Periorale dermatitis: Huidziekte met huiduitslag rond mond

Periorale dermatitis verwijst letterlijk naar 'huiduitslag rond de mond'. Deze huidaandoening kenmerkt zich door diverse rode, schilferige bultjes of puisten rond de mond, en soms ook op andere delen van het gezicht. Hoewel de precieze oorzaak van periorale dermatitis onbekend blijft, wordt deze aandoening vaak geassocieerd met het gebruik van bepaalde huidverzorgingsproducten of medicijnen, zoals corticosteroïden. De behandeling richt zich doorgaans op het stopzetten van deze uitlokkende factoren, en soms kan medicamenteuze therapie nodig zijn. Over het algemeen zijn de vooruitzichten positief: hoewel de aandoening terugkerend kan zijn, verdwijnen de symptomen meestal met de juiste behandeling.

• Synoniemen van periorale dermatitis
• Epidemiologie van de huidaandoening
• Mechanisme
• Oorzaken: Corticosteroïden en andere factoren
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Huiduitslag rond de mond
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van periorale dermatitis
• Stopzetten van uitlokkende factoren
• Gebruik van antibiotica
• Gebruik van natuurlijke middelen
• Prognose van periorale dermatitis
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met periorale dermatitis
• Vermijd triggers zoals sterke huidverzorgingsproducten
• Gebruik een milde gezichtsreiniger
• Breng voorgeschreven medicatie aan
• Beperk het gebruik van make-up
• Vermijd triggers zoals extreme temperaturen
• Let op je voedingspatroon
• Raadpleeg een dermatoloog voor behandelingsopties
• Vermijd overmatige blootstelling aan zonlicht
• Ondersteuning van je omgeving
• Blijf stress onder controle
• Raadpleeg een arts bij complicaties
• Zorg voor een gezonde huidbarrière
• Wees geduldig met het herstelproces
• Let op je mondhygiëne
• Gebruik geen steroïden zonder advies
• Misvattingen rond periorale dermatitis
• Periorale dermatitis is altijd een teken van slechte hygiëne
• Periorale dermatitis is het gevolg van een allergie
• Periorale dermatitis is een huidaandoening die altijd chronisch is
• Periorale dermatitis kan alleen worden behandeld met topische steroïden
• Alle gevallen van periorale dermatitis moeten antibiotica gebruiken
• Periorale dermatitis komt alleen voor bij vrouwen
• Periorale dermatitis is een teken van een ernstige ziekte

Synoniemen van periorale dermatitis

Periorale dermatitis staat ook bekend als ‘dermatitis perioralis’ en ‘clownseczeem’.

Epidemiologie van de huidaandoening

Periorale dermatitis is een veelvoorkomende huidaandoening, maar de exacte prevalentie varieert wereldwijd afhankelijk van leeftijd, geslacht en geografische locatie.

Prevalentie wereldwijd
Periorale dermatitis komt vooral voor in ontwikkelde landen, mogelijk door het wijdverspreide gebruik van cosmetica en actuele corticosteroïden. De prevalentie wordt geschat tussen 0,5% en 1% van de algemene bevolking.

Leeftijd en geslacht
De aandoening treft voornamelijk jongvolwassenen, met een piek tussen de 20 en 40 jaar. Vrouwen zijn significant vaker getroffen dan mannen, vermoedelijk door hormonale invloeden en het gebruik van cosmetische producten.

Geografische en etnische verschillen
Hoewel periorale dermatitis wereldwijd voorkomt, zijn er regionale verschillen in prevalentie. Warme, vochtige klimaten lijken een verhoogd risico te geven, evenals een lichtere huidskleur.

Mechanisme

Het mechanisme van periorale dermatitis is complex en wordt beïnvloed door een combinatie van interne en externe factoren.

Rol van de huidbarrière
Een verzwakte huidbarrière, veroorzaakt door overmatig gebruik van irriterende middelen zoals steroïden, maakt de huid vatbaarder voor ontstekingen en infecties.

Ontstekingsproces
Periorale dermatitis wordt gekenmerkt door een ontstekingsreactie van de huid, vaak uitgelokt door een immunologische respons op externe prikkels zoals bacteriën of cosmetische ingrediënten.

Microbiële betrokkenheid
Hoewel de aandoening niet direct wordt veroorzaakt door een infectie, speelt de aanwezigheid van huidmicroben zoals Cutibacterium acnes en Demodex folliculorum een rol in de ontstekingsreactie.

Oorzaken: Corticosteroïden en andere factoren

Hoewel de exacte oorzaak van periorale dermatitis onbekend is, wordt de aandoening vaak in verband gebracht met het gebruik van bepaalde producten. De aandoening heeft vaak een iatrogene component (door medische behandeling veroorzaakt). Het langdurig gebruik van topische (op de huid aangebrachte) corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) in de vorm van crèmes of inhalatiesprays kan de aandoening verergeren of uitlokken. Deze medicijnen worden vaak voorgeschreven voor andere aandoeningen zoals eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) of astma (chronische ontsteking van de luchtwegen). Overmatig gebruik van zware gezichtscrèmes en vochtinbrengende crèmes kan ook bijdragen aan het ontstaan van periorale dermatitis. Andere mogelijke oorzaken zijn huidirritaties door het gebruik van gefluorideerde tandpasta's en de huidaandoening rosacea (kenmerkt zich door roodheid en zwelling in het gezicht).

Risicofactoren

Verschillende factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van periorale dermatitis.

Gebruik van actuele corticosteroïden
Het langdurig of verkeerd gebruik van corticosteroïden op het gezicht is de belangrijkste risicofactor. Dit onderdrukt de huidimmuniteit en kan een rebound-effect veroorzaken.

Cosmetica en huidverzorgingsproducten
Dikke moisturizers, foundations en zonnebrandcrèmes met comedogene eigenschappen kunnen de poriën verstoppen en ontstekingen uitlokken.

Omgevingsfactoren
Blootstelling aan extreme weersomstandigheden, zoals overmatige hitte of kou, kan bijdragen aan de ontwikkeling van symptomen.

Hormonale schommelingen
Hormonale veranderingen, zoals tijdens de menstruatiecyclus of zwangerschap, worden vaak gerapporteerd als trigger voor periorale dermatitis.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een verhoogd risico op periorale dermatitis vanwege hun leeftijd, levensstijl of medische achtergrond.

Jongvolwassen vrouwen
Vrouwen in de leeftijd van 20-40 jaar zijn de grootste risicogroep, mogelijk door het gebruik van cosmetica en hormonale factoren.

Chronisch steroïdegebruikers
Patiënten die steroïden gebruiken voor andere huidaandoeningen, zoals eczeem of psoriasis, lopen een groter risico op het ontwikkelen van periorale dermatitis.

Beroepen met blootstelling aan irriterende stoffen
Mensen in beroepen waarbij de huid vaak wordt blootgesteld aan irriterende stoffen, zoals kappers en schoonheidsprofessionals, hebben een verhoogd risico.

Symptomen: Huiduitslag rond de mond

Periorale dermatitis manifesteert zich voornamelijk rond de mond. Symptomen kunnen omvatten:

• roodheid (erytheem)
• schilfering
• papels (bultjes) en soms puisten
• brandergheid en/of jeuk

De huiduitslag kan zich uitbreiden naar de neus en het voorhoofd, hoewel het gebied direct naast de lippen vaak gespaard blijft. Soms kan de uitslag ook rond de ogen optreden.

Alarmsymptomen

Hoewel periorale dermatitis meestal mild is, kunnen sommige symptomen wijzen op complicaties of een ernstiger verloop.

Snel uitbreidende huiduitslag
Een plotselinge toename van rode papels of pustels kan wijzen op een secundaire infectie of een allergische reactie.

Pijn en ernstige jeuk
Hoewel periorale dermatitis vaak asymptomatisch is, kunnen pijnlijke plekken of intense jeuk een teken zijn van een verergering of onderliggende infectie.

Oogbetrokkenheid
Wanneer de huiduitslag zich uitbreidt naar het gebied rond de ogen, bestaat het risico op oculaire betrokkenheid, wat directe medische aandacht vereist.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van periorale dermatitis wordt meestal gesteld door een dermatoloog op basis van een grondig klinisch onderzoek van de huidletsels. Specifieke diagnostische tests zijn vaak niet nodig. In sommige gevallen kan een bacteriecultuur worden uitgevoerd om een mogelijke bacteriële huidinfectie uit te sluiten.

Behandeling van periorale dermatitis

Stopzetten van uitlokkende factoren

De eerste stap in de behandeling van periorale dermatitis is het stoppen met het gebruik van topische corticosteroïden. Dit moet meestal geleidelijk gebeuren om een te sterke huidreactie te voorkomen. Het is ook belangrijk om zware gezichtscrèmes en andere irriterende producten te vermijden. De huid kan gewassen worden met een milde zeep zonder te schrobben. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om fluoride-tandpasta te vermijden.

Gebruik van antibiotica

Als het stoppen met de uitlokkende factoren niet voldoende is, kan de arts een behandeling met orale of lokale antibiotica overwegen. Vaak wordt oxytetracycline of erytromycine (beide 500 mg tweemaal daags) voorgeschreven, samen met topisch toegepaste metronidazol (voor infecties door anaerobe bacteriën en specifieke protozoa). Deze behandeling duurt meestal drie tot vier maanden.

Gebruik van natuurlijke middelen

Het gebruik van natuurlijke verzorgingsmiddelen kan minder huidirritatie veroorzaken en de algehele gezondheid van de huid verbeteren.

Prognose van periorale dermatitis

De prognose van periorale dermatitis hangt sterk af van de tijdigheid en consistentie van de behandeling.

Kortetermijnresultaten
Met de juiste behandeling verdwijnen symptomen meestal binnen enkele weken tot maanden. Restverschijnselen zoals hyperpigmentatie komen sporadisch voor.

Langetermijnvoorspelling
Bij terugkerende blootstelling aan triggers, zoals cosmetica of steroïden, is de kans op recidieven groot. Goede voorlichting en preventieve maatregelen zijn cruciaal.

Impact op kwaliteit van leven
Hoewel niet levensbedreigend, kan periorale dermatitis een aanzienlijke invloed hebben op het psychosociaal welzijn van patiënten.

Complicaties

Periorale dermatitis kan leiden tot de volgende complicaties:

• Persistente symptomen: Zelfs na behandeling kunnen de symptomen terugkeren, wat kan leiden tot chronische huidproblemen en constante huidirritatie.
• Secundaire huidinfecties: Door krabben of wrijven aan de aangedane huid kunnen secundaire bacteriële of schimmelinfecties ontstaan.
• Rosacea: Patiënten met periorale dermatitis hebben een verhoogd risico om rosacea te ontwikkelen, een aandoening die gekenmerkt wordt door chronische roodheid en ontsteking van de huid.
• Pigmentveranderingen: In sommige gevallen kunnen pigmentveranderingen optreden in de huid als gevolg van langdurige ontsteking en gebruik van bepaalde behandelingen.

Preventie

Om periorale dermatitis te voorkomen, kunt u de volgende maatregelen nemen:

• Vermijd overmatig gebruik van corticosteroïden: Beperk het gebruik van topische corticosteroïden en andere krachtige huidmedicijnen, vooral zonder medisch toezicht.
• Kies milde huidverzorgingsproducten: Gebruik milde, niet-irriterende huidverzorgingsproducten en vermijd zware gezichtscrèmes en producten die alcohol of andere irriterende stoffen bevatten.
• Vermijd fluoride-tandpasta: Overweeg om fluoride-tandpasta's te vermijden als u gevoelig bent voor huiduitslag rond de mond.
• Houd de huid schoon en droog: Was de huid met een milde zeep en vermijd het overmatig wrijven of schrobben van de huid.
• Let op voeding en levensstijl: Hoewel er geen direct bewijs is dat dieet de aandoening beïnvloedt, kan een gezonde levensstijl bijdragen aan een betere huidgezondheid en mogelijk het risico op huidproblemen verminderen.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met periorale dermatitis

Periorale dermatitis is een huidaandoening die zich meestal rondom de mond, ogen en soms de neus manifesteert. Het kan leiden tot roodheid, puistjes en ontstekingen, wat ongemakkelijk kan zijn. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de symptomen te beheersen, de huid te kalmeren en verdere uitbraken te voorkomen.

Vermijd triggers zoals sterke huidverzorgingsproducten

Een belangrijke stap in het beheersen van periorale dermatitis is het vermijden van irriterende stoffen die de huid kunnen verergeren. Dit omvat het gebruik van agressieve huidverzorgingsproducten zoals alcoholhoudende toners, scrubs of producten die parfum bevatten. Kies voor zachte, hypoallergene producten die speciaal zijn ontwikkeld voor gevoelige huid.

Gebruik een milde gezichtsreiniger

Reinig je gezicht dagelijks met een milde, niet-irriterende gezichtsreiniger. Vermijd het gebruik van harde zeep of producten die de huid kunnen uitdrogen, aangezien dit de symptomen van periorale dermatitis kan verergeren. Kies voor een reiniger die is ontworpen voor de gevoelige huid en die de huidbarrière niet beschadigt.

Breng voorgeschreven medicatie aan

Als je arts een behandeling heeft voorgeschreven, zoals antibiotische crèmes of orale medicijnen, is het belangrijk om deze consistent te gebruiken. Medicatie kan helpen de ontsteking te verminderen en de huid te herstellen. Volg de instructies van je arts nauwkeurig op en gebruik de medicatie zoals voorgeschreven, zelfs als je verbetering merkt.

Beperk het gebruik van make-up

Make-up kan een belangrijke irritant zijn voor de huid bij periorale dermatitis. Het is raadzaam om het gebruik van make-up tot een minimum te beperken, vooral producten die olie of zware ingrediënten bevatten. Als je make-up draagt, kies dan voor minerale make-up die speciaal is ontwikkeld voor de gevoelige huid en die minder kans geeft op verergering van de aandoening.

Vermijd triggers zoals extreme temperaturen

Extreme temperatuurverschillen, zoals heet weer of koude wind, kunnen de symptomen van periorale dermatitis verergeren. Probeer je huid te beschermen tegen deze invloeden door een beschermende crème aan te brengen voordat je naar buiten gaat, vooral bij koud weer. Het dragen van een hoed of sjaal kan helpen om de huid te beschermen tegen wind en kou.

Let op je voedingspatroon

Sommige voedingsmiddelen kunnen bijdragen aan ontstekingen in de huid. Het kan nuttig zijn om je voedingspatroon aan te passen door het verminderen van bewerkte suikers, vette voedingsmiddelen en specerijen die je huid kunnen irriteren. Een evenwichtig voedingspatroon dat rijk is aan antioxidanten, vitamines en mineralen kan helpen om ontstekingen te verminderen en de huid te ondersteunen in het herstelproces.

Raadpleeg een dermatoloog voor behandelingsopties

Als je periorale dermatitis niet onder controle krijgt met de bovenstaande tips, is het raadzaam om een dermatoloog te raadplegen. Deze specialist kan je een behandelingsplan aanbieden dat kan bestaan uit lokale of orale medicatie, afhankelijk van de ernst van de aandoening. Dermatologen kunnen ook adviseren over specifieke huidverzorgingsproducten die geschikt zijn voor jouw huidtype.

Vermijd overmatige blootstelling aan zonlicht

Overmatige blootstelling aan de zon kan de huid verder irriteren en een uitbraak van periorale dermatitis veroorzaken. Gebruik een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor die geschikt is voor de gevoelige huid. Het dragen van een hoed met brede rand kan helpen om je huid te beschermen tegen direct zonlicht.

Ondersteuning van je omgeving

Het omgaan met periorale dermatitis kan mentaal belastend zijn, vooral als het invloed heeft op je uiterlijk en zelfvertrouwen. Het is belangrijk om steun te zoeken bij vrienden, familie of een zorgverlener. Open communicatie over je situatie kan helpen om de emotionele impact van de aandoening te verminderen.

Blijf stress onder controle

Stress kan een belangrijke trigger zijn voor huidaandoeningen, inclusief periorale dermatitis. Het is belangrijk om manieren te vinden om stress te beheersen, zoals door middel van ontspanningsoefeningen, yoga, meditatie of andere technieken die je helpen ontspannen. Het verminderen van stress kan helpen om de frequentie en ernst van uitbraken te verminderen.

Raadpleeg een arts bij complicaties

Als je symptomen van periorale dermatitis verergeren of als je tekenen van infectie opmerkt, zoals pus of koorts, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Infecties kunnen optreden als gevolg van open plekken op de huid door de ontstekingen en kunnen extra behandeling vereisen. Huidinfectie, zoals het ontstaan van een infectie, kan een ernstige complicatie zijn.

Zorg voor een gezonde huidbarrière

Een gezonde huidbarrière is essentieel om de symptomen van periorale dermatitis te verminderen. Gebruik vochtinbrengende crèmes die helpen om de huidbarrière te versterken. Vermijd het gebruik van te veel verschillende producten, omdat dit de huid kan verstoren. Kies voor een product dat geschikt is voor de gevoelige huid en dat je huid helpt om haar natuurlijke vocht vast te houden.

Wees geduldig met het herstelproces

Herstel van periorale dermatitis kan enige tijd duren. Het is belangrijk om geduldig te zijn en je niet ontmoedigd te voelen als je niet onmiddellijk verbetering ziet. Het kan even duren voordat de huid volledig herstelt, vooral als je de behandeling consistent volgt. Dit betekent dat het belangrijk is om de voorgeschreven therapieën door te zetten en je geduld te bewaren tijdens het genezingsproces.

Let op je mondhygiëne

Aangezien periorale dermatitis zich vaak rondom de mond bevindt, is het belangrijk om aandacht te besteden aan een goede mondhygiëne. Gebruik een zachte tandenborstel en een milde tandpasta zonder irriterende ingrediënten. Probeer daarnaast om geen scherpe, gekruide of warme voedingsmiddelen te eten die de huid rond de mond kunnen irriteren. Mondhygiëne speelt een belangrijke rol in het verminderen van ontstekingen en het bevorderen van een gezond herstel.

Gebruik geen steroïden zonder advies

Hoewel steroïden soms gebruikt kunnen worden voor de behandeling van huidaandoeningen, kunnen ze periorale dermatitis verergeren als ze zonder toezicht worden gebruikt. Overmatig gebruik van steroïden kan de huid dunner maken en leiden tot een verergering van de aandoening. Het is belangrijk om steroïden alleen onder begeleiding van een arts te gebruiken om te voorkomen dat de symptomen verslechteren.

Misvattingen rond periorale dermatitis

Periorale dermatitis is een huidaandoening die vaak wordt gekarakteriseerd door rode, ontstoken bultjes rondom de mond en soms de ogen. Er bestaan echter verschillende misvattingen over de oorzaken, het beloop en de behandeling van deze aandoening.

Periorale dermatitis is altijd een teken van slechte hygiëne

Veel mensen denken dat periorale dermatitis altijd wordt veroorzaakt door slechte hygiëne, maar dat is niet het geval. Hoewel slechte hygiëne kan bijdragen aan huidproblemen, is periorale dermatitis vaak het gevolg van andere factoren zoals het gebruik van bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld steroïden) of een verstoord immuunsysteem. Het is een misverstand om te denken dat het uitsluitend door slechte hygiëne ontstaat.

Periorale dermatitis is het gevolg van een allergie

Hoewel allergieën een rol kunnen spelen bij sommige huidproblemen, is periorale dermatitis geen typische allergische reactie. De aandoening kan worden verergerd door bepaalde triggers, zoals allergieën of irriterende stoffen, maar de onderliggende oorzaak is vaak complexer en kan verband houden met genetische factoren, hormonale veranderingen of een overgroei van bepaalde bacteriën op de huid.

Periorale dermatitis is een huidaandoening die altijd chronisch is

Een andere misvatting is dat periorale dermatitis altijd chronisch is en niet te behandelen. Hoewel het een terugkerende aandoening kan zijn, kan periorale dermatitis vaak effectief worden behandeld met medicijnen zoals medicatie of door het vermijden van bekende triggers. Bij de meeste mensen kan de aandoening onder controle worden gehouden, en in sommige gevallen verdwijnt het zelfs volledig.

Periorale dermatitis kan alleen worden behandeld met topische steroïden

Hoewel topische steroïden vaak worden gebruikt om ontstekingen te verminderen, kunnen ze de aandoening juist verergeren bij periorale dermatitis. Steroïden kunnen de huid verzwakken en een verergering van de symptomen veroorzaken. Het is belangrijk om alternatieve behandelingsopties te overwegen, zoals antibiotica of andere ontstekingsremmers die gericht zijn op het behandelen van de onderliggende oorzaak van de aandoening, zonder de huid verder te irriteren.

Alle gevallen van periorale dermatitis moeten antibiotica gebruiken

Antibiotica worden vaak voorgeschreven voor periorale dermatitis, maar niet alle gevallen vereisen deze behandeling. Sommige mensen kunnen baat hebben bij het vermijden van triggers zoals alcohol, terwijl anderen mogelijk baat hebben bij lokale behandelingen zonder antibiotica. De juiste behandeling hangt af van de ernst van de aandoening en de persoonlijke reactie van de patiënt.

Periorale dermatitis komt alleen voor bij vrouwen

Hoewel periorale dermatitis vaker voorkomt bij vrouwen, kan het ook bij mannen en kinderen optreden. Het is een misverstand om te denken dat deze aandoening alleen vrouwen treft. Hormonen kunnen een rol spelen, vooral bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, maar mannen kunnen ook last hebben van de aandoening, vaak met een ander symptoomprofiel.

Periorale dermatitis is een teken van een ernstige ziekte

Veel mensen maken zich zorgen dat periorale dermatitis een symptoom is van een ernstige onderliggende ziekte zoals leverproblemen of maagzweren. In werkelijkheid is periorale dermatitis een op zichzelf staande huidaandoening die meestal niet gerelateerd is aan ernstige interne ziekten. De aandoening is goed te behandelen, en het risico op ernstige complicaties is meestal laag. Het is belangrijk om te weten dat het geen indicatie is van een ernstige systemische ziekte.

Lees verder

• Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontsteking