Rode kleine bultjes mond, kin en ogen: periorale dermatitis
Merk je rode uitslag rond de mond op? Periorale dermatitis wordt ook wel 'clownseczeem' genoemd, omdat het een dermatose betreft waarbij rode kleine bultjes optreden en dan vooral rond de mond en op de kin. Periorale dermatitis kan ook op andere plekken in het gezicht gezien worden: rond de neus, op het voorhoofd en rond de ogen. De huid kan daarbij ook rood worden. De lippen zijn echter niet aangedaan. De oorzaak van periorale dermatitis moet vaak gezocht worden in het langdurig gebruik van een hormoonzalf in het gezicht, of cosmetica (make-up) of zonnebrandcrème. De aandoening gaat normaal gesproken vanzelf over na staken van het gebruik van de hormoonzalf en cosmetica die het uitlokken. Bij periorale dermatitis kan het gebruik van zeep en blootstelling aan zon de aangedane huid irriteren. Periorale dermatitis is niet besmettelijk.- 🔴 Casus: Sophie en de uitslag die maar niet verdween – leven met periorale dermatitis
- Wat is dermatitis perioralis?
- Wie krijgt periorale dermatitis?
- Oorzaak
- Corticosteroïdenzalf of -crème
- Make-up
- Symptomen: rode kleine bultjes mond, kin, ogen
- Diagnose
- Periorale dermatitis behandeling
- Uitlokken factoren vermijden
- Antibioticum
- Pimecrolimus crème
- Prognose
🔴 Casus: Sophie en de uitslag die maar niet verdween – leven met periorale dermatitis
Sophie (26) had altijd een rustige huid, op wat stresspuistjes na. Maar ineens verschenen er rode bultjes rond haar mond, soms wat schilferig, prikkelend en branderig. Eerst dacht ze aan eczeem of een allergie. Ze smeerde haar vertrouwde vette crème en wat cortisone-zalf van een vorige huiduitslag. De plek leek eerst rustiger te worden… maar kwam daarna dubbel zo fel terug. En nu verspreidde het zich richting haar neus en ogen.De huisarts stelde vast wat ze zelf nog nooit had gehoord: periorale dermatitis – letterlijk: ontsteking rond de mond. Een huidprobleem dat vaak ontstaat door een overdaad aan verzorging, of juist verkeerde producten, zoals hormoonzalven, vette crèmes of sterk geparfumeerde make-up. “Je huid raakt als het ware in paniek,” legde de arts uit. En paradoxaal genoeg was de eerste stap in de behandeling: stoppen met alles.
Dat viel haar zwaar. Geen make-up, geen crème, alleen een milde wasemulsie en geduld. Ze voelde zich onzeker op haar werk en vermeed selfies. Maar na een paar weken begon haar huid tot rust te komen. De arts gaf eventueel een kuur met antibiotica als back-up, maar Sophie besloot het eerst met verzorgingsrust te proberen. Ze hield een huiddagboek bij en ontdekte dat minder soms echt meer is.
Nu is haar huid grotendeels hersteld. Ze gebruikt nauwelijks nog iets behalve een simpele hydraterende gel. “Het heeft me geleerd om anders naar mijn huid te kijken,” zegt ze. “Niet als iets wat perfect moet zijn, maar als iets wat ruimte en adem nodig heeft.” Haar verhaal laat zien: periorale dermatitis is niet ernstig, maar kan je zelfbeeld wél diep raken – en vraagt om zachtheid, kennis en durven loslaten.
Periorale dermatitis / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Wat is dermatitis perioralis?
Dermatitis perioralis is een dermatose die rond de mond is gelokaliseerd. Dermatitis betekent 'ontsteking van de huid' en perioralis 'rond de mond'. De aandoening kenmerkt zich door roodheid van de huid rond de mond met kleine papels en pustels en branderigheid. Dermatitis perioralis wordt vooral gezien bij jonge vrouwen en soms bij mannen of kinderen.Wie krijgt periorale dermatitis?
Clownseczeem treft vooral vrouwen van 15-45 jaar. Het komt vrij vaak voor en er wordt gedacht dat het bij ongeveer 1 op de 100 vrouwen voorkomt. Ook steeds meer mannen worden getroffen door clownseczeem, vooral door de toenemende trend onder jongens en mannen om ook huidverzorgingsproducten te gebruiken.Oorzaak
Corticosteroïdenzalf of -crème
De etiologie van dermatitis perioralis is anno 2025 onbekend, maar er is een relatie met het gebruik van crèmes of zalven met corticosteroïden (bijnierschorshormonen) in het gelaat, welke worden voorgeschreven voor bijvoorbeeld eczeem. Des te sterker het hormoon, des te groter de kans op het ontstaan van dermatitis perioralis. Paradoxaal genoeg veroorzaakt het hormoon de aandoening, maar gelijktijdig wordt het erdoor onderdrukt. Hierdoor komt het vaak voor dat na stoppen van het gebruik van de zalf of crème de aandoening (tijdelijk) zal verergeren. Om deze reden blijven veel mensen het geneesmiddel gebruiken. Het blijkt dat corticosteroïdpreparaten die voor astma worden geïnhaleerd, ook deze aandoening kunnen veroorzaken.
Zonnebrandcrème / Bron: Asiandelight/Shutterstock.comMake-up
Het gebruik van cosmetica en dan vooral foundation en andere vet- of oliebevattende make-up, lijkt eveneens een belangrijke rol te spelen. Waarschijnlijk komt het (mede) daardoor vaker bij vrouwen voor. Het gebruik van zonnebrandcrème kan de aandoening ook uitlokken.Symptomen: rode kleine bultjes mond, kin, ogen
Dermatitis perioralis ontstaat meestal acuut rond de mond, op de bovenlip, naast de neus, op de wangen of op de kin. Meestal is het gehele gebied rondom de mond aangedaan, waarbij opvalt dat er er een bandvrije, gespaarde zone langs de lippen aanwezig is. Hier is de normale huid zichtbaar. Op de aangedane huid zijn veel kleine rode pukkeltjes en puistjes te zien, wat gepaard kan gaan met een schilferige ondergrond en roodheid. Je kan ook last krijgen van een branderig gevoel. Klinisch lijkt het een combinatie te zijn van seborroïsch eczeem, acne en eczeem. Als de aangedane huid in contact komt met zeep, kan het irriteren. Dit geldt ook voor blootstelling aan zonlicht.
Huisarts / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia
