Amelanotisch melanoom: Vorm van huidkanker met roze tumor

Een amelanotisch melanoom is een opmerkelijk type huidkanker dat geen melanine bevat. Melanine is het pigment dat huidcellen en moedervlekken hun vaak bruine kleur geeft. Het kwaadaardig gezwel is bijgevolg vaak roze of rood van kleur, waardoor deze vorm van huidkanker voor vele patiënten maar ook artsen onbekend is. Net zoals de meeste andere vormen van huidkanker is een langdurige blootstelling aan de zon een risicofactor voor een amelanotisch melanoom. De behandeling verloopt via een combinatie van chirurgie, chemotherapie, immunotherapie en/of radiotherapie. De vooruitzichten zijn beter wanneer de arts de diagnose van deze vorm van huidkanker tijdig stelt, maar in veel gevallen vindt de diagnose pas in een later stadium plaats wanneer reeds uitzaaiingen hebben plaatsgevonden.

• Epidemiologie
• Oorzaken en risicofactoren van een amelanotisch melanoom
• Symptomen: Roze moedervlekken
• Diagnose en onderzoeken
• Regelmatige controle van de huid
• Vraaggesprek en verdere onderzoeken
• Differentiële diagnose
• Behandeling
• Preventie van kwaadaardige tumor op huid
• Blootstelling aan zon vermijden
• Snelle herkenning
• Prognose van vorm van huidkanker

Epidemiologie

Een amelanotisch melanoom is vrij zeldzame vorm van kanker. Circa 1-8% van alle patiënten met een melanoom heeft een amelanotisch melanoom. Bij kinderen komt de ziekte zelden tot stand, maar een amelanotisch melanoom vertegenwoordigt wel de grootste groep van het type melanoom bij kinderen.

Oorzaken en risicofactoren van een amelanotisch melanoom

Een langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht is de belangrijkste risicofactor voor een amelanotisch melanoom. Deze gezwellen komen namelijk meestal vaker voor op lichaamsdelen lichaam die vaak worden blootgesteld aan zonlicht. Het gebruik van zonnebanken en frequente zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan de zon) vergroot voorts het risico op het ontwikkelen van dit type huidkanker. Voorts krijgen ouderen vaker dan jongeren te maken met een amelanotisch melanoom.

Andere risicofactoren voor een amelanotisch melanoom zijn onder andere:

• een familiegeschiedenis van melanoom
• een geschiedenis van ernstige zonnebrand
• een lichte huidskleur
• een voorgeschiedenis van een melanoom of een andere vorm van huidkanker
• veel moedervlekken hebben

Symptomen: Roze moedervlekken

De patiënt heeft een abnormaal huidgezwelletje. Het gezwel is bij een amelanotisch melanoom huidkleurig, roze of rood daar deze geen pigment bevat in tegenstelling tot gezonde moedervlekken en andere vormen van huidkanker. Sommige huidletsels lijken op een klein litteken of acne die geneest.

Diagnose en onderzoeken

Regelmatige controle van de huid

De patiënt moet de huid regelmatig (laten) controleren waarbij hij moet weten wat de normale presentatievorm is van de huid. Sommige mensen vinden het handig om foto's van een moedervlek of ander plekje te maken, zodat ze een referentie hebben bij een latere huidcontrole. Bemerkt de arts wijzigingen aan de huid, dan bezoekt hij best de arts.

Artsen vertellen mensen vaak dat ze de ABCD-symptoomrichtlijnen (ABCDE-regel) voor huidkanker moeten volgen, maar een amelanotisch melanoom volgt dit patroon niet. ABCDE staat voor:

• A: Asymmetrisch: Zoeken naar moedervlekken die niet symmetrisch zijn of aan beide kanten anders lijken.
• B: Border (rand): Zoeken naar moedervlekken met een onregelmatige rand.
• C: Color (kleur): Moedervlekken zijn er in verschillende kleuren, maar het is belangrijk om op kleurwijzigingen of ongelijke kleuren te letten.
• D: Diameter: Zoeken naar moedervlekken die breder zijn dan een gommetje aan een potlood (zes millimeter in diameter).
• E: Evolutie: Zoeken naar wijzigingen in de vlekjes.

Vraaggesprek en verdere onderzoeken

Vaak herkent een arts net als een patiënt een amelanotisch melanoom niet; zij houden zich nog te vaak vast aan de ABCDE-regel. De arts vergelijkt een amelanotisch melanoom met andere gezwellen en stelt vragen met betrekking tot de geschiedenis van het huidletsel. De arts voert daarna een biopsie uit, waarbij hij een stukje van de huidtumor wegneemt en dit microscopisch laat testen. Wanneer het gezwel kwaadaardig is, bepaalt de arts de dikte en diepte van de kanker. Tevens voert hij beeldvormende onderzoeken uit om eventuele uitzaaiingen van de kanker (metastasen) op te sporen. Door alle uitgevoerde onderzoeken is de arts in staat om het kankerstadium te bepalen. Hoe dikker een letsel is, hoe groter de kans dat deze zich naar andere lichaamsdelen verspreidt.

Differentiële diagnose

Amelanotische melanomen lijken mogelijk op andere huidkankers, zoals een basaalcelcarcinoom (langzaam groeiende vorm van huidkanker) of plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker). Af en toe aanziet de arts deze kankergezwellen zelfs voor goedaardige moedervlekken, littekens of cysten (abnormaal gevormde zakvormige holten in het lichaam).

Andere differentiële diagnoses voor een amelanotisch melanoom zijn:

• actinische keratose (huidletsels door blootstelling aan de zon)
• een dermatofibroom (klein, goedaardig huidgezwel)
• een intra-epidermaal squameus celcarcinoom
• een keratoacanthoom (goedaardige, snelgroeiende huidtumor)
• een Spitz naevus (goedaardig type roze moedervlek op gezicht)
• pyogeen granuloom (weefselgroei op huid of slijmvliezen)
• seborrheïsche keratosen (goedaardige gezwellen op de huid)

Behandeling

Wanneer de arts de huidkanker in een vroeg stadium opspoort, is de kwaadaardige tumor goed te verwijderen op poliklinische basis. Als de kanker zich echter naar de lymfeklieren (lymfekliermetastasen) of andere lichaamsdelen verspreid heeft, is een meer agressieve behandeling noodzakelijk. De arts verwijdert dan zowel de tumor, de lymfeklieren en de kankercellen in andere lichaamsdelen.

Andere kankerbehandelingen omvatten:

• chemotherapie of anti-kanker medicijnen om kankercellen te doden
• immunotherapie, een soort behandeling die het immuunsysteem van het lichaam gebruikt om kanker te bestrijden
• radiotherapie om kankergroei te bestrijden

Preventie van kwaadaardige tumor op huid

Blootstelling aan zon vermijden

Mensen brengen het best niet te veel tijd door in de zon. Dit vermindert de kans op het ontwikkelen van een melanoom en dus ook een amelanotisch melanoom. Gaat de persoon naar buiten, dan brengt hij zonnebrandcrème aan. Loszittende kledij en een hoed beschermen de huid tijdens een langdurige of directe blootstelling aan de zon. Verder is het verstandig om zonnebanken te vermijden. Een maandelijkse huidcontrole is eveneens nuttig, al voorkomt dit geen amelanotisch melanoom.

Snelle herkenning

Patiënten met veel moedervlekken, een voorgeschiedenis van huidkanker of een zeer lichte huidskleur bezoeken best regelmatig de arts die de huid dan zal controleren op wijzigingen. De meeste huidveranderingen zijn geen kanker, maar een snelle afspraak met een arts biedt gemoedsrust. Indien toch een vorm van huidkanker aanwezig is, helpt een snel artsbezoek aan een onmiddellijke en vaak ook levensreddend behandeling.

Prognose van vorm van huidkanker

Wanneer de arts een amelanotisch melanoom vroegtijdig diagnosticeert, zijn de overlevingskansen goed. De vijfjaarsoverleving na de diagnose is circa 88%, terwijl dit bij een gepigmenteerd melanoom 95% bedraagt. De sterftecijfers voor een amelanotisch melanoom zijn bijgevolg meestal hoger dan voor andere typen melanomen, daar een amelanotisch melanoom vaak langer onopgemerkt blijft, waardoor de kanker vaak reeds uitgezaaid (gemetastaseerd) is wanneer de arts de diagnose stelt.

Lees verder

• Huidkanker: Kwaadaardige huidgezwellen en huidtumoren
• Melanoom: Vorm van huidkanker door blootstelling aan zon
• Nodulair melanoom: Huidkanker met tumor die in diepte groeit
• Kankerbehandeling: Verschillende behandelingen voor kanker
• Huidgezwellen met verhoogd risico op huidkanker