Intertrigo: Rode smetplekken in huidplooien door wrijving

Intertrigo is een ontsteking van de huid die voornamelijk optreedt in warme, vochtige lichaamsgebieden waar twee huidoppervlakken (huidplooien) tegen elkaar wrijven of drukken, wat kan leiden tot de binnendringing van schimmels of bacteriën. De patiënt ontwikkelt vaak pijnlijke, jeukende, rode en vochtige vlekken die soms een onaangename geur met zich meebrengen. Intertrigo is een veelvoorkomende complicatie bij obesitas en diabetes, maar kan ook onder andere omstandigheden optreden. De behandeling richt zich op het verminderen van wrijving, vochtigheid en warmte in de huidplooien. De prognose voor intertrigo is doorgaans uitstekend.

• Synoniemen intertrigo
• Epidemiologie van huidontsteking
• Mechanisme
• Oorzaken: Smetplekken door wrijving of warmte
• Risicofactoren voor smetplekken
• Risicogroepen
• Symptomen in huidplooien: Jeukende, vochtige en rode plekken
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via huidcrème
• Prognose en terugkerende gevallen
• Complicaties van intertrigo
• Preventieve maatregelen
• Complicaties van intertrigo
• Preventieve maatregelen
• Praktische tips voor het omgaan met intertrigo
• Houd de getroffen huidgebieden droog en schoon
• Draag ademende, losse kleding
• Gebruik een absorberend poeder of crème
• Vermijd het wrijven van de huid
• Behandel infecties snel en effectief
• Voer regelmatig huidinspecties uit
• Vermijd het delen van handdoeken en kleding
• Zorg voor voldoende ventilatie en luchtcirculatie
• Pas je eet- en leefgewoonten aan om ontstekingen te verminderen
• Gebruik regelmatig kalmerende middelen
• Herstel na infectie met zorg

Synoniemen intertrigo

Intertrigo staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• dermatitis intertriginosa
• eczema intertriginosa
• intertrigineus eczeem
• intertrigineuze dermatitis
• smetplek
• smetten

Epidemiologie van huidontsteking

Smetplekken komen vaak voor, vooral in warme en vochtige omgevingen. Intertrigo is een veelvoorkomende complicatie bij diabetes mellitus, en treft vaak zuigelingen als onderdeel van luieruitslag (een huidaandoening met rode vlekken in het luiergebied). Intertrigo kent geen raciale of seksuele voorkeur. De aandoening komt vooral voor bij zeer jonge en oudere patiënten als gevolg van verminderde immuniteit, immobilisatie en urine-incontinentie. Het risico op intertrigo neemt ook toe bij patiënten met een verminderde algemene gezondheidstoestand en bij mensen die langdurig bedlegerig zijn.

Mechanisme

Het mechanisme van intertrigo is complex en wordt beïnvloed door een combinatie van factoren, waaronder wrijving, vocht, verhoogde temperatuur en een verstoorde huidbarrière.

Wrijving en huidbeschadiging
De huid in huidplooien is gevoeliger voor wrijving, vooral wanneer de huid in contact komt met andere delen van het lichaam of kleding. Deze wrijving kan de huidbarrière beschadigen, waardoor de huid kwetsbaarder wordt voor infecties en ontstekingen. Wanneer de huid geïrriteerd raakt, wordt het vermogen om vocht af te voeren verminderd, wat de situatie verder verergert.

Vocht en warmte
Huidplooien bieden een ideale omgeving voor de ophoping van vocht, wat de ontwikkeling van intertrigo bevordert. Wanneer het vocht zich ophoopt door zweten of onvoldoende ventilatie, creëert het een warme en vochtige omgeving die de huid irriteert en ontsteking bevordert. Dit verhoogt ook de kans op schimmelinfecties, zoals candida, die vaak bijdragen aan de verergering van intertrigo.

Oorzaken: Smetplekken door wrijving of warmte

Intertrigo tast de bovenste huidlagen aan en ontstaat door een combinatie van vocht, warmte en wrijving. Deze factoren zorgen ervoor dat de huid verweekt, wat een ideale omgeving creëert voor bacteriën en schimmels om zich te nestelen. Bekende bacteriën die intertrigo kunnen veroorzaken zijn Corynebacterium minutissimum, Staphylococcus aureus (stafylokokkenbacterie) en streptokokken. De schimmel Candida albicans komt vaak voor, vooral bij oudere personen en bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Risicofactoren voor smetplekken

De aandoening komt het meest voor bij obese (zwaarlijvige) personen, en bij mensen die bedlegerig zijn of last hebben van urine- of ontlastingsincontinentie. Intertrigo wordt ook vaker gezien bij mensen die medische apparaten dragen, zoals prothesen, spalken en braces, die vocht tegen de huid vasthouden. Strak zittende kleding kan eveneens een risicofactor zijn. Onvoldoende hygiëne draagt ook bij aan de ontwikkeling van de aandoening. Patiënten met diabetes (suikerziekte) vormen ook een risicogroep voor intertrigo. De aandoening komt vaak voor in warme, vochtige klimaten en bij mensen die veel transpireren (zweten).

Risicogroepen

Intertrigo kan worden aangetroffen bij patiënten van verschillende leeftijden en gezondheidstoestanden. Er zijn specifieke risicogroepen die een verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van deze aandoening.

Ouderen
Ouderen hebben vaak verzwakte huidbarrières en kunnen moeilijkheden ondervinden bij het schoon en droog houden van huidplooien, vooral wanneer ze immobiel zijn of langdurig in bed liggen. Dit verhoogt het risico op intertrigo. Bij ouderen kan ook de combinatie van obesitas, diabetes, en verminderde transpiratiecontrole de kans op de aandoening vergroten.

Patiënten met beperkte mobiliteit
Patiënten die bedlegerig zijn of die lange tijd in een zittende positie doorbrengen, hebben vaak verhoogde druk op hun huidplooien, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van intertrigo. Het ontbreken van beweging kan ook leiden tot het ophopen van zweet en vocht in deze gebieden, wat het risico op infecties vergroot.

Patiënten met diabetes
Zoals eerder vermeld, hebben patiënten met diabetes, vooral diegenen met slecht gecontroleerde bloedsuikers, een verhoogd risico op het ontwikkelen van intertrigo, omdat hun verhoogde bloedsuikers het risico op schimmelinfecties verhogen. Ook kan diabetes leiden tot een verminderd zweetvermogen, waardoor de huid vochtiger wordt en het risico op irritatie toeneemt.

Symptomen in huidplooien: Jeukende, vochtige en rode plekken

Intertrigo begint vaak sluipend. Het uiterlijk van de aandoening is afhankelijk van het getroffen huidgebied en de duur van de ontsteking. Patiënten ervaren vooral symptomen in de lichaamsplooien, zoals onder de borsten, in de liezen en onder de oksels. De aangedane plekken zijn vaak jeukend, vochtige en hebben een kleur die varieert van roze tot bruin. In ernstige gevallen kan een onaangename geur ontstaan. Branderige pijn (zoals pijn aan de oksel) kan optreden, vooral als de huid openbreekt en er kloofjes ontstaan. Korstvorming kan ook voorkomen.

Alarmsymptomen

Bij patiënten met intertrigo kunnen verschillende symptomen wijzen op een ernstiger verloop van de aandoening of een bijkomende infectie.

Roodheid en irritatie
Het eerste teken van intertrigo is meestal roodheid in de getroffen huidplooien. De huid kan geïrriteerd, warm en gevoelig aanvoelen bij aanraking. Dit komt door de ontsteking van de huid na langdurige blootstelling aan vocht, wrijving en verhoogde temperatuur.

Pus en geur
Wanneer intertrigo verergert, kunnen secundaire infecties optreden, zoals bacteriële of schimmelinfecties. In dit geval kan er pus uit de getroffen gebieden komen, en de huid kan een slechte geur ontwikkelen, die vaak wijst op een bacteriële infectie. Schimmels, vooral candida, kunnen ook de huid irriteren en de symptomen verergeren.

Blaasvorming
In ernstige gevallen kunnen zich blaren vormen in de getroffen huidplooien. Dit komt door de beschadiging van de huid door langdurige wrijving en irritatie. Blaasvorming kan het herstel vertragen en de kans op infecties vergroten.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van intertrigo kan doorgaans eenvoudig worden gesteld op basis van het klinisch beeld en de typische presentatie van de huiduitslag.

Differentiële diagnose
Er zijn verschillende andere huidaandoeningen die in de huidplooien kunnen optreden en verward kunnen worden met intertrigo. Deze omvatten:

• acanthosis nigricans (verdikte en verkleurde huid)
• acrodermatitis enteropathica (symptomen aan huid, mond en ogen)
• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• candidiasis (schimmelinfectie door gist Candida die mogelijk bloed, geslachtsorganen, huid, mond, keel en/of nagels aantast)
• cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• de ziekte van Bowen (voorstadium van huidkanker)
• de ziekte van Paget (chronische ontsteking van het bot)
• donovanosis (geslachtsziekte met zweren in het genitale gebied)
• erythrasma (huidinfectie met roodbruine plekken in huidplooien)
• familiale goedaardige pemphigus (ziekte van Hailey-Hailey)
• granulaire hyperkeratose (verhoorning en verdikking van de huid)
• granuloma gluteale infantum
• huidcomplicaties van lymphogranuloma venereum (zwelling van de lymfeklieren en genitaliën)
• impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• irriterende contactdermatitis (huidontsteking door blootstelling aan irriterende stoffen)
• keratosis follicularis (ziekte van Darier: symptomen aan huid, nagels en slijmvliezen)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• schurft (besmettelijke huidziekte veroorzaakt door een mijt)
• seborrhoïsch eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• syfilis (bacteriële infectie door seksueel contact)

Behandeling via huidcrème

De behandeling van intertrigo omvat het gebruik van beschermende en indrogende huidcrèmes of zalven, zoals zinkolie of zinkzalf. Deze moeten worden aangebracht na een grondige reiniging en droging van de huidplooien. Het dragen van losse, schone en goed absorberende kleding en ondergoed is aan te raden. Bij patiënten met overgewicht kan gewichtsverlies bijdragen aan een betere controle van de aandoening. Indien een schimmelinfectie aanwezig is, kan de arts antischimmelcrème voorschrijven. Bij een bacteriële infectie kan een antibioticumcrème nuttig zijn. Als de patiënt incontinent is, dient de arts de onderliggende oorzaak van de incontinentie te behandelen.

Prognose en terugkerende gevallen

De prognose van intertrigo is over het algemeen goed, vooral wanneer het in de vroege stadia wordt behandeld. Het herstel is meestal snel, maar de aandoening kan chronisch worden, vooral als risicofactoren niet worden aangepakt.

Herstel
Met de juiste behandeling, waaronder het onderhouden van een droge huid, het gebruik van anti-inflammatoire crèmes, en het aanpakken van eventuele secundaire infecties, geneest intertrigo meestal binnen een paar weken. In mildere gevallen kan het zelf oplossen met basale huidverzorging en veranderingen in de levensstijl.

Chronisch verloop
Indien onbehandeld of indien risicofactoren blijven bestaan, kan intertrigo chronisch worden. Patiënten met een chronisch verloop kunnen last krijgen van herhaalde episodes van huidontsteking en infecties, vooral in gebieden waar huidplooien zich constant wrijven.

Complicaties van intertrigo

Hoewel intertrigo meestal goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden als de aandoening niet adequaat wordt behandeld of als de risicofactoren blijven bestaan:

• Secundaire infecties: Intertrigo kan leiden tot secundaire infecties door bacteriën of schimmels. Voorbeelden zijn candidiasis (schimmelinfectie) en impetigo (bacteriële huidinfectie).
• Chronische irritatie: Herhaalde episodes van intertrigo kunnen leiden tot chronische huidirritatie en verzwakking van de huidbarrière.
• Huidveranderingen: Langdurige ontsteking kan leiden tot huidverdikking of hyperpigmentatie in de getroffen gebieden.
• Slechte geur: In ernstige gevallen kan de vochtige, ontstoken huid een onaangename geur ontwikkelen.
• Psychosociale impact: De zichtbare symptomen van intertrigo kunnen leiden tot ongemak en sociaal ongemak voor de patiënt, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven.

Preventieve maatregelen

Om intertrigo te voorkomen of de frequentie van terugkerende episodes te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Goede hygiëne: Reinig de huidplooien regelmatig met milde zeep en water, en droog de huid grondig af om vochtophoping te voorkomen.
• Gebruik van absorberende kleding: Draag losse, ademende kleding en ondergoed gemaakt van materialen die vocht goed afvoeren.
• Vermijd wrijving: Probeer wrijving te minimaliseren door goed passende kleding te dragen en indien nodig het gebruik van huidbarrièremiddelen of beschermende crèmes te overwegen.
• Beheer van risicofactoren: Behandel onderliggende aandoeningen zoals obesitas en diabetes goed. Gewicht verliezen kan de frequentie van intertrigo verminderen.
• Huidverzorging: Gebruik indien nodig preventieve antischimmel- of antibacteriële crèmes op risicovolle gebieden, vooral als je weet dat je in een risicogroep valt.

Complicaties van intertrigo

Hoewel intertrigo meestal goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden als de aandoening niet adequaat wordt behandeld of als de risicofactoren blijven bestaan:

• Secundaire infecties: Intertrigo kan leiden tot secundaire infecties door bacteriën of schimmels. Voorbeelden zijn candidiasis (schimmelinfectie) en impetigo (bacteriële huidinfectie).
• Chronische irritatie: Herhaalde episodes van intertrigo kunnen leiden tot chronische huidirritatie en verzwakking van de huidbarrière.
• Huidveranderingen: Langdurige ontsteking kan leiden tot huidverdikking of hyperpigmentatie in de getroffen gebieden.
• Slechte geur: In ernstige gevallen kan de vochtige, ontstoken huid een onaangename geur ontwikkelen.
• Psychosociale impact: De zichtbare symptomen van intertrigo kunnen leiden tot ongemak en sociaal ongemak voor de patiënt, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven.

Preventieve maatregelen

Om intertrigo te voorkomen of de frequentie van terugkerende episodes te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Goede hygiëne: Reinig de huidplooien regelmatig met milde zeep en water, en droog de huid grondig af om vochtophoping te voorkomen.
• Gebruik van absorberende kleding: Draag losse, ademende kleding en ondergoed gemaakt van materialen die vocht goed afvoeren.
• Vermijd wrijving: Probeer wrijving te minimaliseren door goed passende kleding te dragen en indien nodig het gebruik van huidbarrièremiddelen of beschermende crèmes te overwegen.
• Beheer van risicofactoren: Behandel onderliggende aandoeningen zoals obesitas en diabetes goed. Gewicht verliezen kan de frequentie van intertrigo verminderen.
• Huidverzorging: Gebruik indien nodig preventieve antischimmel- of antibacteriële crèmes op risicovolle gebieden, vooral als je weet dat je in een risicogroep valt.

Praktische tips voor het omgaan met intertrigo

Intertrigo is een ontsteking van de huid die ontstaat in de huidplooien, waar de huid tegen huid wrijft en vaak vochtig is. Het komt vaak voor in warme, vochtige omgevingen, zoals onder de borsten, in de lies of tussen de tenen. Deze aandoening kan ongemak, jeuk, branderigheid en irritatie veroorzaken. Intertrigo kan verergeren door bacteriële, schimmel- of gistinfecties. Het is belangrijk om praktische maatregelen te nemen om de symptomen te verlichten, de huid te beschermen en verdere complicaties te voorkomen.

Houd de getroffen huidgebieden droog en schoon

De belangrijkste stap in het beheren van intertrigo is het behouden van een schone en droge huid. Vochtige huidplooien bevorderen de groei van schimmels en bacteriën, wat de aandoening kan verergeren. Gebruik een milde, niet-irriterende zeep om de getroffen gebieden dagelijks voorzichtig schoon te maken, en dep de huid daarna goed droog met een schone handdoek. Zorg ervoor dat je de huidplooien volledig droogt, vooral in de moeilijk bereikbare gebieden.

Draag ademende, losse kleding

Kleding die te strak is of gemaakt is van synthetische stoffen kan de huid irriteren en de symptomen van intertrigo verergeren. Kies voor ademende, loszittende kleding gemaakt van natuurlijke stoffen zoals katoen, die helpen om vocht van de huid af te voeren en de luchtcirculatie te bevorderen. Vermijd ook strakke schoenen of sokken die de huid in de voeten kunnen belemmeren en wrijving veroorzaken.

Gebruik een absorberend poeder of crème

Om de huid droog te houden en wrijving te verminderen, kun je een absorberend poeder of een vochtabsorberende crème gebruiken. Talkpoeder of andere speciaal ontworpen poeders voor huidplooien kunnen helpen om overtollig vocht te absorberen, waardoor de kans op verdere irritatie of infectie wordt verkleind. Er zijn ook crèmes en zalven die helpen om de huid te beschermen tegen irritatie, zoals zinkzalf of kalmerende lotions met aloë vera. Raadpleeg een arts voor het gebruik van deze producten, vooral als je huid gevoelig is.

Vermijd het wrijven van de huid

Wrijving kan de symptomen van intertrigo verergeren en de huid beschadigen. Probeer wrijving zo veel mogelijk te voorkomen door het dragen van goed passende kleding en schoenen. Als je merkt dat de huid vaak tegen elkaar wrijft, kun je speciale beschermende pleisters of verbanden gebruiken die de huid beschermen tegen verdere irritatie. Let erop dat je geen te strakke bandages of verbanden gebruikt die de huid afsluiten en de ademhaling belemmeren.

Behandel infecties snel en effectief

Intertrigo kan gepaard gaan met secundaire infecties door bacteriën, schimmels of gisten. Het is belangrijk om infecties snel aan te pakken om te voorkomen dat de aandoening verergert. Raadpleeg een arts als je merkt dat de huid rood, pijnlijk of geïnfecteerd is. In het geval van een schimmelinfectie kan een antischimmelcrème of -poeder nodig zijn, terwijl bacteriële infecties mogelijk antibiotische zalven vereisen. Volg altijd het behandeladvies van je arts op en gebruik de voorgeschreven medicatie op de juiste manier.

Voer regelmatig huidinspecties uit

Het is belangrijk om je huid regelmatig te inspecteren, vooral in de plooien, om te controleren op tekenen van irritatie, infectie of verergering van de aandoening. Dit kan helpen om problemen vroegtijdig op te merken en snel actie te ondernemen voordat de situatie ernstiger wordt. Als je merkt dat er nieuwe vlekken, blaren of zweren ontstaan, is het belangrijk om contact op te nemen met een arts voor verder advies.

Vermijd het delen van handdoeken en kleding

Intertrigo kan besmettelijk zijn, vooral als er sprake is van een schimmelinfectie of bacteriële infectie. Om te voorkomen dat de infectie zich verspreidt, is het belangrijk om geen handdoeken, kleding of andere persoonlijke items te delen met anderen. Was je kleding en handdoeken regelmatig op een hoge temperatuur om infecties te doden en de verspreiding te voorkomen.

Zorg voor voldoende ventilatie en luchtcirculatie

Een goed geventileerde omgeving kan helpen om de symptomen van intertrigo te verlichten. Als je bijvoorbeeld een huidplooi hebt die vaak in contact komt met vocht, probeer dan de ruimte goed te ventileren door bijvoorbeeld de kamerkoeling in te schakelen of door de ramen open te zetten voor frisse lucht. Dit helpt om het vocht op de huid te verminderen en bevordert een sneller herstel.

Pas je eet- en leefgewoonten aan om ontstekingen te verminderen

Een gezonde levensstijl kan bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid van je huid en het verminderen van ontstekingen. Een evenwichtig voedingspatroon met veel groenten, fruit en gezonde vetten ondersteunt het immuunsysteem en kan helpen om de genezing te bevorderen. Probeer ook stress te verminderen, aangezien hoge stressniveaus ontstekingen kunnen verergeren. Voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging dragen ook bij aan het algehele welzijn van je huid.

Gebruik regelmatig kalmerende middelen

Kalmerende middelen zoals calendula- of kamille-extracten kunnen helpen om irritatie te verminderen en de huid te kalmeren. Deze natuurlijke producten kunnen in de vorm van crèmes of oliën worden toegepast op de getroffen huidgebieden. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn met nieuwe producten en te testen op een klein stukje huid om te controleren op allergische reacties. Overleg met een arts als je niet zeker weet welk product geschikt voor je is.

Herstel na infectie met zorg

Na het behandelen van een infectie of verergering van intertrigo, is het belangrijk om de huid met zorg te herstellen. Blijf de getroffen gebieden goed verzorgen, zelfs als de symptomen lijken te verdwijnen. Door regelmatig te hydrateren en beschermende maatregelen te nemen, kun je herhaling van intertrigo voorkomen en de huid helpen om sterker en gezonder te worden.

Met deze praktische tips kun je effectief omgaan met intertrigo en de symptomen verlichten. Het is belangrijk om zowel de oorzaak van de irritatie als de symptomen zelf aan te pakken en ervoor te zorgen dat de huid goed verzorgd wordt. Bij aanhoudende of ernstige gevallen is het raadzaam om medische hulp in te schakelen om verdere complicaties te voorkomen.