochtige vlekken die soms een onaangename geur met zich meebrengen. Intertrigo is een veelvoorkomende complicatie bij obesitas en diabetes, maar kan ook onder andere omstandigheden optreden. De behandeling richt zich op het verminderen van wrijving, vochtigheid en warmte in de huidplooien. De prognose voor intertrigo is doorgaans uitstekend.

• Synoniemen intertrigo
• Epidemiologie van huidontsteking
• Oorzaken: Smetplekken door wrijving of warmte
• Risicofactoren voor smetplekken
• Symptomen in huidplooien: Jeukende, vochtige en rode plekken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via huidcrème
• Prognose en terugkerende gevallen
• Complicaties van intertrigo
• Preventieve maatregelen
• Complicaties van intertrigo
• Preventieve maatregelen

Synoniemen intertrigo

Intertrigo staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• dermatitis intertriginosa
• eczema intertriginosa
• intertrigineus eczeem
• intertrigineuze dermatitis
• smetplek
• smetten

Epidemiologie van huidontsteking

Smetplekken komen vaak voor, vooral in warme en vochtige omgevingen. Intertrigo is een veelvoorkomende complicatie bij diabetes mellitus, en treft vaak zuigelingen als onderdeel van luieruitslag (een huidaandoening met rode vlekken in het luiergebied). Intertrigo kent geen raciale of seksuele voorkeur. De aandoening komt vooral voor bij zeer jonge en oudere patiënten als gevolg van verminderde immuniteit, immobilisatie en urine-incontinentie. Het risico op intertrigo neemt ook toe bij patiënten met een verminderde algemene gezondheidstoestand en bij mensen die langdurig bedlegerig zijn.

Oorzaken: Smetplekken door wrijving of warmte

Intertrigo tast de bovenste huidlagen aan en ontstaat door een combinatie van vocht, warmte en wrijving. Deze factoren zorgen ervoor dat de huid verweekt, wat een ideale omgeving creëert voor bacteriën en schimmels om zich te nestelen. Bekende bacteriën die intertrigo kunnen veroorzaken zijn Corynebacterium minutissimum, Staphylococcus aureus (stafylokokkenbacterie) en streptokokken. De schimmel Candida albicans komt vaak voor, vooral bij oudere personen en bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Risicofactoren voor smetplekken

De aandoening komt het meest voor bij obese (zwaarlijvige) personen, en bij mensen die bedlegerig zijn of last hebben van urine- of ontlastingsincontinentie. Intertrigo wordt ook vaker gezien bij mensen die medische apparaten dragen, zoals prothesen, spalken en braces, die vocht tegen de huid vasthouden. Strak zittende kleding kan eveneens een risicofactor zijn. Onvoldoende hygiëne draagt ook bij aan de ontwikkeling van de aandoening. Patiënten met diabetes (suikerziekte) vormen ook een risicogroep voor intertrigo. De aandoening komt vaak voor in warme, vochtige klimaten en bij mensen die veel transpireren (zweten).

Symptomen in huidplooien: Jeukende, vochtige en rode plekken

Intertrigo begint vaak sluipend. Het uiterlijk van de aandoening is afhankelijk van het getroffen huidgebied en de duur van de ontsteking. Patiënten ervaren vooral symptomen in de lichaamsplooien, zoals onder de borsten, in de liezen en onder de oksels. De aangedane plekken zijn vaak jeukend, vochtige en hebben een kleur die varieert van roze tot bruin. In ernstige gevallen kan een onaangename geur ontstaan. Branderige pijn (zoals pijn aan de oksel) kan optreden, vooral als de huid openbreekt en er kloofjes ontstaan. Korstvorming kan ook voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose van intertrigo kan doorgaans eenvoudig worden gesteld op basis van het klinisch beeld en de typische presentatie van de huiduitslag.

Differentiële diagnose

Er zijn verschillende andere huidaandoeningen die in de huidplooien kunnen optreden en verward kunnen worden met intertrigo. Deze omvatten:

• acanthosis nigricans (verdikte en verkleurde huid)
• acrodermatitis enteropathica (symptomen aan huid, mond en ogen)
• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• candidiasis (schimmelinfectie door gist Candida die mogelijk bloed, geslachtsorganen, huid, mond, keel en/of nagels aantast)
• cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• de ziekte van Bowen (voorstadium van huidkanker)
• de ziekte van Paget (chronische ontsteking van het bot)
• donovanosis (geslachtsziekte met zweren in het genitale gebied)
• erythrasma (huidinfectie met roodbruine plekken in huidplooien)
• familiale goedaardige pemphigus (ziekte van Hailey-Hailey)
• granulaire hyperkeratose (verhoorning en verdikking van de huid)
• granuloma gluteale infantum
• huidcomplicaties van lymphogranuloma venereum (zwelling van de lymfeklieren en genitaliën)
• impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• irriterende contactdermatitis (huidontsteking door blootstelling aan irriterende stoffen)
• keratosis follicularis (ziekte van Darier: symptomen aan huid, nagels en slijmvliezen)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• schurft (besmettelijke huidziekte veroorzaakt door een mijt)
• seborrhoïsch eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• syfilis (bacteriële infectie door seksueel contact)

Behandeling via huidcrème

De behandeling van intertrigo omvat het gebruik van beschermende en indrogende huidcrèmes of zalven, zoals zinkolie of zinkzalf. Deze moeten worden aangebracht na een grondige reiniging en droging van de huidplooien. Het dragen van losse, schone en goed absorberende kleding en ondergoed is aan te raden. Bij patiënten met overgewicht kan gewichtsverlies bijdragen aan een betere controle van de aandoening. Indien een schimmelinfectie aanwezig is, kan de arts antischimmelcrème voorschrijven. Bij een bacteriële infectie kan een antibioticumcrème nuttig zijn. Als de patiënt incontinent is, dient de arts de onderliggende oorzaak van de incontinentie te behandelen.

Prognose en terugkerende gevallen

Met een goede en tijdige behandeling is de prognose voor intertrigo doorgaans uitstekend. Het is echter belangrijk op te merken dat intertrigo een terugkerende aandoening kan zijn, vooral als de risicofactoren niet worden aangepakt.

Complicaties van intertrigo

Hoewel intertrigo meestal goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden als de aandoening niet adequaat wordt behandeld of als de risicofactoren blijven bestaan:

• • Secundaire infecties: Intertrigo kan leiden tot secundaire infecties door bacteriën of schimmels. Voorbeelden zijn candidiasis (schimmelinfectie) en impetigo (bacteriële huidinfectie).
• • Chronische irritatie: Herhaalde episodes van intertrigo kunnen leiden tot chronische huidirritatie en verzwakking van de huidbarrière.
• • Huidveranderingen: Langdurige ontsteking kan leiden tot huidverdikking of hyperpigmentatie in de getroffen gebieden.
• • Slechte geur: In ernstige gevallen kan de vochtige, ontstoken huid een onaangename geur ontwikkelen.
• • Psychosociale impact: De zichtbare symptomen van intertrigo kunnen leiden tot ongemak en sociaal ongemak voor de patiënt, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven.

Preventieve maatregelen

Om intertrigo te voorkomen of de frequentie van terugkerende episodes te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• • Goede hygiëne: Reinig de huidplooien regelmatig met milde zeep en water, en droog de huid grondig af om vochtophoping te voorkomen.
• • Gebruik van absorberende kleding: Draag losse, ademende kleding en ondergoed gemaakt van materialen die vocht goed afvoeren.
• • Vermijd wrijving: Probeer wrijving te minimaliseren door goed passende kleding te dragen en indien nodig het gebruik van huidbarrièremiddelen of beschermende crèmes te overwegen.
• • Beheer van risicofactoren: Behandel onderliggende aandoeningen zoals obesitas en diabetes goed. Gewicht verliezen kan de frequentie van intertrigo verminderen.
• • Huidverzorging: Gebruik indien nodig preventieve antischimmel- of antibacteriële crèmes op risicovolle gebieden, vooral als je weet dat je in een risicogroep valt.

Complicaties van intertrigo

Hoewel intertrigo meestal goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden als de aandoening niet adequaat wordt behandeld of als de risicofactoren blijven bestaan:

• Secundaire infecties: Intertrigo kan leiden tot secundaire infecties door bacteriën of schimmels. Voorbeelden zijn candidiasis (schimmelinfectie) en impetigo (bacteriële huidinfectie).
• Chronische irritatie: Herhaalde episodes van intertrigo kunnen leiden tot chronische huidirritatie en verzwakking van de huidbarrière.
• Huidveranderingen: Langdurige ontsteking kan leiden tot huidverdikking of hyperpigmentatie in de getroffen gebieden.
• Slechte geur: In ernstige gevallen kan de vochtige, ontstoken huid een onaangename geur ontwikkelen.
• Psychosociale impact: De zichtbare symptomen van intertrigo kunnen leiden tot ongemak en sociaal ongemak voor de patiënt, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven.

Preventieve maatregelen

Om intertrigo te voorkomen of de frequentie van terugkerende episodes te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Goede hygiëne: Reinig de huidplooien regelmatig met milde zeep en water, en droog de huid grondig af om vochtophoping te voorkomen.
• Gebruik van absorberende kleding: Draag losse, ademende kleding en ondergoed gemaakt van materialen die vocht goed afvoeren.
• Vermijd wrijving: Probeer wrijving te minimaliseren door goed passende kleding te dragen en indien nodig het gebruik van huidbarrièremiddelen of beschermende crèmes te overwegen.
• Beheer van risicofactoren: Behandel onderliggende aandoeningen zoals obesitas en diabetes goed. Gewicht verliezen kan de frequentie van intertrigo verminderen.
• Huidverzorging: Gebruik indien nodig preventieve antischimmel- of antibacteriële crèmes op risicovolle gebieden, vooral als je weet dat je in een risicogroep valt.